✅ دربارهٔ هنر برای هنر
🖋 گیورگی والنتینوویچ پِلخانف و ترجمه فرشته مولوی

📍اعتقاد به‌هنر برای هنر آنگاه پدید می‌آید که هنرمند با محیط اجتماعی خود ناهماهنگ گردد.
شاید گفته شود که برای توجیه چنین نتیجه‌ای پوشکین را نمونه آوردن، کافی نیست. این گفته را رد یا انکار نخواهم کرد و این بار، نمونه‌های دیگری، ازتاریخ ادبیات فرانسه خواهم آورد، یعنی از تاریخ ادبیات کشوری که گرایش‌های روشنفکرانه‌اش در سراسر قارهٔ اروپا گسترده‌ترین تأثیر را داشته است.

هم‌عصران پوشکین، رمانتیسیست‌های فرانسوی، نیز به‌جز چند تن انگشت شمار، همه مریدان پرشور هنر برای هنر بودند. شاید سخت رای‌ترین آن‌ها تئوفیل گوتیه بود که بر مدافعان دیدگاه سودگری در هنر چنین می‌تاخت:

«نه، ای ابلهان، نه، ای ناقص‌العقل‌های عقده‌ای، یک کتاب نمی‌تواند بدل به‌سوپ ژلاتین شود، همین‌طور یک داستان نمی‌تواند به‌یک جفت پوتین بی‌درز بدل گردد… به‌همهٔ پاپ‌های گذشته و آینده و اکنون قسم: نه، و هزار بار دیگر هم می‌گویم نه!…

🔸ادامه نوشته را در #انگاره بخوانید🔻
📎 Engare.net/art-for-art
📺 رسانه شمایید. لطفا به اشتراک بگذارید.

🔶 انگاره: رسانه علوم اجتماعی
@EngareNet
@SocioNet

✅ شهروندیِ گمشده
🖋 علی رضا چمن زار

📍از جوامع لیبرال گرفته تا توتالیتر هماره صحبت از مفهومی به نام “شهروندی” می‌شود. همه این جوامع معتقدند هر اقدامی که در عرصه داخلی و بین‌المللی انجام می‌دهند برای تأمین منافع شهروندانشان است اما برای تعریف شهروندی دو شرط الزامی است: اول دولت باید تکثرگرا و دموکراتیک باشد، زیرا دولت‌های دیکتاتوری یا سلطنتی و اشکال شبه سلطنتی شهروند ندارند و دارای رعیت و تبعه، برده و… هستند. دوم، جامعه مدنی باید باز و آزاد باشد. دولت نباید جامعه مدنی را در خود جذب کند یا در هر شکلی محدود و سرکوب کند. در واقع دولت و جامعه مدنی باید عامل متعادل کننده یکدیگر باشند.

در فضایی که بحران‌های اقتصادی و اجتماعی گریبان گیر جامعه هست و این روند رو به افزایش هست موج ناامیدی جامعه را فرا گرفته است و تندروی‌های جناحی و نفرت پراکنی گروه‌های فشار جامعه را مرز چندپاره شدن رسانده، راهِ گریز کجاست؟

[این یادداشت انتهای سال ۹۹ نوشته شده‌است.]

🔸ادامه نوشته را در #انگاره بخوانید🔻
📎 Engare.net/lost-citizenship
📺 رسانه شمایید. لطفا به اشتراک بگذارید.

🔶 انگاره: رسانه علوم اجتماعی
@EngareNet
@SocioNet

✅ نام زن: خلق سوبژکتیویته‌ی جدید
🖋 مجید فنایی

📍 «تا پیش از شهریور ۱۴۰۱ بر اساس قضایای ما نوعِ خاصی از عادت­‌های هرروزه میان حاکمیت و مردم وجود داشت: بلوچستان سرزمین اقلیت‌­های محروم، کردستان به‌عنوان سرزمین اقلیت‌­های حذف‌شده از چهره­‌ی جامعه، زنان به‌عنوان گوهری در صدف در پوشش حجاب که در صورت تخطی از آن باید قربانی اسیدپاشی شوند یا به‌عنوان نیروی کار ارزان (با این فرض که زن نداریم و زن­‌ها داریم: زن فرودست، بورژوا و…)، کارگران به‌عنوان بازوان تولیدکننده‌ی ارزش‌افزوده‌ی جامعه که خود سهمی از آن ندارند و این لیست می‌تواند با کارمندان، معلمان و انبوهی از استثمارشوندگان ِ عادت کرده و یا در حال مبارزه با همان منطق قدیم کامل شود.

این همان چیزی است که ما سوبژکتیتیوته‌ی پیشاشهریوری نام‌گذاری می‌کنیم؛ اما رخداد چه کرد؟....

🔸 متن کامل را در #انگاره بخوانید 🔻
📎 Engare.net/name-of-the-woman


@EngareNet
@Socionet

‌‌🔰حکومت ایدئولوژیک
🔄 Ideological state

ایدئولوژی نوعی نظام اعتقادی ذات‌گرایانه است که در آن انسان موظف به تحقق اهداف تعیین شده و متعین است. ذات‌انگاری آن نوع از تلقی است که مدعی دستیابی انحصاری به حقیقت است. حقیقتی که وظایف مشخصی برای انسان تعریف و برای تحقق آن بایدها و نبایدهای ثابت و انعطاف ناپذیری را دیکته می‌کند.

حکومتهای ایدئولوژیک، مشروعیت خود را از یک نظام اعتقادی کسب می‌کنند که آن نظام تکالیف و وظایف مشخصی را در برنامه کاری خود دارد. وظایفی که خارج از اراده و حاکمیت مردم تعیین و همگان موظف به انجام آن هستند.

در نظام های اعتقادی همه چیز در خدمت به اهداف آرمانی تعریف می‌شود و قدرت نیز در بدو امر همچون سایر منابع برای پیشبرد اهداف مصرف می‌شود.

در مراحل نخستین شکل گیری حکومت‌های اعتقادی، قدرت تابعی از عوامل مشروعیت‌بخش است که در قالب احکام و پارادایم‌های ثابت پشتیبانی می‌شود. هم سنخی بین باور توده ها با مبانی اعتقادی نظام ایدئولوژیک، بسیج توده‌ها را برای حمایت از نظام سامان می‌بخشد. البته این فرایند به شکل مستمر از طریق طوفان تبلیغات انحصاری از سوی نظام تقویت می‌شود.
با امنیتی تر شدن ساختار نظام، چرخشی در ترکیب هیئت حاکمه صورت پذیرفته و از وزن نیروهای فکری به نفع سرکردگان نظامی‌ کاسته می‌شود. با تغییر جایگاه گروههای مرجع در درون حاکمیت، رفته رفته نظریه پردازان اعتقادی نظام جایگاه مرجعیت خود را از دست خواهند داد. نه تنها از نقش آنان کاسته خواهد شد، بلکه وجود گروههای مرجع و مستقل برای نظام تحمل‌ناپذیر می‌شود. از این منظر جامعه به تودهای بی شکل و فرمان‌بردار مبدل و دستگاه تبلیغی رفتار اجتماعی مردم را شرطی می‌کند.

همزمان با کم وزن شدن نظام اعتقادی، ریزش از محیط و بدنه نظام آغاز می‌شود. ابتدا نیروهای چپ، سپس میانه و سرانجام نیروهای راست وفادار به نظام از گرد آن پراکنده می‌شوند. با فاصله گرفتن نظام از عاملیت دستگاه اعتقادی، فساد شکل عریان پذیرفته و غارت اموال عمومی‌از سوی صاحبان قدرت فراگیر می‌شود. هر بار خبر از اختلاس و فساد اخلاقی از گوشه و کنار به گوش خواهد رسید.

دستگاه قضایی نیز با حمایت از صاحبان قدرت به چرخه فساد دامن خواهد زد. ارزش های اجتماعی افول و ناهنجاری رواج می‌یابد. با کاهش سرمایه اجتماعی، اعتماد متقابل در بین مردم تقلیل و هزینه مبادله افزایش می‌یابد.

در این هنگام با بی ثباتی مستمر نظام اقتصادی و کارایی پایین عملکرد دولت، دستگاه سرکوب بیش از پیش تقویت می‌شود و حاصل این دور باطل، نارضایتی فزاینده توده مردم از عملکرد حاکمیت است
آن نوع از حکومت‌های ایدئولوژیک که مبانی اعتقادیشان قدرت بقا ندارند (مذهبیون افراطی یا مارکسیسم) سرانجامی‌جز فروپاشی نخواهند داشت، اما در سایر اشکال حکومت های اعتقادی، تداوم حکومت زمانی امکان پذیر می‌شود که دستگاه اعتقادی از قابلیت انعطاف و تطبیق با نیازهای روز برخوردار شود. تطبیق با نیاز روز از طریق نقد درونی حاصل می‌شود.

چنانچه فرایند انجام اصلاحات نیازمند نقد مبانی اعتقادی برای سازگاری با نیازهای روز شده و انجام نقد درونی نیز منجر به تغییر هویت آن نظام فکری نشود، امکان انجام اصلاحات بنیادی وجود خواهد داشت، در غیر این صورت، اصلاحات صرفا ناظر بر تغییرات شکلی و در نهایت محدود به تغییر آرایش سیاسی می‌شود، مطلوب ترین گزینه برای انجام اصلاحات همه جانبه در شرایطی که نارضایتی در حال گسترش است آن است که مرجعیت دستگاه اعتقادی، خود را از دستگاه قدرت و سیاست جدا سازد تا امکان بقای خود را با کمترین هزینه فراهم کند. آنگاه صاحبان قدرت حاکم می‌توانند با جریان سیاسی رقیب به تفاهم رسیده و مانع از افزایش هزینه های اجتماعی شوند.

🔸 این یادداشت در #انگاره🔻
Engare.net/ideological-state

🔹 نوشته‌های مرتبط🔻
ایدئولوژی از منظر لویی آلتوسر

✅ #مفاهیم_علوم_اجتماعی

💡 #رسانه شمایید. اگر می‌پسندید، برای دوستان‌تان بفرستید.

🌐 شبکه جامعه‌شناسی
@SocioNet

✅ تغییرات اقلیمی، رشد اقتصادی، سرمایه‌داری و دولت؛ چه باید کرد؟
🖋 علی ارومیه‌ای

📍دمای زمین به دلیل فعالیت‌های انسانی در حال افزایش است و تغییرات آب‌وهوایی اکنون همه جنبه‌های زندگی انسان را تهدید می‌کند. اگر کنترل نشود، انسان و طبیعت با گرم‌شدن فاجعه‌بار دمای زمین همراه با تشدید خشکسالی، افزایش بیشتر سطح آب دریاها و انقراض دسته‌جمعی گونه‌ها مواجه خواهند شد. تغییرات آب‌وهوایی سریعی که اکنون شاهد آن هستیم ناشی از استفاده انسان از نفت، گاز و زغال‌سنگ برای خانه‌ها، کارخانه‌ها و حمل‌ونقل است. وقتی این سوخت‌های فسیلی می‌سوزند، گازهای گلخانه‌ای (بیشتر دی‌اکسیدکربن) آزاد می‌کنند. این گازها گرمای خورشید را به دام می‌اندازند و باعث افزایش دمای سیاره زمین می‌شوند. اکنون جهان حدود ۱.۲ درجه سانتیگراد گرم‌تر از قرن نوزدهم است و مقدار دی‌اکسیدکربن در جو ۵۰٪ افزایش‌یافته است.

با گرم‌شدن بیشتر، برخی از مناطق ممکن است غیرقابل‌سکونت شوند، زیرا زمین‌های کشاورزی به بیابان تبدیل می‌شوند. چه باید کرد؟

🔸 متن کامل را در #انگاره بخوانید 🔻
📎 Engare.net/capitalist-vs-climate-change


@EngareNet
@Socionet

✅ ۵ نمودار در مورد دیدگاه‌های آزادی مطبوعات در سراسر جهان
🖋 ترجمه کوثر درزی‌نژآد

📍ز زمانی که در سال ۱۹۹۳ سازمان ملل متحد ۵ می را به‌عنوان روز جهانی آزادی مطبوعات اعلام کرد، در این روز اصول بنیادی آزادی رسانه گرامی داشته می‌­شود، چگونگی این آزادی ارزیابی می‌شود و همچنین خبرنگارانی که در مسیر این وظیفه جان خود را از دست دادند نیز تکریم می‌­شوند. برای توضیح این روز، پنج نمودار گردآوری شده که نظر مردم جهان را در مورد آزادی مطبوعات نشان می­‌دهد؛ تمام یافته‌­ها از مرکز پیمایش­‌های پیو ریسرچ۱ گرفته شده است.


🔸 مشاهده چارت‌ها و تحلیل آن‌ها را در #انگاره بخوانید 🔻
📎 Engare.net/freedom-of-press


@EngareNet
@Socionet

✅ تأملی در باب ذات‌‌مندی و تاریخ‌‌مندی پدیده‌ها
🖋 ایمان نمدیان‌پور

📍پرسش از ذات‌‌مندی و یا تاریخ‌‌مندی پدیده‌­ها یک پرسش جدی در فهم پدیده‌های پیرامون انسان‌ها محسوب می­شود. انتخاب هر یک از این رویکردها، ما را با نوعی خاص از تحلیل مواجه خواهد کرد. ذات‌مندی و تاریخی دیدن یک پدیده احتمالاً از پیش‌فرض‌ها و چارچوب‌­های ذهنی یک فرد در زندگی ساخته می‌­شود. ذات‌ محوری و پنداشت ذات‌باورانه چه پیامدهای در عرصه تفکر خواهد داشت؟

🔸 متن کامل را در #انگاره بخوانید 🔻
📎 Engare.net/nature-and-history-of-phenomena

@EngareNet
@Socionet

✅ انسان‌های غیرناطق
(تأملاتی در باب گونه‌گرایی، سالم‌سالاری و مصائبی دیگر)
🖋 سیده سمانه هاشمی‌نژاد

«هیچ سندی از تمدن وجود ندارد که همزمان سندی از بربریت نباشد.»


📍ارسطو در رساله‌ی «سیاست» طی تلاش برای جدا کردن انسان از دیگر حیوانات، دست‌کم دو وجه ممیزه را مؤکد می‌سازد: ۱) انسان بنا به ذات خود «مدنی» است؛ و ۲) انسان واجد قوه‌ی نطق است. در این نوشتار استدلال خواهیم کرد که بنا کردن نوعی سلسله‌مراتب هستی‌شناختی بر پایه‌ی این وجوه افتراق، نه‌تنها مستمسکی برای بیرون گذاشتن حیوانات از دایره‌ی «حق» و مشروعیت‌بخشی استثمار ایشان به‌دست انسان فراهم کرده است، بلکه از درون گونه‌ی «انسان» نیز جماعت‌هایی را از ساحت انسان‌بودگی بیرون می‌گذارد و از شأن و حقوق منتسب به «انسانِ مدنی و منطقی» محروم می‌سازند.

🔸 متن کامل را در #انگاره بخوانید 🔻
📎 Engare.net/non-speaking-people

🔁 بازنشر از کانال انجمن علمی_دانش‌جویی مطالعات فرهنگی دانشگاه علامه طباطبائی

@EngareNet
@Socionet

✅ درباره مفهوم سرمایه‌داری اتفاق‌نظر نداریم!
🖋 ریچارد ولف، ترجمه علی ارومیه‌ای

📍در مکالمات چپ‌گرایان، اصطلاح «سرمایه‌داری» زیاد مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما همه از آن به معنای یکسان استفاده نمی‌کنند. سرمایه‌داری در طی ۲۰۰ تا ۳۰۰ سال سلطه جهانی خود، بین طرفداران و مخالفانش، معانی بسیار متفاوتی پیدا کرد. گاهی اوقات به من گوشزد می‌شود که طوری این اصطلاح را به کار می‌برم که انگار همه معنی آن را می‌دانند و بر سر آن اتفاق‌نظر دارند، درحالی‌که این‌طور نیست.

سرمایه‌داری یکی از روش‌های خاص سازماندهی روابط بین‌فردی افراد در فعالیت‌های کاری آنهاست. سرمایه‌داری افراد درگیر در کار (فرایند خلق ارزش و تولید کالاها و خدماتی که زندگی به آنها بستگی دارد) را به دو گروه اساسی تقسیم می‌کند: کارفرمایان و کارمندان. در سرمایه‌داری، گروه اول نیروی کارگروه دوم را اجاره می‌کنند. کارفرمایان، کارکنان را در دو گروه مجزا استخدام می‌کنند...

🔸 متن کامل را در #انگاره بخوانید 🔻
📎 Engare.net/meaning-of-capitalism

@EngareNet
@Socionet

✅ پدرشاهیِ محتضر و برخاستنِ زنانگی: خوانشی از فیلم برادران لیلا
🖋 وحید میره‌بیگی-پژوهشگر

📍در فیلم «برادران لیلا» پدر در مواجهه با ثروتمندانِ خاندان، سلطه‌پذیر است و در خانواده سلطه‌گر، او آرزومند است منزلت اجتماعیِ سنتی را به دست آورد، اما در این راه، سال‌ها تحقیر و باج‌دادن را به جان خریده است. دروغگو، متظاهر و بی‌رحم است، به آسانی حاضر است سرمایه‌اش را باج بدهد تا در عوض به عنوان «بزرگ خاندان» معرفی شود. بر سر جایگاهِ نمادینِ پدرشاه (Patriarch) در مناسبات قبیله‌ای، رقابتی میان نرینه‌های پیر خاندان برقرار است و او می‌خواهد برنده‌ی بازی باشد.

همواره «پدر» در کانون ساختار قدرت بوده است. پدری که به‌طور تاریخی-اسطوره‌ای، نخستین هنجارگذار و در مقام «سوپر ایگوی بیرونی» نخستین مستبدِ مانعِ آزادی است و به‌طور تاریخی-عینی، شاه و خداوندِ (مالکِ) خانواده بوده است. در اینجا منظور صرفاً پدرِ زیستی (و یا حتی لزوماً مذکر) نیست، بلکه جایگاهِ نمادینِ والدینیِ قاعده‌گذار است، البته که تاریخ بشری، بیشتر تاریخِ پدرشاهی است....

🔸 متن کامل را در #انگاره بخوانید 🔻
📎 Engare.net/leilas-brothers

@EngareNet
@Socionet

✅ اقتصاد مارکسی؛ قدیمی‌ترین نظریه‌ی سیستم‌ها هنوز به‌روز است؟
🖋 راوی بهانداری (دانشیار اقتصاد، کالج سنت مری) و ترجمه‌ی علی ارومیه‌ای

📍اقتصاددانان مارکسی مفتخرانه معتقدند که نسبت به‌ غیرمارکسیست‌ها درک بهتر و عمیق‌تری از سرمایه‌داری دارند.
اقتصاد آن‌ها، اقتصاد جریان اصلی نیست. اقتصاد مارکسی تفکری نیست که بحران‌های اقتصادی را به‌عنوان یک حادثه (یا نتیجه رفتار منحرف افراد) ببیند یا سرمایه‌داری (یا، بهتر بگوییم، «بازار آزاد») را به‌عنوان آخرین مرحله تکامل جامعه بشری در نظر بگیرد. دغدغه‌ی آن تعیین قیمت‌ها و رفتار افراد عقلایی در پاسخ به تغییرات متغیرها نسبت به وضعیت ثبات نیست. در عوض، اقتصاد مارکسی نظریه‌ی اصلی سیستم‌هاست: این سیستم خاص چگونه کار می‌کند؟ چه چیزی یا چه شرایطی باعث رشد (یا کوچک شدن) آن می‌شود؟ چه هزینه‌های اجتماعی و زیست‌محیطی برای رشد یا کوچک شدن آن لازم است؟ و چگونه ممکن است به چیزی بهتر تبدیل شود؟....

🔗 متن کامل را در #انگاره بخوانید 🔻
📎 Engare.net/marxian-economics

@EngareNet
@Socionet

✅ رزا لوکزامبورگ و امپریالیسم پول
🖋 کناد باقچی و ترجمه‌ی مانی بورستانی

📍روابط ارزی و پولی بین‌المللی در بین خیره‌کننده‌ترین تجلیات قدرت امپراتوری در جامعه امروزی است. پول، لزوماً یک جنبه حیاتی حاکمیت دولت است و با این حال قدرت بر پول به شکل برابر تقسیم نشده است. وقتی از مرکز‌های مالی به سمت پیرامون‌های مالی حرکت می‌کنیم، می‌بینیم که کنترل دولت بر پول، به‌طور چشمگیری توسط موقعیت آن کشور در سلسله‌مراتب نظام پولی بین‌المللی، محدود شده است. از طرف دیگر، کنترل دولت {بر پول} توسط فشار سرمایه بین‌المللی که به دنبال «انضباط» بخشیدن به استفاده از پول در برابر اهداف اجتماعی است، مقید شده است.

مسئله پول و سلسله‌مراتب ارزی مشکلات عمیق‌تری از سرمایه‌داری، قدرت اقتصادی و حقوق بین‌المللی را مطرح می‌کند. در این مقاله پیشنهاد می‌دهم که بازدید مجدد از کار رزا لوکزامبورگ به ما کمک می‌کند تا از یک سری سؤال‌های ساختاری مربوط به ذات پول و ارتباطش با انباشت سرمایه‌داری، گره‌گشایی کنیم. همین‌طور...

🔗 متن کامل را در #انگاره بخوانید 🔻
📎 Engare.net/imperialism-of-money

@EngareNet
@Socionet

✅ طالبان جنگ
🖋 محمدرضا تهمک

📍بخش تندرو طالبان در پی جنگ است و بخش معتدل‌تر آن خواهان درگیری محدود و ایجاد تنش، به دلایل داخلی و خارجی، به بهانه حقآبه هیرمند [سوغات به جا مانده از انگلیس] یا غیره. اگر در این موضوع موفق شوند راه تصفیه نیروها و تثبیت قدرت این حکومت تازه تاسیس شده در نتیجه ی شورش/شبه-انقلاب در داخل و گرفتن تاییدها و کمک‌های بین المللی برایشان هموارتر می شود. از میان همسایه‌هایشان بهترین کشور برای این هدف ایران است.

همچون دیگر حکومت‌های انقلابی /شورشی، حکومت ایدئولوژیک طالبان نیز ابتدائا وعده‌های فراوانی داده بود و در عمل موفق به تحقق آنها نشده است. جمعیت حدودا ۱۸ میلیونی افغانستان در سال ۲۰۰۰ میلادی که طالبان قدرت را در دست داشت اکنون با رشدی تقریبا ۲۰ میلیونی تخمین زده می‌شود به ۳۸ میلیون نفر رسیده است. تامین زندگی چنین جمعیتی در زمانی که دیگر طالبان از حمایت‌های مالی گسترده پیشین برخوردار نیست و تجارت مواد مخدر را نیز به امید به رسمیت شناخته شدن در عرصه بین‌الملل کاهش داده دشوار است. اینجا...

🔗 متن کامل را در #انگاره بخوانید 🔻
📎 Engare.net/seekers-of-war

@EngareNet
@Socionet

✅ سرزمینِ پسا-شهری: تنش‌‌های اجتماعی و جریان‌های هتروتوپیک
🖋 مهرناز رزاقی

«شهر چیزی نیست، جز مسیر توقف‌گاه خطِ سیر، خاک‌ریز نظامی، جاده برآمده، نواحی مرزی یا سیل‌گیر رودخانه؛ جایی که نگاه تماشاچیان و سرعت جابه‌جایی خودروها با هم در ارتباط است.»

📍شهر در حال تغییر خطوط کلی خود است. همزمان در حال گسترش و شکافته شدن و همچنین از دست دادن یکپارچگی است. به جای یک فضا، یک زمان (هم‌زمانی)، هم‌فضایی تکامل می‌یابد که منجر به همسایگی فضاها و جوامع بسیار متفاوت می‌شود. در بستر تشدید فعالیت‌های شهری (اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی)، فرهنگ شهر واحد تقریباً از بین رفته است. تعاملات بین جمعیت‌شناسی مختلف ضعیف شده است. پویایی زندگی با پراکندگی فزاینده و مرکزگرایی ذاتی شهرهای سنتی همراه با حومه‌های رو به رشد همراه است. ویژگی کلیدی این فضا، گسست اجتماعی و فرهنگی است: وفور جوامع و انواع مختلف فعالیت‌ها، در چارچوب «ناپیدایی متقابل» و عدم تداخل آن‌ها....

🔗 متن کامل را در #انگاره بخوانید 🔻
📎 Engare.net/the-postmodern-city/

📲 رسانه شمایید.

@EngareNet
@Socionet