دیپلماسی اقتصادی | IEDS
1.35K subscribers
585 photos
70 videos
21 files
387 links
🌐 دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی
دانشگاه امام صادق علیه السلام
Institute for Economic Diplomacy Studies (IEDS)
📌 اولین اندیشکده #تخصصی_دانشگاهی در حوزه دانش و تجربه روابط اقتصادی بین‌الملل

💻 سایت: http://www.eco-dip.ir

🆔 ارتباط با ما: @AHarabpour
Download Telegram
#یادداشت_تحلیلی
#همسایگان

♨️ روزنه ای جدید علیه #تحریم

دکتر سهراب بختیار

🔰 ۲۷ اُکتبر برابر با ۵ آبان ماه سال جاری جمهوری اسلامی ایران وارد اتحادیه اقتصادی #اوراسیا میشود.
این اِلحاق که مصوبه مجلس شورای اسلامی و تائیدیه شورای نگهبان را به همراه دارد به ایران اجازه میدهد وارد تعاملات #تجاری و اقتصادی با ۵ کشور بلاروس، روسیه، #قزاقستان، قرقیزستان و ارمنستان، گردد.
❇️ همسایگان شمالی که جمعیتی بالغ بر ۱۸۳ میلیون نفر دارند و #تولید ناخالص داخلی ۲/۷ تریلیون دلاری این حوزه نوید بخش گُشایش #اقتصادی تنگناهای تحریم های ناعادلانه ایالات متحده میباشد.

از مزایای پیوستن به این #معاهده، حرکت آزاد کالاها، #سرمایه، خدمات و نیروی کار در این حوزه و همچنین کاهش و لغو #تعرفه های گمرکی در تجارت خارجی بین ایران و کشورهای عضو #اتحادیه اقتصادی اوراسیا را در پی دارد.
❇️ قابل ذکر است اِبراز تمایل دیگر کشورهای حوزه #cis برای عضویت در این پیمان و ایجاد توافقنامه های #آزاد با کشورهایی همچون کره، ژاپن، #سنگاپور، صربستان و ...نیز از عواملی است که اثرات #فشارهای حداکثری تحریم اقتصادی ایران را کاهش داده و در توسعه جایگاه #ژئوپلیتیکی ایران در منطقه بسیار تاثیر گذار میباشد.

با انجام توافقنامه آزاد تجاری بین #ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا، کشورمان ۵۰۰ تعرفه #ترجیحی را گرفته و ۳۰۰تعرفه را واگذار نموده که این تعداد تعرفه ها رو به افزایش میباشد. ضمن اینکه با امضای موافقت نامه تعرفه های تجاری بین ایران و این اتحادیه در مسیر ایجاد یک #منطقه تجاری آزاد گام برداشته و امر مبادله #کالاهای تجاری را در این چرخه بشدّت تسریع میبخشد.

با گُشایش کانال #مالی بین بانک مرکزی ایران (سپام) و پیام رسان #روسی بانک مرکزی روسیه با حجم گردش مالی ۴۰۰میلیارد دلاری میتوان #تعاملات مالی با این اتحادیه را مرتفع ساخت. خبر مسرّت بخش دیگر اِبراز علاقمندی #چین به پیوستن در این کانال مالی است، اتفاقی که در صورت تحقّق آن، مسائل #بانکی و مالی ما را با چین بعنوان شریک اول تجاری کاملاً حل ساخته و حجم #مبادلات با چین را هم به میزان قابل توجهی افزایش میدهد

موقعیت #ژئواستراتژیک ایران در منطقه و دستیابی به آبهای آزاد، اشتیاق اعضای این اتحادیه برای پیوستن ایران به #اوراسیا را دو چندان کرده است و قدرتهای #نوظهوری چون چین و #هند را نیز متقاعد میسازد که هر چه سریعتر و از طریق #جاده_ابریشم و بنادر جنوبی همکاری با این اتحادیه را آغاز نمایند.

مهم ترین #مزیّت این پیمان نامه در شرایط فعلی برای کشورمان، فروش #نفت ایران از طریق روسیه است.

به دلیل شباهت نفت ایران با نفت شمال روسیه و با طراحی مسیر حمل نفت از دریای #خزر به کانال ولگا و دن و دریای سیاه و از آنجا به دریای #مدیترانه میتوانیم بخشی از محدودیت فروش نفت را جبران نماییم ضمن اینکه شرکای بزرگ نفتی همچون هند و چین نیز با این ترفند میتوانند در طرح دور زدن تحریم نفتی سهیم باشند.

توصیه بنده به دولتمردان محترم به ویژه وزارت اقتصاد و بانک #مرکزی این است که اکنون و با سپری شدن بیش از ۴۰ سال از انقلاب شکوهمند اسلامی و بعد از تجربه نه چندان موفّق ِکو، برای پیوستن اوّلین توافقنامه اقتصادی و تجاری، با تقویت سیستم #سپام بانک مرکزی شرایط جدیدی در روابط بانکی کشورهای عضو برقرار نموده و با همکاری در سازوکار جدید غیر #سوئیفت، به تدریج گام در حذف #دلار از مبادلات منطقه ای برداشته و توسعه روابط بانکی بر مبنای واحد #پول ملّی را ارتقاء بخشیم و مسیر را برای عضویت دائم در پیمان نامه های عظیم تر همچون #شانگهای هموار ساخته تا هَجمه تحریم های ناعادلانه را تا حدودی بی اثر سازیم.

🌐 دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی

🆔 @EconomicDiplomacyISU
#مدرسه_دیپلماسی_اقتصادی
#گزارش_نشست

💢 الگوهای موفق #تجارت_خارجی در دوران تحريم

🔰 دومین #مدرسه_تابستانه دیپلماسی اقتصادی در روز یکشنبه ۱۶ شهریور ۹۹ با حضور دکتر مهدی #غضنفری وزیر اسبق #بازرگانی و صمت آغاز شد. در این نشست دکتر غضنفری ضمن تأکید بر اهمیت تخصص گرایی در حوزه حکمرانی روابط #اقتصادی_خارجی، تجارت را از جمله نقاطی در تاریخ اقتصادی ایران برآورد کرد که به عنوان یک زیر اولویت به آن پرداخته شده و همین مسأله تا آنجایی پیش رفته است که هر کسی را در قامت اداره #تعاملات اقتصادی بین الملل تصور کرده ایم حال اینکه تمرکز تخصصی چنین مجموعه دانشگاهی (دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی دانشگاه امام صادق علیه السلام) نوید بخش حرکت #اصلاحی جدی به سوی ترقی وضعیت کشور خواهد بود.

❇️ رئیس مدرسه #حکمرانی شهید بهشتی دانشگاه عالی دفاع ملی در بخش اول از این کارگاه تجربه به روند عملکرد تجارت خارجی در ۱۵ سال اخیر پرداخته و با نسبت گیری میان سهم تقاضای #ارز از آورده ارزی #غیرنفتی، شتاب این پیشرفت را در دوره ۸۴ تا ۹۷ مثبت ارزیابی نمود که البته شیب این منحنی در دولت یازدهم و دوازدهم سرعتی مطابق با دوره قبلی را نداشته است.

❇️ تجربه تأسیس سازوکارهای جدید و دستور کار قراردادن پیچیدگی های زاید از عرضه و تقاضای ارز #تجاری دومین بخش از صحبت های وزیر اسبق بازرگانی بود. در همین مسأله غضنفری با گلایه از بی توجهی ها نسبت به #توفیقات گذشته و تجربیات مثبت از سوی دولت حاضر با توجیهات سیاسی، خروج فرآیند #حل_مسأله از روند منطق علمی به مشاجرات #سیاسی و تظاهر به آنکه مشکلات ناشی از عوامل بیرونی بوده است را آسیب جدی در پیشبرد برنامه های کشور تلقی نموده و عنوان نمود: بخش عمده ای از چالش ها و نقاط به ظاهر مبهم برای #سیاستگذاران کنونی کشور، در گذشته توسط مجریان امر حل و فصل شده است اما تخریب همه آن تمهیدات نوعی هم افزایی با روند صعودی در #فشارهای_خارجی است.

❇️ دکتر #غضنفری در بخش سوم از این کارگاه تجربه بیان داشت که مدل های تجارت #کالا و صدور #خدمات فنی مهندسی، بازگشت ارز های صادراتی، مدیریت #برند، #انتقال_فناوری، پیشبرد اهداف تجاری علیرغم سایه مشاجرات سیاسی، تخصیص #ارز ترجیحی، رسوب کالا در #گمرک از عمده محورهای مورد بحث در طراحی مدل تجارت خارجی مطلوب در دوران #تحریم بشمار می آید که به تفکیک توسط وی تشریح شد.

❇️ لازم به توضیح است که مشروح #جلسات دومین مدرسه تابستانه دیپلماسی اقتصادی به جهت ملاحظاتی، تا کسب اجازه انتشار، قابلیت رسانه ای و اشتراک #محتوا نخواهد داشت.

🆔 @EconomicDiplomacyISU
#یادداشت_تحلیلی
#تحریم

💢 #اقتصاد_ایران در دوران پساترامپ

✍️ دکتر داود #منظور؛ عضو شورای علمی دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی

🔰 #ترامپ بالاخره رفت. حال این پرسش مطرح است که آیا در عمل آمدن #بایدن تا‌ چه میزان می‌تواند بر اقتصاد ایران تا‌ثیرگذار باشد؟ آیا در کوتاه‌مدت تغییری در رویکرد #تحریمی آمریکا نسبت به ایران رخ خواهد داد؟

❇️ تصمیمات بایدن درخصوص برگشت به #برجام و رفع تحریم‌های هسته‌ای ایران در شرایطی صورت می‌گیرد که #فشارهای_حداکثری و بی‌سابقه آمریکا علیه ایران تا‌کنون نتوانسته است فعالیت‌های منطقه‌ای #ایران را متوقف کند و ایران را به پای میز #مذاکره بنشاند. فشارهای حداکثری آمریکا هم‌اکنون تا‌ جایی جلو رفته است که به اذعان کارشناسان، دیگر #تحریمِ اثرگذاری برای اجرا وجود ندارد و ایران به نقطه اشباع‌پذیری تحریم‌ها رسیده است و اقتصاد ایران به تدریج توانسته خود را با شرایط تحریمی تطبیق دهد.

❇️ با وجود این، از نظر دولتمردان آمریکا بهترین #سیاست در مقابل ایران آن است که تا‌ حد امکان همچنان به پشتوانه میراث به جا مانده از نظام تحریم‌های گسترده دولت #ترامپ، سیاست فشار حداکثری و ایزوله کردن #اقتصاد ایران را بدون برگشت به #برجام و رفع تحریم‌ها ادامه دهند. برای این منظور آنها ممکن است با رویکرد تعلیق تدریجی و مرحله‌ای تحریم‌ها، اجازه دسترسی محدود به #منابع_مالی و فروش محدود #نفت را به ایران بدهند و در دوره چهارساله اول #بایدن، اقتصاد ایران را همچنان گروگان بگیرند. ترامپ در اعمال تحریم‌های ایران عملا از دستاورد دولت #اوباما- بایدن در پی‌ریزی ساختار تحریم‌های علیه ایران بهره‌برداری کرد و اقتصاد ایران را تحت فشار حداکثری قرار داد.

❇️ حتی بعد از امضای #برجام نیز که محصول طراحی‌های دولت اوباما- بایدن بود، ساختار تحریم‌ها علیه ایران همچنان حفظ شد و از همان روزهای اول اجرای برجام، افراد و نهادهای جدید به لیست تحریم‌ها اضافه شدند. بعد از برجام به #بانک‌های_بین‌المللی اجازه داده نشد خدمات #بانکی به ایران ارائه کنند. برجام نه تنها موجب از بین رفتن ساختار تحریم‌ها نشد، بلکه ضمن حفظ ساختار تحریم‌ها اثرگذاری آنها به‌دلیل #هوشمند شدن تحریم‌ها افزایش یافت و در کنار این تحریم‌ها، فشارهایی مضاعفی نیز برای اجرای دستورات FATF شروع شد تا‌ اثرگذاری تحریم‌ها بیشتر شود. به علاوه، بسیاری از تحریم‌های آمریکا علیه ایران از پیچیدگی #تقنینی برخوردارند و توسط یک نظام قانون‌گذاری چند لایه وضع شده‌اند؛ به‌طوری‌ که بعید به‌نظر می‌رسد اراده‌ای برای برداشتن آنها حتی در میان #دموکرات‌ها وجود داشته باشد؛ ضمن اینکه به‌زعم مقامات آمریکا سیاست فشار حداکثری ثمربخش بوده است. آنها در سلسله‌مراتب تصمیم‌گیری خود هیچ‌گاه چنین دستاوردی را از دست نخواهند داد؛ هرچند با تغییر لحن و ادبیات سعی بر مخفی کردن آن داشته باشند.

❇️ #بایدن سیاست‌های رسمی خود در قبال ایران را در یادداشتی با عنوان «راه هوشمندانه‌تر در برابر ایران» منتشر کرد. آنچه از این یادداشت مستفاد می‌شود آن است که #آمریکا تصمیم‌گیری درخصوص برگشت به برجام و رفع تحریم‌ها را منوط به #مذاکره با دولت جدید ایران پس از مشخص شدن نتایج #انتخابات ریاست‌جمهوری در سال ۱۴۰۰ خواهد کرد. بر اساس این یادداشت، بایدن بر پیش‌شرط تا‌یید بازگشت «کامل و دقیق» ایران به کلیه #تعهدات_برجامی خود از سوی سازمان بین‌المللی انرژی اتمی را برای برگشت آمریکا به برجام و تعلیق تحریم‌ها تا‌کید خواهد داشت. این پیش‌شرط بار دیگر یادآور وعده نسیه آمریکا در برابر پرداخت نقد از سوی #ایران است.

❇️ بر اساس این یادداشت، دولت بایدن همچنین بر پیش‌شرط گسترش #محدودیت‌ها و تقویت مفاد برجام در موضوعاتی مانند #حضور_منطقه‌ای ایران و توان #موشک‌های_بالستیک ایران تا‌کید خواهد داشت. یکی دیگر از پیش‌شرط‌های احتمالی بایدن برای بازگشت به برجام، اصلاح بند غروب #تحریم‌ها (طولانی شدن مدت زمان لازم برای رفع تحریم‌ها) خواهد بود. همچنین تیم بایدن احتمالا بر حضور سایر شرکای بین‌المللی خود علاوه‌بر اعضای ۱+۵ از جمله #عربستان، رژیم صهیونیستی و سایر بازیگران #خاورمیانه مانند امارات در مذاکرات تا‌کید خواهند ورزید. طبعا، تمامی این #پیش‌شرط‌ها، حداقل به معنای طولانی شدن مقدمات برگشت آمریکا به برجام و کاهش تحریم‌ها خواهد بود.

❇️ در بهترین حالت #بازگشت_آمریکا به برجام به معنای برداشتن تحریم‌های #هسته‌ای خواهد بود که در این صورت نیز اقتصاد ایران در یک سطح حداقلی از منافع برجام برخوردار خواهد شد؛ چراکه در دوره ترامپ بسیاری از تحریم‌ها در قالب عناوین غیر هسته‌ای مانند حقوق بشر، تروریسم و برنامه موشک‌‌های بالستیک وضع شده است که دولت #بایدن در صدد است همچنان آنها را تحت عنوان نظام تحریم‌های هدفمند حفظ کند.

🆔 @EconomicDiplomacyISU
#رصد
#ایران_چین

🔴 توافق ایران و چین: پیامدهای منطقه‌ای برای آمریکا

🗞 مؤسسه خاورمیانه

🔰 #مؤسسه_خاورمیانه در یادداشتی به ارزیابی پیامدهای توافق ایران و #چین در رقابت پکن و واشنگتن پرداخته و این توافق را چالشی #ژئواستراتژیک برای موقعیت آمریکا در #غرب_آسیا دانسته است. البته به این موضوع نیز اشاره کرده که ممکن است برای این کشور منافعی را به همراه آورد.

🔶 چین برای حضور ایران در پروژه «#یک_کمربند_یک_راه» و به «عادی‌سازی» #روابط_تجاری بین ایران و سایر اعضای این پروژه در راستای جابجایی کالا و #معاملات_مالی تلاش می‌کند. این همکاری می‌تواند #ایران را به سوی رویکردی #بازارمحور در اقتصادش سوق دهد.

🔶 در شرایطی که چشم‌انداز 2030 #عربستان و یا چشم‌انداز 50 ساله #امارات در جریان است، ایران نیز قصد دارد بتواند به #قدرت_اقتصادی قوی‌تری در منطقه بدل شود و بسیاری از مطالبات عمومی در حوزه اقتصادی را با این #توافق محقق سازد.

🔶 به اعتقاد نویسنده، #آمریکا در برابر این چالش می‌تواند دو رویکرد اتخاذ کند. رویکرد اول افزایش #فشارهای_تحریمی علیه چین و ایران با هدف کاهش ثمرات توافق برای این دو کشور و جلوگیری از توسعه #نفوذ چین در غرب آسیا.

🔶 رویکرد دوم اینکه با پذیرش منافع مشترک با چین در جذب ایران به سمت #بازارهای_جهانی، به تعامل با ایران جهت احیای #برجام روی بیاورد. بدین ترتیب در ادامه مانع از آن خواهد شد که بازارهای ایران نیز در انحصار #کالاهای_چینی قرار بگیرد.

🔶 رویکرد دوم #آمریکا بسیار دور از ذهن است. به‌ویژه با سطح تنش کنونی در منطقه، حداقل پیش‌زمینه چنین رویکردی، سطحی از #تعامل میان ایران و متحدان آمریکا در راستای #مدیریت_بحران‌ها و کاهش تقابل‌هاست. با این وجود نباید احتمال سوءاستفاده آمریکا از توافقات میان ایران و چین را از نظر دور داشت/تبیین.

🌐 دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی

🆔 @EconomicDiplomacyISU
#رصد
#تحریم

🔴 نفت ایران را حین مذاکره تحریم کنید

🗞 شورای آتلانتیک

🔰 اندیشکده #شورای_آتلانتیک در یادداشتی به دولت #بایدن توصیه کرده به تحریم نفت ایران برای افزایش فشارها ادامه دهد. در این یادداشت بیان شده که کاهش #صادرات نفت ایران بدون آسیب به رویکرد دیپلماتیک امکان‌پذیر است.

🔶 نویسنده مدعی است تأثیر تحریم‌های ثانویه #آمریکا در کاهش درآمدهای ایران در دوره #ترامپ، انعطاف‌پذیری بالایی به سیاست‌های تحریمی کاخ سفید داده است. این انعطاف‌پذیری از #قدرت فرامین اجرایی رییس‌جمهور برمی‌خیزد.

🔶 طبق این یادداشت، دلیل شکست #تحریم‌های_ایسا در دولت کلینتون، فقدان اجماع میان آمریکا و #اروپا درباره تحریم ایران بود. ولی اکنون موقعیت دولت بایدن برای اِعمال #تحریم با حمایت اتحادیه اروپا بهتر است. چنان‌که #اوباما نیز از صدور قطعنامه در #شورای_امنیت برای ایجاد اجماع علیه ایران بهره برد.

🔶 نویسنده ادعا کرده که بایدن پس از استقرار، نسبت به خرید #نفت ایران از سوی #چین سخت‌گیری کمتری نشان داده تا حُسن نیت خود را نشان دهد. ولی #ایران اقدام متقابلی در راستای کاهش تنش‌های منطقه‌ای یا تعدیل #برنامه_هسته‌ای انجام نداد.

🔶 با این حال به نظر نویسنده، زمان هنوز به نفع آمریکاست. زیرا به‌زعم او ایران برای رفع #فشارهای_اقتصادی نیازمند مذاکره است. پس بایدن تا پیش از احیای #توافق، لازم است به تحریم‌ها بیفزاید و مانع افزایش صادرات نفت ایران شود. در عین حال که به گفتگوهای #سیاسی نیز ادامه می‌دهد تا مانع مطالبه‌گری ایران شود.

🔶 این یادداشت نشان می‌دهد برخی دولت‌مردان #کاخ_سفید گمان دارند که می‌توانند از نیازمندی اقتصادی ایران برای افزایش فشارها به #مذاکره مطلوب‌شان سوءاستفاده کنند. حال آن‌که تجربه دولت ترامپ نشان داده افزایش فشارها، تمایل ایران به مذاکره و توافق را کاهش خواهد داد/تبیین.

🌐 اندیشکده #دیپلماسی_اقتصادی

🆔 @EconomicDiplomacyISU