دیپلماسی اقتصادی | IEDS
1.35K subscribers
585 photos
70 videos
21 files
387 links
🌐 دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی
دانشگاه امام صادق علیه السلام
Institute for Economic Diplomacy Studies (IEDS)
📌 اولین اندیشکده #تخصصی_دانشگاهی در حوزه دانش و تجربه روابط اقتصادی بین‌الملل

💻 سایت: http://www.eco-dip.ir

🆔 ارتباط با ما: @AHarabpour
Download Telegram
#یادداشت_تحلیلی
#سرمایه‌گذاری

💢 #اینستکس و راهکارهای پیشروی آن برای ایران

محمدصادق رحمتی؛ #پژوهشگر کمیته سرمایه گذاری و سرمایه پذیری دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی

🔰 مقامات #اروپایی از زمان خروج یکطرفه #آمریکا از توافق هسته ای با ایران در اردیبهشت ماه سال ۹۷، وعده یک سازوکار #مالی ویژه برای تسهیل #تجارت شرکت‌های اروپایی با ایران داده بودند. اما اروپایی‌ها در راه‌اندازی این سازوکار به قدری تعلّل کردند که ایران در سالگرد خروج آمریکا از #برجام، تصمیم گرفت تعهدات خود را به طور تدریجی و در بازه های زمانی دوماهه کاهش دهد.

🔸 اکنون اروپایی ها اعلام کرده‌اند #سازوکار مالی «اینستکس» با هدف تسهیل #تبادلات تجاری شرکت های اروپایی با طرف‌های ایرانی، به طور خاص در زمینه تجارت #غذا و #دارو و دیگر محصولات #غیرتحریمی، کار خود را آغاز نموده است.

🔸هدف اصلی اینستکس تسهیل #تجارت است و از این رو در حالت ایده آل، ایران از طریق این سازوکار بر روی کاغذ می‌تواند با #فروش #کالا یا نفت به کشورهای اروپایی، درآمد خود را در اینستکس نگهداری کند و سپس، با استفاده از آن نیاز #وارداتی خود را از داخل خاک اروپا تامین نماید.

🔸 در واقع فروش #نفت به پالایشگاه‌های اروپایی و خرید آزادانه کالا، خدمت و #فناوری با استفاده از منابع حاصل از آن، انتظارات ایران از اروپایی ها در شرایط خروج آمریکا از برجام است؛ و در صورتی که #اینستکس بتواند این خواسته‌ها را برآورده کند، ابزاری کارآمد خواهد بود.

🔸 بنابراین اولین گام در کارآمدی اینستکس، افزایش #درآمدهای ایران در قالب این سازوکار #تجاری است. در این زمینه آنچه مطلوب ایران است، افزایش درآمدها از طریق فروش کالا و یا نفت ایران به کشورهای اروپایی است که تا پیش از خروج #آمریکا از برجام، به رقمی در حدود ۱۲ میلیارد دلار در سال می‌رسید و بیش از نیاز وارداتی ایران از کشورهای اروپایی بود.

🔸 اما فروش نفت به اروپایی ها و تأمین #درآمدهای مورد نیاز ایران در اینستکس از این طریق، هدفی دور از دسترس است؛ چرا که درحال حاضر #پالایشگاه‌های اروپایی خرید نفت از ایران را به #صفر رسانده اند و کالاهای ایرانی همچون پسته، زعفران و #فرش که به #اروپا صادر می‌شود، سالانه کمتر از یک میلیارد دلار ارزش دارد؛ که به مراتب کمتر از نیاز سالانه ایران برای خرید کالا و خدمت از اروپا است.

🔸 در چنین شرایطی مقامات کشورهای اروپایی ضمن تأکید بر اینکه با وجود آغاز به کار اینستکس، نمی‌توانند پالایشگاه‌های خودشان را به #خرید نفت از ایران مجبور نمایند، دو مسیر را برای افزایش درآمدهای ایران در اینستکس پیشنهاد کرده‌اند. «استفاده از درآمدهای حاصل از فروش نفت ایران به کشورهای #آسیایی همچون #چین و هند» و «اعطای خط #اعتباری از سوی اروپا» دو مسیری است که برای افزایش درآمدهای ایران در اینستکس پیشنهاد شده است.

🔸بر اساس روش اول، منابع #مالی حاصل از فروش نفت ایران به کشورهای آسیایی، تحت #نظارت کشورهای اروپایی قرار می‌گیرد و با مجوز آن‌ها صرف خریدهای ایران از شرکت های اروپایی می‌شود. بر اساس روش دوم نیز یک خط اعتباری از سوی طرف اروپایی به #ایران اختصاص داده می‌شود، تا صرف واردات #محصولات غیرتحریمی از سوی ایران گردد.

بنابراین در شرایطی که پالایشگاه‌های اروپایی به پیروی از #تحریم‌های آمریکا تمایلی به خرید نفت ایران ندارند، هر روش دیگری از قبیل استفاده از منابع حاصل از فروش #نفت به کشورهای آسیایی و یا #تخصیص اعتبار از سوی اروپا، مشکل صادرات ایران را حل نمی‌کند و تنها مسیر واردات از اروپا را هموار خواهد کرد؛ و در عین حال به منزله اعطای اختیارات #حاکمیتی کشور به اروپاست.

از این رو لازم است مقامات ایرانی این #پیام را به طرف اروپایی ارسال نمایند که تنها مسیری که برای ایران در قالب #اینستکس قابل پذیرش است، #تجارت پایای به مانند دوران پیش از خروج آمریکا از #برجام است؛ که تنها در صورت خرید نفت ایران از سوی پالایشگاه‌های اروپایی قابل تحقق است.

🔻متن کامل #یادداشت در پیوند زیر:

yon.ir/YOK7P

🆔 @EconomicDiplomacyISU
#تحلیل
#تحریم

💢 عبور از تحریم ها میسر است؟

✍️ پروفسور جواد صالحی اصفهانی
🔘 محقق اندیشکده #بروکینز و استاد ویرجینیاتک

▪️اگر پیش‌بینی به‌تازگی تعدیل‌شده #صندوق بین‌المللی پول در مورد اقتصاد ایران (رشد اقتصادی منفی 6 درصد) را قبول کنیم، آن‌گاه برخلاف برخی ادعاهای بدبینانه و #هشداردهنده باید بگوییم که تأثیر تحریم‌های #آمریکا بر اقتصاد ایران چندان هم شدید نیست.

▪️در عین دست کم 3 دلیل وجود دارد که نشان می‌دهد #اقتصاد ایران می‌تواند در صورت اتخاذ سیاست‌های مناسب، با همین سطح از #درآمدهای_نفتی نیز به حیات خود –ولو با کاهش استانداردهای زندگی- ادامه داده و حتی در بلندمدت از این طریق #وابستگی خود را به نفت کاهش دهد تا [به‌طور ناخواسته] به خود لطف کرده باشد.

▪️اولاً باید خاطرنشان کنیم که ایران قبلاً نیز در سال 2012 چنین شرایطی را تجربه کرده است. در آن زمان باراک #اوباما تحریم‌های آمریکا علیه ایران را شدت بخشید و در نتیجه #صادرات نفت ایران 27.5 درصد کاهش یافت و #تولید ناخالص داخلی ایران نیز 6.2 درصد افت کرد. در سال 2015 اثرگذاری هم‌زمان #تحریم‌ها و کاهش قیمت نفت حتی صادرات نفت ایران را به 32 میلیارد دلار کاهش داد که کمترین میزان آن در یک دهه منتهی به آن سال محسوب می‌شد؛ تولید ناخالص داخلی ایران این بار 1.6 درصد کاهش یافت

▪️در سال 2012 زمانی که تولیدات #صنعتی ایران 3.6 درصد کاهش یافت، بخش #خدمات این کشور درواقع یک درصد رشد کرد. در آن زمان کاهش ارزش #ریال به افزایش قیمت کالاهای #وارداتی و کالاهای وابسته به واردات انجامیده و احتمالاً همین مسئله باعث شده بود که #مصرف‌کنندگان ایرانی بخش بیشتری از درآمد خود را صرف خرید خدمات کنند.

▪️نکته دومی که باید به آن اشاره کنیم این است که ایران #بدهی خارجی زیادی ندارد و به همین تحت فشار #وام‌دهندگان خارجی نیست. اگر مردم احساس کنند که اصلاحات ساختاری در راستای تأمین منافع وام‌دهندگان خارجی انجام می‌شود، آن‌گاه انجام #اصلاحات بسیار دشوارتر خواهد بود.

▪️مورد دیگری که کمتر به آن توجه شده این است که اقتصاد ایران یک اقتصاد نسبتاً متنوع است. ایران #محصولات دیگری به‌جز نفت را تولید و صادر می‌کند. این کشور برای تولید محصولات مختلف، از #فولاد و خودرو گرفته تا کالاهای سبک، #زیرساخت‌های تولیدی قابل‌توجهی دارد. با استفاده از محرک‌های اقتصادی مناسب می‌توان این زیرساخت‌های را به‌گونه‌ای اصلاح کرد که #اشتغال و تولید از بخش‌های به‌شدت نیازمند واردات به بخش‌هایی که بیشتر متکی به #نهاده‌های داخلی هستند، منتقل شود/دانش تفسیر سیاسی.

🌐 دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی

🆔 @EconomicDiplomacyISU
#یادداشت_تحلیلی
#انرژی

💢 #دیپلماسی_انرژی جمهوری اسلامی ایران در آیینه اقتصاد سیاسی بین الملل

پیمان حسنی
#پژوهشگر کمیته انرژی دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی

🔰 در ساختار نوين #اقتصادسياسي_بين‌الملل، انرژي به‌عنوان پاشنه آشيل بسياري از مناطق و كشورهاي #صنعتي جهان و مانند اتحاديه اروپا، #چين، هند، آسياي جنوب شرقي و آمريكاي شمالي است؛ به‌گونه‌ای كه هيچ گريزي براي رهايي از #وابستگي به آن، دستكم تا چند دهه آينده وجود ندارد. با توجه به اين مهم كه در اين ساختار نوين، #انرژي و كنترل بر خطوط لوله انتقال انرژي، يكي از ابزارهاي مهم كسب #ثروت و به کار گرفتن قدرت در عرصه #سياست_خارجي و روابط بین‌المللی است، چنين به نظر می‌رسد كه كشور ايران به دلیل داشتن حجم بسيار عظيمي از سوخت‌های فسيلي، #همسايگي با كشورهاي آسياي مركزي و واقع‌شدن در كانون توليد 75 درصد انرژي جهان و برخورداري از موقعيت #حمل‌ونقل بی‌نظیر و ممتاز، بايد نقشي مهم و اساسي را در تعاملات #اقتصادي كشورهاي اين منطقه ايفا كند.

❇️ وابستگی روزافزون کشورها به منابع انرژی، باعث تقویت جایگاه #امنیت_انرژی در عرصه سیاسی و #دیپلماتیک شده و رقابت‌های بین‌المللی بر سر دسترسی به این منابع را تشدید کرده است. کشور #ایران با توجه به موقعیت ویژه جغرافیایی خود در منطقه #جنوب_غرب_آسیا، با داشتن در حدود هفت درصد منابع جهان و یک درصد از #جمعیت کل جهان به‌نوعی کشوری غنی محسوب می‌شود. این کشور با در دست داشتن منابع غنی #نفت و #گاز که در حقیقت #مزیت_نسبی این کشور محسوب می‌شود، یکی از تأمین‌کنندگان انرژی کشورهای جهان محسوب می‌شود.

❇️حال با توجه به اینکه همکاری‌های #اقتصادی منجر به #وابستگی_متقابل اقتصادی بین کشورها می‌شود و این وابستگی به‌نوعی یک همگرایی سیاسی را در پی خواهد داشت. امروزه کشورها با بهره‌مندی از #دیپلماسی_انرژی تلاش می‌کنند تا حد امکان بدون استفاده از زور، منافع و امنیت، انرژی خود را در این عرصه ﺗﺄمین کنند. قابلیت‌های فنی، حرفه‌ای، #فناوری و اقتصادی ایران به‌گونه‌ای است که می‌تواند در اقتصاد انرژی جهانی نقش تعیین‌کننده‌ای ایفا نماید.

❇️ ایران با موقعیت جغرافیایی و #ژئوپلیتیکی ویژه‌ای که براى منطقه محصور در خشکى #آسیاى‏_مرکزى دارد، یک کشور #ترانزیتى مطلوب است و میتواند تولیدات نفت و گاز قزاقستان ‏و ترکمنستان را به بهترین شکل به دریاى آزاد و حتی از طریق #%ترکیه به اروپا برساند. افزایش قابلیت‌های اقتصادی ایران را می‌توان به‌عنوان یکی از ضرورت‌های اجتناب‌ناپذیر ساختار سیاسی، اقتصادی و #امنیتی دانست؛ به‌عبارت‌دیگر، اگر دیپلماسی انرژی به افزایش #درآمدهای ملی ایران منجر شود، در آن شرایط زمینه عبور از #تهدیدات چندجانبه بین‌المللی و منطقه‌ای اجتناب‌ناپذیر خواهد بود.

🔻 متن کامل #یادداشت در پیوند زیر:

https://plink.ir/WYHyx

🆔 @EconomicDiplomacyISU
#آمار
#انرژی

🔴 کاهش ۸۰ درصدی #صادرات_نفت ایران

🔸 بر اساس داده های #اپک، تولید نفت ایران طی دسامبر ۲۰۱۷ تا فوریه ۲۰۲۰ میلادی، ۴۶ درصد کاهش پیدا کرد.

🔸 پس از گذشت یک سال و هشت ماه از اعمال #تحریم های نفتی آمریکا، در ماه فوریه ۲۰۲۰ (بهمن ماه ۱۳۹۸)، تولید نفت خام ایران به کمتر از ۲.۱ میلیون بشکه در روز کاهش یافت.

🔸 در تحریم های #نفتی قبلی در حدود یک میلیون بشکه از صادرات نفت ایران کاسته شد، اما در تحریم های کنونی حدود یک میلیون و هشتصد هزار بشکه صادرات نفت ایران کاهش یافته است.

🔸 برآوردها نشان می دهد که صادرات نفت ایران حدود ۸۰ درصد #کاهش یافته است.

🔸 آخرین گزارش ماهانه #آژانس_انرژی بین المللی انرژی حاکی از سقوط صادرات نفت ایران به کمتر از ۳۰۰ هزار بشکه در روز است.

☑️ دور قبلی تحریم ها ایران را ۴ سال از #درآمدهای نفتی محروم کرد.

🌐 دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی

🆔 @EconomicDiplomacyISU
#یادداشت_تحلیلی
#تحریم

💢 تحریم‌های جدید آمریکا علیه صادرات #پتروشیمی ایران

🔶 27 اسفند 1398 و در شرایطی که جهان در تب‌وتاب مقابله با ویروس #کرونا بود، وزیر خارجه آمریکا از اِعمال #تحریم‌های جدید در راستای مقابله با ایران خبر داد. لیست تحریم‌ها شامل 9 شرکت در #چین، هنک‌کنگ و آفریقای جنوبی و 3 نفر در ایران است که «معاملات قابل توجهی» در زمینه صدور صنایع #پتروشیمی ایران داشته‌اند.

🔶 وزارت خزانه‌داری آمریکا 17 خرداد 1398 نیز «پتروشیمی خلیج فارس» و 39 شرکت دیگر را به بهانه تأمین #مالی سپاه مشمول تحریم‌ها نمود. 4 بهمن نیز یک فرد ایرانی، یک فرد چینی و 6 شرکت اماراتی و چینی مرتبط با صنایع پتروشیمی ایران را به بهانه تأمین مالی #تروریسم تحریم کرد.

🔶 آمریکا پس از لغو معافیت‌های فروش #نفت ایران، تمرکز بیشتری بر صنایع پتروشیمی داشته است. زیرا در شرایط تحریم کامل نفت ایران، #صادرات پتروشیمی هم به دلیل احتمال ردیابی کمتر و هم مشتریان بالفعل در غرب آسیا، از مهم‌ترین منابع #درآمدزایی ایران محسوب می‌شوند.

🔶 همچنین بنیاد ضدایرانی «دفاع از دموکراسی‌ها» طی یادداشتی در اوایل اسفند 5 پیشنهاد در ارتباط با افزایش فشار بر صنایع #نفت‌وگاز ایران ارائه کرد. یکی از این پیشنهادات تمرکز بر #تحریم_هوشمند صادرکنندگان پتروشیمی بود که در تحریم‌های اخیر محقق شد.

🔷 اعمال این تحریم‌ها و تلاش برای کاهش #درآمدهای ایران در زمانی که به شدت درگیر مقابله با کروناست، فرصت مناسبی برای تبیین رویکرد غیرانسانی آمریکا در #رسانه‌های جهانی و افکار عمومی غرب است.

🔷 اجرای سریع توصیه‌های بنیاد «دفاع از دموکراسی‌ها» توسط دولت آمریکا، عمق تأثیر این اندیشکده بر کمپین «#فشار_حداکثری» را نشان داده که لزوم توجه بیشتر به ارزیابی‌های این مؤسسه را یادآور می‌شود.

🔷 ایران می‌تواند با افزایش سطح و میزان #اورانیوم غنی‌شده در کمترین زمان و هم‌چنین تحدید نسبی نظارت‌های مبتنی بر #برجام، پاسخ سریع و قاطعی به تحریم‌های اخیر بدهد و علاوه بر این لازم است حساسیت نسبت به محرمانگی و عدم افشای داده‌های مرتبط با خنثی‌سازی #تحریم‌ها را نیز افزایش دهد/ تبیین.

🌐 دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی

🆔 @EconomicDiplomacyISU
#گزارش_تحلیلی
#اقتصاد_منطقه

💢 توصیه‌هایی برای اقتصادهای منطقه خلیج فارس در دوران #پساکرونا

معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران

✳️ دولت‌های متطقه #خلیج‌فارس بر اساس شاخص سخت‌گیری آکسفورد، به سرعت و قاطعانه از طریق #قرنطینه نسبت به شوک همه‌گیری #کووید_۱۹ واکنش نشان دادند. همراه با از دست‌دادن #درآمدهای_نفتی و تحت فشار قرار گرفتن #تامین_مالی بخش عمومی و بسیاری از افراد شاغل در این بخش، در مقایسه با سایر اقتصادها، نیاز کمتری به اعمال سیاست‌های مالی ضدچرخه‌ای بود. با این وجود، پرداخت #مالیات به تعویق افتاد، بودجه‌هایی برای هزینه‌های سلامت تخصیص یافت و پشتیبانی هدفمندی از طریق برنامه‌های حمایت از درآمد و #اشتغال برای خانوارها ارائه شد.

✳️ در این گزارش به توصیه‌هایی که توسط اتاق فکر امور بین‌المللی چتم‌هاوس (Chtham House) برای #اقتصادهای_منطقه خلیج ‏فارس با تاکید بر لزوم تغییر نقش #دولت و تقویت #بخش_خصوصی ارائه شده، پرداخته شده است.

🔻 متن کامل #گزارش در پیوند زیر:

🔗 http://www.tccim.ir/Images/Docs/1525.pdf

🌐 دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی

🆔 @EconomicDiplomacyISU
#یادداشت_تحلیلی
#انرژی

💢 #دیپلماسی_انرژی جمهوری اسلامی ایران در آیینه اقتصاد سیاسی بین الملل

پیمان #حسنی؛ پژوهشگر کمیته انرژی دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی

🔰 در ساختار نوين #اقتصادسياسي_بين‌الملل، انرژي به‌عنوان پاشنه آشيل بسياري از مناطق و كشورهاي #صنعتي جهان و مانند اتحاديه اروپا، #چين، هند، آسياي جنوب شرقي و آمريكاي شمالي است؛ به‌گونه‌ای كه هيچ گريزي براي رهايي از #وابستگي به آن، دستكم تا چند دهه آينده وجود ندارد. با توجه به اين مهم كه در اين ساختار نوين، #انرژي و كنترل بر خطوط لوله انتقال انرژي، يكي از ابزارهاي مهم كسب #ثروت و به کار گرفتن قدرت در عرصه #سياست_خارجي و روابط بین‌المللی است، چنين به نظر می‌رسد كه كشور ايران به دلیل داشتن حجم بسيار عظيمي از سوخت‌های فسيلي، #همسايگي با كشورهاي آسياي مركزي و واقع‌شدن در كانون توليد 75 درصد انرژي جهان و برخورداري از موقعيت #حمل‌ونقل بی‌نظیر و ممتاز، بايد نقشي مهم و اساسي را در تعاملات #اقتصادي كشورهاي اين منطقه ايفا كند.

❇️ وابستگی روزافزون کشورها به منابع انرژی، باعث تقویت جایگاه #امنیت_انرژی در عرصه سیاسی و #دیپلماتیک شده و رقابت‌های بین‌المللی بر سر دسترسی به این منابع را تشدید کرده است. کشور #ایران با توجه به موقعیت ویژه جغرافیایی خود در منطقه #جنوب_غرب_آسیا، با داشتن در حدود هفت درصد منابع جهان و یک درصد از #جمعیت کل جهان به‌نوعی کشوری غنی محسوب می‌شود. این کشور با در دست داشتن منابع غنی #نفت و #گاز که در حقیقت #مزیت_نسبی این کشور محسوب می‌شود، یکی از تأمین‌کنندگان انرژی کشورهای جهان محسوب می‌شود.

❇️حال با توجه به اینکه همکاری‌های #اقتصادی منجر به #وابستگی_متقابل اقتصادی بین کشورها می‌شود و این وابستگی به‌نوعی یک همگرایی سیاسی را در پی خواهد داشت. امروزه کشورها با بهره‌مندی از #دیپلماسی_انرژی تلاش می‌کنند تا حد امکان بدون استفاده از زور، منافع و امنیت، انرژی خود را در این عرصه ﺗﺄمین کنند. قابلیت‌های فنی، حرفه‌ای، #فناوری و اقتصادی ایران به‌گونه‌ای است که می‌تواند در اقتصاد انرژی جهانی نقش تعیین‌کننده‌ای ایفا نماید.

❇️ ایران با موقعیت جغرافیایی و #ژئوپلیتیکی ویژه‌ای که براى منطقه محصور در خشکى #آسیاى‏_مرکزى دارد، یک کشور #ترانزیتى مطلوب است و میتواند تولیدات نفت و گاز قزاقستان ‏و ترکمنستان را به بهترین شکل به دریاى آزاد و حتی از طریق #%ترکیه به اروپا برساند. افزایش قابلیت‌های اقتصادی ایران را می‌توان به‌عنوان یکی از ضرورت‌های اجتناب‌ناپذیر ساختار سیاسی، اقتصادی و #امنیتی دانست؛ به‌عبارت‌دیگر، اگر دیپلماسی انرژی به افزایش #درآمدهای ملی ایران منجر شود، در آن شرایط زمینه عبور از #تهدیدات چندجانبه بین‌المللی و منطقه‌ای اجتناب‌ناپذیر خواهد بود.

👈🔖 متن کامل یادداشت در اکودیپ

🆔 @EconomicDiplomacyISU