#یادداشت_تحلیلی
#تحریم

💢 #اقتصاد_ایران در دوران پساترامپ

✍️ دکتر داود #منظور؛ عضو شورای علمی دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی

🔰 #ترامپ بالاخره رفت. حال این پرسش مطرح است که آیا در عمل آمدن #بایدن تا‌ چه میزان می‌تواند بر اقتصاد ایران تا‌ثیرگذار باشد؟ آیا در کوتاه‌مدت تغییری در رویکرد #تحریمی آمریکا نسبت به ایران رخ خواهد داد؟

❇️ تصمیمات بایدن درخصوص برگشت به #برجام و رفع تحریم‌های هسته‌ای ایران در شرایطی صورت می‌گیرد که #فشارهای_حداکثری و بی‌سابقه آمریکا علیه ایران تا‌کنون نتوانسته است فعالیت‌های منطقه‌ای #ایران را متوقف کند و ایران را به پای میز #مذاکره بنشاند. فشارهای حداکثری آمریکا هم‌اکنون تا‌ جایی جلو رفته است که به اذعان کارشناسان، دیگر #تحریمِ اثرگذاری برای اجرا وجود ندارد و ایران به نقطه اشباع‌پذیری تحریم‌ها رسیده است و اقتصاد ایران به تدریج توانسته خود را با شرایط تحریمی تطبیق دهد.

❇️ با وجود این، از نظر دولتمردان آمریکا بهترین #سیاست در مقابل ایران آن است که تا‌ حد امکان همچنان به پشتوانه میراث به جا مانده از نظام تحریم‌های گسترده دولت #ترامپ، سیاست فشار حداکثری و ایزوله کردن #اقتصاد ایران را بدون برگشت به #برجام و رفع تحریم‌ها ادامه دهند. برای این منظور آنها ممکن است با رویکرد تعلیق تدریجی و مرحله‌ای تحریم‌ها، اجازه دسترسی محدود به #منابع_مالی و فروش محدود #نفت را به ایران بدهند و در دوره چهارساله اول #بایدن، اقتصاد ایران را همچنان گروگان بگیرند. ترامپ در اعمال تحریم‌های ایران عملا از دستاورد دولت #اوباما- بایدن در پی‌ریزی ساختار تحریم‌های علیه ایران بهره‌برداری کرد و اقتصاد ایران را تحت فشار حداکثری قرار داد.

❇️ حتی بعد از امضای #برجام نیز که محصول طراحی‌های دولت اوباما- بایدن بود، ساختار تحریم‌ها علیه ایران همچنان حفظ شد و از همان روزهای اول اجرای برجام، افراد و نهادهای جدید به لیست تحریم‌ها اضافه شدند. بعد از برجام به #بانک‌های_بین‌المللی اجازه داده نشد خدمات #بانکی به ایران ارائه کنند. برجام نه تنها موجب از بین رفتن ساختار تحریم‌ها نشد، بلکه ضمن حفظ ساختار تحریم‌ها اثرگذاری آنها به‌دلیل #هوشمند شدن تحریم‌ها افزایش یافت و در کنار این تحریم‌ها، فشارهایی مضاعفی نیز برای اجرای دستورات FATF شروع شد تا‌ اثرگذاری تحریم‌ها بیشتر شود. به علاوه، بسیاری از تحریم‌های آمریکا علیه ایران از پیچیدگی #تقنینی برخوردارند و توسط یک نظام قانون‌گذاری چند لایه وضع شده‌اند؛ به‌طوری‌ که بعید به‌نظر می‌رسد اراده‌ای برای برداشتن آنها حتی در میان #دموکرات‌ها وجود داشته باشد؛ ضمن اینکه به‌زعم مقامات آمریکا سیاست فشار حداکثری ثمربخش بوده است. آنها در سلسله‌مراتب تصمیم‌گیری خود هیچ‌گاه چنین دستاوردی را از دست نخواهند داد؛ هرچند با تغییر لحن و ادبیات سعی بر مخفی کردن آن داشته باشند.

❇️ #بایدن سیاست‌های رسمی خود در قبال ایران را در یادداشتی با عنوان «راه هوشمندانه‌تر در برابر ایران» منتشر کرد. آنچه از این یادداشت مستفاد می‌شود آن است که #آمریکا تصمیم‌گیری درخصوص برگشت به برجام و رفع تحریم‌ها را منوط به #مذاکره با دولت جدید ایران پس از مشخص شدن نتایج #انتخابات ریاست‌جمهوری در سال ۱۴۰۰ خواهد کرد. بر اساس این یادداشت، بایدن بر پیش‌شرط تا‌یید بازگشت «کامل و دقیق» ایران به کلیه #تعهدات_برجامی خود از سوی سازمان بین‌المللی انرژی اتمی را برای برگشت آمریکا به برجام و تعلیق تحریم‌ها تا‌کید خواهد داشت. این پیش‌شرط بار دیگر یادآور وعده نسیه آمریکا در برابر پرداخت نقد از سوی #ایران است.

❇️ بر اساس این یادداشت، دولت بایدن همچنین بر پیش‌شرط گسترش #محدودیت‌ها و تقویت مفاد برجام در موضوعاتی مانند #حضور_منطقه‌ای ایران و توان #موشک‌های_بالستیک ایران تا‌کید خواهد داشت. یکی دیگر از پیش‌شرط‌های احتمالی بایدن برای بازگشت به برجام، اصلاح بند غروب #تحریم‌ها (طولانی شدن مدت زمان لازم برای رفع تحریم‌ها) خواهد بود. همچنین تیم بایدن احتمالا بر حضور سایر شرکای بین‌المللی خود علاوه‌بر اعضای ۱+۵ از جمله #عربستان، رژیم صهیونیستی و سایر بازیگران #خاورمیانه مانند امارات در مذاکرات تا‌کید خواهند ورزید. طبعا، تمامی این #پیش‌شرط‌ها، حداقل به معنای طولانی شدن مقدمات برگشت آمریکا به برجام و کاهش تحریم‌ها خواهد بود.

❇️ در بهترین حالت #بازگشت_آمریکا به برجام به معنای برداشتن تحریم‌های #هسته‌ای خواهد بود که در این صورت نیز اقتصاد ایران در یک سطح حداقلی از منافع برجام برخوردار خواهد شد؛ چراکه در دوره ترامپ بسیاری از تحریم‌ها در قالب عناوین غیر هسته‌ای مانند حقوق بشر، تروریسم و برنامه موشک‌‌های بالستیک وضع شده است که دولت #بایدن در صدد است همچنان آنها را تحت عنوان نظام تحریم‌های هدفمند حفظ کند.

🆔 @EconomicDiplomacyISU

#گزارش_نشست
#کمیته_دیپلماسی_اقتصادی

💢 تشکیل جلسه افتتاحیه کمیته دیپلماسی اقتصادی #مجلس_شورای_اسلامی

🔰 نخستین جلسه کاری کمیته دیپلماسی اقتصادی با مشارکت دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی دانشگاه امام صادق(ع) به عنوان شورای مشورتی، ذیل کمیسیون امنیت ملی و #سیاست_خارجی مجلس شورای اسلامی دوشنبه ۲۷ بهمن ۹۹ به ریاست دکتر عباس #مقتدایی و حضور کابینه دولت در سطح معاونین بین الملل هیأت وزیران در ساختمان مجلس شورای اسلامی برگزار گردید.

❇️ در این نشست مطابق با دستور جلسه، معاونین #وزرا به ایراد اهم نکات و چالش های وزارتخانه متبوع در طراحی و پیگیری ابعاد خارجی #روابط_اقتصادی جمهوری اسلامی ایران پرداخته و ملاحظات سازمانی مربوطه جهت اصلاحات رویه اجرایی را مطرح نمودند.

❇️ حجت الاسلام دکتر ذوالنوری رئیس #کمیسیون_امنیت_ملی و سیاست خارجی و مهندس میرسلیم نیز با اشاره به #تصمیم_راهبردی نظام در پیگیری و پیاده سازی دیپلماسی اقتصادی، حمایت ارکان اجرایی، #تقنینی و #سیاستی در این تصمیم را قطعی ارزیابی نمودند.

❇️ دکتر #صادقی_شاهدانی رئیس #شورای_علمی دفتر مطالعات دیپلماسی اقتصادی و مسئول شورای مشورتی کمیته دیپلماسی اقتصادی مجلس شورای اسلامی نیز با اشاره به جایگاه فرابخشی #دیپلماسی_اقتصادی، اصلاح #ساختار اداری در متولی گری دیپلماسی اقتصادی را پیشنهاد اول در حرکت جدید #مجلس شورای اسلامی قلمداد نمود و از حسن توجه کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی و دکتر مقتدایی نائب رئیس اول کمیسیون در تشکیل این کمیته تشکر و قدردانی نمود.

🆔 @EconomicDiplomacyISU

‍ #پیام_نوروزی

♨️ مفتخریم که آغاز سال خورشیدی جدید، #نوروز_باستانی و طلیعه بهار میراث انبیاء و آخرین ذخیره سلاله ولایت، #مهدی_موعود ارواحنا فداه را به حضور یکایک دلبستگان به مجد و عزت ایران پر افتخار، برادران و خواهران حوزه تمدنی نوروز و مسلمانان اقصی نقاط جهان تهنیت عرض نماییم.

🔰 #موقعیت کنونی از تاریخ هرساله مزیت آن را دارد که بتوان با نگاه به گذشته و احصای نقاط و روندهای تجربه شده، مسیر پیش روی یک حرکت غیرمنقضی را تصور نمود. بی شک بروز بیماری فراگیر #کووید_۱۹ از چند ماه پیش تر از نوروز ۱۳۹۹ پررنگ ترین یادگار نگارندگان تاریخ این سال است. حال اینکه نمیتوان از برگشت ورق توفیق رئیس جمهور خبیث سابق ایالات متحده #آمریکا نیز چشم پوشانید. یکی یادآور "خُلِقَ الانسانُ ضعیفا"ً بود و دیگری آیینه تمام نمای "ولا یَحسَبَنَّ الّذین کفروا أنّما نُملی لَهم خیر"ٌ... شد.

✅ مجموعه دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی دانشگاه امام صادق(ع) نیز متأثر از ساخت دانشگاهی و به تبع از دستورالعمل های ستاد ملی #کرونا در مواجهه بی سابقه ای با یک سال فعالیت غیر حضوری و پراکندگی فیزیکی بدنه #کارشناسی و سازمان مرکزی قرارگرفت. از این رو، #سیاست_کلان مجموعه در تجمیع نظرات #شورای_علمی دفتر مطالعات دیپلماسی اقتصادی بر حفظ محتوا و اصل انجام فعالیت های مرسوم در ضمن تنظیم مجدد کیفیت و فرم اجرا، مورد توافق و تثبیت قرار گرفت.

✅ بحول و قوه الهی در سال گذشته به طور میانگین هر ماه یک جلسه #کارگاه_تجربه با حضور سفرا و رایزنان سابق جمهوری اسلامی ایران، نشست های تخصصی با حضور #اساتید_دانشگاهی و مدیران اجرایی و سیاستگذاری، ده عنوان برنامه های کارشناسی #صداوسیما جمهوری اسلامی ایران، در اختیار گرفتن متداول ستون تخصصی در #روزنامه های کثیرالانتشار، ده‌ها #یادداشت_تحلیلی منتشر شده در صفحه رسمی نهادهای #سیاستگذار و رسانه های جمعی اینترنتی، جلسات هفتگی ارائه و #دانش_افزایی جمعی، دومین #مدرسه_تابستانه دیپلماسی اقتصادی، #بازدیدهای_میدانی و گفتگوهای سازمانی با نهادهای متولی در ابعاد #روابط_اقتصادی_خارجی به انجام رسید.

✅ اما آنچه توفیق نو در عملکرد یکساله دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی دانشگاه امام صادق(ع) در سال ۹۹ خورشیدی بوده است دریافت عنوان #مجموعه_برترپژوهشی دانشگاه امام صادق(ع)، تنظیم و ورود به همکاری های سازمان یافته و مدون با نهادهای همکار از جمله #مجمع_تشخیص مصلحت نظام، #شورای_راهبردی روابط خارجی، #وزارت_دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، #اتاق_بازرگانی صنایع معادن و کشاورزی، سازمان #توسعه_تجارت، ارتقای سطح سازمانی به عنوان واحد پژوهشی مستقل (#اندیشکده) فرادانشکده ای، عضویت جناب آقای دکتر توکل #حبیب_زاده دانشیار حقوق بین الملل در شورای علمی اندیشکده و در نهایت تشکیل و عضویت مشورتی در کمیته دیپلماسی اقتصادی مجلس شورای اسلامی ذیل کمیسیون #امنیت_ملی و سیاست خارجی به عنوان نهاد بی سابقه در ساختار #تقنینی کشور و از همه عالی تر توفیق زیارت حضرت احمد بن موسی(ع) توسط جمع محدودی از بدنه #پژوهشی در ضمن بازید میدانی از استان فارس بوده است.

✅ آنگونه که از #روند_موجود انتظار میرود استمرار توفیقات گذشته و تحقق اهداف بلند این مجموعه و در صدر آنها تربیت #نیروی_انسانی درجه یک نظری و #عملیاتی در حوزه روابط اقتصادی خارجی، به شرط حفظ سنت های موجود شکل یافته در بدنه انسانی دفتر مطالعات دیپلماسی اقتصادی دانشگاه امام صادق(ع) در ضمن تولید #ادبیات_نظری مورد نیاز و تقویت #شبکه_پژوهشگران خارج از دانشگاه امام صادق(ع)، #گفتمان_سازی عمومی و تخصصی موضوع در سطح ملی و جلب مشارکت مسأله محور نهادهای عالی #سیاستی، #اجرایی و دانشگاهی خط مشی کلان مان در سال ۱۴۰۰ خورشیدی است.

✅ رحمت وسیع خداوند سبحان را ستوده و طلب میکنیم. در برابر توجهات ویژه #ائمه_معصومین(ع) خاکساری نموده و از حسن راهنمایی و نظارت ریاست محترم دفتر مطالعات دیپلماسی اقتصادی دانشگاه امام صادق(ع) آقای دکتر #صادقی_شاهدانی و اساتید فرهیخته شورای علمی آقایان دکتر #افتخاری، دکتر #دهقانی_فیروزآبادی، دکتر #حبیب_زاده، دکتر #اسلامی، دکتر #منظور و دکتر #شیخ_الاسلامی که بزرگوارانه همراهی داشته اند مراتب سپاس را بجای می آوریم.

اللَّهُمَّ مَا بِنَا مِنْ نِعْمَةٍ فَمِنْكَ لاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنْتَ أَسْتَغْفِرُكَ وَ أَتُوبُ إِلَيْكَ‏

✍ اول فروردین ماه ۱۴۰۰ خورشیدی

🌐 شورای مرکزی و پژوهشگران دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی دانشگاه امام صادق(ع)

🆔 @EconomicDiplomacyISU