🔷🔸هنگامی‌که دل نمادین شهری می‌سوزد!
📌بمناسبتِ سوختن کلیسای نوتردام پاریس
🖋احسان شریعتی
🔸دین در گوهر خود جز تجربهٔ مواجههٔ فرد آدمی با «الوهیت»، امر «قدسی»، یا به تعبیر فلسفی، «حقیقتِ» استعلایی هستی نیست. دین اما همچون قلبِ فرهنگ، ساحتی تاریخی و اجتماعی هم دارد. و منشاء کارکرد مثبت و منفی ادیان در طول تاریخ و در جامعه‌ها، در همین نقش نهادین دین بعنوان عنصر سازندهٔ فرهنگی و نهاد نمایندگی ریشه دارد. حتی هنگامی‌که این نهاد از قدرت سیاسی رانده شود، به حیات خود در جامعهٔ مدنی ادامه می‌دهد، و شاید بیش از پیش.
🔹در نظام لائیک فرانسه و در جامعهٔ سکولار اروپا و غربِ مُدرن و معاصر، نهاد و نمادهای دینی همچون عناصر فرهنگی و تاریخی و اجتماعی همچنان زنده اند. اینرا غالب ما می‌دانیم، آنچه ممکن است اکثرا ندانیم این‌ست که نه تنها برون‌رفت از قدرت سیاسی با تفسیری دینی همراه بوده است، بل‌که حتی راه خروج از دین نیز در روایتی از مسیحیت ممکن شده‌است (تفسیر و تعبیر مارسل گُشه). این بحث را در جای و گاه خود پی خواهیم گرفت.
🔸درهرحال، در آن‌گاه و در آن‌جا که یک کلیسا، بمثابهٔ نماد فرهنگ و تاریخ یک کشور و ملت در آتش می‌سوزد، دل هر شهروند نیز با هر عقیده و مرامی نگران است و در اندوه این ضایعه و زیان ملی و یادمانی می‌سوزد.
🔹و این نمونه بار دیگر نشان می‌دهد که دین و نمادهایش در اجتماع کارکردهای فرادینی نیز دارد و ازجمله، می‌تواند همچون سیمان قوام‌بخش هویت ملی نیز ایفای نقش کند؛ نمونهٔ بهتر نقش دین اسلام و مذهب تشیع و حتی فرق تصوف، در تکوین هویت نسبی ایران از عصر صفوی بدینسو. چرا که جنبش‌های ساسانی و صفوی در آغاز نهضت‌هایی ملی-مذهبی بودند که سپس در مرحلهٔ استقرار نظام تغییر ماهیت دادند.
🔸در حال‌حاضر نیز واکنش‌های فرهنگی و اخلاقی گوناگون جامعهٔ ما نسبت به حاکمیت دینی و روحانی چند دههٔ گذشته، تاکنون به‌شکل همه‌جانبه و مستند و مستدل، مورد پژوهش‌های جامع میدانی و جامعه‌شناختی قرار نگرفته است (جز برخی از کارهای موردی دانشگاهی ندیده‌ام). و اما در برابر روایت مذهبی رسمی، شاهد چه رویکردهای دینی دگراندیش و یا دین‌گریز دیگر هستیم؟ و هر کدام چه وزن و ابعادی در جامعهٔ امروز ما دارند؟
در برابر تنوع رویکردهای حاکم و محکوم، پایدار یا واکنشی، عارضی و گذرا، «بدیلِ دینی» مطلوب و ممکنِ طیف فکری نوزایی (رنسانس) و نوپیرایی دینی (رفرماسیون، پرتستان)، و نواندیشان مسلمان ایرانی و طیف موسوم به «نوشریعتی»ها چیست؟ و چه شاخصه‌ها و ممیزه‌هایی دارد؟ در این باره نیز در جای‌گاهی مناسب خواهیم گفت.
🔹حادثهٔ حریقِ کلیسای نوتردام و موج حسرت عمومی‌ای که برانگیخت (در قیاس با بی‌تفاوتی نسبی جهانی در برابر سیل ایران)، معناهای نمادین و تأمل‌برانگیز متعددی دارد؛ یکی هم می‌تواند گریستن بر معنویتی از کف رفته باشد که در قالب عظمت یادبودی و ملی تجلی یافته بود و ... امروز در معرض فروپاشی است .
🔸« آیا داستان آن مجنون را نشنیده‌اید که با چراغ... به‌دنبال خدا بود ... خدا را می‌جویم! ... خدا مرده است! ما او را کشتیم! و ...آیا کلیسا چیزی جز مقبره و آرامگه خدایان است؟ »
📌 نیچه، دانش شاد، دیوانه، ۱۲۵
#كاركرد_اجتماعي_دين
#لائيسيته
#هويت_ملي
#یادداشت
#احسان_شریعتی
✅ @Dr_ehsanshariati
موسیقی ویوالدی👇
📌بمناسبتِ سوختن کلیسای نوتردام پاریس
🖋احسان شریعتی
🔸دین در گوهر خود جز تجربهٔ مواجههٔ فرد آدمی با «الوهیت»، امر «قدسی»، یا به تعبیر فلسفی، «حقیقتِ» استعلایی هستی نیست. دین اما همچون قلبِ فرهنگ، ساحتی تاریخی و اجتماعی هم دارد. و منشاء کارکرد مثبت و منفی ادیان در طول تاریخ و در جامعه‌ها، در همین نقش نهادین دین بعنوان عنصر سازندهٔ فرهنگی و نهاد نمایندگی ریشه دارد. حتی هنگامی‌که این نهاد از قدرت سیاسی رانده شود، به حیات خود در جامعهٔ مدنی ادامه می‌دهد، و شاید بیش از پیش.
🔹در نظام لائیک فرانسه و در جامعهٔ سکولار اروپا و غربِ مُدرن و معاصر، نهاد و نمادهای دینی همچون عناصر فرهنگی و تاریخی و اجتماعی همچنان زنده اند. اینرا غالب ما می‌دانیم، آنچه ممکن است اکثرا ندانیم این‌ست که نه تنها برون‌رفت از قدرت سیاسی با تفسیری دینی همراه بوده است، بل‌که حتی راه خروج از دین نیز در روایتی از مسیحیت ممکن شده‌است (تفسیر و تعبیر مارسل گُشه). این بحث را در جای و گاه خود پی خواهیم گرفت.
🔸درهرحال، در آن‌گاه و در آن‌جا که یک کلیسا، بمثابهٔ نماد فرهنگ و تاریخ یک کشور و ملت در آتش می‌سوزد، دل هر شهروند نیز با هر عقیده و مرامی نگران است و در اندوه این ضایعه و زیان ملی و یادمانی می‌سوزد.
🔹و این نمونه بار دیگر نشان می‌دهد که دین و نمادهایش در اجتماع کارکردهای فرادینی نیز دارد و ازجمله، می‌تواند همچون سیمان قوام‌بخش هویت ملی نیز ایفای نقش کند؛ نمونهٔ بهتر نقش دین اسلام و مذهب تشیع و حتی فرق تصوف، در تکوین هویت نسبی ایران از عصر صفوی بدینسو. چرا که جنبش‌های ساسانی و صفوی در آغاز نهضت‌هایی ملی-مذهبی بودند که سپس در مرحلهٔ استقرار نظام تغییر ماهیت دادند.
🔸در حال‌حاضر نیز واکنش‌های فرهنگی و اخلاقی گوناگون جامعهٔ ما نسبت به حاکمیت دینی و روحانی چند دههٔ گذشته، تاکنون به‌شکل همه‌جانبه و مستند و مستدل، مورد پژوهش‌های جامع میدانی و جامعه‌شناختی قرار نگرفته است (جز برخی از کارهای موردی دانشگاهی ندیده‌ام). و اما در برابر روایت مذهبی رسمی، شاهد چه رویکردهای دینی دگراندیش و یا دین‌گریز دیگر هستیم؟ و هر کدام چه وزن و ابعادی در جامعهٔ امروز ما دارند؟
در برابر تنوع رویکردهای حاکم و محکوم، پایدار یا واکنشی، عارضی و گذرا، «بدیلِ دینی» مطلوب و ممکنِ طیف فکری نوزایی (رنسانس) و نوپیرایی دینی (رفرماسیون، پرتستان)، و نواندیشان مسلمان ایرانی و طیف موسوم به «نوشریعتی»ها چیست؟ و چه شاخصه‌ها و ممیزه‌هایی دارد؟ در این باره نیز در جای‌گاهی مناسب خواهیم گفت.
🔹حادثهٔ حریقِ کلیسای نوتردام و موج حسرت عمومی‌ای که برانگیخت (در قیاس با بی‌تفاوتی نسبی جهانی در برابر سیل ایران)، معناهای نمادین و تأمل‌برانگیز متعددی دارد؛ یکی هم می‌تواند گریستن بر معنویتی از کف رفته باشد که در قالب عظمت یادبودی و ملی تجلی یافته بود و ... امروز در معرض فروپاشی است .
🔸« آیا داستان آن مجنون را نشنیده‌اید که با چراغ... به‌دنبال خدا بود ... خدا را می‌جویم! ... خدا مرده است! ما او را کشتیم! و ...آیا کلیسا چیزی جز مقبره و آرامگه خدایان است؟ »
📌 نیچه، دانش شاد، دیوانه، ۱۲۵
#كاركرد_اجتماعي_دين
#لائيسيته
#هويت_ملي
#یادداشت
#احسان_شریعتی
✅ @Dr_ehsanshariati
موسیقی ویوالدی👇
Telegram
attach📎