🔷🔸 علیه جاهلیت
به‌مناسبت میلاد پیام‌آور اسلام مدنیّت
🖋احسان شريعتي
🔷 واقعیت این‌است که تا جامعهٔ قبایلی و ایدئولوژی آن، «جاهلیّت»، را درست نشناسیم، اسلام اولیهٔ «مدنی» را به‌عنوان بدیل آن نظام نشناخته‌ایم. معنای جهل در اینجا نادانی نیست، بلکه توحش رفتار اعراب بادیه‌نشین است (شدیدترین در کفر و نفاق: ۹/٩٧). از اینرو بدیل یا آنتی‌تز «جهلِ» جاهلیت، «علم» و دانش نیست، بلکه به گفتهٔ اسلام‌شناس آلمانی گُلدزیهر «حلم» است (با سپاس از یادآوری استاد طهماسبی).
🔷 حلم، همان خویشتن‌داری و مدارا و شکیبایی شهرنشینان است، مدنیّت اهل دولت-شهر«مدینه».
بنابراین مهم‌ترین معنا و دستآورد اسلام در زمان و مکان خود، «سلم » به‌معنای «صلح»طلبی منشِ «مدنی» در برابر خشونت رفتار قبایلی، یا جاهلیت بود. جاهلیت به همین معنای امروزی ایرانی: لومپنیسم.
🔶 و اما «بنیاد»گرایان، از آنجا که ظرف و مظروف، تز و آنتی‌تز را به علّت شباهت (شُبهه) با هم خلط می‌کنند، یعنی شرایط ظهور و «شأن نزول» انضمامی شرعی و فقهی را با درون‌مایهٔ استعلایی معنوی و توحیدی (فرامکانی‌و فرازمانی) درمی‌آمیزند، امروزه بنام اسلام، جاهلیّتی جدید را به بشریت عرضه می‌دارند!
🔶 مفهوم «رحمت» (مهر مادرانه) در قرآن، البته به‌معنای حذف کامل عنصر قهر و جبر و قدرت و مبارزه مثبت مسلح (قتال و جهاد) نیست (به‌خلاف تفسیر لیبرال مذهبی)، بلکه به‌معنای هدف غایی و شرط تناسب هر وسیله‌ای با آن هدف و چیرگی آن بر این، در هر کُنش و منشِ مدنی است. در چنین روشی دیگر خشونت‌های ددمنشانه مانند شکنجه، مُثله، تسلسل انتقام‌جویی‌های کور قبیله‌ای و..، محلی از اعراب ندارند.
🔷 یکی از خشونت‌های «جاهلی» مُدرن، پدیدهٔ «زندانی سیاسی» یا «زندانی عقیده و وجدان» است که علی‌القاعده جایی در اسلام نداشته و نباید داشته باشد. تصور کنید: کسانی مانند من و ما نمی‌اندیشند و تحلیل و موضع متفاوتی با ما، به‌لحاظ باورهای فکری یا سیاسی، دارند، بنا به کدام مجوز شرعی و عُرفی می‌توان آنها را محبوس ساخت؟ که تنبیه شوند؟ که تغییر عقیده دهند؟ تا مانند ما بیاندیشند؟!
🔷 در روز میلاد پیام‌آور رحمت و عدالت، پاسداشت حقیقی سنت و سیرهٔ آن رسول آیا جز این‌ست که لختی به چنین پرسش‌هایی بیاندیشیم؟
🔶 چه، به تعبیر مولانا:
خطبهٔ شاهان بگردد و آن کیا، جز کیا و خطبه‌های انبیا
نام احمد نام جملهٔ انبیاست، چونک صد آمد، نود هم پیش ماست !
#ولادت_پيامبر
#جاهليت
#يادداشت
#احسان_شریعتی
✅ @Dr_ehsanshariati
به‌مناسبت میلاد پیام‌آور اسلام مدنیّت
🖋احسان شريعتي
🔷 واقعیت این‌است که تا جامعهٔ قبایلی و ایدئولوژی آن، «جاهلیّت»، را درست نشناسیم، اسلام اولیهٔ «مدنی» را به‌عنوان بدیل آن نظام نشناخته‌ایم. معنای جهل در اینجا نادانی نیست، بلکه توحش رفتار اعراب بادیه‌نشین است (شدیدترین در کفر و نفاق: ۹/٩٧). از اینرو بدیل یا آنتی‌تز «جهلِ» جاهلیت، «علم» و دانش نیست، بلکه به گفتهٔ اسلام‌شناس آلمانی گُلدزیهر «حلم» است (با سپاس از یادآوری استاد طهماسبی).
🔷 حلم، همان خویشتن‌داری و مدارا و شکیبایی شهرنشینان است، مدنیّت اهل دولت-شهر«مدینه».
بنابراین مهم‌ترین معنا و دستآورد اسلام در زمان و مکان خود، «سلم » به‌معنای «صلح»طلبی منشِ «مدنی» در برابر خشونت رفتار قبایلی، یا جاهلیت بود. جاهلیت به همین معنای امروزی ایرانی: لومپنیسم.
🔶 و اما «بنیاد»گرایان، از آنجا که ظرف و مظروف، تز و آنتی‌تز را به علّت شباهت (شُبهه) با هم خلط می‌کنند، یعنی شرایط ظهور و «شأن نزول» انضمامی شرعی و فقهی را با درون‌مایهٔ استعلایی معنوی و توحیدی (فرامکانی‌و فرازمانی) درمی‌آمیزند، امروزه بنام اسلام، جاهلیّتی جدید را به بشریت عرضه می‌دارند!
🔶 مفهوم «رحمت» (مهر مادرانه) در قرآن، البته به‌معنای حذف کامل عنصر قهر و جبر و قدرت و مبارزه مثبت مسلح (قتال و جهاد) نیست (به‌خلاف تفسیر لیبرال مذهبی)، بلکه به‌معنای هدف غایی و شرط تناسب هر وسیله‌ای با آن هدف و چیرگی آن بر این، در هر کُنش و منشِ مدنی است. در چنین روشی دیگر خشونت‌های ددمنشانه مانند شکنجه، مُثله، تسلسل انتقام‌جویی‌های کور قبیله‌ای و..، محلی از اعراب ندارند.
🔷 یکی از خشونت‌های «جاهلی» مُدرن، پدیدهٔ «زندانی سیاسی» یا «زندانی عقیده و وجدان» است که علی‌القاعده جایی در اسلام نداشته و نباید داشته باشد. تصور کنید: کسانی مانند من و ما نمی‌اندیشند و تحلیل و موضع متفاوتی با ما، به‌لحاظ باورهای فکری یا سیاسی، دارند، بنا به کدام مجوز شرعی و عُرفی می‌توان آنها را محبوس ساخت؟ که تنبیه شوند؟ که تغییر عقیده دهند؟ تا مانند ما بیاندیشند؟!
🔷 در روز میلاد پیام‌آور رحمت و عدالت، پاسداشت حقیقی سنت و سیرهٔ آن رسول آیا جز این‌ست که لختی به چنین پرسش‌هایی بیاندیشیم؟
🔶 چه، به تعبیر مولانا:
خطبهٔ شاهان بگردد و آن کیا، جز کیا و خطبه‌های انبیا
نام احمد نام جملهٔ انبیاست، چونک صد آمد، نود هم پیش ماست !
#ولادت_پيامبر
#جاهليت
#يادداشت
#احسان_شریعتی
✅ @Dr_ehsanshariati
Telegram
attach📎