Qiziq, Biz qurayotgan yoki qatnashayotgan loyihalarda. Client data kattami yoki system data ?

Client Data — Foydalanuvchilar va ularning ma'lumotlariga aloqador ma'lumotlar(Fayllar, DBdagi unga aloqador ma'lumotlar, biznes talablar uchun data vaxakzo)

System Data — Foydalanuvchiga tasir o'tkazmaydigan. Ammo tizim uchun yoki uning ishlashi uchun kerak bo'ladigan data. (Loglar, Errorlar, Transaction loglar, system loglar vaxakazolar)

Xozir shunchaki biror loyiha uchun full monitoring infra qurish uchun kerakli narsalarni list qilib chiqayotgan edim :) Ohirgi yillarda bazi projectlarda yuzlab GB loglarni ko'rganimni eslab shunday fikr kelib qoldi :)

Masalan manga tizimdagi har bir hodisani kuzatish nazorat qilish shunchaki qiziq emas o'ta muhim deb o'ylab qoldim.

Yuqoriroqdan qaraganda. Kamida 50-60% holatda storage aynan monitoring uchun ko'proq ketar ekan(Agar loglarni saqlash mudati uzoqroq bo'lsa). Log policy va uning standartlari haqida ko'p narsalar bilmayman ammo bazi loglar yillab saqlanganini ko'rgan edim. Bu asosan biror narsa uchun hujjat bo'la oladigan amaliyotlar. Faqatgina transactionlar emas.

Birnechta loyihada yanayam qiziq narsa kuzatganman. Aytaylik umumiy tizim uchun 10TB joy ajratilgan bo'lsa shuning 55-70% qismi loglarni saqlashga ishlatilingan 😁 Birinchisida muammo shunchaki loglarni o'chirishmaganidan chiqgan bo'lsa yana boshqasida atayin shunday qilishganini aytishgan edi.

Log Monitoring mavzusi sizda qanday boshqalarning fikri ham qiziq :)

Log managementni turlarga qarab boʼlish kerak.

1. Login and personal data bolsa, ularni doimiy saqlashingiz kerak boʼladi. Lekin agar kliyent sizdan ketsa GDPR boʼyicha aynan osha kliyent ma'lumotlarini ochira olishingiz kerak. Shuning uchun Login, Session data bilan personal data ni alohida loglarda saqlaganingiz ma'qul. Keyin birota ID (session id) bilan link qilib olib chiqasiz.

2. Transaction va boshqa finance boʼyicha ma'lumotlar uchun loglar. Ularni doim bazada saqlaysiz. Sababi har bir harakatga qaran Fraud (buzish yoki ogʼrilash) ni oldini olishiz kerak boʼladi.

3. Mijoz harakatlari logi - bunda mijoz qayerga kirdi, nimalar qildi kabi harakatlarini saqlaysiz. Odatda budany loglar sizda 1-2 oy ichida kerak. Undan eskisi kerak emas, sababi tizim oʼzgargan eski harakatlar sizga foyda bermaydi. Bularni oʼchirib borish orqali tozalasangiz boʼladi.

Saqlash
1. Saqlaganda Log larni sekin HDD larda saqlashadi, sababi serverning tezkor SASS yoki SSD dan koʼra sekinroq ishlaydidan HDD lar kam harakat boʼladi. 600GB SSD ni puliga 4TB HDD olsa boʼladi. Shunga loglarni iloji bolsa sekin hotiralarga tashlanadi. Sababi, loglarni oʼqiyotganda 100 kishi bir vaqtda oʼqimaydi, asosan engineer lar oʼqiydi.

2. Loglarni kunlik ZIP qilib borish. Bunda ham siz joyni tejay olasiz. File shaklida saqlanadigan loglarni zip qilib boradigan qilsangiz boʼladi. Buni kunlik ga qoʼysa ham boʼladi, kechagi kungi loglar zip da turadi.

3. DB log. GPS bilan ishlaganimizda Postgres DB foydalanar edik. 2 oydan eski tracklarni sekin disklarga oʼtkazar edik. Bitta buyruq bilan table ni bitta Tablespace dan boshqasiga oʼtkazsangiz boladi. Shunda sizda 2 ta tablespace boʼlib, bittasi sekin HDD da boʼladi (arzonroq) va eski loglarni oʼsha tablespace ga qoʼyasiz. Select ishlaydi, faqat nisbatan sekinroq. Keyin esa, 6 oy oʼtganida partition dagi tablelarni backup qilib, DB ni ozidan oʼchirib tashlar edik. Bir marta 1 yil eski ma'lumot kerak boʼlgan, kerakli oyni tiklab (restore qilib), ishlatgan edik.

Tahminan biladiganlarim shular.

Logging policy boʼyicha esa, oʼzingizda qandayligiga qarab policy ni ishlab chiqasiz.

https://t.me/DrAlgorithm/331

Assalomu alaykum azizlar.

Uzoq muddat mantiqiy savollarni bera olmayotgan edim. Shu faoliyatni qayta tiklashni boshladim.
Bugungi savolim ham ko`proq mantiqqa aloqador.

Savol 30822 - Harflar joylashuvi

Shaharda ajoyib mehmonxona joylashgan. Mehmonxonada stollar olti burchak shaklida va har bir stol harflar bilan belgilangan. Ular mantiqiy ketma-ketlikda joylashtirilgan. Quyida, chap tomonda, ko'rsatilgan stollar joyi o'zgartirildi. Quyidagi gaplar to'g'ri bo'lishi uchun stollarni qanday joylashtirish mumkinligini aniqlay olasizmi:

1. Qora stollar endi bir-biriga tegib turibdi.
2. F stol joyi almashdi va hozir ikkita oq stol orasida.
3. Faqat bitta stol qimirlamadi.
4. E stol C stolning yonida emas.

Javobingizni @DrAlgorithmBot orqali yuborishingiz mumkin.
Barcha uchun savol qiziqarli bo`lishi uchun javobni izoh (comment)larda yozmang.
Katta rahmat!

https://t.me/DrAlgorithm/332

Kechagi savol javobini 75% odam topdi.

Nega odam topdi dedim? Sababi 1-javobni yubordan birodarimiz Bing AI dan foydalanib yechib ko`rdilar. Lekin afsuski shartda bitta harf almashib qolgani uchun javob xato chiqdi.

20 kishi javob yo`llashdi.
15 kishi (75%) topa oldi. ularga 1 balldan qo`shib qo`ydim.
5 kishi (25%) esa xato javob berishgan.

Agar savol osonlik qilgan bo`lsa, bot orqali fikringizni yozing. Agar juda murakkablashib ketgan bo`lsa, uni ham ayting, soddalariga almashtiramiz.

https://t.me/DrAlgorithm/333

Assalomu alaykum azizlar.

Mustaqilligimizning shukrona kuni muborak bo`lsin!
Barcha ustozlar, o`quvchilar va talabalarni yangi o`quv yili yaqin qolgani bilan ham tabriklayman!
Bugun qo`shaloq bayramlarimiz ko`p ekanmi 😀

Savol 30901 - Kesma hosil qilish

Bitta oq va bitta qora doirani birlashtiradigan kesmalar hosil qiling. Kesma chiqizlari faqat gorizontal va vertikal bo`lishi mumkin. Chiqizlar bir-birini yoki biron bir doirani kesib o`tishi mumkin emas. Barcha doiralar jufti bilan ulangan bo`lishi shart.

Javobingizni @DrAlgorithmBot orqali yuborishingiz mumkin.
Barcha uchun savol qiziqarli bo`lishi uchun javobni izoh (comment)larda yozmang.

Bu savolimiz javobini kelasi hafta payshanba kuni e'lon qilaman. Hammada o`ylab ko`rish uchun yetarli vaqt bo`lishi kerak deb o`yladim.

Javob yuborish qoidalari:
1. Javobni bitta xabar qilib yuboring.
2. Javobda savol raqamini ham ko`rsating.
3. Bitta savolga bir necha marta javob yuborman.
4. Bot orqali javob kelishini kuting, javob 40 soatdan keyin kelishi ham mumkin.

Katta rahmat!

https://t.me/DrAlgorithm/334

Juda foydali Cheat Sheet kerak bo‘lib qoladi.

Ushbu jadvalda xar-xil ko‘rinishdagi algoritmlarning ishlash tezligi (time complexity) ko‘rsatilgan.

manba: https://www.bigocheatsheet.com/

@naxalov

Kesma hosil qilish javobi.

Shanba kuni berilgan savol javobi.
Kesmalar faqat gorizontal va vertikal shalkda. Barcha doiralardan foydalanilgan va kesishmaydi.

https://t.me/DrAlgorithm/336

Assalomu alaykum azizlar.

Avvalgi savolimiz javobini 9 kishi yubordi va hamma to`g`ri topishgan.
Bundan biz juda hursandmiz. Shu shaklda davom etishni tavsiya qilaman.

https://t.me/DrAlgorithm/337

Savol 30910 - GOGEN

Shakdagi doiralar ichiga berilgan so`zlarni joylashtiring. So`zlarni yozishda harflarni vertikal, gorizontal yoki diagonal yurib joylashtirish mumkin. Alfavitdagi barcha (Z dan boshqa) harflarni doiralarga joylashtiring. Berilgan barcha so`zlarni shu jadval orqali yasash mumkin bo`lsin.

BENCH
CLAM
DUNE
ECHO
EQUITY
FLOG
FOR
JUNK
PLAY
SIXTY
VEND
WAIL

Javobingizni @DrAlgorithmBot orqali yuborishingiz mumkin.
Barcha uchun savol qiziqarli bo`lishi uchun javobni izoh (comment)larda yozmang.

Bu savolimiz javobini kelasi hafta payshanba kuni e'lon qilaman. Hammada o`ylab ko`rish uchun yetarli vaqt bo`lishi kerak deb o`yladim.

Javob yuborish qoidalari:
1. Javobni bitta xabar qilib yuboring.
2. Javobda savol raqamini ham ko`rsating.
3. Bitta savolga bir necha marta javob yuborman.
4. Bot orqali javob kelishini kuting, javob 40 soatdan keyin kelishi ham mumkin.

Katta rahmat!

https://t.me/DrAlgorithm/338

Assalomu alaykum,

Bu hafta chiqqan savol ko`pchilikka qiyinlik qildi shekilli.

Shu kungacha faqat 3 kishi yechim yubordi.
Yo savol qiyin, yoki qizziq emas.

Ikki marta so`ragan savolim, "Jumboqlarni qiyinlashtirimi", - edi. Ko`pchilik qiyinroq qilishni so`ragan edi. Hozir qiyinlashgan sari kirishish kamayganini his qildim.

Sizda ham shunday bo`ldimi?

GOGEN savolining javobi.

Yakshanba kuni berilgan savol javobi.

https://t.me/DrAlgorithm/339

Ikki son

Faqat 2 ta son ishlatib, ikkalasi ham 1 xonali son, eng katta son yasang. Matematik belgilarni ishlatish mumkin emas.

"Shuncha puling boʻlsa...", - degan son yasash kerak.

Savol raqami: 31027

https://t.me/DrAlgorithm/342

Ikki arqon

Sizda ikkita arqon bor. Har biri yoqsangiz 1 soatda yonib tugaydi. Ularni kesish mumkin emas. Ikkala arqonni yoqib, qanday qilib 45 daqiqa hosil qilish mumkin?

Oson boʻlgani uchun "ip uchi" bermadim 😉

Savol raqami: 31029

https://t.me/DrAlgorithm/343

Javob

Koʻpchilik javob berib boʻlishdi. Yana bot orqali yuborganlar ham bor. Javobni she yerga yozaman.

1. Ikkala qum soatni bir vaqtda ishga tushiramiz.
2. Vaqt oʻtgach faqat 11 daqiqalik qum soat tugaydi va darxol uni teskari aylantiramiz.
3. Vaqt oʻtib 13 daqiqalik qum soat tugaydi. Bu vaqtda 11 daqiqalikda 2 daqiqa yigʻilgan boʻladi. Shu 11 daqiqalikni yana aylantiramiz.
4. Vaqt oʻtib 11 daqiqalik tugaydi va 15 daqiqa oʻtgan boʻladi.

13 + 2 = 15

https://t.me/DrAlgorithm/346

Soʻnggi manzil

Biror narsamizni yoʻqotsak, doim eng oxirgi qidirgan joyimizdan topamiz. Buni faqat bitta mantiqiy, amaliy va inkor etib boʻlmaydigan taʼrifi bor. Bu nima?

Rostdan ham doim oxirgi qidirgan joyimizda turgan boʻladi, nega boshida shu yerdan boshlamaymiz...

Savol raqami: 31101

https://t.me/DrAlgorithm/347

Javoblarni nazorat qilish

Savollarimizga javobni juda tez topib qo`yayotganimiz va izohda yozayotganimiz, boshqalarni bosh qotirishga qiziqishini o`ldirib qo`ymoqda shekilli.
Balki javob topgan odam "man javobini topdim" deb yozsa yaxshiroqdur?

Nima deysiz?

Savol kanalga chiqishi bilan 5-10 daqiqa ichida javobini yozib qo`yilmoqda. Odamlar ishga yetib borishga ulgurmagan bo`lishi mumkin. Ularga ham imkoniyat bersak, yaxshimisan?

Mantiqiy savollarimiz ko`p, lekin har 10 daqiqada chiqarish bizdan juda ko`p vaqt talab qiladi. Shu sababli har 1-2 kunda bittadan chiqarib kelmoqdamiz.

@DrAlgorithmBot ni ham hozirga to`xtatib turibman. Chunki javoblar yana izohlarga o`tib ketdi va savollar juda sodda.

Yechimga borishga fikringizni bildirishingiz so`rab qolardim.

Rahmat !

https://t.me/DrAlgorithm/348

Shoshqaloq soat

Sizda buzilgan soatingiz bor. Afsuski u har soatda 12 daqiqa oldinga oʻtib ketadi.
Hozir soat 22:00 ni koʻrsatmoqda. Siz aniq bilasizki qoq tunda uni toʻgʻrilagan edingiz.
Agar soat 4 soat avval toʻxtagan boʻlsa, hozir soat nechchi?

Shoshqaloq soat degani, aslida hali 1 soat oʻtmagan boʻlsa ham 1 soat deydi.

Savol raqami: 31104

https://t.me/DrAlgorithm/350