Anti DeepFake

SI (Sun'iy Idrok) rivojlanishi ham ijobiy ham salbiy oqibatlarga sabab boʻldi. Shulardan biri DipFeyk (DeepFake) texnologiyasi. Bu texnologiya yordamida siz biror shaxs nomidan ish yurita olasiz.

Bu xuddi birovning imzo qoʻyishini oʻrganib olgandek.

FinTex bozori

FinTex bozori odamlarga online xizmat koʻrsatishga asoslangan. Bank idorasiga borgandek, idoralarga borishingiz va navbat kutishingiz shart emas. Buni barchasi online amalga oshiriladi.

Xizmat koʻrsatishning eng nozik qismi mijozning shaxsini tasdiqlash. Buning uchun turli shaxsni tasdiqlovchi (ID Verification) xizmatlari bor. Masalan, MyIdUz. Yuzingizni va hujjatingizni rasmga oladi va tasdiqlaydi.

Ammo bu tizimlarni DeepFake orqali aldash mumkin. Birovning rasmi bor boʻlsa, uning videosini yasab, shaxsni tasdiqlash tizimini aylanib oʻtsa boʻladi.

Konferensiyadan yangilik

Konferensiyada koʻrgan texnologiyalardan biri aynan shu DeepFake, yolgʻon shaxsni tasdiqlash, videosini aniqlash ekan.

Bu tizim shaxsni tasdiqlash tizimi bilan ketma-ket ishlaydi. Videoni bunga yuklaysiz, video rostdan ham haqiqiy odam olgani yoki DeepFake yordamida yasalganini aniqlab beradi.

Qanday ishlashiga qiziqib koʻrdim. Har bir Frame'ni tekshirib, orasida qanday oʻzgarishlar boʻlganidan aniqlar ekan. Koʻp parametrni hisobga oladi.

Aytadi-ku, kosmik kemalarimiz fazoni zarb etayotgan paytda...

SI sohasida ochilmagan ixtirolar hali koʻp.

13.06.2025 London
@DrAlgorithm

Parolni qayerda saqlaysiz?

Bu savol meni ko‘p o‘ylantiradi va kamida 10-15 ta saqlash usulini ko‘rganman.

Mana masalan, Siz, shaxsiy parollar (kalitlar)ingizni qayerda saqlaysiz?

Ba’zi men bilganlarim:

1. Barcha parol bir xil. Eslab qolaman.

2. Notepad yordamida filega saqlayman. Chunki parollarim turlicha va ko‘p.

3. Qog‘oz daftarim bor, shunga yozib yuraman.

4. Ishxonada, monitorga yopishtirib qo‘yganman.

5. Browser o‘zi saqlaydi, man bilmayman.

6. Apple / Google password manager saqlaydi. O‘zi bilib. Man faqat yuzimni ko‘rsatib ochaman.

7. Password managerda saqlayman (!)

8. Mening parolim algoritmi bor. Har bir sayt uchun alohida. Shu algoritm asosida parol yasab, ishlatib yuraman. Saqlamayman.

9. Maxsus qurilma bor. Parollar unda turadi. Man USBga ulab ishlataman (!!)

10. Mani parolim nima edi?

Hozirgi zamonda bu kabi holatlar hammamizda bor. Kimdir his etadi, kimdir esa yo‘q.

Bir vaqtlar har oy ba’zi tizimlar parolini almashtirishim kerak bo‘lar edi. Shunda yangi parol o‘ylab topish qiyin edi. Takrorlanmaydigan parol ixtiro qilish vaqt olardi. Bu ish uchun sayt qidirib, LastPass'ni topgan edim. Ishim juda tezlashgan, kamida 15 daqiqa tejar edim.

Shunda savol tug‘ilgan edi:

- Bu saytga nima zaril parol yasaydigan qilish? Bu tashkilotga nima foydasi bor? - deb.

Hozir password manager'ni har kuni ishlataman. Qulayliklari man o‘ylagandan ko‘ra ko‘proq.

Avval qanday yashagan ekanman? :)

InfoSec konferensiyada bir necha password manager korxonalar qatnashdi. Hozir ham yangiliklar qilib turishibdi. Qayerdan yangi g‘oya o‘ylab topganini ko‘rib, hayron qolasiz.

Maslahatim, tezroq password manager ishlatishni boshlang.

Izoh: Parol so‘zining o‘rniga Kalit so‘zini ishlatmoqchi edim. Odamlarda parolni saqlash g‘oyasi hosil bo‘lishini istadim. Kalit nima ekan deb chalg‘ishni emas.

16.06.2025 London
@DrAlgorithm

Qurilma ishxonada katta yordamchi

Biznes pul topish uchun tashkil etiladi. Kamroq xarajat ko‘proq daromad topishga reja qilinadi.

Lekin har doim ham kam xarajat ko‘p foyda olib kelmaydi.

Bunga misol tariqasida dasturchilar ishlatadigan qurilma haqida aytib bermoqchiman.

2007 yil, ilk StartUp’ga asos solgan vaqtimiz edi. Loyihani muhokama qildik, bitta homiy topdik va 4 ta kursdosh ishni boshladik.

U vaqtlar Yarmarka nomi bilan mashhur savdo do‘konlari bo‘lar edi, Navoiy ko‘chada. Dasturchilar (biz) ishlashimiz uchun kompyuter (desktop) olishimiz kerak. Do‘konlarni aylandik va qurilma konfiguratsiyasini so‘rashdi.

Intel Core 2 Duo - u vaqtlar yangi chiqqan vaqtlari edi.

Bitta qurilmada 2 CPU lar davri. Eng zo‘r kompyuterni yig‘dirib olganmiz. Intel Core 2 Duo 2CPU 2vCPU 2.4GHz, 16GB RAM...

Kompyuter narxi oddiy kompyuterga qaraganda 2-3 marta qimmat edi. Server qilib ishlatsa ham bo‘lar edi. Asosiy plata (Motherboard)ning media pulti ham bor edi. Taqdimot (prezentatsiya) ko‘rsatishda yoki media pleyer boshqaruvida ishlatish uchun.

Aynan shu qimmat texnika bizga keyinchalik katta foyda bergan. Nima uchun deb o‘ylaysiz?

Imkoniyati kuchli bo‘lgan texnika dasturchining vaqtini tejaydi.

Kod yozganda kompilyatsiya vaqtiga ko‘pchilik e’tibor bermaydi. Ayniqsa kattaroq loyiha bo‘lsa. Hozir Android Studioni mem qilib, sekin ishga tushadi (build qiladi) deyishadi. 2007 da esa Nokia uchun yozilgan Java dastur shunday edi. 5-10 daqiqa kutish kerak bo‘lar edi.

Bizning kompyuterlar shu vaqtni 1-2 daqiqada bajarar edi.

Bu nima beradi? O‘ylab ko‘ring, kodni yozgan dasturchi kuniga 10 marta kompilyatsiya qildi. 10 daqiqadan hisoblasak, 1.5 soat degani. Agar 20 marta bo‘lsa, 3 soat.

Ish vaqtining yarmi kutish bilan o‘tib ketadi.

Agar bu jarayon 1-2 daqiqada tushirilsa, dasturchi 10-20 ta emas, 50 marta ham Run tugmasini bosa oladi va ish faoliyati 2-3 marta tezlashadi. Chunki dasturchi kompilyatsiya uzun bo‘lgan uchun vaqtini tejab uzun kod yozadi. Bu esa kodni tekshirish (Code review) jarayonini sekinlashtiradi. Undan ko‘ra kalta kod yozib, ko‘proq ishga tushirsin. Kod kamroq xatoga ega bo‘ladi, ish tezroq bitadi.

Demak, qimmat texnika olganimiz bizga foydaga ishlar ekan.

Dasturchining vaqti qimmat turadi. Siz 3 soat kutib o‘tirishiga beradigan pulingiz bitta yangi kompyuter narxiga teng bo‘ladi.

Shunday ekan, jamoani tez va qiziqib ishlashini xohlar ekansiz, ularning ish qurollarini puxta qilib qo‘ying.

20.06.2025 London
@DrAlgorithm

Telegramdan $1,000,000

Mobile development juda ajoyib yo`nalish.
Bu bitta texnologiya (stack) ning o`zida uzoq vaqt ishlasa bo`ladi. Tez o`rgaravermaydi. Shunga agar o`zingiz yoki farzandingiz shundan muqim (stabil) texnologiya (stack)da ishlashini xohlasangiz, mos o`quv markazlariga yuboring. Masalan, GITA.

Telegram $1M/yiliga to`lamoqchi bo`lgan bir vaqtda tayyor dasturchi maza qiladi.

23.06.2025 London
@DrAlgorithm

Moneff - pul o‘tkazmasi va to‘lov

Shu shanba-yakshanbada katta tadbir bo‘ldi. Uzbek Culture and Food Festival in London. Shu tadbirda Moneff o‘zining yangi mahsulotni taqdim qildi:

1. O‘zbekistonga pul o‘tkazmalari.
2. O‘zbekiston xizmatlariga pul to‘lash.

O‘zim ham sinab ko‘rdim. £10 o‘tkazgan edim, so‘m kartamga tushdi.

Yevropadan O‘zbekistonga pul o‘tkazishda eng katta muammo bu o‘tkazma usuli kamligida va o‘tkazish narxi qimmat ekanligida. Odatda 1.5%-2.5% pul yo‘qotasiz.

$1,000 * 2.5% = $25

Ayirboshlash qiymati (exchange rate) tekshirsam, Google ko‘rsatgan narxdan arzon. Demak, o‘rtada oladigan ustama qiymat (fee) juda kichik yoki yo‘q.

O‘zimga yoqqan narsani sizga ham ravo ko‘rdim. Ishlatib ko‘ring.

👉 http://ez.moneff.com

Qanday qilib ishlatganim haqidagi rasmlarni izohda qoldiraman.

Endi uyga internetga pul toʻlashni sinab koʻraman.

Izoh: Pul birligi GBP (£), USD ($) va EUR (€) ishlatish mumkin.

24.06.2025 London
@DrAlgorithm

Assalomu alaykum,

Kanalga xabar yozmaganimga ham 1 oydan oshibdi. Yoki ish ko`paydi, yoki yoz ta'sirimikan?

Javob: Vaqtni vaqtida taqsim qila olmaganim bo`lsa kerak.

Bu muddat vaqtida ko`p yangiliklar bo`ldi:
1. UKda IT Community o`z faoliyat boshladi. Hozirda doimiy uchrashuv va MeetUplar bo`lib kelmoqda. Rasmiy ma'lumotlar hali chiqarish boshlanmadi. Shunga @UzTechUK kanali hali bo`sh.

2. O`zbekistonda AT xohasidagi boshqaruvchilar (Team lead) va CTOlar uchun "Loyihada ishlash" va "Loyiha boshqaruvi" bo`yicha darslarimiz boshlandi. (deyarli tugab qoldi ham 😉)
Nasib qilsa Youtubega qo`yilganidan keyin havolasini taqdim etaman.

3. Yoz o`tmoqda so`z. Ba'zida muzeylarga ham borib turish kerak ekan. (Video)


28.07.2025 London
@DrAlgorithm

DTX London 2025

https://www.dtxevents.io/london

Bu hafta yangiliklarga boy boʻldi. Shu sabab kam yozdim. Lekin...

PM kursini oʻtish vaqtida Oʻzbekistonda koʻp korxonalar Ovrupo bozoriga chiqish istagini bildirganini sezdim. Shu sababli turli tadbirlardan xabar olib turgan edim. ExCel London shunday tadbirlar uyi. Yaqin kunlarda AT sohasida katta tadbir boʻlar ekan.

DTX London 2025

1-2 Oktyabr kunlari

Agar siz AT sohasida yangi xizmat ishlab chiqarayotgan boʻlsangiz, yoki katta tashkilot boʻlib sizga shunday xizmat kerak boʻlsa, tadbir siz uchun ekan.

Roʻyxatdan oʻtish tekin. Faqat korxona email manzilini ishlating. Linkedin maʼlumotlaringizni koʻrib chiqib, keyin qabul qilishadi. Shu sabab korxona xodimi nomidan roʻyxatdan oʻting.

Taqdimot qilish niyati boʻlsa, unga ham ishtirok etsangiz boʻladi.

Kimdur yoʻli tushib, qatnashish niyatida roʻyxatdan oʻtgan boʻlsa, xabar bering. Oʻsha yerda birga koʻrishamiz.

04.08.2025 London
@DrAlgorithm

Talabnoma

Shu hafta ajoyib voqea bo‘ldi. Yoshlar bilan o‘tirib turli loyihalar haqida gaplashdik. Maqsad shaxsiy loyiha qilishni o‘rganish edi.

Loyihalardan biri Telegamda bot yasash mavzusida edi. Man bitta gap bilan qisqa mazmunini yozgan edim.

Ertasiga guruhda loyihani tugatganini aytib qoldi. Kodini ko‘rsatishni so‘radim. Telegram botning kodi. Ishlaydigan kod.

Kod yoza olgani uchun xursand bo‘ldim. Lekin masalaning mohiyatini tushunmasdan qilgani uchun xafa edim. Chunki u yasagan bot umuman boshqa mavzuda edi.

~~

Requirement gathering

Kuzatuvlarim shuni bermoqda: Bizda talabni bilmasdan kod yozishga o‘tib ketish juda ko‘p ekan.

Loyiha olish vaqtida albatta uni qilishni o‘ylamang. Uning talablarini o‘rganing.

Mizojga aslida nima kerak ekanini aniq so‘rab oling. Sizning taxminlar bilan mijozning xohishlari mos kelmaydi.

Mabodo mos kelib qolsa, omadli ekansiz, Omad shou o‘ynaydigan holat bo‘libdi, deyman.

Loyiha boshlashda birinchi shart:
1. Mijozning talablarini o‘rganish.

Buni faqat talaba dasturchilar emas, ishlab turgan dasturchi jamoalarda ham kuzatdim. Nasib qilsa endi ular ham o‘zgarishadi. Chunki biz talablarni o‘rganishni boshlasak, biznes egasi bizga aniq talablarni berishni boshlaydi. Bizga ham, unga ham oson bo‘ladi.

~~

P.S. Har bir post rasmli bo‘lsa qiziq tuyuladi. Shunga rasmda 2-Jahon urushining eng katta kashfiyotlaridan biri, Enigma mashinasini qo‘ydim. Bu shifrlash sohasida qilingan ulkan yutuqlardan biri.

Angliya Harbiy Havo kuchlari muzeyiga borganda ko‘rgan edim. Bu 2 marta rostakam Enigma mashinasini ko‘rishim. O‘zbekistonda Aloqa muzeyida ham bitta bo‘lishi kerak.

Kuningiz xayrli o‘tsin. Rejalaringiz unumli bajarilsin.

05.08.2025 London
@DrAlgorithm

Google idorasiga safar

Angliyada tashkil etilgan AT hamjamiyati UzTech navbatdagi safarga chiqdi.

Azimjon Poʻlat bilan uchrashuvimiz Googleʼning Londondagi binosida boʻldi.

Google binosi juda qiziqarli ekan. Kreativ fikrlaydigan odamlar ishlaydigan joy anʼanaviy boʻlmagan usullar bilan tashkil etilgan. Devorlarda xodimlar tomonidan "chizilgan" oʻyin va kino qahramonlari ilk odamni oʻziga jalb qiladigan sanʼat asari edi. Idora qogʻozchasi (Sticker notes) yordamida turli qahramonlar shisha devorga chiqilgan.

Oʻzbegimga yoqadigan oshxona mehmonlar uchun ham ochiq boʻlar ekan. Kirib birga choy ichib, ovqatlanish mumkin ekan. "Kelourasla..." Deyisharmidi?

Xullas, taassurot koʻp. Ilm oling, Google kabi katta korxonalarda ishlang va albatta oʻzingizning loyihangizni qiling.

08.08.2025 London
@DrAlgorithm

Hujjat

Dastur ishlab chiqishda High-level design va Low-level design degan tushuncha bor. Ammo ko‘pincha biz to‘g‘ridan to‘g‘ri dastur yozishga o‘tib ketamiz. Design bo‘ladimi, requirement gathering bo‘ladimi, - bizga farqi yo‘q. Axir natija kod bo‘ladi-ku, baribir, - deb shartta kod yozib ketamiz.

Sababi nima ekan? - deb o‘ylab qarasam. Bizga kod yozish oson bo‘lgani uchun ekan. Kod kerakmi, kerak emasmi, ertaga tashlab yuboramanmi? - umuman farqi yo‘q.

Kod, kod, kod...

Lekin biroz tashqariga chiqib qaralsa, biz sevgan kodlash ishning 15% qismi bo‘lishini bilib qolamiz. Shunday, atigi 15%. Unda qolgan 85% qayerga ketadi?

O‘tgan safar talablarni o‘rganish (requirement gathering) haqida yozgan edim. U juda ko‘p ishni hal qiladi. Mijozning talablarini bilmasdan turib, ishni boshlab bo‘lmaydi. Birovning uyiga kelgan usta akalar: Sizga katta zal, 2 ta yotoqxona, yuvinish xonasi qurib beraman, - demaydi-ku.

Matematiklar aytganidek: Vazifaning berilishini tushunish, masala yechimining yarmi, - deb.

- Demak, talablarni bilib oldik, endi kodlashga o‘tib ketamizmi?
- Yo‘q!
- Nima uchun?
- Endi qanday qilib qilishni yozib chiqamiz.

Hujjat

Har bir kelishuv hujjat shakliga kelishi kerak.

Biz hujjat yozishni yoqtirmasligimiz mumkin. Lekin aynan vaqtida yozib qo‘yilgan hujjat bizni va biznesni salbiy holatlardan qutqarib qoladi. Chunki og‘zaki kelishuv ertaga o‘zgarib qoladi. Keyin o‘tiramiz:
- San nima deganding?
- Man nima degandim?
kabi.

Dastur ishlab chiqar ekansiz, doim hujjat yuriting. Shart emas hamma narsani yozib olib, keyin kodga o‘tish. Hujjat ham tirik narsa, vaqti o‘tishi bilan ko‘payib boradi. To‘ldirib boriladi. Lekin mavjud bo‘lishi kerak.

Har bir majlis vaqtida, biror yangi imkoniyat (feature)ni muhokama qilish vaqtida yozib boring. O‘zi hujjat yig‘ilib qoladi.

Rasm: Kembrij (Cambridge) universiteti markaziy kutubxonasi yo‘lagi.

Kuningiz xayli o‘tsin.

11.08.2025 London
@DrAlgorithm

Loyiha dasturchiga bog‘liq bo‘lmasin

Bir vaqtlar dasturchilar jamoasi yiqqan edim. Ishlab turgan loyiha, ammo jamoa yo‘q edi. Shu sababli tezroq ishni boshlay olish uchun Senior dasturchilardan jamoa yig‘ish fikrida edim.

Bir kuni chet el korxonasida 10+ yildan ortiq ishlagan Senior bilan gaplashdim. Jamoaga qo‘shilishga rozi bo‘ldi. Unga loyiha arxitekturasini to‘liq topshirdim. Chunki uning chet el korxonasida ishlagan ish tajribasi men uchun muhim edi. O‘zim faqat mahalliy korxonalarda ishlagan bois.

Ish boshladik, lekin ish boshlashdan avval qiziq gap edi:

- Loyihani manga bog‘lama!
- ...
- Sanga etgan ishingni qilib beraman, loyihani to‘liq eplab beraman, korxonada ishlash tizimini (madaniyatni) shakllantirib beraman. Faqat loyihalarni manga bog‘lab qo‘yma. Ertaga ketadigan bo‘lsam, xafagarchilik bo‘lmasligi kerak.

Man uchun bu qiziq tuyuldi. Xuddi muzdek suv quygandek. Bu gapni birinchi marta eshitishim edi.

Hozir fikrim unday emas. Rostdan ham loyihani dasturchiga bog‘lash kerak emas. Dasturchi keladigan va ketadigan odam. Loyiha esa doim ishlashi, takomillashishi va kengayishi kerak.

Har safar dasturchingiz ketib qolsa, loyihani qaytadan yozmaysiz-ku.

Demak, loyihani dasturchiga bog‘lab bo‘lmas ekan. Unda nima qilaman? Qanday qilib korxonani doim ishlashini ta’minlayman? Qanday qilib dasturchilarni qiziqishini ushlab turaman yoki o‘qitaman? Ular baribir ketadigan bo‘lsa. Ularga nima uchun sarmoya (Investitsiya) kiritishim kerak?

Yechim izlash kerak.

Ba’zi yechimlarni ishlatib ko‘rdim.

1. Hujjat yozing. Loyiha davomida dasturchi korxona yordamida o‘rgangan tajribasini hujjat qilib yozsin. Biror jarayonni eplay boshladimi, darrov qanday qilib bajarayotganini yozib qo‘ysin.

2. Vazifa berishda, biror mavzuni muhokama qilishda doim hujjat shakllantiring. Odatda ba’zilar kunlik majlis (Stand-up)larni qilmaydi. Qilsa ham, og‘zaki gaplashib, hech nima yozmaydi. Siz esa yozing. 4 qator bo‘lsa ham yozing..

3. Dasturchingiz salohiyatini doim o‘stirib boring. Kurslarga borsin, bilim olsin. Yilda bir marta bo‘lsa ham bitta kurs olib bering. Xarajat qilganingizda ketib qolishidan qo‘rqmang. Juda bo‘lmasa, 2 yil ishlab berasan deb shart qo‘yasiz.

4. Konferensiya va MeetUplarda qatnashsin. Faol bo‘lishini ta’minlang. Ham shaxsiy brendi kuchayadi ham sizning korxonangiz nomi chiqadi.

5. Dasturchilar jamoasi: "Yo‘q", - desa, salbiy qaramang, asosini o‘rganing. "Yo‘q" deyish mumkin. Nima uchun ekanini o‘rganish mumkin emas.

Bu holat hammamizda bo‘ladi. Shu sababli aybni xodimimizdan emas, avval ishni tashkil etishda qilgan xatoimizdan izlang. Tizim ishlashi kerak. Shunga harakat qiling.

Kuningiz barakali o‘tsin. Dasturchilar ketaman deyishmasin :)

28.08.2025 London
@DrAlgorith

Axborot asri o`tib ketdi. Hozir qayerdamiz?

Kompyuter tashqi qurilmalarini ko‘pchilik biladi. Hozirgi kunda keng tarqalgani tashqi SSD disklar bo‘lsa kerak. Ham hajmi katta, ham o‘lchami kichik.

ℹ️ Axborot asri

Keling tarixga nazar solsak. Axborot asri (Information Age) boshlarida, elektron ma’lumotlar qanday saqlangan? Hozir ham ishlatiladimi?

Quyida men bilgan ma’lumot saqlovchi qurilmalarni yozib o‘taman. Biladiganlar fikr qoldiring, to‘ldirib qo‘yamiz.

0. Tashqi SSD disk - 1GB ~ 30TB (2006-)
-1. Blu-ray disk - 25GB ~ 128GB (2006-)
-2. Flesh karta - 8mb ~ 1TB (2000-)
-3. DVD (DVD-R, DVD-RW) - 4.7GB ~ 17GB (1996)
-4. ZIP Drive - 100mb ~ 700mb (1995 - 2003)
-5. CD (CD-R, CD-RW) - 650mb ~ 870mb (1982-2019)
-6. Floppy disk 3.5in - 360kb ~ 1.44mb (1983-2011)
-7. Floppy disk 5.2in - 360kb ~ 1mb (1976-1995)
-8. Floppy disk 8in - 237kb ~ 1.2mb (1971-1985)
-9. Audio kaseta - 200kb - 1mb (1970-1999)
-10. Tashqi HDD disk - 4mb ~ 36TB (1960-)
-11. Magnit lenta - 11kb ~ 580TB (1951-)
-12. Perfo-karta 80byte (1890-1980yy.)
-13. Perfo-lenta - 1byte ~ (1846; 1944-1980yy.)

Bu maqolani yozishimga sabab, bir vaqtlar audio kassetaga dasturlarimni saqlab yurganim yodimga tushdi. Man perfo-kartalar vaqtida yashamaganman, lekin ungan keyingi disklarni deyarli hammasini ishlatib ko‘rganman. Hozirgi kunda saqlanib qolgan 3-4 ta disk turini hisobga olsak, buni sun’iy intellekt (SI) bilan solishtirsa bo‘ladi.

4️⃣ Toʻrtinchi sanoat inqilobi (4IR)

Axborot asri orda qoldi.

Sunʼiy intellekt (SI) , Internet buyumlar (IoT), Jismoniy va raqamli dunyolarning birlashishi, Toʻldirilgan va virtual reallik (AR/VR) asridamiz.

SI tizimlarni oddiy suhbat va file o‘qishdan boshladi. Keyin audio yordamchilar va agentlarga o‘tdi. Hozirgi kunda fikrlashish (brainstorming), o‘rganish (supporting) va ta’lim (education)ga juda keng yordam berib kelmoqda.

Bitta savol meni qiynagan edi:

- SI juda tez rivojlanib ketdi. Endi men ham SI oqimiga kira olamanmi?

O‘ylab qarasam, qo‘rqqan va boshlamagan odam albatta kirmay qolib ketar ekan. Hozir boriga qo‘shilib olaman degan odam esa, albatta oqim bilan hamnafas suzar ekan.

Orqaga qaramaymiz, hozirgi kunga moslashib, kirishib yashaymiz.

Ilm olishda to‘xtamang, SI ni esa kundalik hayotdagi yordamchi asbob deb qarang. Ishingizni osonlashtirsin. O‘rganing va o‘rganishga kirishing.

30.08.2025 London
@DrAlgorith

Mitti odatlar

Jamoa bilan ishlashda turli xil muloqot dasturlari (messengerlar)dan foydalanamiz. Ammo shunday kichik narsalar borki, ertangi ish jarayonini murakkablashtiradi.

Muloqot dasturida fayl yubormang.

Muloqot dasturi tez xabarlashish uchun ishlatiladi. Turli fayllar (Doc, PDF, Zip, Excel kabilar)ni yuborish uchun mo‘ljallanmagan.

Unday bo‘lsa, fayllarni qanday qilib yuboramiz?

Barcha fayllar maxsus dastur - Cloud Disklarda saqlangani ma’qul. Masalan, Google Drive, OneDrive, Nextcloud, iCloud va boshqalar.

Fayllar huquq va ehtiyojga qarab (access and roles) ajratilgan bo‘lishi kerak.

Demak, biror jamoa a’zosi bilan gaplashib turibsiz, unga fayl uzatish kerak.
Nima qilamiz?

Barakalla! Faylni Diskka tashlab, xabarda esa shu fayl havolasini yuboramiz.

* Ham fayl to‘g‘ri joyda turibdi, yo‘qolib qolmaydi.
* Ham undan faqat kerakli odamlar foydalana oladi.
* Muloqot dasturi katta hajmli fayllar bilan to‘lib qolmaydi.

Bu mitti odat, lekin vaqt o‘tishi bilan juda as qotadi.

Ba’zi og‘riqlar.

- Falon fayl yuborgan edingiz, 2 oycha oldin, shuni qayerda yuborgan edingiz?
- Falon odamning barcha muloqotlarini saqlab qo‘ymoqchi edik, 50GB joy yetmay qoldi.
- Eh! Falon faylni pistonchi ko‘rib qolibdi. Unga berish mumkin emas edi.
- Qayerdan olibdi? Guruhda kimdir fayl qilib tashlab yuboribdi.

Demak, kelishib olsak:

Muloqot dasturi (messenger)da fayl yubormaymiz. Faqat havola yuboramiz.

#mittiOdat #pmkurs

02.09.2025 London
@DrAlgorith

Motivatsiya < Intizom
[chaqmoq izidan yurmang]

Shu kunlarda g‘ayratlantirish (motivatsiya) kurslari juda ko‘payib ketdi. Boshida foydali ko‘rindi. Vaqt o‘tib, hammasi yuzaga chiqa boshladi.

Biz bizga buyurilgan intizomni tark etdik. Bu Motivatorlarni ko‘payishiga olib keldi.

Motivatsiya chaqmoqqa o‘xshaydi – u birdaniga paydo bo‘ladi, ko‘p energiya beradi va hamma narsani yoritadi. Lekin u bir zumda o‘tib ketadi va ortidan yana qorong‘ulik qoladi. Intizom esa shamga o‘xshaydi – uning nuri kuchli bo‘lmasligi mumkin, lekin u tinmay yonadi. U sizni uzoq muddatli yo‘lingizda doimiy ravishda olg‘a boshlaydi. Sizga bir lahzalik porlash kerakmi yoki uzoq muddatli yorug‘lik?

“Phoenix project” kitobida yangi CTO xatolarini o‘rganish uchun mutaxassisga boradi. Fikrlar orasida shu fikr ham bor edi:

Tadqiqotlar shuni ko‘rsatdi-ki, kuniga 5 daqiqa shug‘ullanish haftada bir 3 soat shug‘ullanishdan yaxshiroq.

Nega?
Chunki intizom kichik, doimiy qadamlardan iborat. Aynan shu kichik harakatlar, kichik g‘alabalar bizga maqsadimizga yetishish uchun barqaror zamin yaratadi. G‘arbdagi ko‘plab muvaffaqiyatli insonlar aynan shu tamoyilga amal qilishadi: ular hasharlar uyushtirmaydi, ular har kuni oz-ozdan o‘z vazifalarini bajarib borishadi.

Niyatim kimnidir tanqid qilish emas.

Niyatim - esdan chiqib borayotgan intizomimizni qayta tiklashga chaqirish.

Shunday ekan, o‘zimizga bir savol beraylik: bizga bir lahzalik chaqmoq kerakmi yoki hayotimizni nurga to‘ldiruvchi doimiy sham?

03.09.2025 London
@DrAlgorith