‍ 📚 #لک_قومی_ایرانی
( بدون پیشوند و پسوند لور و کرد )

اخیرأ جناب ( #ایرج_رحمانپور )
به ایراد سخنانی پرداخته اند که هیچ سنخیتی با جایگاه هنری ایشان(که آنرانیزالبته وامدار ادبیات غنی واسطوره ای #لکی است) نداشته و بیشتر اجرای اوامر تمامیت خواهان وتفرقه گرایان #رسانه_های_میلی_و_محلی را نموده اند

#قسمت_یکم

✅اصطلاحات « زبان» ، « لهجه» ، « گويش» و « گونه
قسمت یک-جامعه شناسان زبان از اصطلاح گونه( يا بعضي وقت ها كد ) براي اشاره به هر نوع صورت هاي زباني¬كه با توجـــه به عوامل اجتماعي الگوبندي مي شوند، استفاده مي كنند. گونه اصطلاحي در جامعــــــــه شناسي زبان است كه به زبان در بافت اشاره مي كند گونه مجموعه اي از صورت هاي زباني است كه در شرايط اجتماعي، يعني همراه با يك توزيع اجتماعي متمايز به كار برده مي شود. بنابراين گونه اصطلاحي كلي است كه لهجــــــــه هاي گوناگون ،سبك هاي زباني مختلف ، گويش هاي گوناگــــــــون و حتي زبان هاي مختلفي را در بر مي گيرد كه به دلايل اجتماعي با هم در تقابل و تناقض هستند. گونه به عنوان يك اصطلاح سودمند زباني به اثبات رسيده است زيرا از نظر زباني اصطلاحي خنثي است و تمامي تظــاهرات گوناگون مفهوم انتزاعي « زبان» را در بافت هاي اجتماعي گوناگـــــون در بر مي گيرد. هادسن (1980 ، صفحه 24) گونه زباني را به اين صورت تعريف مي كند: « مجموعه اي از بخش هاي زباني با توزيع مشابه» . برخي از زبان شناسان نيز اصطـــلاح گونه را در مورد آن دسته از نظام هاي زباني به كار برده اند كه داراي وجـوه اشتراك بسيار و تفاوت هاي كمي هستند و امر تفهيم و تفاهم ميان گويندگان آن ها كاﻣﻸ و بدون مشكل عمده اي امكان پذير است. از اين ديدگاه ، فارسي داراي گونــــه هاي مختلف محلي( مانند تهراني، اصفهاني، شيرازي، كرماني و ......)و نيز گونه هاي نوشتاري، گفتاري، رسمي و غيره است.(مدرسي، 1368 ،صص 132 و 133 .)
✅قسمت دوم -زبان شناسان دو اصطلاح گويش و لهجه را گاه در مفهومي واحد و گاه در مفاهيمي متفاوت به كار برده اند. در اين بحث، اصطلاح گــــــويش در مورد تفاوت هاي تلفظي ، دستوري و واژگــــاني گونه هاي زباني و اصطلاح لهجه در مورد تفاوت هاي تلفظي آن ها به كار گرفته شده است. به اين ترتيب ، هر زبان ممكن است داراي گويش هاي مختلف (گونه هايي كه اختلافات واژگاني و ساختاري دارند) . لهجه هاي گوناگون ( گونه هايي كه تنها تفاوت هاي تلفظي دارند) باشد. (مدرسي ، 1368 ص133)
گویش گونه ای از زبان است که می تواند نشانگر منطقه ای یااجتماعی باشد ترادگیل می گوید لفظ گویش دقیقا به تفاوتهای لغوی ،دستوری و نیز تلفظی بین دو زبانگونه اطلاق می گردد مهمترین معیار زبان شناختی برای تشخیص زبان از گویش ،معیار فهم پذیری متقابل است اگر گویندگان دو گونه زبانی بدون هیچ گونه اموزش اگاهانه بتوانند با یک دیگر ارتباط برقرار کنند می توان آن دو گونه را گویش های یک زبان واخد دانست اما اگر تفهیم و تفاهم میان گویندگان امکان پذیر نباشد باید آنها را دو زبان جداگانه حساب کرد
✅قسمت سوم -بر طبق معیارهای زبان شناسی می توان گفت اگر لرها و لک ها و فارس ،ترکها نتوانند زبان هم متوجه بشوند یا حداقل یک گروه متوجه مفاهیم دیگری نشود و اون تفهیم و تفاهمی که گفته شد به وجود نیاد مثلا لرها بگویند لکی متوجه نمی شویم و واقعا نشوند لرها نمی توانند بگویند لک ها لرند زیرا با معیارهای زبان شناختی و جامعه شناختی جور در نمی اید . و اینها را نمی توان یک قوم به حساب آورد.
✅در مورد دیگر گونه زبانهای باز به همین صورت است به فرض اگر لر یا لکی بتواند با کردها ،فارس ها و حتی ترکها .. بدون آموزش آگاهانه ارتباط برقرار کند می توان آنها را یک قوم به حساب آورد. در ایران مرزهای استانی که در حقیقت مرزهای سیاسی هستند باعث گردیده که زبان بعضی اقلیتها در مراکز استانها به اشتباه زبان رایج در بعضی استانها قلمداد بشودو این فکر را در بعضی از اذهان به وجود بیاورد که که فقط یک گروه قومی در بعضی از استانها وجود دارد مثال میزنم آیا می شود گفت در استان آدربایجان غربی کرد زیست ندارد؟ ویادراستان خوزستان لوربختیاری وجود ندارد؟ می شود گفت در استان فارس لر وجود ندارد؟همین وضعیت در لرستان نیز حاکم است واکثریت جمعیت لرستان یا لکند یا تباری لکی دارند (بنا بر اسناد سازمان آمار وسرشماری) ، اما برخی می خواهند جوری وانمود کند که اقلیت ناچیزی ازقوم #لک در لرستان وجود دارد در نتیجه این نگاه به فرهنگ #لک باعث گردیده #فرهنگ_لکی که واقعا فرهنگی کم نظیر واساطیری است و در راستای منافع کشور وملت ایران ، بوده ، نادیده گرفته شود .

#ویریا_عیني
#نویسندہ_روزنامہ_نگار

مطالب ارائه شده توسط جناب
#ایرج_رحمانپور🔰🔻🔰

‍ معیار تشخص و فرهنگ چیست؟

رعایت چه هنجارهایی از سوی شخص و گروهی، باعث می‌گردد که ایشان را با فرهنگ یا سوای آن قلمداد کرد. مسلم است که موضوع فرهنگ صرفاً جنبه فردی نداشته و موضوعی اجتماعی و بشری است چنانکه #قومی یا #کشوری را با فرهنگ یا غیر آن می‌توان یاد کرد. این مبحث، بسیار گسترده است چنانکه ذکر تمام ابعاد آن در این مقال نمی‌گنجد لذا اختیار قلم را بر جزئی از کل محدود می‌سازیم.
فلسفه وجودی انسان به گونه ای است که نیازمند آموزش و پرورش یا همان تعلیم و تربیت است. انسان از بدو تولد می‌آموزد و پرورش می‌یابد و داده‌های فرهنگی را از محیط پیرامونی همچون خانواده و اجتماع فرا می‌گیرد. در این مورد چند نکته قابل ذکر است. نخست آنکه داشته‌های فرهنگی خانواده و اجتماعی که فرد از ایشان می‌آموزد و پرورش می‌یابد در چه سطح از دانایی بشری است. دو دیگر اینکه، خانواده و اجتماع در چه سطحی از شکیبایی و خواستن قرار دارد که این داشته‌های فرهنگی را در اختیار فرد و یا اجتماع قرار دهد و نکته آخر آنکه، خانواده و اجتماع در این مسیر تا چه میزان هزینه خواهد کرد که نسلی با فرهنگ بسازد.
سخن که به اینجا رسید بهتر است جهت تنویر ذهن، موضوع را در بستری دیگر پی بگیریم و آن اینکه فلسفه وجودی وازرتخانه‌هایی چون آموزش و پرورش و وزارت علوم و یا وزارت فرهنگ و نیز سازمانهای چون صدا و سیما و میراث فرهنگی چه می‌تواند باشد؟

چرا کشور نیازمند وزارت فرهنگ هست؟

به چه دلیل پول کشور هزینه می‌گردد که امکاناتی جهت داشتن صنعت رسانه و نشر و کتاب و روزنامه و.... ایجاد گردد؟

چرا این همه دانشگاه و کتابخانه و مراکز علمی و ادبی و فرهنگی ایجاد شده است؟

این همه بنیاد فرهنگی و آموزشی و فرهنگستان و فرهنگسرا و نیز مراکز دینی و تبلیغی در چه راستایی تلاش می‌کنند؟

این گستردگی امکانات و نیروی انسانی و هزینه کرد بودجه کشور با این حجم بالا، چه هدفی را دنبال می‌کند؟

پر واضح است که تمام سعی و تلاش این حجم گسترده از فعالیت اجتماعی و انسانی در راستای خط دهی به بعد فراحیوانی انسان معطوف می‌گردد که همان توسعه علوم انسانی مرتبط بر زندگی نوع بشر است که فرهنگ، نمود میزان پذیرش این علوم در زندگی آن عضو هدف خانواده و یا اجتماع است.

به عبارت دیگر، دانش علمی هر شخص تحت تأثیر مراکز علمی بر آن شخص است و همینطور میزان فرهیختگی انسان و اجتماع در ارتباط با میزان تأثیرگذاری مراکز فرهنگی بر انسان و اجتماع است.

پسر نوح با بدان بنشست، خاندان نبوتش گم شد
سگ اصحاب کهف، روزی چند پی نیکان گرفت و مردم شد.

ساده تر بیان داریم اینکه به فرض مثال اگر در یک خانواده، داده فرهنگی را با این مضمون به یک کودک به صورت مستمر ارائه دهیم که او ضعیف و ناتوان است، نهایتاً ضعف و ناتوانی را در ضمیر ناخودآگاه آن کودک نهادینه خواهیم کرد. مثال دیگر آنکه اگر #قوم و اجتماعی را برای سالیان دراز تحت تخریب فرهنگی قرار دهیم و نقاط ضعف آن را برجسته کنیم و همواره بر فرزندان آن اجتماع و قوم، داده‌های فرهنگی مخرب را وارد سازیم، دیگر چه انتظار مثبتی می‌توان از وجهه آن قوم و اجتماع داشت. البته مقاومت شخص و جامعه در برابر تأثیر داده‌های فرهنگی نکته‌ای است که می‌بایست مد نظر قرار داشت و مقاومت در برابر تأثیر یعنی اینکه آن شخص و اجتماع و قوم داشته‌های فرهنگی ارزنده‌ای دارد که دلبسته آن است و این جنبه را در معنایی دیگر به ریشه و اصالت تعبیر کرده‌اند.

و اما فرهنگ #مردمان_لک....

مردمانی که خود را ریشه #ایران می‌دانند. زبانشان یادآور اوستا و زند است. کسانی که شاهنامه می‌خوانند و خود را #فدایی_ایران می‌دانند. مردمانی که بزرگی چون #کریم‌خان‌زند دارند که تنها #شاهی است که در نظام #اسلامی نیز #تندیس او را می‌سازند و یادمان و بزرگراه به نامش می‌نامند.

و اما درد....

مردمان #لک، #سالیان_سال است زخم #قجری بر پیکره قوم خود را #می‌بینند و دم #نمی‌زنند. هجمه ویرانگر ضد فرهنگ را تجربه کرده‌اند. داشته‌های فرهنگی او را به #نام_دیگران مصادره می‌کنند و ضعف‌هایش را صدچندان در بوق و کرنا می‌کنند. به عنوان نمونه، #باباطاهر_لک را #لر می‌نامند لیکن هیچ #لری را ندیده‌ایم که بگوید «بوره». (بوره به معنی بیا)

( بوره بلبل بنالیم اژ سر سوز/بوره آه سحر اژ  مه بیاموز)

مثال زیاد است و کوتاه می‌گویم که کدام مرکز #فرهنگی از سرمایه این سرزمین #بودجه‌ای در راستای #فرهنگ_لکی اختصاص داده است؟
@Doroodfaraman

صفحه اول روزنامه باختر شماره ۲۹۲۷ دوشنبه سی و یکم تیر ماه ۹۸

@bakhtar_daily
#مسعودپیری

‍ «زبان لکی»

زبان لکی یکی از ریشه دارترین زبانهای مردمان زاگرس است که هنوز پاهای استوارش را در اعماق فرهنگ و زبان ایران زمین محکم و استوار نگه داشته است.اشعار ، پیشینه ی تاریخی و فرهنگ قوم لک بر پیشانی این زبان می درخشد.مردمانی با این زبان تکلم می کنند که سهم بسزایی در آثار باستانی ، تاریخی ، علمی و دینی این مرز و بوم داشته و دارند .هنوز صدای شیهه ی اسبهای نیسایه در گوش متجاوزان به خاک پاک ایران زمین «درای» سهمناکیست که فکر تجاوز به این سرزمین آریایی را آویزه ی گوششان کرده است.
هنوز اشعار شاخُشین ، بابا طاهر ، ملامنوچهر، ترکه میر، نوشاد ، ملا حقعلی ، و هزاران اختر تابناک شعر و ادب از زبان گویشوران لک جاری و ساری است.
هنوز مردم لک به خود می بالند که زمانی در این کشور نوای وکیل الرعایا دست مرهمی شد بر دل سوختگان عدالت و اتحاد اقوام ایرانی.
هنوز ادبیات فولکلور لکی بر سر بازار دلهای عاشق این فرهنگ زمزمه ی هر صبح و شام مردمان و هنرمندان و خوانندگان این دیار بوده و چه بسا کسانی از روزنه ی دید خود و استفاده ی قطره هایی از آبشخور این دریای گسترده در سطح ملی مطرح شده و نامی و نانی کسب کرده اند.
زبان لکی با زبانها و گویشهای همسایه با فرهنگی همسو در تعاملی تنگاتنگ بوده و هست. باید این را به فال نیک گرفت و در گسترش و اشاعه ی آن کوشید.
منبع :کتاب چپرا اثر نگارنده

#مهدی_زینی

http://telegram.me/farhangelakI
#چپرا#زبان_لکی#بزران#لکستان#فرهنگ_لکی#ترانه_لکی#آهنگ_لکی#الشتر_دلفان#سلسله#کوهدشت#ایلام#کرمانشاه#همدان#خرماباد#تئویسرکان#دورودفرامان#وناول#هلیلان#بیرانشهر#زاغه#هرو#بروجرد#فرهنگلکی#

هربزازکی / harbazazake
یکی از ترانه های لکی که هم اکنون ابیاتش فراموش گردیده و از طرف خوانندگان مورد اقبال نیست، هر بزازکی است. بزاز به معنی پارچه فروش است. آنطور که معمرین بیان می‌کنند در زمانهای گذشته پارچه فروشی به نام ملا بود که دختر زیبا رویش در فروش پارچه ها و عرضه‌ی آنها به مشتریان کمک می کرد. خریداران هم به خاطر این زیبا روی و هم قماش رنگارنگش بیشتر جذب مغازه می‌شدند.
شاعری خوش ذوق در وصف این دختر اشعاری زیبا و لطیفی سروده است و در طول زمان مردمان آن را زمزمه کرده اند و گاه متولیان موسیقی لکستان که عمدتا مطربین(لوطیها) بودند، در مراسمات شادی آن را اجرا می‌کردند. این ترانه مقامی جدا از دیگر ترانه های لکی دارد، منتهی ابیاتش همانند برخی ترانه‌ها ده هجایی است.

بیت اول این ترانه به شکل زیر است :
هر بزازکی، هر بزازکی
دت ملا هاوار میلم تازه کی
ای بزاز زیبا، ای دختر ملا، خاطرمان را شاد کن!
در گذشته دختران ملا و سید از احترامی برخوردار بوده اند
نویسنده: #مهدی_زینی
خواننده: #احمدعلی_رضایی
#هر_بزازکه #بزازکه #موسیقی_لکی
#فرهنگ_لکی #قوم_لکی
#زبان_لکی #پوشش_لکی
@Doroodfaraman

موش :زینت خاتون دخترشو به من مي ده ؟!خاله: سرکار عالي کي باشن ؟موش:عاشقم من . عاشق بي دلم من .خاله: دلت کجاس ؟موش :فنا شد . فناي اون چشا شد.خاله:کدوم چش؟موش: همون چش که خوابو بردش .خاله: کدوم خواب ؟موش :خوابي که ازم فرار کرد .خاله: کجا رفت ؟موش :تو باغچه .خاله :باغچه کجاس ؟موش: تو باغه .موش :باغی که تو شهر رؤياست. خاله: کدوم شهر؟ موش: همون شهر که تو ی خوابه .خاله کدوم خواب ؟موش: همون خواب که از چش ام رفت .خاله:کدوم چش ؟موش: همون چش که غرق آب شد .خاله:کدوم آب ؟موش :همون آب که سيل آوردش .خاله :کدوم سيل ؟موش :همون سيل که اشک آوردش .خاله:کدوم اشک ؟موش: همون اشک که از چشمام ريخت .خاله :کدوم چشم ؟موش: همون چشم که غرق خونه .خاله :کدوم خون ؟موش: همون خون که از دل اومد .خاله :کدوم دل ؟ موش :دلي که اسير زلفه .خاله:کدوم زلف ؟موش: زلفي که چو شب سياهه . خاله:کدوم شب ؟موش: همون شب که تو چشاته .خاله:کدوم چش ؟موش :همون چش که مسته مسته .خرس :نگو که دلوم شكسته . ( بغضش مي ترکد )موش :همون چش که پر شرابه . خرس: نگو که دلم کبابه .موش :چشي که همش اميده .خاله: اميد کجاس ؟موش: برآبه .بيا بريم … بيا بريم .

#مهدی_زینی

http://telegram.me/farhangelakI
چپرا#زبان_لکی#بزران#لکستان#فرهنگ_لکی#ترانه_لکی#آهنگ_لکی#الشتر_دلفان#سلسله#کوهدشت#ایلام#کرمانشاه#همدان#خرماباد#تئویسرکان#دورودفرامان#وناویل#هلیلان#بیرانشهر#زاغه#هرو#بروجرد#فرهنگلکی#نهاوند

‍ « خوراک »
در زبان لکی همانند دیگر زبان‌ها و گویش‌های ایرانی برای آنچه مایه‌ی حیات است و زندگی انسان‌ها به آن بستگی دارد، نام و نشانی شایسته موجود است.
در این زبان غذا را خوراک می‌گویند. گاهی هم از آن به عنوان« نو حویرشد»
(نان خورش) یاد می‌کنن.
مردمان لک خوراک‌های مخصوص و منحصر به فرد دارند همچنین خوراک‌هایی درست می‌کنند که مکن است با خوراک‌های دیگر اقوام ایرانی و همسایه مشترک باشد.
این حقیر همه ی خوراک‌های لکستانی را همراه موارد مصرف و طرز تهیه در کتاب فر هنگ عامه‌ی لکی گردآوری کرده‌ام.
از آنجاییکه فرهنگ لکی آیتم‌های فراوانی دارد و فقط ترانه و موسیقی نیست، در اینجا به یکی از آنها اشاره می شود.
«غذای لکی / حسننی / hasnani» »
یکی از غذاهای لکستانی «حسننی /حسنوندی» است. مایه‌ی اصلی آن گوشت سفید یا قرمز می‌باشد.
ترجیحاً گوشت گوسفند برای درست کردن این غذای مقوی و خوشمزه، مقداری گوشت را در قابلمه تفت می‌دهیم و به ترتیب موارد دیگر را به آن اضافه می‌کنیم. ابتدا مقداری آرد نخود و در پی آن فلفل و زردچوبه و «داری کوی»(ادویه ی لکی) شامل سمسا، مفراح، ازبوئه، کاله، جوشن، مرزه و.....را به آن اضافه می‌کنیم.
سپس پیاز، هویج، رب گوجه، نمک و سیب زمینی داخل آن می‌ریزیم. برای طعم بیشتر مقداری آلو به آن افزوده می‌شود. وقتی که این مواد با هم تفت داده شدند، به اندازه‌ی کافی به آن آب اضافه می‌کنیم. صبر می‌کنیم تا بر روی حرارت ملایم جا بیفتد و قوام پیدا کند.
(خوب خل و خس شود)

#مهدی_زینی
http://telegram.me/farhangelakI
چپرا #زبان_لکی #بزران #لکستان #فرهنگ_لکی #ترانه_لکی #آهنگ_لکی #الشتر_دلفان #سلسله #کوهدشت #ایلام #کرمانشاه #همدان #خرماباد #تئویسرکان #دورودفرامان #وناویل #هلیلان #بیرانشهر #زاغه #هرو #بروجرد #فرهنگ_لکی #نهاوند #خزل #تویسرکان #شعرکودکانه #دکلمه_لکی #لروند #رد_پای_پیشینیان #ورینجه #کژاوه #هویر