Assalomu alaykum, siz Ali’s BrandCraft kanalidasiz 👋
Bu yerda biz marketing va brandingni oddiy, amaliy va qiziqarli tarzda o‘rganamiz.

🔹 Nimalarni topasiz?
• Marketing asoslari 📊
• Reklama va SMM bo‘yicha lifehacklar 💡
• Mashhur brendlarning case study’lari 📣
• Foydali resurslar va maslahatlar 🚀

Savol va takliflaringiz bo’sa ushbu usernamega yozishingiz mumkin @fudzy16

🚀 Marketing – faqat reklama emas!

Siz “marketing” deganda nima tasavvur qilasiz? Reklama berish? Bannerlar? Video reklamalar?

Haqiqiy marketing bunchalik oddiy emas. Marketing – bu mijozni tushunish, ularga qiymat yaratish va brendingizni ularga yetkazish san’ati. Oddiy so‘z bilan aytganda, marketingsiz hatto eng zo‘r mahsulot ham sotilmaydi.

Misol: Apple telefonlarini nima uchun hamma xohlaydi? Nafaqat sifat, balki to‘g‘ri marketing strategiyasi tufayli!

Sizningcha, marketingning eng muhim elementi nima: mahsulot, narx, reklama yoki mijozlarni tushunish? Kommentda yozing! 👇

✅ To‘g‘ri javob: 1886-yil
Coca-Cola brendining ilk logotipi kompaniya asoschisi farmatsevt John Pemberton tomonidan emas, balki uning buxgalteri Frank Robinson tomonidan chizilgan!

Qiziq fakt:
Coca-Cola logotipi yaratilgandan beri hech qachon tubdan o‘zgartirilmagan, faqat biroz modernizatsiya qilingan. Shu sababli u dunyodagi eng tanilgan brend ramzlaridan biriga aylangan.

🎯 Marketingdagi eng muhim tushuncha: Target Audience (TA)

Target Audience — bu sizning mahsulotingiz yoki xizmatingizni sotib olish ehtimoli eng yuqori bo‘lgan odamlar guruhi.

Misol:
🍕 Bolalar uchun pitsa → ota-onalar
📱 iPhone → yoshlar va texnologiyaga qiziqadiganlar
💄 Kosmetika → ayollar

👉 Agar mahsulotingizni hamma uchun qilsangiz, aslida hech kim uchun qilmaysiz.
Shuning uchun birinchi vazifa — kimga sotayotganingizni aniqlash.

✨ Marketing termini: USP (Unique Selling Proposition)

USP — bu sizning mahsulotingizni boshqalardan ajratib turadigan va odamlarni xarid qilishga undaydigan o‘ziga xos taklif.

Misollar:
🍕 Domino’s Pizza – “30 daqiqada yetkazib beramiz yoki bepul.”
🛒 Amazon – “Eng katta tanlov + tezkor yetkazib berish.”
💻 Apple – “Oddiylik va mukammal dizayn.”

👉 Agar mahsulotingizda USP bo‘lmasa, mijozning savoli tayyor:
“Nega aynan sizdan olay, boshqadan emas?”

🌍 Marketing termini: Brand Awareness

Brand Awareness — bu odamlarning sizning brendingizni tanishi va eslab qolishi darajasi.

Misollar:
🔴 Qizil rang va oq yozuvni ko‘rsangiz — Coca-Cola yodingizga tushadi.
📱 Telefon ustida tishlangan olma belgisi — Apple.
👟 Uch chiziq — Adidas.

💡 Kuchli brand awareness shuni anglatadiki, odam sizning reklamangizni ko‘rmasa ham, mahsulotni darrov tanib oladi.

👉 Demak, marketingning asosiy vazifalaridan biri — brendni odamlar ongiga joylash.
❓ Siz qaysi logoni ko‘rsangiz, darrov brendni tanib olasiz?

🔻 Marketing Funnel — mijoz qanday xaridchiga aylanadi?

Marketingda “funnel” (voronka) deganda, mijozning yo‘li tushuniladi: siz haqingizda bilishdan to xaridgacha bo‘lgan jarayon.

Bu yo‘l 4 bosqichdan iborat:

1️⃣ Awareness (bilish) – odam siz haqingizda birinchi marta eshitadi.
2️⃣ Interest (qiziqish) – u sizning postlaringizni, saytni, narxlarni ko‘radi.
3️⃣ Desire (istak) – mahsulotingiz unga yoqadi, solishtira boshlaydi.
4️⃣ Action (harakat) – xarid qiladi yoki yozadi.

💡 Sizning marketing strategiyangiz shu yo‘lni silliq va qisqa qilish uchun xizmat qiladi.

❓ Sizningcha, eng ko‘p mijozlar qaysi bosqichda yo‘qoladi? Awarenessda yoki Actionda

Marketingda har bir rang — bu oddiy dizayn emas, his-tuyg‘u tili.

🔴 Qizil – diqqatni tortadi, ochlik va harakatni uyg‘otadi.
🍔 Shuning uchun McDonald’s, KFC, Coca-Cola shu rangda.

🔵 Ko‘k – ishonch va barqarorlik ramzi.
🏦 Banklar va texnologiya kompaniyalari (Visa, Facebook) ko‘k rangni tanlaydi.

🟢 Yashil – tabiat, tinchlik va sog‘lomlik.
🥗 Starbucks, Whole Foods, Spotify — yashil orqali “tabiiylik”ni ko‘rsatadi.

🟡 Sariq – quvonch va energiya.
💡 IKEA va Snapchat shuning uchun bu rangda.

💬 Ranglar odamlarning ongida siz haqingizda so‘zsiz fikr uyg‘otadi.

Marketingda eng katta xato — mahsulot haqida gapirish.
Lekin odamlarni bu qiziqtirmaydi. Ular “men bundan nima olaman?” degan savolni o‘ylaydi.

Misol uchun:
🚫 “Bizda eng yaxshi kamera.”
✅ “Siz hayotingizdagi eng muhim lahzalarni sifatli saqlab qolasiz.”

Farqni sezdingizmi?
Biri mahsulotni sotadi, ikkinchisi natijani.

🔹 Saboq:
Mahsulotning xususiyatlarini emas, foydasini soting.
Odam sizning mahsulotingizni emas, his qiladigan tuyg‘usini sotib oladi.

🚀 Red Bull — Reklama emas, tarix yaratgan brend

2012-yil Red Bull dunyoni hayratda qoldirdi.
Felix Baumgartner 39 km balandlikdan kosmos chegarasidan sakradi.
Bu reklama emasdi — bu brend falsafasi edi.

🎯 Ma’no nima edi?
Red Bull ichimlik emas, “chegarasiz energiya” timsoliga aylandi.
Ular mahsulotni reklama qilishmadi — hissiyot va jasoratni sotishdi.

💰 Qiziqarli fakt:
Red Bull bu loyihaga taxminan 30–50 million dollar sarflagan.
Lekin reklama qiymati yarim milliard dollardan oshgan!
Ya’ni, ular tarixdagi eng samarali marketing loyihalaridan birini qilishgan.

📌 Saboq:
Ba’zida eng kuchli reklama — bu reklama emas, hikoya.
Odamlar sizning logotipingizni emas, his qilgan energiyasini eslab qoladi.

🎬 Reklama haqida qisqa ma’lumot
• Kampaniya 2024-yilda Buyuk Britaniyada UEFA Euro 2024 ochilish o‘yinida namoyish etilgan — KFC eng katta brend kampaniyalaridan birini ishga tushirgan.
• Ong-ostida: dunyodagi noto‘liqlik, ayniqsa “nega ishonch topolmayapmiz?” degan his. Reklama shu haqiqatga javob sifatida: “Siz hali ham bitta narsaga ishonishingiz mumkin — tovuqqa.”

⸻

🧠 Nima uchun bu reklama ishlagan?
1. Aniq g‘oya: Reklama mahsulotni emas, “ishonch”ni sotadi. Qayta-qayta “Believe in Chicken” deyish orqali oddiy tovuqni brend ramziga aylantiradi.
2. Katta voqea + hissiyot: Dystopik olam, g‘ayritabiiy sahnalar, muammoli zamon — bularning ortida KFC “siz hali ham bitta narsaga tayanishingiz mumkin” degan xabar beradi.
3. Ko‘p platformali tarqatish: Televidenie, kino reklamasi, tashqi reklama (billboard), ijtimoiy tarmoqlar — barcha kanal orqali tarqatilgan.
4. Brend o‘zicha turgan: Raqobatchilari bilan ochiq narx urushiga kirishmasa ham, KFC o‘z o‘rnini saqlagan — ya’ni, qiymat + imij orqali.

⸻

📌 Marketing saboqlari
• Mahsulotni emas — qaysi hissni sotayotganingizni aniqlang. KFC buni tovuq va ishonch shaklida qildi.
• Jamiyatdagi “katta” mavzularni (masalan, ishonch yo‘qolishi) tuting — bu reklamaning esda qolishini oshiradi.
• Reklama bir kanal bilan cheklanmasin — turli platformalarda tarqatish orqali kattaroq ta’sir yaratiladi.
• Brend imijiga sodiq bo‘ling, bir marotaba kampaniya emas — barqaror ovoz va uslub bo‘lsin.

Bir reklama 2 soatda 100 mingta mashina sotdi.

Bu — Tesla Cybertruck’ning birinchi reklama videosi.
Hech qanday televizor reklama yo‘q, faqat bir live tadbir va Elon Musk’ning xatosi — oynani sindirgani.

Lekin shunday ham, 2 soat ichida $10 milliondan ortiq oldindan buyurtma tushgan.

Marketingda ba’zida xato ham virusga aylanadi.

☕️ Nega Starbucks stakanlarga ism yozadi?

Bu shunchaki qulaylik emas.
Bu — marketing psixologiyasi.
Ismingiz aytilganda siz o‘zingizni shaxsiy mijozdek his qilasiz.
Natijada — iliq hissiyot, brendga bog‘lanish, va… yana qaytish istagi. 💚

Eng kuchli marketing — shaxsiy e’tiborni his qildiradi.

📱 Nega Apple reklamalarida vaqt doim 9:41 bo‘ladi? ⏰

Chunki 2007-yil Steve Jobs birinchi iPhone’ni taqdim etgan paytda soat 9:41 bo‘lgan.
Shundan beri bu raqam — Apple tarixining ramziga aylangan.

Brend uchun detallar ham identitetning bir qismi.

Bazi manbalarga ko’ra Apple do‘konlarida barcha ekranlar 70 darajada qiyshaytirilgan bo‘ladi.

Bu ataylab qilinadi.
Nega?
Chunki odam ekranni ko‘rish uchun uni qo‘liga olib, tekislashga majbur bo‘ladi.
Bu esa:
👉 teginish
👉 sinab ko‘rish
👉 qiziqish
👉 xohish paydo bo‘lishi
degan psixologik zanjirni ishga tushiradi.

🟣 FACT: Uzum Market’ning 80% dan ortiq buyurtmalari — 24 soatdan kam vaqt ichida yetkaziladi

Uzumning eng katta ustunligi — logistika tizimi. Ular shunchaki marketplace emas, balki o‘ziga xos “yashin tezligidagi yetkazib berish fabrikasi”.

Ular buning uchun:
🚚 Shahar bo‘ylab kichik “mikro-omborlar” ochgan
🤝 Mahalliy yetkazib beruvchilar bilan real vaqt integratsiya qilgan
📍 Buyurtmalarni eng yaqin hubdan avtomatik yo‘naltiradi

Natija: foydalanuvchi “kutilmagan tezlik” oladi — shu tajriba odamlarni platformaga qayta-qayta olib keladi.