بومرنگ
2.74K subscribers
359 photos
26 videos
12 files
558 links
موسسه اندیشه اجتماعی: اقتصاد، فلسفه و مدیریت

www.boomrang.org

برای به اشتراک گذاشتن مطالب خودتان در وب سایت و کانال بومرنگ، به یکی از روش های زیر با ما تماس بگیرید:
Email: boomranginstitute@gmail.com
Telegram: @ArashAzadi82
Download Telegram
✔️@BoomrangInstitute

🔴 بریده‌ای از کتاب «اقتصاد سیاسی محیط زیست»

✍️ شهرام اتفاق

نهاد مالکیت اشتراکی
رهیافت الینور اوستروم

. . . از منظر الینور اوستروم، برای تمشیت امور در بین دو راه ‏حل «دولتی» و «بازاری»، دلایلی وجود دارند که بر منزلت راه‎کار میانه‎ ای مانند «نهادهای غیر رسمی» به منزله‌‎ی توافقی میان ذی‎نفعان و بدون دخالت دولت گواهی می ‏دهند . . .

. . . اوستروم سه فرض اساسی در تحلیل‎‌های معاصر را درباره‎‌ی سیاست‏ های تخصیص منابع به چالش می ‏کشد . . . (۱)فرض این‌‎که بهره ‏برداران قادر نیستند تا از وسوسه شدن در برابر برداشت بیشینه از منابع مشترک خودداری کنند. (۲)پیش ‎فرض‎‌هایی مبنی بر این‎که به سادگی می‏‌توان قواعدی را طراحی کرد که بر انگیره‎‌ی بهره‎برداران در برداشت از منابع اثر بگذارد. (۳)مفروض داشتن ضرورت وجود یک مدیریت مرکزی. سه فرضی که می ‌توانیم ردپای اندیشه‎‌ی هیوم را در بخش‎‌هایی از آن بیابیم.

به زعم اوستروم ، تغییر نگرش ما درباره‌ی کارگزاران دولتی و بهره‌‎برداران محلی ضروری است: «نباید، تمام مقامات دولتی به عنوان انسان‌ های مقدس و تمام بهره‎‌برداران محلی به‎ عنوان انسان‌ های گناه‏کار فرض شوند. هم‌چنین نباید تصور شود که مقامات دولتی تمام اطلاعات لازم برای مدیریت سیستم‏‌های پیچیده‎‌ی پویا را در دست داشته و تمام بهره‎‌برداران محلی، افراد نا‎آگاه و جاهلی هستند. درواقع ممکن است مبنای اطلاعاتی مقامات دولتی ضعیف‌‎تر از اطلاعات افراد محلی باشد که سالیان متمادی از منبعی بهره‏‌برداری کرده‌‎اند و به تمام ویژگی‎‌ها و جزئیات آن آگاه هستند»

متن کامل را در 👈 اینجا مطالعه بفرمایید.


#مالکیت #نهاد #بازار #مبادله

Telegram
attach 📎
✔️@BoomrangInstitute

🔴 «مشاعات محیط زیستی»
در گفتگو با هفته‌نامه تجارت فردا
شماره ۳۷۲ / ۲۵ مرداد ۱۳۹۹

🎤 شهرام اتفاق

با افزایش درک ما از اهمیت کارکرد اکوسیستم، مفهوم «مشاع» نیز در گذر زمان دستخوش تغییراتی شده است. جو کره زمین، یا فعل و انفعلات و آثار اکوسیستمی جنگل‎ها، نمونه‎هایی از «مشاعات محیط زیستی» هستند.

ما شاید بتوانیم زمین جنگل را به مالکیت اشخاص دربیاوریم. اما کارکردهای یک جنگل در چرخه اکوسیستم، جو بالای آن زمین، و هوای مشترکی که تنفس می‎کنیم قابل واگذاری نیستند. شما ممکن است دریاها را تقسیم بندی کنید و به مالکیت اشخاص دربیاورید‌. اما اگر یکی از مالکان، در بخش متعلق به خودش، موادی در آب بریزد که منجر به نابودی جلبک‎ها و ماهیان و سایر جانداران دریا شود، کل اکوسیستم دریا بصورت یکپارچه به خطر می‎افتد.‌ سفره‎های آب زیرزمینی نیز مشاع هستند. اگر مالکان واحدهای صنعتی، پسماندهای شیمیایی خودشان را بر روی زمین متعلق به خودشان تخلیه کنند، این پسماندها قادرند تا کل سفره‎های آب زیرزمینی را آلوده کنند.

بنابراین یک بخش مشاع و غیر قابل واگذاری در این «مشاعات محیط زیستی» وجود دارد. اجزای اکوسیستمی جنگل‎ها، دریاها یا سفره‎های آب زیرزمینی، نمونه‎ای از «مشاعات محیط زیستی» هستند.

صاحب‎نظرانی مانند «گوستاو دو مولیناری» بر این باور بودند که واگذاری مالکیت کلیه منابع عمومی به مالکان شخصی راهگشای حل همه مسائل خواهد بود. آن‎چنان‎که به توصیف جفری هاجسن، کار به جایی رسیده بود که «والتر بلاک (1989) پیشنهاد داد که جو زمین را با پرتوهای لیزر حصارکشی کنند تا حدود مالکیت خصوصی در این عرصه مشخص و اجرایی شود».

تردیدی نیست که ما هم شریک نگرانی‎های مولیناری و بلاک درباره خطرات و زیان‎های ناشی از سیطره دولت و دستگاه سیاسی بر منابع مشترک هستیم. اما پیچیدگی‎های فنی مربوط به حوزه «مشاعات محیط زیستی»، ورای حدود تصورات مولیناری و بلاک هستند.

وجود این پیچیدگی‎ها به منزله‎ی این است که مالکیت شخصی بر این منابع نمی‎تواند راهگشای صیانت از این منابع باشد یا واگذاری مالکیت آن مشاعات به مالکان خصوصی، دست کم مستلزم وجود قیودی بر مالکیت خواهد بود. مثلاً شما در برخی نقاط دنیا می‎توانید بخشی از یک جنگل را بخرید. اما کاربری آن تعریف شده و محدود به قیودی است.

اما مقید نمودن مالکیت شخصی مالکان خصوصی، از این ظرفیت برخوردار است تا بر سیطره دولت و دستگاه سیاسی بر منابع مشترک بی‎افزاید. آن‎چنان‎که به وفور شاهد صدور مجوزهای دولتی برای تغییر کاربری زمین‌های کشاورزی یا کوه‎ها یا جنگل‎ها هستیم. مجوزهایی که در بسیاری از موارد، حاصل زدوبند با دولت است. در غالب این موارد، عامل اصلی در زمین‏‌خواری، کوه‏‌خواری یا جنگل‏‌خواری‎های مورد اشاره، فساد یا ناکارآمدی دستگاه‏‌های دولتی هستند.

اینجاست که اهمیت راهکار اوستروم پدیدار می‏شود: تمشیت امور از طریق راه‎کار میانه‎ ای مانند «نهادهای غیر رسمی» به منزله‌‎ توافقی میان ذی‎نفعان و بدون دخالت دولت در بین دو راه ‏حل «دولتی» و «بازاری»،

#الینور_اوستروم
#مشاع #محیط_زیست
#دولت #بازار #نهاد