😴Bolaga kunduzgi uyqu kerakmi?

Kunduzgi uyqu — to‘g‘ri rivojlanishi uchun bolaga zarur bo‘lgan jismoniy ehtiyoj hisoblanadi. Bola o‘rtacha olganda bir yarim yoshdan boshlab bir martalik 2,5 — 3 soatga yaqin davom etadigan kunduzi uxlash tartibiga o‘tadi.

Bunday tartib odatda asta-sekinlik bilan uyqu davomining kamayishi bilan 6-7 yoshgacha saqlanib qoladi. Ba’zan bolalar kunduzi uxlashdan ertaroq — 3−4 yoshida voz kechishadi.

❓Bolaning uxlashiga qanday yordam berish mumkin?

Bolaning krovatchasini qulay va shinam qilib jihozlash juda muhim. Bolaning xotirjam uxlashiga o‘yinchoqlar ham yordam berishi mumkin — masalan, krovatda bola bilan birga “uxlaydigan” qo‘g‘irchoq yoki yumshoq ayiqcha.

❓Kunduzgi uyquni qachon bekor qilish mumkin?

Bolaning asab tizimi doimiy og‘irliklarni boshdan kechirib endigina rivojlanayotgan bo‘ladi va faqat uyquda to‘liq dam oladi. Yoshi o‘lg‘ayishi bilan uning kunduzgi uyquga bo‘lgan ehtiyoji kamaya boshlaydi. Olti yoshdagi bolalarga bir soatlik uyqu ham yetarli bo‘ladi.

Bolalar ko‘pincha kunduzi uxlashdan bosh tortadi. Bu qiziqarli o‘yindan ajralgisi kelmaganidan yoki ertalab kech uyg‘ongani sababli yuz beradi.

❓Bola kunduzgi uyqudan qachon bosh torta boshlaydi?

Bolalar kunduzgi uyqudan doimiy ravishda bosh tortishni ko‘pincha uch yoshdan boshlaydilar. Bu yoshda hali kunduzgi uyqu juda zarur bo‘ladi va ota-onalar yaxshisi bolaning kunduzi uxlashni davom ettirishiga harakat qilishlari lozim.

❓Agar bola kunduzgi uyqudan juda erta bosh tortayotgan bo‘lsa nima qilish kerak?

Agar bola kunduzi uxlamayotgan va bundan hech qanday noqulaylik his qilmayotgan bo‘lsa, unda ota-onalar kunduzi bolaning biroz bo‘lsa ham xotirjam sharoitda dam olib yotishi uchun vaqt ajratishlari kerak. Bunday sokin hordiq kuch yig‘ilishiga va asab tizimining mustahkamlanishiga yordam beradi.

Kanalga ulanish👉@Bolajon_parvarishi

😴Farzandingiz kechasi yomon uxlaydimi? Bolalar “oltin” uyqusining qoidalarini o‘rganamiz

Go‘daklarning “oltin” uyqusi — har bir ota-onaning orzusi hisoblanadi. Bola ko‘p va qattiq uxlasa — u tez o‘sadi va rivojlanadi, kam kasal bo‘ladi. Kechalari yaxshi uxlashi uchun kunduzi bola bilan qanday shug‘ullanish kerak?

Agar bola kechasi yomon uxlasa, kunduzi nima qilish kerak?

Bola kechasi yaxshi uxlashi uchun, kunduzi uni “holdan toydirish” kerak – u kechga borib butun kuchini sarflashi va charchab qolishi kerak. Buni ikki yo‘l bilan amalga oshirish mumkin: bolada jismoniy harakatlanishni yoki his-tuyg‘uli holatlarni oshirish.

Ertalab va kechqurun bevosita cho‘miltirish va ovqatlantirishdan oldingi jismoniy faollik – bu qattiq uyquning garovi hisoblanadi. Agar bola emaklayotgan, o‘tiradigan yoki hatto yuradigan bo‘lsa – bolaga qo‘shilib emaklang, o‘tiring, birga yuring va harakat qilishga majbur qiling.

His-tuyg‘uli holatlarga bog‘liq yuklamalar alohida yondashishni talab qiladi – qarindoshlar va boshqa bolalar bilan faol muloqot, har qanday rivojlantiruvchi o‘yinlar bolani ertalabgacha qattiq uxlaydigan holatda charchatishi yoki aksincha – uni haddan tashqari bezovta qilishi va kechasi bilan uxlamay yig‘lab chiqishiga ham sabab bo‘lishi mumkin. Shuning uchun bunday usulni ehtiyotlik bilan va avval tajribada sinab ko‘rib keyin qo‘llash tavsiya qilinadi.

Bolalar qattiq uyqusi qoidalari

Shunday qilib, bola kechasi yaxshi uxlashi uchun uni quyidagi sharoitlar bilan ta’minlash zarur:

Kunning ikkinchi yarmi va kechqurun jo‘shqin jismoniy faollik bilan o‘tishi kerak.
Uxlashdan 2-3 soat oldin toza havoda sayr qilishni tashkillashtiring.
Uxlashdan 1-1,5 soat oldin 30-40 daqiqa cho‘milish.
Uxlashdan yarim soat oldin — to‘yimli “kechki ovqat”.
Bolalar xonasi iqlimi salqin va nam bo‘lishi kerak: harorat 18-20 daraja, namlik esa 60-70 %.

Kanalga ulanish👉@Bolajon_parvarishi

Bolani so‘rg‘ichdan ajratishda e‘tibor berilishi zarur bo‘lgan 10 ta jihat

1⃣Birinchidan, shoshish mumkin emas. Bolani so'rg'ichdan chiqishiga yaxshilik, mehr va erkalash bilan erishish lozim.

2⃣Ikkinchidan, so'rg'ich bilan uxlash odati bo'lgan bolalarga uning o'rnini bosuvchi vosita topish kerak. Masalan, yumshoq ayiqcha, yoqimli musiqa, onaning qo'llari va hokazo.

3⃣Uchinchidan, bola gapga tushunadigan yoshda bo'lsa, unga so'rg'ich haqida ertak aytib bering. So'rg'ichni pari olib ketib o'rniga ajoyib sovg'a olib kelishini tushuntiring. So'rg'ichni bola bilan birga bir joyga bekitib qo'yib o'rniga bola uchun yoqimli sovg'a solib qo'ying. Bola so'rg'ichni izlab sovg'a topadi.

4⃣To'rtinchidan, bolani zeriktirib qo'ymang. Ko'pincha zerikkan bola so'rg'ich so'rishni qumsaydi.

5⃣Beshinchidan, bola so'rg'ichsiz yig'lab uxlolmay qattiq qiynalayotgan bo'lsa, so'rg'ichdan ajratish muddatini 1-2 haftaga suring.

6⃣Oltinchidan, bola so'rg'ichni qumsab so'rayotgan bo'lsa, uni chalg'iting, u bilan o'yin-kulgu qiling.

7⃣Yettinchidan, so'rg'ichdan ajratish o'yinlarini o'ylab toping.
Masalan, bir devorga bolani bo'yi yetadigan joyda so'rg'ichni mahkam o'rnatib-qoqib qo'ying. Bola so'rg'ichni qumsaganda o'sha devor yoniga borib so'radi. Uzoq vaqt devorni oldida turishga zerikib siz jalb qilayotgan o'yinlar tomon shoshadi va so'rg'ichdan o'zi asta bosh torta boshlaydi.

8⃣Sakkizinchidan, so'rg'ichga dori, garimdori, sarimsoq piyozi kabi achichiq narsalar surib bolaga so'rdirmang. Bu uning psixikasiga salbiy ta'sir ko'rsatadi.

9⃣To'qqizinchidan, "so'rg'ich so'rasan", deb bolani uyaltirmang. Bu uning jismoniy va ruhiy ehtiyoji, erkaligi emas.

🔟O'ninchidan, so'rg'ichdan ajratayotganizda bola sog'lom va yaxshi holatda bo'lishi lozim. Ya'ni, biron jismoniy rivojlanish bosqichidan o'tayotgan (yurishni, emaklashni boshlayotgan va boshqalar) kasal yoki emishdan ajratilayotgan bolani qo'shimcha stress qilib so'rg'ichdan ajratish mumkin emas.

Kanalga ulanish👉@Bolajon_parvarishi

Chaqaloqlarni qorni bilan yotqizishning muhim 3 ta sababi

Harakatlanish qobiliyatlari yaxshilanadi

Avstraliya universitetidagi olimlarning aniqlashicha, bolani qorin bilan yotqizish uning rivojlanishiga ta’sir qiladi. Tajribada 4237 bola ishtirok etgan va ularning rivojlanishi bir qancha parametrlar bilan baholangan.

Ma’lum bo‘lishicha, kun davomida yarim soatdan ko‘p qorni bilan yotadigan bolalar harakatlarini yaxshi nazorat qila oladi, faol bo‘ladi. Shuningdek, qorni bilan yotgan bolalar, osmonga qarab yotgan bolalardan ko‘ra tezroq emaklashni o‘rgangan. Psixodiagnostika va psixokorreksiya markazi boshqaruvchisi Tatyana Goryachevaning ta’kidlashiga qaraganda, emaklash uchun qo‘l va oyoq mushaklari ushbu jarayonga tayyor bo‘lishi kerak. Osmonga qarab yotgan bola esa harakatlanmaydi va mushaklari ham harakatlarga tayyor bo‘lmaydi. Shu sabab bola qornidan orqasiga o‘girib olib, o‘tirgan holda sudralishni boshlaydi.

Bosh suyagi to‘g‘ri rivojlanadi

Bolalarda to‘satdan o‘lim sindromini oldini olish uchun ham bolani osmonga qaratib yotqiziladi va bola shu holatda uxlashi kerak bo‘ladi. Ba’zi onalar bu sindromdan shunchalik qo‘rqqanidan, boshqa vaqtda ham bolani qorni bilan yotqizishdan qo‘rqadi. Ammo bola faqat yotadigan bo‘lsa, bosh suyagi yaxshi yoki to‘g‘ri rivojlanmasligi mumkin. Agar ko‘pincha yon boshi bilan yotqiziladigan bo‘lsa, yotgan taraf yassi bo‘lib qolishi mumkin.

Yuragi mustahkam bo‘ladi

Avstraliyalik olimlar tomonidan aniqlangan yana bir ma’lumot: qornida ko‘p yotgan bola yaxshiroq vazn to‘playdi va yurak qon-tomir tizimi mustahkam bo‘ladi. Chunki ushbu holat bola uchun eng yaxshi kardiozo‘riqish hisoblanadi va bu yurak rivojlanishiga yaxshi ta’sir qiladi. Agar har kuni shug‘ullanadigan bo‘lsa, bolada harakatlar koordinatsiyasi yaxshilanadi, qo‘l-oyoqlari yaxshi harakatlanib, umurtqasi mustahkamlanadi. Bu esa nafaqat jismoniy bali aqliy rivojlanishiga ham ta’sir ko‘rsatadi. Shuningdek, jarayonda press mushaklari ham mustahkamlangani hisobiga qorin churra paydo bo‘lish xavfi oldi olinadi. Bolani ovqat berishdan avval qorni bilan yotqizilsa, bu qorinni sanchib og‘rishini kamaytiradi.

Manba. Daryo.uz

Kanalga ulanish👉@Bolajon_parvarishi

Chaqaloqqa qancha suv ichirish kerak?

Butunjahon Sog‘liqni Saqlash Tashkiloti tavsiyalariga ko‘ra ko‘krak suti balan parvarishlanayotgan bolalar 6 oylik bo‘lgunlaricha ularga suv ichirmasa ham bo‘ladi. Chunki barcha kerakli suyuqlikni go‘dak ona sutidan oladi. Sun’iy aralashmalar berib boqilayotgan bolaga ovqatlanishlar oralig‘ida 20-30 millilitr (bir oshqoshiq) suv berish mumkin.

Ko‘pchilik onalar “Chaqaloqqa qancha suv ichirish kerak?” deb so‘rashadi. Aytish joizki, bunda go‘dak organizmining suvga ehtiyoji ham hisobga olinadi. Demak, sog‘lom go‘dakka suvni majburlab ichirish kerak emas. O‘zi qancha hohlasa shuncha ichsin, lekin me’yordan oshmasin. Ovqatlantirish o‘rniga suv berish ham noto‘g‘ri. Bola ochlik va chanqoq hissini adashtirmasligi lozim.

Issiq kunlarda bolaga suvni faqat ovqatlantirishlar oralig‘ida, ya’ni kun davomida bir oylik chaqaloqlarga 60 millilitr (uch qoshiq)dan, 3 oylikkacha bo‘lganlariga 60-130 millilitr (3-6 oshqoshiq)dan, yarim yoshgacha 130-180 millilitr (6-12 oshqoshiq)dan, 6 oylikdan 1 yoshgacha 260 millilitr (1 stakan)dan ko‘p suv bermaslik kerak. Bolaga beriladigan suv toza, uzoq turib qolmagan, gazsiz bo‘lishi kerak.

Bola salomatligida ayrim muammolar bo‘lganida pediatr bilan maslahatlashgan holda unga giyohli choylar ichirish ham mumkin. Bunda bolaning yoshiga bog‘liq ko‘rsatmalarga amal qilish lozim.

Kanalga ulanish👉@Bolajon_parvarishi

Bolaning sochini kal qilib olish foydalimi?

Bir yoshli bolaning sochini kal qilib olish kelajakda uning sochlarining tezroq o‘sishi, qalinroq va sog‘lomroq bo‘lishiga olib keladi degan fikrlar mavjud.

Ko‘pchilik ushbu usul orqali kichkina odamchaning jingalak yoki tekis sochga ega bo‘lishi yoki sochlarining rangini o‘zgartirishga erishish mumkin deb hisoblaydi. Bolada bu jarayonni amalga oshirish qanchalik samara berishi haqida ekspertlarning fikri bilan tanishamiz.

Irina Perren, bolalar shifokori, Yevropa tibbiyot markazi Bolalar klinikasi pediatriya bo‘lim boshlig‘i

Sochlarning tekis yoki jingalak bo‘lishi genetik omil hisoblanadi. Uning qalinligi esa soch ildizlarining soniga bog‘liq. Bolaning sochlari kal qilib olinsa, undagi soch ildizlari ko‘payib qolmaydi va sochlari qalinlashmaydi. Chaqaloqning mayin sochlari o‘rniga kattalarga xos qalinroq sochlarning chiqishi hisobiga ular qalinlashgandek yolg‘on tasavvur yuzaga kelishi mumkin. Sochlarning almashib turishi tabiiy jarayon, shu sababdan ularni qirib olish uning o‘sish tezligiga ham, sifatiga ham hech qanday ta’sir qilmaydi.

Katerina Zabrodina, «Strij» oilaviy go‘zallik saloni sartaroshi

Bir yashar bolaning sochini albatta kal qilib olish shart emas, ularni qisqartirishning o‘zi yetarli. Bolakayning birinchi mayin sochlari tez-tez chalkashib, noqulaylikni yuzaga keltirganligi uchun ularni kaltalatish yaxshi natija beradi. Ba’zan bola boshining old qismi va ensa qismidagi sochlari chakkalaridagiga qaraganda tezroq o‘sishi mumkin. Bolaning sochlarini bir yoshligida kaltalatish orqali ularning bir tekis o‘sishiga erishish mumkin.

Shuningdek, bu jarayonning yana bir ijobiy tomoni kichik yoshligidan bolaning sochlarini kaltalatish uning bu jarayonga tez ko‘nikishiga sabab bo‘ladi. Asosiysi uni bunga majburlamaslik kerak. Aks holda bola bu jarayonni qo‘rqinchli va yoqimsiz hodisa sifatida qabul qilishi va keyinchalik sartaroshga borish jarayonida qiyinchiliklar yuzaga kelishi mumkin.

Dmitriy Ellinskiy, trixolog shifokor

Sog‘liq nuqtai-nazaridan bolalar sochini qirib olish uchun zarurat yo‘q. Bu jarayon sochning o‘sishi va qalinligiga hech qanday ta’sir qilmaydi. Chunki soch follikulalari va soch turi ona qornidayoq shakllanadi. Shuning uchun sochni qirib olish uning son jihatdan ko‘payishiga olib kelmaydi, aksincha ustaraning o‘tkir tig‘i bolaning ta’sirchan bosh terisiga shikast yetkazishi mumkin.

Kanalga ulanish👉@Bolajon_parvarishi

Go‘dakda qabziyat yoxud ich qotishi

Ich qotishi (qabziyat) chaqaloq hayotining ilk oylarida ko‘p uchraydi. Ba’zan go‘dakning ikki-uch kunlab ichi kelmasligi mumkin. Qabziyatda bolaning ichi qattiq va quruq bo‘ladi. Shunda go‘dak juda bezovtalanadi, kuchanib-tirishib yig‘laydi, terlab holsizlanadi. Agar ich qotishi muntazam davom etsa, ahvoli yomonlashadi. Ya’ni axlatning qattiqligi tufayli to‘g‘ri ichakning shilliq qavati jarohatlanadi.

Go‘dakda qabziyat kuzatilishiga sabab nima?

Chaqaloqlarda ich qotishining bir necha xil sabablari bor:

🍀Bolani noto‘g‘ri ovqatlantirish (masalan, noto‘g‘ri emizish) ko‘pincha qabziyatni keltirib chiqaradi. Chunki go‘dakka ko‘krak uchi to‘g‘ri tutilmasa u emish jarayonida tez charchab qoladi va o‘ziga yetarli bo‘lgan ozuqani ololmaydi.

🍀Aksariyat onalar bolani emizish bilan birgalikda qo‘shimcha ovqatlarni so‘rg‘ichlar yordamida berishadi. Bu vaqtda so‘rg‘ich orqali o‘tgan infeksiya ichaklar mikroflorasiga salbiy ta’sir ko‘rsatadi. Natijada mikroflora buzilgani uchun me’dadagi oziq moddalar parchalanmaydi va yetarlicha so‘rilmaydi. Shundan so‘ng bolada ich qotadi.

🍀 Go‘dak organizmiga turli yo‘llar (masalan, toza bo‘lmagan so‘rg‘ich, emizishdan oldin ko‘krak uchini yuvmaslik, qo‘shimcha ovqat beriladigan idishning iflosligi) bilan kiradigan infeksiya rivojlanib, ichaklarni yallig‘lantiradi. Bu esa chaqaloqlarda surunkali ich qotishini keltirib chiqaradi.

🍀Ba’zan ichaklardagi infeksiya asorat qoldirib, ichak atoniyasi kelib chiqadi va natijada surunkali qabziyat rivojlanadi.

🍀Chaqaloqning old qorin mushaklari yaxshi rivojlanmaganligi tufayli u kuchanishga qiynaladi. Natijada tabiiy ravishda bolaning ichaklarida gaz yig‘iladi va ich yurishishi qiyinlashadi.

🍀Bundan tashqari bolaning qorni to‘ymasa ham ichi qotadi.

Kanalga ulanish👉@Bolajon_parvarishi

Bolalarda kamqonlik

Hozirgi kunga kelib ekologik muhitning yomonlashuvi, kundalik iste’mol qilinayotgan mahsulotlarda kerakli darmondorilarning yetishmasligi natijasida bir qancha kasalliklaryuzaga kelmoqda.

Bugun ana shunday kasalliklardan biri bo‘lgan kamqonlik ya’ni, anemiya haqida to‘xtalmoqchimiz. Qon tarkibidagi gemoglobin miqdorining pasayib ketishi kamqonlik kasalligiga sababbo‘ladi. Miyaga kislorod yetkazib berish esa aynan qondagi gemoglobinning asosiy vazifasidir. Bu kasallik bilan og‘rigan bemorlarda turli infeksion xastaliklarga chalinish xavfi yuqoribo‘lib, uni tezda bartaraf etish qobiliyati past bo‘ladi. Qon tarkibida organizmning hayotiy o‘sib rivojlanishi uchun muhim bo‘lgan oziq moddalar mavjud.

Kamqonlik (anemiya)ga chalinmaslik uchun qondagi gemoglobin miqdorining me’yorda bo‘lishiga ahamiyat bering hamda kundalik taomnomangizni temir moddasiga boy bo‘lgan mahsulotlar bilan boyiting.

Ushbu kasallik bolalarning jismoniy va ruhiy rivojlanishiga ham o‘z ta’sirini ko‘rsatmay qolmaydi. Bemor bolalar o‘z tengdoshlaridan aqliy qobiliyati past­ligi sababli ortda qola boshlaydi. Kamqonlik bolaning dars jarayonida vazifalarni yaxshi o‘zlashtira olmasligi, uyquchanlik, xotiraning pasayishi, tez kasallikka chalinishi, bosh og‘rig‘i va boshqa shu kabi ko‘rinishlarni yuzaga keltirishi mumkin.

✅Bolalarda kamqonlik kasalligini tezda aniqlash va uni vaqtida davolash zarur. Ularning o‘z vaqtida ovqatlanishi, vitaminlarga boy mahsulotlarni iste’mol qilishi kelajakda sog‘lom bo‘lib voyaga yetishini ta’minlaydi.

Shuningdek, kamqonlik kasalligi ayollarda homilaning normal yetilishiga va sog‘lom rivojlanishiga ta’sir etib, tug‘ish paytida kuzatiladigan asoratlarning ko‘payishiga olib keladi. Bundan tashqari, temir tanqisligi, ya’ni kamqonlik aniqlangan ona tug‘ilajak farzandiga yetarli miqdorda temir zahirasini bera olmaydi. Oqibatda chaqaloq ruhiy va jismoniy rivojlanishdan ortda qoladi.

✅Kamqonlikning belgilari quyidagilar:

Terining quruqlashishi, og‘iz burchagining va tovonning yorilishi, sochning tez sinishi va to‘kilishi, tishlarning mo‘rt bo‘lib yemirilishi, tirnoqlarning yup­qalashishi, ko‘chishi va sinishi, tirnoq shaklining o‘zgarishi, hid sezishda (quruq yerdan suv sepilganda chiqadigin hid, shuningdek, kerosin, benzin, tamaki, mashina motoridan chiqadigan hidlarni yoqtirish) va ta’m bilishda (kesak, gilvata, choy shamasi, xom go‘sht, makaron, guruch yeyishga moyillik) kabi o‘zgarishlar kuzatiladi.

Temir moddasi tabiiy holda oziq-ovqatlar tarkibida yetarlicha mavjud. Faqat temir moddasini ko‘p tutadigan va insonga zarur bo‘ladigan oziq-ovqatlardan yetarli miqdorda yoshlikdan boshlab, uzluksiz iste’mol qilinsa bo‘lgani.

Kanalga ulanish👉@Bolajon_parvarishi

👶Liqildoq nima? Bolalar liqildog‘i qanday tuzilishga ega?

Yangi tug‘ilgan bolakaylarning onalari o‘zlarining kichkintoylarida liqildoqlar bo‘lishini yaxshi bilishadi. Ko‘pchilik onalar bolaning shu sohasini nozik joy deb bilib, qo‘l bilan tegish mumkin emas deb o‘ylashadi. Haqiqatdan ham shundaymi? Liqildoqlar bolaga nima uchun kerak? Bu liqildoqlar qachon yopilishi kerak? Liqildoqning hajmi juda kichkina yoki katta bo‘lsa nima bo‘ladi? Bu kabi savollar yosh onalarni qiziqtirishi tabiiy holatdir.

Chaqaloqlar liqildog‘i bolalarning tug‘ilish jarayonida muhim rol o‘ynaydigan eng asosiy hosilalardan biri hisoblanadi. Homilaning tug‘ruq jarayonida ayol jinsiy yo‘llaridan o‘tish vaqtida, bolaning kalla suyaklari egiladi (bu holat normal hisoblanadi), hajmini kichiklashtiradi va jinsiy kanallar shaklini oladi. Bu jarayon – bola boshidagi liqildoqlar hisobiga sodir bo‘ladi va u ona uchun ham bola uchun ham tug‘ruq jarayonini yengillashtiradi. Homilaning kalla chanog‘ining o‘ziga xosligi, uning anatomik tuzilishidadir.

Albatta, homila kalla chanog‘i ham katta odamlar kabi bir xil suyaklardan tuzilgan. Lekin kalla suyaklari kattalarnikiga qaraganda egiluvchan va elastik, bir-biri bilan to‘liq birikmagan hamda suyaklanmagan bo‘ladi. Bunday hosilalar bola kallasida amortizator vazifasini bajaradi. Ularga quyidagilar kiradi:

Peshona birikishi (metopik birikish) – peshona suyaklari orasida;
Koronar birikish – peshona va tepa suyaklari orasida;
O‘qsimon (sagittal) birikish – tepa suyaklari orasida;
Tepa (lambadosimon) birikish – ensa va tepa suyaklari orasida;
O‘ng va chap yonbosh birikish – tepa va chakka suyaklari orasida.

✏️Bola liqildoqlari
Oldinigi yoki katta liqildoq – rombsimon shakldagi hosila, uning chegaralari burchaklari peshona va sagittal birikishlardan boshlanadi, yon tomondan esa chap va o‘ng tomondan birikmalar;
Orqa yoki kichik liqildoq – uchburchak shakldagi o‘qsimon birikma va ensa birikmalari orsidagi chuqurlik;
O‘ng va chap ponasimon liqildoqlar – koronar birikmalar va yonbosh birikmalar chegarasida bo‘ladi;
O‘ng va chap so‘rg‘ichsimon liqildoqlar – koronar birikma va lambadasimon birikmalar chegarasida bo‘ladi.

Kanalga ulanish👉@Bolajon_parvarishi

Pampersli enurezning sababi nima?

So‘nggi yillarda pediatrlar tamaddun yutug‘i bilan bog‘liq bo‘lgan yangi muammoga duch kelishdi. Hozirda bolalar zamonaviy tagliklar – pamperslar “qurboni”ga aylanib borayapti.

Natijada go‘daklar tuvakka o‘rgangisi kelmayapti. Tibbiy ko‘rikdan o‘tkazilganda laboratoriya tahlillari me’yorida, kasallik belgisi yo‘q. Ammo, bola hamon tagini ho‘llaydi.

Juda qulay, zamonaviy, bir martalik, havo o‘tkazuvchan, gipoallergen, gelli, teshikchali, rangli-musiqali tagliklar o‘zida ko‘rinmas xavfni yashiradi. Bunday xavflardan asosiysi tuvak keraksiz buyumga aylanmoqda. Onalar uchun tagliklardan muntazam foydalanishga undaydigan asosiy vaj – bolaning tagi ho‘l bo‘lmay, sovuqqotmasligi asli bahona. Pamperslarni qo‘llaganda qovuq bo‘shaydi, bolaning tagi esa hamon quruq. Natijada bolada beixtiyoriy peshob ajratishni to‘xtatishga hamda tuvakka o‘tirishga xohishning o‘zi ham yo‘q.

Pampersli enurezni hech nima bilan davolab bo‘lmaydi. Go‘dakni ixtiyoriy qovuqni nazorat qilish ko‘nikmalariga o‘rgatib borish zarur. Faqat buni u katta bo‘lgani sari bajarishi mushkul bo‘ladi. 1 yoshli bolaga “siyging kelsa ayt” deb bo‘lmaydi. O‘ta qulay taglik bo‘lganda esa umuman bu haqida og‘iz ochmasa ham bo‘ladi. Pediatrlar bolani necha yoshdan boshlab tuvakka o‘rgatish kerakligi xususida bahslashadi. Javob bitta: qancha vaqtli bo‘lsa, shuncha yaxshi. Faqat g‘arblik hamkasblarimiz tavsiya etganlaridek 2 yoshdan emas.

Kichkintoy bilan ham dildan uning “tili”da suhbat qilish kerak. Shunday qilib pamperslar – qulay vosita. Biroq, ulardan to‘g‘ri foydalanish zarur va muhimi vaqtida ulardan voz kechish kerak. Aks holda bolada pampersli enurez deb ataladigan psixologik muammo yuzaga kelishi mumkin.

Enurez profilaktikasiga bolaning normal rivojlanishini ta’minlash, uni erta yoshdan boshlab to‘g‘ri tarbiya qilish, yoshga oid zarur gigiyenik qoidalarga rioya qilishga o‘rgatish ham kiradi. Hurmatli ota-onalar, bolani tagini ho‘llab qo‘ygani uchun koyish mumkin emas. Bemor bola ayniqsa, kattalarning o‘ziga nisbatan mehru muruvvat ko‘rsatishlariga hamda e’tibor, chiroyli muomila qilishlariga muhtojdir.

Kanalga ulanish👉@Bolajon_parvarishi

Bolaning muloqot qila olmasligi - AUTIZM

Bola nutqi va tili rivojlanishida bolaning to'g'ri emotsional rivojlanishi juda katta ahamiyat kasb etadi. Bola muloqot qilishni hoxlashi kerak. Lekin muloqotdan o'zini olib qochadigan bolalar uchrab turadi. Buning sababi ko'p va turlicha bo'lishi mumkin.

Masalan, yomon oila va atrof-muhit tarbiyasi, cho'chib ketish bilan bog'liq psixik shikast, bolaning oiladan birdan ajralishi, yoki kasalxonaga tushib yolg'izlanib qolishi, duduqlanish va boshqalar.

Bolaning muloqot qila olmasligi AUTIZM deb ataladi - bunda bola umuman "o'ziga kirib ketib", atrofdagilar bilan aloqa qilmaslikni istaydi. Bu holat bolada psixologik kasallik mavjudligidan dalolat beradi. Bunday bolalar muomala qilmaydilar, atrof-muhitga hech qanday qiziqish bildirmaydilar, qo'rquv ko'rsatkichlari bolada namoyon bo'lib turadi.

Autizm bolalari jismonan bitta harakatni qaytarib yurishni ma'qul ko'radilar. Ayrimlarida agressiya kuzatilsa, boshqalar esa aksincha judayam passivligi, befarqiligi bilan ajralib turadi.

Bolada kichikligidanoq autizm alomatlarini aniqlash mumkin:

1. Bunday bolalar kattalar bilan har qanday aloqadan o'zlarini olib qochadi, masalan, boshqa bolalar singari onasiga yopishmaydi.
2. Ko'zga tik qaray olmaydi.
3. Ko'z uchi bilan qarash odati ko'p kuzatiladi.
4. Tovushlarga reaksiya qilmaydi (buni ko'pincha bolada eshitish qobiliyati pasayishi bilan adashtirish mumkin).
5. Bola muloqot qilsa ham tabassum, kulgi, mimika kabi emotsiya qilolmaydi.
6. Bola uyqusi buzulgan bo'ladi.
7. Bola suhbat qilsa ham, boshqa tomonga qarab hech kim bilan gaplashmayotgandek o'zini tutadi.
8. Bola doim nimadandir qo'rqib turadi (oddiy chiroq ham qattiq qo'rquv sabachisi bo'lishi mumkin).
9. Xatar nima ekanligini ham bilmasligi mumkin. Masalan, mashina yo'liga chopib ketadi, baland joylarda sarkab o'zini otadi.
10.Bolada atrof bilan muloqot qilishga ichidagi kuchli qarshilik yo'l qo'ymaydi. Bola doim iltimos, talab va harakatlarga qarshilik ko'rsatgisi keladi.

Ko'pincha ota-onalar autizm alomatlarini anglay olmay bola erkalik qilyapti, shoxlik qilyapti, quloq solmayapti deb bolani kuch bilan tinchlantirmoqchi bo'ladi yoki bolaga qo'yilgan talablarni bajarish uchun jazolash usullarini ham qo'llaydi. Bunday muomala bola psixikasiga battar ta'sir ko'rsatib, bolaning psixologik holatini yanada og'irlashtirib yuboradi.

Bolada autizm alomatlarini sezsangiz, uni psixiatrga ko'rsating.

Kanalga ulanish👉@Bolajon_parvarishi

Bola ko'p shirinlik yesa zarar emasmi?

Ayrim ota-ona farzandi 1-2 yoshga to'lmasidanoq shokolad yoki konfet yedirishning yomon tomoni yo'q desa, boshqalarning farzandi uchun shirinliklar yoshlikda man qilingan mahsulotlar qatorida turadi. Yosh bolalar uchun shirinlikning zarari bormi?

Bu savolga javob topish uchun dunyoda o'z pedagogik kitoblari bilan mashhur Sirs pediatorining maslahatlariga murojaat qildik.
Uning fikricha, bolaning yoshligida shirinlikka o'rgatishning bir qator salbiy oqibatlari mavjud ekan.

Farzandingizga shokolad yoki konfet berishdan oldin quyidagilar bilan tanishib chiqing:

1. Bola yoshligidan (1-2 yoshgacha) shirinlik bilan tanishsa, u katta bo'lganida shirinlik yeyish me'yorini bilmaydi. Ya'ni oldiga 10 dona shokolad qo'ysangiz ham yeb qo'yadi. Shirinlikni 5-6 yoshdan keyin bilgan bolalar esa, aksincha, yegulikda me'yorni his qila olishadi. O'n dona shokoladni bunday bolalar yeya olmaydilar. Bolada me'yorni bilish xususiyati katta bo'lganda boshqa mahsulotlarni yeyishda ham namoyon bo'ladi. Bunday bolalar semirib ketish, o'ta og'ir vaznlik kabi muammolarga duch kelishi kam bo'ladi. Shirinlik bilan kech tanishgan bolaga esa tug'ilgan kuniga chiroyli bezatilgan tort bersangiz u juda xursand bo'ladi va siz gapirmasangiz ham ortiqcha kremini yeyishdan bosh tortib, tortni me'yorini bilib yeydi. Sizga ham bunday ajoyib sovg'a uchun minnatdor bo'ladi.

2. Yoshligidan shirinlik yeyishga o'rgangan bolalar foydali ovqatlanishdan bosh tortadilar. Shokoladning ta'mini bilgan bola sabzavotli pyureni yegisi kelmyadi. Unga shirasi yo'q mahsulotlar bemaza ko'rinadi.

3. Shirinlik berib bolani ovutish uning psixikasiga ham salbiy ta'sir ko'rsatadi. Bola asabiylashganida shokolad bilan ovunadi. Katta bo'lgan sari shokolad unga yetarli bo'lmay boshqa ovunchoq zor bo'lib qolish ehtimoli bor.

4. Aslida shokolad kattalar uchun foydali. U kuch beradi, miyani ishlatadi, kamqonlik tufayli bosh aylanish kabi holatlarda yordam beradi. Lekin organizm yoshligida ko'p shokolad va shirinliklar yeyishga o'rgangan bo'lsa, katta bo'lganda shokoladning ijobiy xususiyatlari bu organizmda namoyon bo'la olmaydi.

5. Shokolad va konfetlarni yoshligidan ko'p iste'mol qilish bolaning tishini tez karies bo'lishiga olib keladi.

6. Shirinliklarda mavjud bo'lgan ortiqcha miqdordagi shakar(glyukoza, saxaroza) ayrim bolalar jismoniy holatiga ham salbiy ta'sir ko'rsatishi mumkin. Bola shirinlik yevalib gormonlar tufayli asabiy, agressiv va juda qo'zg'algan bo'lib qoladi. Bunday bolalarni tushlikda yoki kechasi uxlatish muammo tug'diradi, ular energiyasi oshib giperaktiv bo'lib ketadilar. Har kuni bola ortiqcha energiya chiqarishi, giperaktiv bo'lishi uni asabiy bola bo'lib katta bo'lishiga sabab bo'ladi.

Sizning farzandingiz necha yoshdan boshlab shirinlikka o'rgangan? Shoshilmang, qancha kech tanishsa, shuncha o'ziga va sizga foyda bo'ladi.

7. Bolani shirinlik bilan xursand qilmoqchi bo'lsangiz unga shakar o'rniga asal, yoki shirin mevalar (fruktoza) va sutli mahsulotlar (laktoza) berishingiz mumkin.

8. Shirinlikka o'rgangan bolani boshqa hech qaydi mahsulot bilan xursand qila olmaysiz. Masalan, shokoladni yaxshi ko'radigan 2 yoshli go'dakka bir likobcha malina berzangiz, u ustiga shakar solib berishingizni so'raydi. Malinani ajoyib ta'mining o'zidan xursand bo'lishi qiyin bo'ladi. Bola tabiiy ta'mni shakarga almashtirishni istaydi.

9. Tadqiqotlarning ko'rsatishicha yoshligidan ko'p shirinlik yeganlar bolaligida va ayrimlari katta bo'lganida ham ortiqcha vazn muammosiga ega bo'ladi.

10. Nihoyat, shirinlik bolani tartibga o'rgatishda salbiy ta'sir ko'rsatadi. Bola ovqat yeyish vaqti bo'lganda qornini shirinlik bilan to'yg'azib olishni istaydi va foydali kerakli ovqat yeyishdan bosh tortadi. Bola tarbiyasida ovqatlanish, to'g'ri va foydali ovqatlanish alohida ahamiyatlidir. Chunki bu bola salomatligining bevosita garovidir.

Kanalga ulanish👉@Bolajon_parvarishi

Bola nega aldaydi?

Biz bilamizki, bolalarimiz juda ham xayolparast bo'ladilar. Lekin bu xayollar xavfli bo'lishi ham mumkin ekan.

Taxminan 3-4 yoshgacha bolalar yolg'on gapirishni umuman bilmaydi, bunda ularda ehtiyoj ham bo'lmaydi.

Ota-onadan nimanidir sir saqlash ularning xayollariga ham kelmaydi. Aynan 4 yoshdan keyin bola u bilan sodir bo'layotgan hodisa va voqealarni tahlil qilib o'ziga savol bera boshlaydi: "Nega meni jazolashdi?, "Nima qilib shunday holdan qochib qutulish mumkin?", "Nima qilsam oyimni mehrini ynada ko'proq olaman?", "Adamning rag'batlantirishiga sazovor bo'laman?" Ota - onasining barcha "yo'q" va "mumkin emas" larini chetlab o'tish maqsadida u har xil ayorliklarga boradi.

Bir eslab ko'ring-che, ko'chadan bolangiz cho'ntagini turli xil toshlar bilan to'ldirib kelgan bo'lsa, siz o'ylab o'tirmay bolangizning ko'z yoshi bilan "menga ular juda kerak" degan nolalariga ahamiyat bermay, barchasini olib axlatga tashlab yuborasiz, chunki uy toza bo'lishi kerak. Yoki boshqa bir misol: bolangiz qiziqib multfilm ko'rayotgan payti siz sevgan serial boshlangani uchun uni xonasiga rasm chizish uchun haydab yuborasiz.
Albatta bolalarimiz biz qo'ygan talablarni bajarmoqlari lozim, lekin bu talablar uning ham qarashlarini, uning xohishlarini inobatga olishi zarur. Aks holda bolangiz o'z xohish va istaklarini amalga oshirish uchun teskari yo'llar izlay boshlaydi, ya'ni aldashni boshlaydi.
O'zingiz aybdor bo'lib qolasiz.

Psixologlarning ta'kidlashicha, bolaning birinchi yolg'onining paydo bo'lishiga ota-onalarning o'zlari sababchi bo'larmish.

To'g'ri, hozir xayolingizdan "faqat men emas" degan fikr o'tishi mumkin. Axir siz emasmi, bolangiz buzib qo'ygan o'yinchog'ini sizdan qo'rqib divan tagiga bekitib qo'yganini bilib turib, unga "Adajoning sovg'a qilgan mashina qani?" deb so'roq qilganingiz. Shu savol bilan siz bolangizni aynan aldash yo'liga tushishga turkti bergan bo'lasiz. Undan ko'ra: "Bolajonim, men divan tagidan buzilgan mashinangni topib oldim. Unday qilish mumkin emas. Mashinalarni ehtiyotkorlik bilan o'ynash kerak. Kechqurun Adang tuzatib beradilar. Keyingi safar bekitmay menga ayt" deganingiz ma'qul bo'ladi. O'shanda bolangiz qalbida uyg'ongan ishonch va minnatdorchilik kelajakda to'g'riso'z, odobli inson voyaga yetishiga turtki bo'ladi.

Bilasizmi, ko'pincha qanday bolalar aldoqchi bo'ladilar? Olimpik sovrindorlarni, juda ham aqlli insonlarni, yuqori marralarga erishgan kasb egalarini yaratmoqchi bo'lgan ota-onalarning farzandlaridir. Bunday ota-onalar o'z farzandlaridan juda ko'p narsa kutadilar, bolalar esa ularning ishonchlarini yetarlicha oqlay olmaydilar. Shunda bola ota-onasini xursand qilish maqsadida "Sinfda bugun eng zo'r javob berdim", yoki "Musiqa maktabida meni maqtashdi" degan yolg'onlarni to'qiydi. Kichik yutuqlarga erishganda ham bu yutuqlarni katta qilib ko'rsatishga harakat qiladi.
Shuning uchun bolangizga marra o'rnatayotganingizda bir o'ylab ko'ring, marra juda ham baland emasmi?
Balki ko'proq bolangiz istaklarini inobatga olib, uni ko'proq maqtaganingiz lozimdir? Shunda bola sizning mehringizni qozonish uchun yolg'onlarni to'qimaydi.

Kanalga ulanish👉@Bolajon_parvarishi

Qo'l yuvish - salomatlik garovi!

Bolaga qo'lini to'g'ri yuvishni o'rgatib ota-ona avallambor uni ko'plab kasalliklardan, xususan gripp va shamollashdan saqlaydi. Statistikaga qaraganda aynan qo'lning toza bo'lishi kasalliklarni 10 barobar kamroq yuzaga kelishini ta'minlar ekan.

Qo'lni juda ko'p yuvish ham, umuman uvmay yurish ham yaxshi emas. Tez-tez yuvilgan qo'llarda mikroblarga qarshi immunitet hosil bo'lishi qiyin bo'ladi. Natijada bola organizmi oddiy mikroblarga bardoshsiz bo'lib qoladi. Shuning uchun qo'lni:

Ko'chadan kelganda;
Ovqatlanishdan oldin;
Kir bo'lganida yuvish kerak.
Bola kichikligidanoq qo'l yuvish jarayonini bilib olishi lozim. Ota-ona bolaga qo'l yuvishda namuna bo'lishi, bolada qo'l yuvish jarayoniga hurmat bilan qarashga turtki bo'ladi.

Quyida qo'l yuvish qadamlari ko'rsatilgan bo'lib, ularni har safar bajarish kerak.


Qo'l yaxshilab yuvilib bo'lgach, yaxshilab chayilishi ham muhim.

Kanalga ulanish👉@Bolajon_parvarishi

Chaqaloq ko‘p yig‘lasa, nima qilish kerak?

✅Nega bola tinmay qichqirib yig‘lamoqda?

Siz tomondan quyidagilar talab etiladi:

1. Bolada aynan vrach yordami talab qilinadigan holat-mi yo‘q-mi? aniqlash kerak:

Vahima qilish kerak, agar:
Bolaning to‘xtamay qusayotgan bo‘lsa;
Bola tanasini oqarib ketgan bo‘lsa;
Agar bu ikki simptom kuzatilmay bola ko‘rinishi yaxshi bo‘lsa, ko‘rinishi kasalga o‘xshamasa, u holda vrachni chaqirish hojati yo‘q.

Aniqlang: bola badanida og‘riq yo‘q-mi?
Bolani yechintirib quyidagilarga ahamiyat berib chiqing:

Bolaning qo‘li yoki oyog‘ining qimmirlashi o‘zgarmaganmi?
Tanasida oldin siz ko‘rmagan shish yoki qizarishlar yoq-mi?
Agar qandaydir g‘ayrioddiy narsa sezgan bo‘lsangiz vrachga murojaat qiling. Ko‘pincha yuqoridagi o‘zgarishlar bolani yiqitib yuborganda kuzatiladi.

Bola soni egiladigan joyda (qorin tagi) shishlar yo‘q-mi?
Bu holat ichak o‘tkazish yo‘llarida grija yoki ichak o‘tkazish sistemasi buzulganligidan dalolat beradi va tibbiy yordamni talab etadi.

Bola qornini ushlab ko‘ring. Tarrang bo‘lib ishgan emas-mi? Yoki siz tegsangiz bola battar qichqirib yuborayotgani yo‘q-mi?
Bunday holatning sababi ichak yo‘llarining buzulishidadir. Lekin ko‘pincha bu holat bilan birga qusish, bola tanasining oqarib ketishi va umumiy holsizlik kuzatiladi. Bola qornining aynan yig‘lash payti emas sal tinganida ko‘rish kerak. Chunki yig‘layotgan bola qorni tarrang bo‘ladi.

Bola tagliklari yopishgan joylarida qattiq qizarish yo‘q-mi?
Bu juda katta og‘riq keltirishi mumkin.

Bola burnidan quyuq sariq suyuqlik chiqmayapti-mi?
Bu quloq yallig‘lanishi bo‘lishi mumkin.

Bola kattasini qilaman deb kuchanmayapti-mi, yoki sizning kuzatishlaringiz bo‘yicha 2 kundan beri ichi kelmagan-mi?
U holda gliserin svechalaridan foydalangan holda bola ichini yumshating va qornini soat strelkasi bo‘yicha iliq qo‘l bilan sekin-sekin silang.

Bola milklari ishib so‘lagi ko‘p oqmoqda-mi?
Bu hol tishi chiqayotganidan dalolat beradi.

Bola tanasini yaxshilab ko‘rib chiqing, odatda hatto soch barmoq atrofida aylanib qolishi bolaga noqulaylik keltirishi mumkin.

Agar yuqoradigalardan siz hech narsa bolangizda topmagan bo‘lsangiz, u holda quyidagilarga nazar soling:

Yaqin orada bolaga yangi mahsulot berishni boshlamagan edingiz-mi? Agar emizayotgan bo‘lsangiz, o‘zingiz yangi bir mahsulotni, oldin iste’mol qilmagan mahsulotni yeb qo‘ymadingiz-mi? Yoki smes berayotgan bo‘lsangiz, smes turini almashtirmagan edingiz-mi?
Balki bolangiz psixologik nuqtai nazardan xafa bo‘lmoqda holos. Agar bolada jismoniy yoki allergik sabablarni ko‘rmagan bo‘lsangiz, u holda bolani mehr bilan tinchlantirishga uruning.
Bolani quchog‘ingizda olib ko‘chaga olib chiqib aylanib keling;
Emizib ko‘tarib yuring;
Bola massajidan foydalaning, ayniqsa qorin massaji foydali bo‘ladi.
Agar yuqoridagilardan kelib chiqqan harakatlaringiz yordam bermay, bolangiz hali ham tinmay yig‘layotgan bo‘lsa, u holda vrachga murojaat qiling.

Kanalga ulanish👉@Bolajon_parvarishi

🧠Bolalarda xalq tabobati orqali xotirani tiklash

Yosh bolalar xotirasini tiklash uchun dori preparatlaridan foydalangandan ko‘ra, xalq tabobatiga murojaat qilgan yaxshiroq.

Eng oddiy va mazali bo‘lgan, xotirani kuchaytirishga yordam beradigan mahsulot banandir. Shunchaki bolaga och qoringa 1 dona va uyqudan oldin 1 dona banan berish kerak. Banan tarkibiga kiruvchi moddalar miyada qon aylanishi va nerv tizimiga ijobiy ta’sir ko‘rsatadi. Bundan tashqari banan iste’mol qilish stress holatidan olib chiqishga ham yordam beradi, stress esa bolalarda xotira susayishining bir sababidir.

Asal va yalpiz xotirani mustahkamlash xususiyatiga ham ega. Ulardan dorivor ichimlik tayyorlash uchun 1 choy qoshiq yalpiz (quritilgani) olib 2 stakan qaynagan suvga soling, eritmani 30 daqiqa og‘zi yopiq idishda saqlab, so‘ng unga 2 choy qoshiq asal aralashtiring. Bunday ichimlikni bolaga kun davomida berib turing, uni qabul qilishning chegarasi yo‘q, istagiga qarab ichilaveradi. Asal va yalpiz nafaqat xotirani tiklaydi, balki immunitetni ham oshiradi.

Xotirani tiklash uchun salat. Qirg‘ichdan chiqarilgan sabziga mayiz va yong‘oq aralashtiring. Unga yogurt qo‘shib bolaga bering. Bundan tashqari salatga asal ham qo‘shsa bo‘ladi, bolakaylar bunday salatni maza qilib yeyishadi. Uning tarkibidagi moddalar nerv tizimi zo‘riqishlari, stressdan xalos etib xotira tiklanishiga yordam beradi.

Kanalga ulanish👉@Bolajon_parvarishi

Bolani ovqatlantirishda nimalarga e’tibor qaratilishi lozim?

Birinchidan, onalar bolani to‘g‘ri ovqatlantirishlari kerak. Ikkinchidan, ayniqsa iliq-issiq kunlarda bolaga ko‘proq suv berish lozim, bu terlash tufayli organizm yo‘qotgan suyuqlik o‘rnini to‘ldiradi. Uchinchidan esa o‘tkir yuqumli ichak kasalliklarining oldini olish maqsadida shaxsiy gigena qoidalariga rioya etish alohida o‘rin egallaydi. Chunki o‘tkir me’da-ichak infeksiyalari bilan kasallanish 5 yoshgacha bo‘lgan bolalar orasida 65-70 foizni tashkil qiladi.

Kasallik ko‘pincha iste’mol qilingan suv va oziq-ovqat mahsulotlari orqali yuqishini inobatga olib issiq kunlarda bolalarning ochiq suv havzalarida cho‘milishlarini nazorat qilish, ayniqsa mevalarni qaynagan suvda yuvib berish muhim hisoblanadi.

Vitaminga boy ko‘katlarni to‘g‘rab, bola ovqatiga qo‘shib yedirish lozim. Umuman, vitaminli yeguliklar kundalik dasturxonda doimo bo‘lishi shart. Oddiygina misol. Bola organizmida vitamin C yetishmasa, uning aqliy va jismoniy qobiliyati pasayib ketadi, me’da-ichak faoliyati buziladi, bola tez-tez shamollaydigan bo‘lib qoladi. Shunday ekan, askorbin kislotasiga boy petrushka, karam, na’matak, limon, pomidor va sabzi iste’mol qilishni yo‘lga qo‘ygan ma’qul.

Vitaminlarning B guruhi yetishmasa, bolada ishtaha yo‘qolishi, asab tizimi faoliyati buzilishi, lanjlik, ozib ketish kabi belgilar kuzatiladi, shu sababli bolalarga go‘sht, jigar, dukkakli donlar, sut mahsulotlari, tuxum va turli sabazavotlarni ko‘proq berish tavsiya etiladi.

Vitamin A tanqisligi yosh bolalarning ko‘rish qobiliyatiga salbiy ta’sir ko‘rsatib, moddalar almashinuvining bir me’yorda bo‘lmasligiga olib keladi. Bolalarga go‘sht, baliq, sut, tuxum, sariyog‘ va ko‘k no‘xatli taomlarni ko‘proq berish lozim.

Kanalga ulanish👉@Bolajon_parvarishi

Bolaning tili chiqishi - pediatr Komarovskiy maslahatlari

Ikki yoshga to'lgan bolaning tili chiqishi kerak. O'zining uchinchi tug'ilgan kuniga qadar bola o'rtacha 300 ta so'zni bilishi, tushunishi, gapira olishi lozim. Bolaning tili vaqtida va ravon chiqishi uchun ota-ona yordam berishi mumkin ekan, deb ta'kidlaydi mashshur Rossiyalik pediatr Komarovskiy.

Buning uchun:
1. Bola bilan homiladorligingizdan boshlab suhbatlashishni boshlang.
Homiladorlikning 3 trimestrida bola tovushlarga juda ta'sirchan bo'ladi. Aynan bu davrdan boshlab ona yoki ota o'z farzandi bilan muloyim gaplashishni, klassik musiqalarni qo'yib berishni odat qilishi kerak.

2. Yangi tug'ilgan chaqaloq bilan doimo suhbatlashib yuring.
chaqaloqligidan ravon nutqni eshitgan bolani tili chiqishi oson bo'ladi.

3. Bolaning ko'zlariga qarab gapiring.
Ota-ona gapirayotganida bola uning lab qimirlashini kuzatadi, shu yo'l bilan uning tili chiqishi osonlashadi.

4. Bolaga ko'p savol bering.
Bola javob bera olmagan taqdirda ham, unga savol berishga odatlaning. Savolingizga javob berish niyatida uning aqliy va nutqiy rivojlanishi kuchayadi.
Telefon va kompyuter o'yinlari bolani tili chiqishini keskin sekinlashtiradi.

5. Bolaga ko'p ertak o'qing.
Kitobdagi yangi so'z va iboralar bolani tili chiqishida muhim ahamiyatni kasb etadi.

6. Bola bilan birga yoki bola uchun qo'shiq ayting.
Musiqa va qo'shiq nutq apparatini rivojlantriadi.

7. Bola bilan doimiy ravishda muloqotda bo'ling.
Ovqat qilish davomida ham bolani sabzavotlarni rangini, soni aytishga undasa bo'ladi. Ko'chada atrfodagi buyum va manzaralarni bola bilan birgalikda tahlil qilsa bo'ladi.

8. Bola tilida suhbatlashmang.
Bola 6 oydan o'tgach u bilan og'izni cho'chchaytirib "shiringina" gapirishning foydasi yo'q. Bolaning tili chiqishida bu qiyinchilik tug'diradi.

Kanalga ulanish👉@Bolajon_parvarishi

11 oktabr — Xalqaro qiz farzand kuni.

Qiz bor uyning fayzi bo‘lak, deydilar,
Jannat yo‘li – qiz bor yo‘lak, deydilar.
O‘ngirimda o‘g‘lim yo‘q, debdi o‘ksimang,
Tog‘ bo‘lmasa, qir ham tirgak, deydilar.
Elning baxti botirlarga yor bo‘lsin,
Ominalar, Xolidalar bor bo‘lsin.

Qiz yo‘q yurtga ko‘klamlar sep to‘sharmi?
Kelini yo‘q to‘ylar to‘yga o‘xsharmi?
Qizlar borki, o‘lka omon, qo‘rg‘on but,
Qiz kutmasa yigit olov kecharmi?
Jonlar ilhaq, ilinjlar tumor bo‘lsin,
Ma’sudalar, Mahzunalar bor bo‘lsin.

© Muhammad Yusuf

Kanalga ulanish:👉@Dr_Muxtorov

Emizikli bolasi bor ona quyidagi mahsulotlarni iste’mol qilmasligi zarur:

✅Yangi uzilgan bodring, kvas (kvasli yaxna sho‘rva, ya’ni okroshka), poliz mahsulotlari (qovun, tarvuz) – bularning barchasi chaqaloqning qornini og‘ritishi, ichak ish faoliyatining buzilishiga olib kelishi mumkin.

✅Ko‘zga tashlanadigan yorqin ranglardagi meva va sabzavotlarni (qizil olma, apelsin, shaftoli, o‘rik, lavlagi, sabzi, pomidor, malina, qulupnay) ehtiyotlik bilan iste’mol qiling. Ushbu shirin mahsulotlar chaqaloqda allergiya qo‘zg‘ashi mumkin.

✅Sutni iste’mol qilishdan oldin uni albatta pishirib oling, chunki u chaqaloqning qorni dam bo‘lishiga olib keladi. Bundan tashqari pishirilmagan sut ayniqsa yoz mavsumida o‘tkir ichak infeksiyasiga sababchi bo‘lishi mumkin.

✅Sarimsoq, piyoz, selderey va turli ziravorlar ona sutiga yoqimsiz ta’m berishi mumkin, shu sababli ularni suiste’mol qilmang.

✅Alkogol va tamaki ona sutiga taxir ta’m beradi. Buning ustiga ularning tarkibidagi moddalar bolaning rivojlanishiga salbiy ta’sir qilishi mumkin, chunki ular bola organizmiga tushadigan kislorodni yopib qo‘yadi.

Kanalga ulanish👉@Bolajon_parvarishi