سلسله نشستهای گروه مطالعات روسیه
ترجمه؛ پلی میان دو تفکر:
گفتوگو پیرامون ماهیت، هدف و چگونگی فرایند ترجمه
انجمن علمی مطالعات اروپا
دانشکده مطالعات جهان، دانشگاه تهران
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
👍10 2 1
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
🤡4 2 2
ترجمه؛ پلی میان دو تفکر: گفتوگو پیرامون ماهیت، هدف و چگونگی فرایند ترجمه
با تشکر از حضور دوستانی که از دانشکدگان مختلف در این نشست حضور داشتند.
انجمن علمی مطالعات اروپا
دانشکده مطالعات جهان، دانشگاه تهران
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
👍12 4 4
از شعر معروف «بنی آدم اعضای یکدیگرند»، از شاعر بزرگ ایرانی، سعدی شیرازی، ترجمههای متعددی به روسی صورت گرفته است. در زیر، دو ترجمۀ روسی از این شعر معرفی میگردد، که اولی از یک مترجم ایرانی و دومی از مترجم ناشناس روسی است.
بنی آدم اعضای یکدیگرند
که در آفرینش ز یک گوهرند
چو عضوی بدرد آورد روزگار
دگر عضوها را نماند قرار
تو کز محنت دیگران بی غمی
نشاید که نامت نهند آدمی
Сыны Адама спаянные друг с другом члены [единого тела],
Ибо сотворены из одной сущности.
Если судьба поразит один член недугом,
То и остальные члены покинет покой.
О ты, кого не печалят страдания других,-
Нельзя тебя назвать человеком.
از کتاب «گلستان سعدی» فارسی-روسی، به تحقیق و اهتمام دکتر ایرج رستگار
Все племя Адамово — тело одно,
Из праха единого сотворено.
Коль тела одна только ранена часть,
То телу всему в трепетание впасть.
Над горем людским ты не плакал вовек,
— Так скажут ли люди, что ты человек?
Переводчик: Липскеров, Константин Абрамович
مترجم: کنستانتین لیپسکیروف
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
👍5 1
Ночь Ялда 👋 🎉
Иранский календарь на протяжении своей истории был основан на астрономических явлениях.
Современный календарь Ирана восходит к системе, созданной примерно тысячу лет назад учёными, среди которых был и Омар Хайям.
Исходя из этого, одним из важнейших астрономических событий в данном календаре является самая длинная ночь в году — Шаб-е Ялда.
Иранцы с древности отмечали её как праздник, чтобы даже эту самую долгую ночь, имеющую также символическое и метафорическое значение, провести вместе. Эта ночь — последняя ночь осени по иранскому календарю.
В эту ночь иранцы читают стихи своих знаменитых поэтов, едят гранаты, арбузы и орехи, и таким образом встречают рассвет первого дня зимы рядом друг с другом.
Какое ещё древнее событие вы знаете, во время которого целый народ таким образом собирается в кругу семьи, традиционно в родительском доме, читает стихи, берёт в руки книги и, вспоминая своих великих поэтов, декламирует поэзию?🦁
С наступлением самой долгой ночи года поздравляю вас с Шаб-е Ялда! Пусть свет мудрости поэзии персидских поэтов и тепло семейного очага согреют ваше сердце.
💻 کانال بیریوزا | حسین اصغری | @Birioza
Иранский календарь на протяжении своей истории был основан на астрономических явлениях.
Современный календарь Ирана восходит к системе, созданной примерно тысячу лет назад учёными, среди которых был и Омар Хайям.
Исходя из этого, одним из важнейших астрономических событий в данном календаре является самая длинная ночь в году — Шаб-е Ялда.
Иранцы с древности отмечали её как праздник, чтобы даже эту самую долгую ночь, имеющую также символическое и метафорическое значение, провести вместе. Эта ночь — последняя ночь осени по иранскому календарю.
В эту ночь иранцы читают стихи своих знаменитых поэтов, едят гранаты, арбузы и орехи, и таким образом встречают рассвет первого дня зимы рядом друг с другом.
Какое ещё древнее событие вы знаете, во время которого целый народ таким образом собирается в кругу семьи, традиционно в родительском доме, читает стихи, берёт в руки книги и, вспоминая своих великих поэтов, декламирует поэзию?
С наступлением самой долгой ночи года поздравляю вас с Шаб-е Ялда! Пусть свет мудрости поэзии персидских поэтов и тепло семейного очага согреют ваше сердце.
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
👍9 1
Forwarded from از روسی
⭐️ 😀 🙂 🥰 🙃 🙂 😉 😀 😄 😊 🙃 😄 🤣 😋 😋 🥹 😙 🙃 😄
روزی [چخوف] گفت: «انسان روس موجود عجیبی است! شبیه اَلَک است: هیچ چیز در او بند نمیشود. در جوانی حریصانه با هر چه به دستش بیاید، دل و جانش را انباشته میکند، اما پس از سی سالگی، چیزی جز خاکستر و خاکروبه در وجودش باقی نمیماند. آدم برای اینکه زندگی شایستهای داشته باشد، باید کار کند؛ با عشق و ایمان هم کار کند. اما ما این را بلد نیستیم.
معمارانمان همین که دو سه خانهٔ قابلقبول میسازند، مینشینند ورقْ بازی میکنند و تا آخر عمرشان هم به همین کار مشغولاند یا که پشت پردهٔ تماشاخانهها میپلاسند.
پزشکانمان همینکه اندکتجربهای میاندوزند، دیگر پی علم نمیروند و جز اخبار و تازههای درمان چیز دیگری نمیخوانند. تازه بهجد هم معتقدند که ریشهٔ تمامی بیماریها سرماخوردگی است.
شخصاً تا به حال هیچ کارمند دولتیای را ندیدهام که اقلاً تا حدی معنای کار خودش را بفهمد. طبق معمول در پایتخت یا مراکز استان مینشینند کاغذ سیاه میکنند و نهایتاً برای اجرا به زمییوف و اسمورگون میفرستند. اما اینکه این نامهها و کاغذها آزادی چه کسانی را در زمییوف و اسمورگون خواهد گرفت، برایشان همانقدر اهمیت دارد که عذاب دوزخ برای بیخدا.
وکیلی که در چند پرونده پیروز شده و نامی برای خودش دست و پا کرده، دیگر در پی دفاع از حقیقت نیست، بلکه فقط از حق مالکیت خودش دفاع میکند. میرود اسبسواری، صدف خوراکی میخورد، خودش را هم خبره و آگاه به تمام هنرها جا میزند.
بازیگری که دو سه نقش قابلتحمل بازی کرده، دیگر به خودش زحمت نمیدهد بازی در چند نقش جدید را یاد بگیرد؛ کلاه سیلندر بر سر میگذارد و خودش را نابغهٔ دهر میپندارد.
روسیه تماماً سرزمین آدمهای حریص و تنبل است. بسیار میخورند، بسیار مینوشند، روزها به خوابْ عشق میورزند و در خواب خروپف میکنند. ازدواج میکنند که زندگیشان نظمی پیدا کند، معشوقه میگیرند تا در جامعه پرستیژ و اعتباری داشته باشند.
روانشان سگصفت است؛ اگر بزنیشان، زوزهکشان به سوراخشان میخزند؛ اگر نوازششان کنی، پشت بر زمین میخوابند، دست و پا به هوا میکنند و دم تکان میدهند...»
— از کتاب «آنتون پاولوویچ چخوف» نوشتهٔ ماکسیم گورکی
مترجم: محمدمهدی یزدانی
📌 Странное существо - русский человек! — сказал он однажды. В нем, как в решете, ничего не задерживается. В юности он жадно наполняет душу всем, что под руки попало, а после тридцати лет в нем остается какой-то серый хлам. Чтобы хорошо жить по-человечески - надо же работать! Работать с любовью, с верой. А у нас не умеют этого. Архитектор, выстроив два-три приличных дома, садится играть в карты, играет всю жизнь или же торчит за кулисами театра. Доктор, если он имеет практику, перестает следить за наукой, ничего, кроме "Новостей терапии", не читает и серьезно убежден, что все болезни - простудного происхождения. Я не встречал ни одного чиновника, который хоть немного понимал бы значение своей работы: обыкновенно он сидит в столице или губернском городе, сочиняет бумаги и посылает их в Змиев и Сморгонь для исполнения. А кого эти бумаги лишат свободы движений в Змиеве и Сморгони - об этом чиновник думает так же мало, как атеист о мучениях ада. Сделав себе имя удачной защитой, адвокат уже перестает заботиться о защите правды, а защищает только право собственности, играет на скачках, ест устриц и изображает собой тонкого знатока всех искусств. Актер, сыгравши сносно две-три роли, уже не учит больше ролей, а надевает цилиндр и думает, что он гений. Вся Россия - страна каких-то жадных и ленивых людей: они ужасно много едят, пьют, любят спать днем и во сне храпят. Женятся они для порядка в доме, а любовниц заводят для престижа в обществе. Психология у них - собачья: бьют их - они тихонько повизгивают и прячутся по своим конурам, ласкают - они ложатся на спину, лапки кверху и виляют хвостиками...
— Максим Горький | «А. П. Чехов»
⭐️ @Az_rusi
روزی [چخوف] گفت: «انسان روس موجود عجیبی است! شبیه اَلَک است: هیچ چیز در او بند نمیشود. در جوانی حریصانه با هر چه به دستش بیاید، دل و جانش را انباشته میکند، اما پس از سی سالگی، چیزی جز خاکستر و خاکروبه در وجودش باقی نمیماند. آدم برای اینکه زندگی شایستهای داشته باشد، باید کار کند؛ با عشق و ایمان هم کار کند. اما ما این را بلد نیستیم.
معمارانمان همین که دو سه خانهٔ قابلقبول میسازند، مینشینند ورقْ بازی میکنند و تا آخر عمرشان هم به همین کار مشغولاند یا که پشت پردهٔ تماشاخانهها میپلاسند.
پزشکانمان همینکه اندکتجربهای میاندوزند، دیگر پی علم نمیروند و جز اخبار و تازههای درمان چیز دیگری نمیخوانند. تازه بهجد هم معتقدند که ریشهٔ تمامی بیماریها سرماخوردگی است.
شخصاً تا به حال هیچ کارمند دولتیای را ندیدهام که اقلاً تا حدی معنای کار خودش را بفهمد. طبق معمول در پایتخت یا مراکز استان مینشینند کاغذ سیاه میکنند و نهایتاً برای اجرا به زمییوف و اسمورگون میفرستند. اما اینکه این نامهها و کاغذها آزادی چه کسانی را در زمییوف و اسمورگون خواهد گرفت، برایشان همانقدر اهمیت دارد که عذاب دوزخ برای بیخدا.
وکیلی که در چند پرونده پیروز شده و نامی برای خودش دست و پا کرده، دیگر در پی دفاع از حقیقت نیست، بلکه فقط از حق مالکیت خودش دفاع میکند. میرود اسبسواری، صدف خوراکی میخورد، خودش را هم خبره و آگاه به تمام هنرها جا میزند.
بازیگری که دو سه نقش قابلتحمل بازی کرده، دیگر به خودش زحمت نمیدهد بازی در چند نقش جدید را یاد بگیرد؛ کلاه سیلندر بر سر میگذارد و خودش را نابغهٔ دهر میپندارد.
روسیه تماماً سرزمین آدمهای حریص و تنبل است. بسیار میخورند، بسیار مینوشند، روزها به خوابْ عشق میورزند و در خواب خروپف میکنند. ازدواج میکنند که زندگیشان نظمی پیدا کند، معشوقه میگیرند تا در جامعه پرستیژ و اعتباری داشته باشند.
روانشان سگصفت است؛ اگر بزنیشان، زوزهکشان به سوراخشان میخزند؛ اگر نوازششان کنی، پشت بر زمین میخوابند، دست و پا به هوا میکنند و دم تکان میدهند...»
— از کتاب «آنتون پاولوویچ چخوف» نوشتهٔ ماکسیم گورکی
مترجم: محمدمهدی یزدانی
— Максим Горький | «А. П. Чехов»
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
👍11 5
نخستین همایش ملی دانشجویان ایرانی زبان و ادبیات روسی فردا، سوم دی ماه ۱۴۰۴ در دانشکده زبانها و ادبیات خارجی دانشگاه تهران واقع در خیابان کارگر شمالی از ساعت ۹ تا ۱۴ برگزار خواهد شد.
منتظر حضور شما در این گردهمایی علمی و دوستانه هستیم.
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
👍10 2
سیری در تاریخ روسیه: بررسی نقاط عطف تاریخ روسیه
دانشجوی دکترای مطالعات روسیه
ساعت ۱۶
در بستر گوگل میت:
meet.google.com/xvb-yimx-sqn
حضور برای تمامی علاقهمندان آزاد است.
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
👍14 6 2
در چنین روزی در تاریخ ۲۵ دسامبر ۱۹۹۱، یکی از نمادینترین صحنههای قرن بیستم در مسکو رقم خورد و پرچم سرخ اتحاد جماهیر شوروی برای آخرین بار از فراز کاخ کرملین پایین آورده شد و به جای آن پرچم سهرنگ روسیه بالا رفت.
این اتفاق در حدود ساعت ۱۹:۳۵ تا ۱۹:۴۰ عصر به وقت مسکو و تنها چند دقیقه پس از آنکه میخائیل گورباچف در یک سخنرانی تلویزیونی استعفای خود را اعلام کرد و عملاً به موجودیت سیاسی شوروی پایان داد، رخ داد. این اقدام پایان نمادین دولتی بود که نزدیک به هفت دهه یکی از دو ستون اصلی نظم جهانی بهشمار میرفت.
هرچند انحلال شوروی از نظر حقوقی یک روز بعد، یعنی در تاریخ ۲۶ دسامبر اعلام شد، اما در حافظه تاریخی جهان، همان لحظه پایین آمدن پرچم در شب ۲۵ دسامبر به عنوان نقطه پایان اتحاد جماهیر شوروی ثبت شد.
این تصویر خلاصهای بود از فروپاشی تدریجی یک امپراتوری که با بحرانهای اقتصادی، بنبست سیاسی، ناتوانی اصلاحات و موج استقلالخواهی جمهوریها روبرو بود. با خاموش شدن آن پرچم، نه فقط یک کشور، بلکه یک دوره از تاریخ جهانی به پایان رسید. دورهای که جهان را دههها به دو بلوک متخاصم تقسیم کرده بود و حالا جای خود را به نظمی تازه و تک قطبی میداد.
1. تغییر پرچم سرخ شوروی با پرچم سه رنگ روسیه
2. دستور مربوط به پایین آوردن پرچم ملی اتحاد جماهیر شوروی و برافراشتن پرچم ملی روسیه بر فراز کرملین
3. پایین آوردن تابلوی هیئت رئیسه شورای عالی شوروی
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
👍11 2
Берёза | بیریوزا
در ابتدا بر خود لازم میدانم که از حضور گرم دانشجویان، دوستان و همکاران عزیزم تشکر کنم؛ که با حضور خود دلگرمی و انگیزۀ فراوانی برای تداوم چنین نشستهای به بنده دادند.
در نشست روز گذشته که به همت انجمن دانشجویی دانشگاه بجنورد برگزار گردید، پس از تشریح این مطلب که منظور ارائهدهنده از «نقطۀ عطف تاریخی» چیست، به بررسی آن در تاریخ روسیه پرداخته شد. این نقاط عطف عبارتند از:
قطعاً یک یا دو نقطۀ عطف دیگر را نیز میشد به موارد بالا افزود، به مانند «روسیه به مثابۀ رم سوم» که فشردگی مطالب و ضیغ وقت، مانع از بسط زیاد مطالب گردید.
همچنین در خلال بررسی نقاط عطف تاریخی، به برخی وقایع ریز و درشت دیگر در تاریخ روسیه و نسبت آن با تاریخ ایران، از جمله قیام دکابریستها نیز پرداخته شد. در انتهای نشست نیز تعدادی فیلم و سریال معرفی گردید.
یکی از این سریالها، سریال «قول مردانه» یا Слово пацана بود که معتقدم نگاهی سانتیمانتالایزی از روزهای فروپاشی دارد (در اینجا و چند فرستۀ بعد از آن در مورد این سریال مطالبی نوشته بودم). همچنین فهرستی از سریالهای تاریخی پلتفرم روسی смотрим معرفی گردید که در فهرست زیر آمده است.
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
👍9 3
Forwarded from Берёза | بیریوزا
فروپاشیدن، فروپاشاندن یا خودانحلالی؟
کلمات، به صریحترین شکل ممکن، موضع انسان نسبت به موضوعات را لو میدهند. در زبان روسی، وقتی صحبت از پایان شوروی باشد، دو واژه برای «فروپاشی» به کار میرود، که البته هر دوی آن به یک شکل به فارسی ترجمه میشوند؛ غافل از این که این کلمات، بار معنایی متفاوتی دارند: Распад و Развал. بسته به این که گوینده از کدام یک استفاده کند، میتوان دیدگاه سیاسی او به مسئلۀ «فروپاشی شوروی» را دانست.
«فروپاشی - Распад» به این معناست که یک مجموعه، با مشکلاتی که در درون خود دارد، در نهایت فرومیپاشد (از فعل Распадаться).
اما «فروپاشی - Развал» زمانی به کار میرود که گوینده معتقد باشد، پایان حیات شوروی ناشی از مشکلات تحمیلی از بیرون بوده که نهایتاً آن را فروپاشانده است (از فعل Развалить).
نکتۀ جالبتر اینجاست که اخیراً واژۀ ثالثی نیز به میان آمده که دو دیدگاه دیگر را به حاشیه میبرد: «خودانحلالی - Самороспуск». یعنی گوینده با بکاربردن این کلمه، معتقد است که فروپاشی شوروی، حاصل یک قرارداد سیاسی آگاهانه بوده که نتیجتاً به توقف حیات شوروی منجرشده است.
✏️حسین اصغری | @Birioza
کلمات، به صریحترین شکل ممکن، موضع انسان نسبت به موضوعات را لو میدهند. در زبان روسی، وقتی صحبت از پایان شوروی باشد، دو واژه برای «فروپاشی» به کار میرود، که البته هر دوی آن به یک شکل به فارسی ترجمه میشوند؛ غافل از این که این کلمات، بار معنایی متفاوتی دارند: Распад و Развал. بسته به این که گوینده از کدام یک استفاده کند، میتوان دیدگاه سیاسی او به مسئلۀ «فروپاشی شوروی» را دانست.
«فروپاشی - Распад» به این معناست که یک مجموعه، با مشکلاتی که در درون خود دارد، در نهایت فرومیپاشد (از فعل Распадаться).
اما «فروپاشی - Развал» زمانی به کار میرود که گوینده معتقد باشد، پایان حیات شوروی ناشی از مشکلات تحمیلی از بیرون بوده که نهایتاً آن را فروپاشانده است (از فعل Развалить).
نکتۀ جالبتر اینجاست که اخیراً واژۀ ثالثی نیز به میان آمده که دو دیدگاه دیگر را به حاشیه میبرد: «خودانحلالی - Самороспуск». یعنی گوینده با بکاربردن این کلمه، معتقد است که فروپاشی شوروی، حاصل یک قرارداد سیاسی آگاهانه بوده که نتیجتاً به توقف حیات شوروی منجرشده است.
✏️حسین اصغری | @Birioza
👍7 5
من،
میخ کفشهایم از هر خیالپردازی گوته کابوسوارتر است!
📚 ابر شلوار پوش
Я знаю —
гвоздь у меня в сапоге
кошмарней, чем фантазия у Гёте!
🧐 Облако в штанах
💻 کانال بیریوزا | حسین اصغری | @Birioza
میخ کفشهایم از هر خیالپردازی گوته کابوسوارتر است!
Я знаю —
гвоздь у меня в сапоге
кошмарней, чем фантазия у Гёте!
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
👍9 4
Forwarded from از روسی
Берёза | بیریوزا
فروپاشیدن، فروپاشاندن یا خودانحلالی؟
واژۀ развал برگرفته است از فعل развалить که فعلی سببی است به معنای «سبب فروریزش و رُمبش و ویرانی و تخریب —و دقیقتر و لفظیتر— واریختن چیزی شدن» (پیشوند روسی -раз در اینجا برابر پیشوند فعلی «وا-» فارسی، در معنای «از هم گسیختن و انهدام» است). از این رو، گوینده با به کار بردن развал علت و سببی را در فروپاشی اراده میکند. اما распад برگرفته از فعل распадаться است که فعلی لازم و غیرسببی است؛ یعنی در یک رویداد غیرسببی فاعل این فعل خود دچار تغییر حالت میشود، بدون اینکه فاعل دیگری علت مستقیم آن باشد. معنای نخست این فعل «واپاشیدن، تجزیه شدن» و سپس «تقسیم شدن» و «متلاشی شدن» و «از هم پاشیدن» و «فروپاشیدن» است.
در распад جهتگیری فضایی افقی و شعاعی است (واپاشی، تلاشی، تجزیه) و تصویر سهبعدیای که در ذهن یک روس متداعی میکند «پراکندگی اجزاء به اطراف و گسستن» است؛ مانند تلاشی و از هم پاشیدگی یک سنگ از درون و تبدیل آن به قطعات کوچکتر. جالب است در عربی فروپاشی شوروی و یوگوسلاوی را «تفكك الاتحاد السوفيتي» و «تفكك يوغسلافيا» (=از هم پاشیدگی/تجزیۀ) ترجمه کردهاند.
اما در развал جهتگیری فضایی عمودی و شعاعی (-раз) است و تصویر سهبعدیای که در ذهن گویشور روس متداعی میکند «فروریختن و پخش شدن اجزاء به اطراف» است؛ مانند ساختمانی که فرومیریزد و اجزای آن به اطراف پخش میشود (← развалины: ویرانه). развал در این معنا برابر است با «فروریختن» و «فروریزش».
در فارسی برخی فعلهای تغییر حالت همزمان هم میتوانند فعل سببی باشند هم غیرسببی (تناوب سببی)؛ مانند «ریختن» و «شکستن» (آب ریخت روی زمین / آب را ریخت؛ لیوان شکست / لیوان را شکست). «فروپاشیدن»، اگرچه فعل تغییر حالت است، ظاهراً در تناوب سببی شرکت نمیکند و در معنای «فروپاشاندن» و «سبب فروپاشیدن چیزی شدن» به کار نمیرود. اما «فروریختن» دووجهی است و هم میتواند سببی باشد و هم غیرسببی. از این رو، اسم برگرفته از آن (فروریزش) میتواند به «فروریزاندن» هم دلالت کند.
با این توضیحات، اگر بخواهیم دیدگاه یک روس را نسبت به فروپاشی شوروی در فارسی منعکس کنیم، شاید بتوان از «فروپاشی شوروی» (распад СССР؛ اشاره به عوامل درونی) و «فروریزش شوروی» (развал СССР؛ اشاره به عوامل بیرونی) استفاده کنیم.
—محمدمهدی یزدانی
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
👍5 3