بخش‌هایی از مقالۀ «بررسی برخی جزئیات در کتاب آذربایجان و شاهنامه»، علی برقی
منتشره در شماره ۷ #فصلنامۀ_بایرام. (در این مقاله دوازده مورد جزئی از کتاب آذربایجان و شاهنامه اثر دکتر سجاد آیدنلو، نقد شده است)؛


۱۲. در صفحۀ ۶۴۲، مؤلف ارجمند در نقد نظر دکتر فیض‌اللهی‌وحید مبنی بر ارتباط زن‌ایزد «اومای» (: ایزد بانوی تُرک نگهدارندۀ کودکان و زنان باردار) با «سیمرغ»، چنین نوشته اند؛

«اومای یک زن‌ایزد است و طبعاً ارتباطی با سیمرغ ندارد که در روایات اساطیری، حماسی و پهلوانی ایران نامِ پرنده‌ای بزرگ است و زال را نیز این پرنده می‌پرورد».

به باور ما، نظر استاد ارجمند دکتر آیدنلو مبنی بر بی‌ارتباطی زن‌ایزد اومای و سیمرغ، قدری عجولانه است. میدانیم که جزء اوّل واژۀ سیمرغ چه در اوستایی و چه در سنسکریت به معنی «عقاب» است (فرهنگ ریشه‌شناختی حسن‌دوست ج ۳ ص ۱۸۱۵). از سوی دیگر چنانکه پیشتر محققانی همچون ه‍. طهماسب هم اشاره کرده‌اند نام زن‌ایزد اومای بی‌گمان با واژۀ فارسی «همای» مرتبط است و میدانیم که واژۀ اخیر هم در فارسی میانه به معنی «عقاب» است. این اشتراک معنایی بین نام سیمرغ با نام زن‌ایزد اومای یکی از دلایلی است که نشان میدهد _ برخلاف پندار استاد ارجمند دکتر آیدنلو _  سیمرغ داستان زال، با زن ‌ایزد اومای در باورهای ترکانه مرتبط است که البته ما تفصیل این ارتباط را در فرصتی دیگر شرح خواهیم داد.

🆔 @turkdiledebiyat

https://t.me/Bayramzn