کارگرم‌ فقیرم

کارگرم فقیرم ایی دونیا دل اسیرم 
صبح تانیمشته دردوهنده همش موگیرم
اذان صبح بیدارم غصه دَرم بیکارم
ماشین کار بِدَم دستپاچگی سوارم
دَه روزِ ماه کاردَرم بیس روز وِره خاردرم
نعجه یه کوله گوشته می‌همره گِل باردرم
زیندگی می چی سزدهِ دل میشی پُر درده
می وگ وچهگه سر دیم از نوخاری دِ زرده
خوشبختی می خَیاله درد کول پُشت سِواره   
نِدری در زیندگی یک که نه صد هیزاره
می دله پُر درده اوجاق خانه سرده
از سختی زمانه می دل باکرده جرده
برابری دورویه یه گبِ پُشُت رویه
می چاشت و شام خانه یه خیلی نان ودویهَ
کارگرم فقیرم هَمگهِ پیش حقیرم
نِخنم ایی زیندگی خَنم بَنم بِمیرم

واژگان:
نیمشته=  غروب
هنده= بازهم
نغجه= آرزو
وگ وچه= خانواده، بچه‌ها
جَرده= پاره شده، آویزان
دورویه= دروغ
نِخنم= نمیخواهم

✍ #محمود_کاظمی_رامسری

🆔️ @Bahar_Narenj_99

.
بهار زیندگانی       
دشتِ بِگیت گُرانی
گران بوبو بارشان   
صف نَکش آنچنانی
کِرک نوخار ی یه چنگَه      
نوبنی اسخوانی
شهری روغانِ صف نَس  
عمرِ کانه تومانی
سِبزی پُلایا پِنیر  
بوخار کانی جِوانی
موردوم پوس َبترکس   
اندی بوبو گُرانی
دَسِ هَمِ بِگیری     
هِچ ماقا در نومانی
دونیا اَمره وینه  
غیرت وِگیر ایرانی
غیرت وِگیر ایرانی

✍ #محمود_کاظمی_رامسری

🆔️ @Bahar_Narenj_99

کُلاک

چَرَ گونیم فردا هوا خِرابه
خُجر هوا اَفتاوِ منگِتابه
مردادماه با نِزیک قبل سط
دَشتا زمین قاش بابا از وسط
نهال ولگ گِرد هابا بابا پوشه
زِلزله داد کَر کانبا تی گوشه
ُُخشکی بَنه جویا دَره باخوشته
وَزغِ تَک روخانه پَر داخوشته
کُل‌کَوسهِ دارِ چِکل ِپِلاسهِ
وِشنا و ِتشنا زنبا کوناسه
ضُوهِ دَمهِ هوا بِدَم دَگردس
صُودا باکُردهِ آسمان وَگردِس
تِریک هاکُرده سیا ابر زِمینه
لوکا باکُرده آسمانِ کینهِ
کُلاک بوما دو شًو و روز بِوَرس
روخانه آب دوشخا بوخارد دِقَرس
جویا دَرهِ آب دَکته پًر هابا
گزنه کوه بولهِ بَزهَ تور هابا
سُرخ گُلا زَرد گُلهِ واز هابا
عسل ماز پَر بِدَم باز هابا
مِلجَکشان شُکر کانبان خودایهَ
روخانه پَر آبلاکو شانِ جایه
بیهَ نوگیم فردا هوا خِرابه
کُلاک بابو روخانهِ مَشت آبه
کُلاک بیه طِبیعت شاد کانه
زمین خُشکِ هِندهَ آباد کانه

✍ #محمود_کاظمی_رامسری

🆔️ @Bahar_Narenj_99

.
پئر    تی  سخت روزان    مِرِه   یاده

شِنی‌ بی   از   گیلان   تا   کوه  پیاده

تی  پشت    کوله   بار    هرگز   نکِته

چی بی‌رنگ و ریا بی ، صاف و ساده

✍ #محمود_کاظمی_رامسری

🆔️ @Bahar_Narenj_99

زَرِ دانه

گونم  یه زَرِ دانه  مویم  خرج  فقیرانه  مویم
سردِ  گلِ  بِن  هابونُم  تِریکِ  وی  خانه  مویم

گِل داکَنِن  می جانه  سر   رایه  هوایی  نِدَرُم
سیاهی بن  بی‌دَس  و پا  همدم مورانه مویم

آو    غذایی     نِدَرُم     نور   و    نوایی ندرم
روشنی دل سر در هَرُم   خنده  جانانه  مویم

این همه بینوایی‌ مِن خوشه زنم  راس‌هابونم
سرکشنم به آسمان  راس‌هابا  وی شانه مویم

سوجونِ  آفتابِ  خارُم  تِشنا  بونوم  دَم  نَزَنُم
باد مره چرخ هَدَنه زُلف که خاره  شانه  مویم

وقتی بَرِس‌بَرِس بابام می‌عطرو بودشت‌هَکَنه
اِزبیل سر سیفا بونوم وی هَمره  بیگانه مویم

یه  دانه بام  هزار  بابام  خُراکِ مرغِزار  بابام
دوکانِ سر علافِ دس هِی‌خاره پیمانه مویم...

✍ #محمود_کاظمی_رامسری

🆔️ @Bahar_Narenj_99

کولبارِ درد

واژگان:
اصلا = اصالت
چَرخارنم = می‌گردم
کلچال = آتشگاه
دیفاره = دیواره
بورمه = گریه
دس کوتایه = کنایه از دست تنگی
دَمادم = متوالی
تِرم = تو همه
هَدری گب = سخن بیهوده

✍ #محمود_کاظمی_رامسری

🆔️ @Bahar_Narenj_99

.
دراز روز تاوُسان تُومانه

کُلاک زنه آو پُر هابا روخانه

دانه دانه وَلگ کَلنه دار بن

آدمی شانِ موقاَیَهَ نودانه

برگردان به فارسی:

روزهای بلند تابستان به اتمام رسیده
باران می‌بارد رودخانه پر آب شده
برگ‌ها دانه دانه به زیر درخت می‌ریزند
آدمی وقت مردن خودش را نمی‌داند

✍ #محمود_کاظمی_رامسری

🆔️ @Bahar_Narenj_99

پائیز🍂

برگ ریزان آمده فصل خزان
یک قَدَح پر کن شرابی از رزان

بعد آن بشنو ز برگ بینوا
از جدایی نالها دارد چنان

سیلی بادِ سیه در گوش برگ
بینوا پر پر شد از جور زمان

بی رمق پژمرده در پای درخت
زرد و سرخ و قهوه‌ایی و ارغوان

رقص باد و کوچ دُرناهای شاد
می‌دهند پیغام سرما را نشان

دسته دسته غازها در آسمان
می‌کنند پرواز چون شکل کمان

یکصدا فریاد زمستان در ره است
لانه سازید تا بمانید در امان

فصل پائیز وقت خوب عاشقی
خِش خِش برگ زیر پای عاشقان

از بساط عشق شیدا می‌شوی
در کنار چشمه یا آبی روان

شًر شُر باران نوای زندگی
در کنار پنجره خوابی گران

پس بکن روشن چراغ زندگی
عمر ما هم می‌کند روزی خزان

چهارم آبان ۱۴۰۱

✍ #محمود_کاظمی_رامسری

🆔️ @Bahar_Narenj_99

.
تخم دانایی بِکَری دار بونه
آو بیکَلی دارِ کین پَروار بونه

هالِشان راس هابونن تا چاچِ کین
وی سَرِ بارِ چینی خروار بونه

به فارسی:
بذر علم بکاری درخت می‌شود
آب بریزی زیر درخت  تنومند می‌شود

شاخه‌هایش بزرگ شده و بالا می‌روند
و میوه زیادی از آن خواهی چید

✍ #محمود_کاظمی_رامسری

🆔️ @Bahar_Narenj_99

کِشِکرت

کِشکرت داد بَزن دونیا سیایهَ کشکرت
سُوجا سرما رادَکت پئیز هوا یه کشکرت

سَردِ باد شول زَنه کَندَنِ وَلگه دارجی
سبزِ دامان تَن داکرد زردِ قَبایهَ کشکرت

وِرگ بَگنسه مال دل تَر وَرِهشان فینا بابان
گالش سِرا پُرِ جزابزایهَ کشکرت

همهِ جا شُوِ مانه کورفی هِسهَ داد کانه
دِل نومانش دِ همهَ لوکا لوکایهَ کشکرت

سییهَ ابر تِریک هاکورد بُغض دَرهِ آسمانِ دل
ایی دَفه کولاک بیهَ دِ پئیز لایهَ کشکرت

پئیز لا را دَکته رَک روتهَ دِریا داکَنه
دِریا طًغیان باکُنِ یَِسر  صودایه کشکرت

هِسَنیم ورپ باکُنه سفید هابو  سیاهی شان
سیه پئیز تومان هابو چی بد نومایه کشکرت
 
تا بِنیشتم مو تی همرهَ دِل دَردِ بیکَلم
ایشلا بهار همه چی روبرایه کشکرت
       
واژه‌ها :
کِشکرت = زاغ
دونیا = دنیا
شول = فریاد بلند
ولگ = برگ
سوجا = سوزش سرما
پئیز = پاییز
ورگ بگنسه = گرگ حمله کرد
تَر ورهشان = َبره های کوچک
فینا = از بین رفتن
جزا بزایه = ناله و زاری
پئیزلا = سیلِ پاییزی
کورفی = جغد
یِسر = یکسره
لوکا لوکایه = سوراخ سوراخ
سیه پئیز = پاییز سیاه
      
✍ #محمود_کاظمی_رامسری
▫️  به تاریخ ۱۴۰۱/۹/۱

🆔️ @Bahar_Narenj_99

.
سَردی بُنهَ زُومسانه هوایهَ

توشی ُزَنه زِمین زُمان سیایهَ

مرکبات دُروجانِ دارِ س

باغدارِ دس خِیلی بابا کوتایهَ

واژگان :
سردی بُنه =  سرد شده
زومسان = زمستان
توشی =  باد همراه باران سرد
دُروجانه = در آویز جان
دارِسر = بالای درخت
خیلی بابا کوتایه = کنایه از دست تنگ بودن

✍ #محمود_کاظمی_رامسری

🆔️ @Bahar_Narenj_99

.
چِلکان بِگیت دِریا دیمه بهاره

کوفا کوفا  مِِهی بوما کِناره

لوتکا بپا سیلی بدوش رادَکی

سِبزی پُلا ِمهیهَ انتظاره

واژگان:
چلکان = مه صبحگاه بهاری
مِهی = ماهی
دِریا دیم = نزدیک دریا
کوفا کوفا = کوپه زیاد
لوتکا = لباس سر تا پای ماهیگیری
سِیلی = نوعی تور ماهیگیری
رادکی = راه بیفت

✍ #محمود_کاظمی_رامسری

🆔️ @Bahar_Narenj_99

.
زُومسان تومان هابا بهارِ وَقته
کین به کین نیره بَزه داروُ ِدرخته

حاجی فیروز کوجَر هسهِ بوخانی
وک وچه تن دانُه کُردِ تازه َرخته

✍ #محمود_کاظمی_رامسری

🆔️ @Bahar_Narenj_99

تیتهِ

تیتهِ بَزهَ پُرتقال قَشنگ بِهارِ وَقته
بِگیر تی یارهِ دَسه گشتاگذار وَقته

سِفیدِ مَلمل وَکت باغِ دلِ دارشان
چِرا دَرهِ تیتهَ سَرمئزه شکارِ وَقته

کُلاک زَنه تیتهَ سر بو ترهِ مَست هاکَنهِ
نَفس بَکش بو باکُن بویِ نِگاره وَقته

وَزغهِ چَلّه مَئره روخانه پَر دوخانه
نِنیش وَرس بِرر جان دِ کارا بارِ وَقته

بول باکُرده تَمش دار بَرس بَرس چِیی دار
کیسه بِگیر زِبیله دِ چِیی دارِ وَقته

خاندِ گیری باغِ دل سِبری هَره چِی چینی
تُومام بابو چِی چینی عاروسی کارِ وَقته

کونوسِ دار زردابا شیرین هالو بَریسه
هالو پوتنیکا با نِمکِ کارِ وَقتهِ

بُور بِگیتن زِمییهَ کِبیشِ سَر دَر بوما
پا شانهِ تول داکُردن دِ تومجارهِ وَقته

تَرِ سیرا باقلا اَمی دِجابِ پُلا
سِبزی پُلا یا مِهی هِندهَ نِهارِ وَقته

ایشلا هَر سال بهار جشنِ تیته بِگیریم
کَسن کَسنِ بو گیم گُلِ بِهار وَقته

✍ #محمود_کاظمی_رامسری

🆔️ @Bahar_Narenj_99

مِرارَت عشق

دَس که کوتا بو عشقجی عاشقی زار و خاریه
دَهن بُلا یِسر کَشن نِداریا خُماریه

دِل که بابو عَقله سوار غَم وَکنه تی کارا بار
خانه باکُردِ دِل مِین عقل سَرجی فِراریهَ

وی انتظاری راه برا  نیه کانُم  ایرا اُراه
کِلاچ هابا می‌چومِ پَر ایی دِ چی انتظاریه

دِل وَکته کَچالِ تَش جیک پُرنه ایی کَش اُ کَش
با سوته جِزغال وَکته زیندگی زَهر ماریهَ

جَعدیهِ عِشقا عاشقی چالا چُولِ کَند ُکولِ
به انتظارِ دَشت راه یِسیری سر بجاریهَ

یه عالمی سختی دَره یه دونیا بَد بختی دَره
قِرارا آرام نِدری دَیِم دِ بیقِراریه

گونن تومان بونه یه روز رَحت بونه تی سختِ روز
شیرین بونه تی زیندگی گونی هوا بهاریه

امید روز روشنم می پئز دل بهار وکه
گل بَزنه می باغ دِل خوانده دابو قناریه‌

✍ #محمود_کاظمی_رامسری

🆔️ @Bahar_Narenj_99

دل دانه کیجا

یکی یه دانه کیجا برکت خانه کیجا
کیجا می‌چومهِ سویه می‌ دل دانه کیجا

وقتی که دونیا بیه روزی وی همره وَرهِ
پر هابونه تی سفره تی آوونانه کیجا

شیرین وخوش زوانه می حالِ روزِ دانه
می دردرَ همیشه مَرهم جانهِ کیجا

غصه وچینه پئره وقتی وی دل غم دابو
آرام کانه وی دله چی مهرِوانه کیجا

وی ناز می وَر رَوایه هر چی بِخَی برا یهَ
اَدا اصول در هَره دِ غمزه کانه کیجا

عصای دسِ مئارهِ هَمش به فکرِ کاره
راز گونه وی همره همه چی تومانه کیجا

می فکر روزِ تا شوزودته بوشوم به خانه
یه وقتی دیر ها کردم دل نِگرانه کیجا

دل می خَنه یه روزی کیجا بِنم عاروسه
دعا کانوم خدایه هَمش بومانه کیجا

✍ #محمود_کاظمی_رامسری

🆔️ @Bahar_Narenj_99

.
دراز روز تاوُسان تُومانه

کُلاک زنه آو پُر هابا روخانه

دانه دانه وَلگ کَلنه دار بن

آدمی شانِ موقاَیَهَ نودانه

برگردان به فارسی:

روزهای بلند تابستان به اتمام رسیده
باران می‌بارد رودخانه پر آب شده
برگ‌ها دانه دانه به زیر درخت می‌ریزند
آدمی وقت مردن خودش را نمی‌داند.

✍ #محمود_کاظمی_رامسری

🆔️ @Bahar_Narenj_99

.
دانِ دانایی بُشانی دار بونه
آو بیکَلی دار کین سَردار بونه

هالِشان راس هابونن تا چاچِ کین
وی سَرِ بارِ چینی خَروار بونه

برگردان :

بذرِ دانش نشا کُنی درخت می‌شود
آب بریزی زیر درخت بزرگ می‌شود

شاخه‌هایش بلند می‌شود و بالا می‌رود  
میوه‌های زیادی از روی درخت می‌چینی


چاچِ کین = بالاترین نقطه زیر دامنه سقف
دانِ = بذر
بُشانی = نشا کُنی

✍ #محمود_کاظمی_رامسری

🆔️ @Bahar_Narenj_99

.
پئز بوما فصل کونُوسُ و اَنار

دانی چییهَ فَرق پئزا بهار؟

پئز هَمَش سَردَکَه هَنهِ جیری

گرم بهار را دَکنه سر بِجار

برگردان :

پاییز آمده فصل اَزگیل و انار
می‌دانی فرق پاییز و بهار در چیست؟
پاییز از بالای کوه شروع می‌شود و برگ درختان از بالا به پایین می‌ریزد
ولی بهار از دشت بطرف کوه می‌رود و درختان دشت زودتر رویش و جوانه می‌زنند

✍ #محمود_کاظمی_رامسری

🆔️ @Bahar_Narenj_99

.
باشِیه اَمّهَ می دِل بی تو کِبابهَ

آسورهِ بَند نوما چوم مَشتهِ آبهِ

تی راه سَر سَر نیشَنم تا وَگردی

چی باگوم انتظاری مَرگ خوابهِ

برگردان :

رفتی ولی دلم بدون تو جریحه داره
اشکم بند نمی‌یاد چشمانم پُر آبه
سر راهت می‌نشینم تا برگردی
چی بگویم انتظار از مرگ جانفرساتر است

✍ #محمود_کاظمی_رامسری

🆔️ @Bahar_Narenj_99