.
ششم فروردین در متونِ کهن «نوروز بزرگ» است

بنام خداوند جان و خرد

ششم فروردین در متونِ کهن «نوروز بزرگ» است. روزی است سپند، که بسی روی‌دادهای بزرگ و گران در این روزِ نوروزی رخ داده ‌است. در نِبیک (کتاب) ماه فروردین، روز خرداد، یکی ازاین روی‌داد‌های سپند، سا‌ل‌روزِ زایش زردشت پیامبر بزرگِ آریایی است. دقیقی توسی در گشتاسب‌نامه‌ی هزار بیتی‌اش، هنگامی که به پیدایشِ زردشت می‌رسد، سخنش رنگ‌ورویی دیگر می‌یابد، و آرایشِ سخنش از جنسی دیگراست. به ‌شوندِ این زایشِ خجسته است که سخنِ دقیقی از شیوه‌ی باز‌گو کنندگی و تَر‌زبانی که واژه به واژه‌ی یادگار زریران را جامه‌‌ای از شعر دری می‌پوشاند. به شاعری هنرمند و شیفته دگرگون می‌‌سازد. در این‌ آغازِ خجسته است، که دقیقی توسی استادی و توانایی هنرش را با به‌ کار‌گیری آرایه‌های ادبی و تصاویر دل‌پذیر و یابشِ‌های شاعرانه به‌رخِ خواننده‌ می‌کشد، و شعرش را دل‌خواه و پر‌شور و گرم و تپنده می‌سازد. باهم و از بُن جان به این بیت‌های شیفتگانه و زیبای «راهبر فردوسی بزرگ» در پیکرِ سنگِ همگرای نژاده‌ی پارسی (بحر متقارب) گوشِ دل می‌سپاریم:

چو یک چند سالان برآمد براین
درختی پدید آمد اندر زمین

از ایوانِ گشتاسب بمیانِ کاخ
درختی گشن بیخ و بسیار شاخ

همه برگ او پند و بارش خرد
کسی کز خرد بّر خورد، کی مِرَد

خجسته پیی نام او زردهشت
کز آهرمنی دست گیتی بشست

به شاهِ کیان گفت پیغامبرم
سوی تو خرد رهنمون آورم

جهان‌آفرین گفت: بپذیر دین
نگه کن بدین آسمان و زمین

که بی‌خاک و آبش بر‌آورده‌ام
نگه کن بدو تاش چون کرده‌ام

نگر تا تواند چُنین کرد کس
مگر من که هستم جهاندار و بس

گر ایدونک دانی که من کردم این
مرا خواند باید جهان‌آفرین

ز گوینده بپذیر به دین اوی
بیاموز ازو راه و آیین اوی

نگر تا چه گوید برآن کار کن
خرد برگزین از جهان و سَخُن

بیاموز آیین و دینِ بهی
که بی‌دین، ناخوب باشد مِهی


«شاه‌نامه‌ی خالقی، دفتر پنجم، رویه ۷۹ و۸۰»

ششمِ فروردین ۱۴۰۳خورشیدی
#مهدی_رحمانی_قوچانی

https://www.instagram.com/baghekhabushan.faslnameh

#فصلنامه
#فرهنگی
#هنری
#باغ_خبوشان
#قوچان
#خبوشان
#خراسان
#تهران
#ایران
#پژوهش
#پژوهشگر
#محمد_معین_فر
#سردبیر
#فرهنگ_و_هنر
#گفت_و_گو
#هزار_باده_فرهنگ

#فصلنامه_فرهنگی_و_هنری_باغ_خبوشان

https://t.me/Baghekhabushan

.
در سخنِ باورمندانه‌ی عطار، چون آدمی زینه‌های دشوار دریافت و شناخت را درنوردید به گامه‌ی یگانگی (اتحاد) می‌رسد. زینه‌ای که دیدگانش را به نور یک‌دلی و یک‌رنگی روشن و بینا می‌کند. در نامه‌ی مرغانش (منطق‌الطیر) به زیبایی اندیشه‌ی یکی شدن و یگانگی آدمی را با آفریدگار، که اندیشه‌ای ایرانی و اشراقی است، به تصویر می‌‌کشد. هنگامی که چاوشِ درگاه بزرگی و ارجمندی (عزت)، پرده‌های پیش‌روی آینه را به ‌یک سو می‌زند، در برابر دید‌گانِ سی تا مرغ راه نوردیده، «سیمرغ» پدیدار می‌شود:

هم ز عکسِ روی سی‌ مرغ جهان
چهره‌ی «سیمرغ» دیدند آن زمان

در تحیر جمله سرگردان شدند
می‌ندانستند، این یا آن شدند

چرا که به‌گفتِ باورمندِ نجم رازی «خلاصه‌ی نفس انسان دل است، و دل آیینه است، و هر دو جهان غلافِ آن آینه. و ظهور جملگی صفاتِ جمال و جلالِ حضرتِ الوهیت به‌ واسطه‌ی این آیینه. چون نفسِ انسانی که مستعدِ آینگی است، تربیت یابد و به کمالِ خود رسد، جملگی صفات حق در خود مشاهده کند.»
چون باشنده‌ای به چنین ویژگی‌ها آراسته شد، و خواست واراده‌ی خداوندی را برآورده ساخت، دیگر به رنگ و بوی و بند بهشتی بسنده نمی‌کند، و بهشتی بس فراتر از آن را می‌جوید. بهشتی که به گفتِ پیران خورشیدی و اشراق‌گرای این سرزمین «ادراکِ لطیف» از خداوند و هستی ایزدی است:

ما ز آدم دردِ دین می‌خواستیم
پس جهانی را بدو آراستیم

چون‌که مردِ درد آمد در سرشت
پاک شد از رنگ و از بوی بهشت


#مهدی_رحمانی_قوچانی
۲۱/ ۱/ ۱۴۰۳ خورشیدی

۳ از ۳
https://www.instagram.com/baghekhabushan.faslnameh

#فصلنامه
#فرهنگی
#هنری
#باغ_خبوشان
#قوچان
#خبوشان
#خراسان
#تهران
#ایران
#پژوهش
#پژوهشگر
#محمد_معین_فر
#سردبیر
#فرهنگ_و_هنر
#گفت_و_گو
#هزار_باده_فرهنگ

#فصلنامه_فرهنگی_و_هنری_باغ_خبوشان

https://t.me/Baghekhabushan

.
پژوهندگان و اندیش‌مندان سده‌ی کنونی نیز بدون هیچ تردیدی به یک‌زبانی و سازگاری دیدگاه‌ها به ایرانی بودن دریای پارسی خستو و گردن نهاده‌اند. اندیش‌مندِ نکته بینِ بزرگی همچون "رومن گیرشمن" ایران شناس بزرگ، در اثرِ پر آوازه‌اش "ایران از آغاز تا اسلام" در جای‌جای کتابش از این دریا به نام خلیج فارس نام می‌برد. روشن است که اگر این دانشمندِ تیزبین به نکته‌ای جز نام خلیج فارس در سرچشمه‌هایش (منابعش) بر می‌خورد، بی‌گمان از آن یاد می‌کرد. برای نمونه از فصل اول یک مورد آورده می‌شود: «عیلامیان - از جبالی که دشت سوزیانا (شوش) را از شمال و مشرق احاطه کرده - فرود آمده بودند، و در ربع اول هزاره‌ی سوم ق .م . سلسله‌ای تشکیل داده ‌بودند که بر ناحیه‌ی وسیعی از دشت‌ها و جبال - شامل بخشی مهم از سواحل خلیج فارس و بوشهر حکومت می‌کرد.» دیاکونوف در کتابِ ارزش‌‌مندش "تاریخ ماد" هنگامی که از ویژگی‌های گیتا شناسی (جغرافیایی) نجد ایران گفت‌و‌گو می‌کند، از خلیج فارس به عنوان یک دریای ایرانی نام می‌برد: «کشور کوهستانی پارس (پرسید) باستانی که اکنون فارس خوانده می‌شود، و تا خلیج فارس گسترده است.» و پسین‌تر آن‌گاه که در شناسایی ساتراپ‌های مادی سخن می‌گوید، درنگیانه را ساتراپ چهاردهم بر می‌شمارد، و حدود آن را سواحل کارمانیا (کرمان) و جزایر خلیج فارس می‌داند. گای لسترنج ایران شناس انگلیسی، در کتاب "سرزمین‌های خلافت شرقی" نام خلیج فارس را برانگیخته شده از نام استان پارس می‌داند، و به باور نگارنده از گزارش‌های فارس نامه در این دیدگاهِ راستین بسی سود برده است: « یک دریا گاهی چند اسم مختلف دارد که از شهر‌های بزرگ و کشورهایی که در ساحل آن قرار گرفته‌اند، اقتباس گردیده، مثل دریای خزر که چون طایفه‌ی خزر در قرون وسطی در شمال آن بود به این نام خوانده‌می‌شد، دریای قزوین و دریای طبرستان و دریای گیلان و دریای جرجان و دریای باکو هم به آن می گفتند. دریای آرال به دریای خوارزم و خلیج فارس به دریای پارس معروف بود.» باید گفت چنان‌چه مدارکی در دست‌رسِ گای لسترنج اروپایی، نشان دهنده بر عربی بودنِ نام خلیج فارس می‌بود، بی‌گمان در اثر خویش به آن اشاره می‌کرد. این نویسنده و پژوهش‌گر انگلیسی، پسین‌تر در ادامه‌ی سخنش می‌افزاید: «تمامی جزایر خلیج فارس در منابعِ جغرافی نویسان اسلامی از توابع ایالت فارس و ایالت اردشیر خُره به حساب آمده‌اند، و بیش‌تر دارای نام‌های ایرانی یا معرب شده هستند: کیش = قیس، کشم = قشم.» "ماکس مالووان" یکی از استادانِ تاریخ ایران (از مجموعه تاریخ کمبریج) هنگامی که از سیاست پیوستنِ استان‌های پشتِ کناره‌های جنوبی دریای ایران در روزگار کوروش هخامنشی سخن می‌راند، از برنام ِ خلیج فارس یاد می‌کند، و دانسته‌های تازه‌ای از نام‌های سرزمین‌های کناره‌های جنوبی دریای پارس می‌دهد: «و سرزمین موسوم به "ماکا" که احتمالآ "ماکان" قدیمی بوده که احتمالآ در این دوره به سرزمین‌های آن سوی خلیج فارس از جمله عمان اطلاق می‌شده.» "استاد جان مانوئل کوک" نیز از همین گروه پژوهندگان تاریخ کمبریج، آن‌گاه که از پیروزی و تسخیر بابل، توسط کوروش هخامنشی سخن می‌گوید، از خلیج فارس یاد می‌کند: «همراه با تسخیر بابل، نه تنها دشت بزرگ فرات و دجله از خلیج فارس تا کوه‌های ارمنستان به تصرف کوروش در آمد،...» بربنیاد این همه گواهان بی چون وچرای هزاره‌هاست که تمامِ اسنادِ سیاسی- نظامی و فرهنگی تازیانِ جای گرفته در کناره‌های این شاخابه در روزگار کنونی به ایرانی بودن این خلیج و نامِ آن "بحر الفارسی" خستو (معترف) و صراحت دارند. اگر نگاهی به قعطنامه‌های سازمان ملل و اسناد به اصطلاح تاریخی شیخ نشین‌های کناره‌‌ی این دریا بیفکنیم، هماره دراین منابع به روشنی از نام خلیج فارس استفاده شده است. شگفتا که رهبران کناره‌‌ی دریای پارس با تاریخ سازی دروغینی که عمرشان از دویست سال بیش نیست، ادعای جزایر سه‌گانه‌ی ایرانی را دارند، درحالی که دستِ کم هفت‌ سده‌ی پیش قیس رازی از ایرانی بودن آنان در اثرش "المعجم فی معاییر اشعار العجم" به روشنی گفت‌و‌گو می‌کند. بر پایه‌ی این باز‌گفت‌های چند هزاره‌ی استوار و بدون خدشه باید با آوری راستین و آورمند اعلام نمود، نام این دریا، همیشه‌ی روزگاران پیوسته به استان فارس و قوم ایرانی پارسه بوده است. و این تازش تازه اهریمنی جز رسوایی و کین‌توزی آنانی را که با سند سازی های دروغین در برابراسناد سه هزار ساله که خوش‌بختانه از دست‌بُرد رویداد‌های خُرد و کلانِ روزگاران در امان مانده است، در بر نخواهد داشت. این سخن یزش گون و ایزدی داریوش پارسی، هماره چون چشم آویز (حِرز)، پشتیبان و نگاهبان و بهره‌ی این مرزِ اهورایی و مردمش باد: «اهورا مزدا این کشور ومردمش را از سه چیز بپاید: دروغ، خشک‌سالی و دشمن».
ایدون باد و ایدون‌تر باد.

۹/ ۱۰ ا ۱۳۸۵ خورشیدی
#مهدی_رحمانی_قوچانی

ص(5)👇

.
دراین هنگام است که دادارِ بزرگ با‌ خوشنودی به تماشای داد و هنرِ سزاوار خویش می‌نشیند، و گرویده‌ی راستی «اَشَ‌وَن» نیز با برخورداری از مینوی راستی بر این نیک‌بختی می‌بالد:

کسی را که یزدان کند پادشا
بنازد بدو مردم پارسا


۱۶ /۲ /۱۴۰۳ خورشیدی
#مهدی_رحمانی_قوچانی


یاری‌نامه‌ها:

۱- فردوسی، ابوالقاسم، شاه‌نامه، به‌کوشش برتلس، مسکو، ج اول، ۱۹۶۶

۲- فردوسی، ابوالقاسم، شاه‌نامه، مسکو، به‌کوشش برتلس، ج دوم، ۱۹۶۶

۳- فردوسی، ابوالقاسم، شاه‌نامه، مسکو، به‌کوشش اسمیرانو و نوشین، ج سوم، ۱۹۶۵

۴- فردوسی، ابوالقاسم، شاه‌نامه، مسکو، به‌کوشش برتلس، علی‌یف، عثمانوف، نوشین، ۱۹۶۵

۵- فردوسی، ابوالقاسم، شاه‌نامه، مسکو، به‌کوشش رستم علی‌یف، ج پنجم، ۱۹۶۷

۶- فردوسی، ابوالقاسم، شاه‌نامه، مسکو، به‌کوشش عثمانوف و نوشین، ج هفتم، ۱۹۶۸

۷- فردوسی، ابوالقاسم، شاه‌نامه، مسکو، به‌کوشش رستم علی‌یف، ج هشتم، ۱۹۷۰

۸- فردوسی، ابوالقاسم، شاه‌نامه، به‌کوشش جلال خالقی مطلق، انتشارات دایره‌المعارف بزرگ اسلامی، دفتر پنجم، چ اول، ۱۳۸۶

۹- خالقی مطلق، گل رنج‌های کهن، به کوشش علی دهباشی، نشر مرکز، چ اول، ۱۳۷۲

۱۰- ثعالبی مرغنی، حسین‌بن محمد، شاه‌نامه‌ی کهن، به‌کوشش سید محمد روحانی، انتشارات دانشگاه مشهد، چ اول، ۱۳۷۲

۱۱- نویسنده گمنام، خرد‌نامه، به‌کوشش دکتر منصور ثروت، چ دوم، انتشارات امیر‌کبیر، ۱۳۷۸

۱۲- گات‌ها، به‌‌کوشش ابراهیم پور‌داود، بمبئی، بدون تاریخ

۱۳- معین، محمد، فرهنگ معین، انتشارات امیرکبیر، چ نهم، ۱۳۷۵

۱۴- زرین‌کوب، عبدالحسین، جستجو در تصوف ایران، چ دوم، انتشارات امیر‌کبیر، ۱۳۷۶

۱۵- کزازی، میرجلال‌الدین، نامه باستان، انتشارات سمت، ج یکم، چ اول، ۱۳۷۵

۱۶- ورزیدگی‌های زاداسَپرم، به کوشش محمد تقی راشد محصل، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، ۱۳۹۰

۱۷- نوشین، عبدالحسین، واژه نامک، چ اول، انتشارات معین، ۱۳۸۵

۱۸- پورداود، ابراهیم، یشت‌ها، به‌کوشش دکتر بهرام فره‌وشی، انتشارات دانشگاه تهران، چ‌اول، ۲۵۳۶

۱۹- بلخی، محمدجلال‌الدین، مثنوی معنوی، به‌کوشش محمد رمضانی، کلاله خاور، بدون تاریخ

۲۰-فرنبغ دادگی، بندهش، به‌کوشش دکتر مهرداد بهار، انتشارات توس، چ اول، ۱۳۶۹

۲۱- مینوی خرد، به‌کوشش دکتر احمد تفضلی، انتشارات توس، ۱۳۷۹

۲۲- آذر فرنبغ، دین‌کرت، به‌کوشش فریدون فضیلت، انتشارات مهر‌آیین، چ اول، ۱۳۸۴

۲۳- آذر فرنبغ، دین‌کرت، به‌کوشش فریدون فضیلت، انتشارات برسم، چ اول، ۱۳۹۹

24- فخر رازی، مرصاد‌العباد، به‌کوشش دکتر محمد امین ریاحی، انتشارات علمی و فرهنگی، چ هفتم، ۱۳۷۷

25- ابن‌عربی، محیی‌الدین، فصوص الحکم، به‌کوشش نجیب مایل هروی، انتشارات مولی، چ چهارم، ۱۳۸۵

26 - رحمانی قوچانی، مهدی، گزارشی از یک بیت شاه‌نامه

۱۰ از ۱۰


https://www.instagram.com/baghekhabushan.faslnameh

#فصلنامه
#فرهنگی
#هنری
#باغ_خبوشان
#قوچان
#خبوشان
#خراسان
#تهران
#ایران
#پژوهش
#پژوهشگر
#محمد_معین_فر
#سردبیر
#فرهنگ_و_هنر
#گفت_و_گو
#هزار_باده_فرهنگ

#فصلنامه_فرهنگی_و_هنری_باغ_خبوشان

https://t.me/Baghekhabushan

با درود و احترام به اعضای محترم و دانش دوست کانال رسمی #فصلنامه_باغ_خبوشان
مقاله عالمانه‌‌ای از دوست پژوهشگر و فرزانه‌ام جناب آقای #مهدی_رحمانی_قوچانی به مناسبت جشن تیرگان با عنوان: #چرا_تیر_آرش_در_تیرگان_بر_گردوبن_نشست؟ به خوانندگان ارجمند #فصلنامه_باغ_خبوشان در یازده صفحه تقدیم می‌شود.
در ادامه بخوانید و نظرات انتقادی و سازنده‌تان را به آی‌دی: @M_Moeinfar35 ارسال بفرمایید.
⬇️ادامه
#فصلنامه_فرهنگی_و_هنری_باغ_خبوشان
👇👇👇👇
telegram.me/baghekhabushan

تمام این واژگان سپند و رمزآمیز هم‌سو و در یک راستا از یک معنی و خویشکاری بزرگ سخن می‌گویند. این عوامل استومندیک‌جان و یک‌سرشت دست به دست هم داده‌اند تا یک پارچه‌گی و بزرگی و مانایی ایران را تداوم و هستی ببخشند. در متن پهلوی ماه فروردین؛ روز خرداد ٬ نام آرش به ریخت «ایرش» آمده است٬ «ایر٬ ایرج= ēr- iĵ » خود ریختی دیگر از نام‌ایران است. بر این بنیاد؛ آرش (ایرش= ēr- is ) نیز به معنای سرزمین و منزل‌گاه ایرانیان می‌باشد٬ ودر سخنی درونی؛ ایرج و ایرش منسوب به ایران و ایرانی است٬ و آرش در واقع نمود و تجلی دیگری از ایران است اِرخش به کسر الف در تیریشت به چم دلیر و چالاک و خویشکار است. ابوریحان خواررمی او را با فروزه‌هایی هم‌چون: شریف٬ حکیم و دین‌دار معرفی می‌کند.‌آرش در یک باور شرقی؛ «پسر ترکش» است که خداوند برای مأموریتی بس بزرگ ‌او را برگزیده است. تیراندازی که تیرش به سبب نیرو گرفتن از نفخه‌ی اهورایی هرگز به خطا نمی‌رود. به همین شوند است که در یشت های ایرانی از آرش با برنام (شیواتیر) و بهترین تیرانداز آریایی یاد شده است٬ ‌ و تیر وکمانش از بهترین و ویژه‌ترین مواد با راهنمایی سپندارمذ ساخته می‌شو د. زیرا که در باورهای هندوایرانی؛ پیکان « نماد تندی و شتاب و الهامی درخشان است»٬ و در باوری هستی‌شناسانه؛ نماد «درک فوری» است.آرش در اندیشه‌های هستی‌شناخت و درون‌نگر ایرانی؛ پهلوانی است که از تنگنای هستی جسمانی و پسین‌تر جان و روان رهیده و به گامه‌ی بلند و بی‌رنگ «گیه امرتنی» رسیده است. منجی و بشارت دهنده‌ای است که برای رهایش و آزادی دردانه‌ی اهورایی (ایران‌) هستی یافته است تا با نیرویی که بن و سرچشمه‌اش خرد و نیروی خدایی است٬ سرزمین نور و نیکی را از آلودگی پتیاره‌ی تباهی و خشکی برهاند٬ و دوباره به فراخی و یک پارچه‌گی و سامان خدایی باز رساند. چرا که ایران به درستی نماد و نمود یک عالم بزرگ فشرده است شگفتا که پس از مشخص شدن مرز نور؛ باران که خود نیز نماد زلالی وپاکی٬ رویش و بالندگی و هستی‌بخشی است٬ آغاز به باریدن می‌کند. از دیدگاه تبارشناسی نمادین (درخت گردو٬ تیر (پیکان)٬ کمان٬ کوه٬ البرز و آرش) همگی یک چم را تداعی می‌نمایند٬ و آن مانایی٬ استواری٬ بی‌گزندی و یک‌پارچه‌گی است.‌آرش با انجام این خویشکاری بزرگ ایران را که تبلور و آیینه‌ی تمام‌نمای خواست واراده‌ی خدایی است٬ به هستی امردادی ناب می‌رساند٬ و خود نیز برای همیشه از باده‌ی بی‌مرگی سرمست می‌گردد. دراین دستگاه اندیشگانی؛ درخت گردو٬ آرش و تیر به درستی نماد روشن یگانگی٬ اراده٬ خرد٬ عشق و نورانیت خداوندند که برای رهایی و برقراری مرز روشنایی از هجوم اهریمن تاریکی و تباهی قد برافراشته‌اند. در حقیقت در بینش اساتیری درخت گردو نمودی دیگر از آرش است که با پرتاب تیری سرشته و پرداخته شده از جان اندیش‌مند و آگاهش عامل بالندگی وحاکمیت نور و دانش و در نهایت تحقق اراده و آرمان‌ خدایی؛ یعنی پیروزی نور بر ظلمت می‌شود. تیر نمودی راستین از جان تنومند آرش است که چونان پیامبری حامل الهامی درخشان است٬ بشارتی است از سوی سود رساننده‌ای که رسالتش پس از نبرد فرجامین؛ برپایی و ایجاد آرمان‌شهر خدایی و به گفت اوستا شهرستان نیکویی است.

۱۳۹۹ / ۴ / ۳
#مهدی_رحمانی_قوچانی

⬇️ادامه⬆️ ص: 10
#فصلنامه_فرهنگی_و_هنری_باغ_خبوشان

telegram.me/baghekhabushan

🖤❤️🖤
#فرارسیدن_ایام_تاسوعا_و_عاشورا_بر_عاشقان_دل_آگاه_و_سرشار_از_شعور_حسینی_تسلیت_باد.

خیزید که عشق بر جبین افتاده است
صد چاک تنش ز تیغ کین افتاده است

فریاد کنان فرشتگان می‌گفتند:
والله که عرش بر زمین افتاده است.

#مهدی_رحمانی_قوچانی

#فصلنامه_فرهنگی_و_هنری_باغ_خبوشان

https://t.me/Baghekhabushan

.
«مزدا اهورا به‌ما، خرداد (‌رسایی= کمال) و امرداد (‌جاودانگی) و شهریور( بهشت، بزرگی، فر، هنر) و سپندارمذ (پارسایی) خواهد بخشید. اگر در برابر سپنتَ مینو (مینوی خرد) و اردی‌بهشت (بهترین سامان هستی= اَرته) نیک‌اندیشه، نیک گفتار و نیک کردار باشیم‌»
ایدون‌باد.

۲۴ / ۵ / ۱۴۰۳ خورشیدی
#مهدی_رحمانی_قوچانی

یاری‌نامه‌ها:

۱- بیرونی،ابوریحان، آثارالباقیه، به‌کوشش، اکبر دانا‌سرشت، انتشارات امیر‌کبیر، چ ‌سوم، ۱۳۶۳

۲- کزازی، میرجلال‌الدین، نامه باستان، انتشارات سمت، ج یکم، چ اول، ۱۳۷۵

۳- آذر فرنبغ،دین‌کرت، به‌کوشش فریدون فضیلت، انتشارات برسم، چ اول، ۱۳۹۹

۴- آذر فرنبغ، دین‌کرت، به‌کوشش فریدون فضیلت، انتشارات مهر‌آیین، چ اول، ۱۳۸۴

۵- ورزیدگی‌های زاد‌سپرم، به‌کوشش محمد تقی راشد محصل، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، چ اول، ۱۳۹۰

۶- پور‌داود، ابراهیم، یشت‌ها، به‌کوشش دکتر بهرام فره‌وشی، انتشارات دانشگاه تهران، چ اول، ۲۵۳۶

۷- زرین‌کوب، عبدالحسین، جستجو در تصوف ایران، چ دوم، انتشارات امیر‌کبیر، ۱۳۷۶

۸- فردوسی، ابوالقاسم، شاه‌نامه، به‌کوشش برتلس، مسکو، ۱۹۶۶

۹- فردوسی، ابوالقاسم، شاه‌نامه، به‌کوشش برتلس، ج دوم ۱۹۶۶

۱۰- فردوسی، ابوالقاسم، شاه‌نامه، به‌کوشش اسمیرانو و نوشین، مسکو، ج دوم، ۱۹۶۵

۱۱- فردوسی، ابوالقاسم، شاه‌نامه، به‌کوشش برتلس، علی‌یف، نوشین،مسکو ،ج چهارم، ۱۹۶۵

۱۲- فردوسی، ابوالقاسم، شاه‌نامه، به‌کوشش رستم علی‌یف، مسکو، ج پنجم، ۱۹۶۷

۱۳- فردوسی، ابوالقاسم، شاه‌نامه، به‌کوشش عثمانوف و نوشین، مسکو، ج هفتم، ۱۹۶۸

۱۴- ژان شوالیه، آلن گربران، فرهنگ نمادها، به‌کوشش سودابه فضایلی، انتشارات جیحون، ج سوم، ۱۳۸۲

۱۵- گاثاها، به‌کوشش ابراهیم پور داود، انتشارات دانشگاه تهران، چ سوم، ۱۳۵۴

۱۶- فردیناند یوستی، بندهش هندی، به‌کوشش دکتر رقیه بهزادی، ناشر پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، چ دوم، ۱۳۸۸

۱۷- اوستا، به‌کوشش هاشم رضی، انتشارات بهجت، چ اول، ۱۳۷۹

۱۸- مینوی خرد، به‌کوشش دکتر احمد تفضلی، انتشارات امیر‌کبیر، چ اول، ۱۳۷۵

۷ از ۷

https://www.instagram.com/baghekhabushan.faslnameh

#فرهنگی
#هنری
#باغ_خبوشان
#قوچان
#خبوشان
#خراسان
#تهران
#ایران
#پژوهش
#پژوهشگر
#محمد_معین_فر
#سردبیر
#فرهنگ_و_هنر
#گفت_و_گو
#هزار_باده_فرهنگ


#فصلنامه_فرهنگی_و_هنری_باغ_خبوشان

https://t.me/Baghekhabushan

.
در بازگفتِ گردیزی نیز با این باور کهن، هرچند در پیکری تازه‌تر روبه‌رو هستیم. در اندیشه‌های مردمان پسین‌تر، افراسیاب این دشمنِ سرسخت ایران جای آژی دهاک را گرفته است. چراکه در بازگفت‌های کهن، افراسیاب نماد و نمودِ دیو خشکی است: «و اندر روز آبانگان‌ به امر زو بن طهماسب، بزرگ آبِ روان کردند در جوی‌ها که افراسیاب بیاگنده بود» در همه‌ی بازگفت‌ها سخن از آب و آبیاری و پیروزی راستی بر ناراستی است.‌
جشنی که از آنِ دُردانه‌ی اهورایی، دوشیزه‌ی پاک و زیبا و برومندِ ایرانی است، شاید در گزارش‌هایی پنهان مانده‌‌ی در غبار نادانی و فراموشی، این جشن بر ارج نهادن به جای‌گاه زن و نقش او در چرخه‌ی هستی بنیاد گرفته بوده، که با همه‌ی کوشش‌ها در زدودنِ آمیغِ برپایی این روز، بازهم به گزارش‌هایی هرچند ناروشن و سربسته از نقش زنان در آبانگان بر می‌خوریم. روزگاری که مردم آناهید را شکوه و جان‌افزای مردم خود می‌دانستند، و او را مادرِ خرد، گستراننده‌ی دانش و بخشنده‌‌ی تیز‌هوشی، دارایی و خوشی و نیکو‌کار همه‌ی مردم می‌خواندند. چرا که در آبان یشت به‌روشنی آمده‌است: اهورامزدا آناهید را از نیروی خویش آفرید، تا فزاینده‌ی گیتی و گله و رمه و دارایی و کشور و درمان بخش باشد، و کشور و خانه و مردم را به نیروی اهورایی‌آش از دشمن بپاید و به‌پروراند. بانویی که به شوند بزرگی‌اش، به اندازه‌ی همه‌ی آب‌های روی زمین است. بانویی که واژگون ایزد بانوان دیگر سرزمین‌ها، بانویی است پارسا و پاک‌دامن، که استوار دارنده‌ی فر و شکوهِ ایرانِ اهورایی است.

آبانگانِ ۱۴۰۳ خورشیدی
#مهدی_رحمانی_قوچانی


یاری‌نامه‌ها:

۱- بیرونی، ابوریحان، آثارالباقیه، به‌کوشش اکبر دانا‌سرشت، انتشارات امیر‌کبیر، ۱۳۶۳

۲- فرنبغ‌دادگی، بندهش، به‌کوشش دکتر مهرداد بهار، انتشارات توس، چ اول، ۱۳۶۹

۳-گردیزی، محمدبن ضحاک، زین‌الاخبار، به‌کوشش دکتر رحیم رضازاده ملک، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، چ اول، ۱۳۸۴

۴- پور‌داود، ابراهیم، یشت‌ها، به‌کوشش دکتر بهرام فره‌وشی، انتشارات دانشگاه تهران، چ سوم، ۱۳۵۶

۵- رضی،هاشم، آیین مهر(میترائیسم )،انتشارات بهجت، چ اول، ۱۳۷۱

۶- فردوسی، ابوالقاسم، شاه‌نامه، مسکو، به‌کوشش برتلس، چ دوم، ۱۹۶۶

۷-بهار، مهرداد، اساطیر ایران، انتشارات بنیاد فرهنگ ایران، ۱۳۵۲

۸- خدادادیان، اردشیر، تاریخ یونان باستان، انتشارات سخن، چ اول، ج یکم، ۱۳۸۵

۳ از ۳

‏https://www.instagram.com/baghekhabushan.faslnameh

#فرهنگی
#هنری
#باغ_خبوشان
#قوچان
#خبوشان
#خراسان
#تهران
#ایران
#پژوهش
#پژوهشگر
#محمد_معین_فر
#سردبیر
#فرهنگ_و_هنر
#گفت_و_گو
#هزار_باده_فرهنگ

#فصلنامه_فرهنگی_و_هنری_باغ_خبوشان

https://t.me/Baghekhabushan