.
#روز_سیزده_به_در



▫️آمیختگیِ میان عید نوروز و مهرگان چگونه بود؟

▪️در اواسط هزاره با یگانه شدن مردوک با دیگر ایزدان به وجود می‌آید.

▫️یعنی دو عید پاییزی و بهاری به یک عید تبدیل شده و سرِ بهار جشن می‌گرفتند. اما چرا در دورهٔ هخامنشیان آثاری از آن نمانده است؟

▪️ما خبر داریم از کتاب «آیین شهریاری در شرق»، که در اهواز، و به احتمال در تخت جمشید مراسم عظیمی برگزار می‌شده. در این سنّت‌های نوروزی، مقدار زیادی سنّت‌های نوروزی بین‌النهرینی می‌توان مشاهده کرد. کلاً آیین‌های نوروزی جهانی‌اند. این را در پدیده‌شناسیِ اسطوره و در دیدگاه میرچا الیاده می‌توان دید. در همه جای دنیا برای جشن سال نو چیز‌های مشترک وجود دارد. ولی اسطورهٔ نوروزی بین‌النهرین قدیم، محلی است. بدین معنی که، بنا بر این اسطوره، خدا شهید می‌شده و زنده شدنِ دوبارهٔ وی با جشن و سرور همراه بوده است. معمولاً پیش از پنجه یا خمسهٔ مسترقه (پنج روز پیش از آغاز سال نو)، خدا ( دُموزی سومری یا سیاوشِ ایرانی) شهید محسوب می‌شده. در اینجا نیز چند روز پیش از نوروز، مردم به آرامگاه می‌رفتند، چراغ می‌بردند و به گریه و زاری می‌پرداختند. بردن چراغ بدین منظور بود که مسیر ارواح را روشن کنند، بدان امید که آنان بازگردند.‌
خمسهٔ مسترقه برابر با روز سیزدهم است. در خمسهٔ مسترقه، معمولاً آشوب ازلی را مجسّم می‌کردند. به این مفهوم که نظم و قانون در این پنج روز وجود ندارد و در پیِ آن، دوازده روز می‌آید که دوازده ماه است.

▫️یعنی دوازده ماه سی روزه در سال وجود دارد و پنج روز و اندی که خمسهٔ مسترقه را می‌سازد.

▪️ بله، ولی درست است که آخر سال است، اما معرّف آشوب نخستین جهان پیش از نظم و آفرینش می‌باشد. در ایام پنجه، مراسم اُرجی (همبستری گروهی) رواج داشته و مراسم دیگر. در قدیم، گاه پنجه به آبان یا آذرماه می‌افتاد که پیش از سال نو محسوب می‌شده. روز سیزدهم معرف همین خمسهٔ مسترقه است.

▫️چرا سیزده نوروز نحس محسوب می‌شده؟

▪️ چون سیزده معرّف آشوبِ ازلی پیش از آفرینش است. هر نوع آشوب پیش از نظم گرفتن، نحس محسوب می‌شده و بی‌نظام به شمار می‌آمده. دنیا پس از برقراری نظم، مقدّس می‌شود. پنج روزِ «خمسه» مقدّس نیست، پس سیزده‌به‌در هم مقدّس نیست.‌

▫️آیا مراسم خاصی برای سیزده‌به‌در وجود داشته؟

▪️ مراسم از خانه بیرون زدن و جشن و پایکوبی در اماکن عمومی، و گاه مراسم اُرجی برگزار می‌شده که آثارش را حتی تا دورهٔ صفوی هم مشاهده می‌کنیم.

▫️آیا در منابع نوشتاری دقیقاً به این نکته اشاره شده است؟

▪️ معمولا مراسم اُرجی در روزهایی است که معرّف آشوب ازلی است. مثلاً در ایران، مراسم خمسهٔ مسترقه را به صورت میر نوروزی داریم که پنج روز، دزدی حاکم می‌شود و در گوش فرمانروا می‌زند. این به نحوی آشوب و بی‌نظمی محسوب می‌شده. یکی از کیفیات عمومی این روز‌های آشوبی، آیین اُرجی است، ولی دقیقاً متنی در این‌باره نیست. تنها می‌دانیم که مثلاً در دورهٔ صفویه که زنان همه چادر به سر می کردند، در روز سیزده نوروز بی‌روبند و چادر به خیابان می‌آمدند.

▫️پس مراسم خاصی وجود داشته؟

▪️ بله، اما تمام اینها به احتمال بسیار زیاد صادق است و قطعی نیست. خانم مری بویس هم در کتاب «تاریخ دین زردشت» آورده که عید نوروز تحت تأثیر فرهنگ بین‌النهرینی است، ولی گمان نمی‌کنم تأثیر بین‌النهرین است، به گمان من، این عید بومی آسیای غربی بوده و محتملاً از نجد ایران به بین‌النهرین رفت، یا همزمان در سراسر منطقه وجود داشته. به هر حال، به احتمال زیاد، چون منشاء تمدن بین النهرینی پیش از هزاره پنجم، ایران و نجد ایران است، عیدهای بین النهرینی از ایران، از طریق خوزستان به بین¬النهرین رفته و علتش مسئله آبیاری است.


از اسطوره تا تاریخ، #مهرداد_بهار، صفحهٔ ۳۴۳–۳۴۰(قسمت‌هایی از گفت‌وگوی دکتر #اسماعیل_پور با مرحوم استاد دکتر #مهرداد_بهار نشر چشمه، چاپ دوم، پاییز ۱۳۷۷)


#فصلنامه_فرهنگی_و_هنری_باغ_خبوشان

https://t.me/Baghekhabushan

.
در سوگ دکتر #علی_رضاقلی نویسنده جامعه نخبه کشی

پروفسور #سیدحسن_امین

دوست اندیشمند هم دانشکده ای من علی رضاقلی که دیروز در هشتم فروردین ۱۴۰۱ از دنیا رفت، در دانشکده حقوق دانشگاه تهران، یک سال پایین تر از من بود. من ورودی ۱۳۴۵ بودم و او ورودی ۱۳۴۶.
من حقوق قضایی می خواندم و او علوم سیاسی. من در ۱۳۴۹ فارغ‌التحصیل شدم و او در ۱۳۵۰. یعنی که ما دو نفر، سه سال تحصیلی را زیر یک سقف در فضای یک دانشکده، با استادان و دوستان مشترک گذراندیم.

#فصلنامه_فرهنگی_و_هنری_باغ_خبوشان

https://t.me/Baghekhabushan

.
در سوگ دکتر #علی_رضاقلی نویسنده جامعه نخبه کشی

پروفسور #سیدحسن_امین

دوست اندیشمند هم دانشکده ای من علی رضاقلی که دیروز در هشتم فروردین ۱۴۰۱ از دنیا رفت، در دانشکده حقوق دانشگاه تهران، یک سال پایین تر از من بود. من ورودی ۱۳۴۵ بودم و او ورودی ۱۳۴۶.
من حقوق قضایی می خواندم و او علوم سیاسی. من در ۱۳۴۹ فارغ‌التحصیل شدم و او در ۱۳۵۰. یعنی که ما دو نفر، سه سال تحصیلی را زیر یک سقف در فضای یک دانشکده، با استادان و دوستان مشترک گذراندیم.

سال های سال یکدیگر را در سفر و حضر دنبال می کردیم. من یک سال زودتر از او به سربازی رفتم. به همین ترتیب بعد، من زودتر از او برای گرفتن دکتری به انگلیس رفتم و انقلاب ۱۳۵۷ که در گرفت، دکتری ام را تمام کرده بودم، اما او بعد از من یعنی در سال ۱۳۵۵ برای ادامه تحصیل به فرانسه رفت.

من رضاقلی را در بحبوحه انقلاب در پاریس همزمان با حضور آیت الله خمینی در نوفل لوشاتو دیدم. خاطرات آن سال و مشهودات و مسموعاتم در آن سال از جمله حضور حسن روحانی که در آن تاریخ خود را به نام مستعار حسنی (نه نام شناسنامه ای اش فریدون و نه نام منبری اش روحانی) می خواند، در خاطراتم نوشته ام.‌ رضا قلی مانند بسیاری دیگر از هم نسلان مبارز و آرمان گرایش تحصیلاتش را در سوربن ناتمام رها کرد و در شمار مبارزان انقلاب اسلامی به ایران بازگشت.

کاری که علی اکبر داور در ‌پی کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹ کرد که از سویس بازگشت و‌ پس از کودتا اول رییس کل معارف و با برآمدن رضاشاه وزیر عدلیه و وزیر مالیه شد و بعد که رضا شاه بر او غضب کرد، از ترس آن که به سرنوشت تیمورتاش گرفتار نشود، خودکشی کرد. او که از بنیانگذاران ایران نوین بود. خیلی دیر دانست که اولا دیکتاتور نمی‌تواند، صالح و مصلح باشد و ثانیا، کارگزار و وزیر و وکیل صالح نمی تواند در محیط استبدادی منشأ اصلاحات و تامین عدالت اجتماعی و فرهنگی شود.

رضاقلی هم همچون حسن حبیبی، صادق قطب زاده و ابوالحسن بنی صدر و صدها دانشجوی دکتری دیگر تحصیلات دکتری اش را ناتمام گذاشت و به ایران آمد، در سال های اول انقلاب ایران پای کار بود، از جمهوری اسلامی شغل گرفت، صاحب منصب و مدیر بود ، تا این که بعد سرخورده شد و ‌کناره گرفت.

رضاقلی با این تجارب فردی و جمعی، به منظور تحلیل دلایل استبدادزدگی ایران و موانع توسعه و چرایی حذف نخبگان، کتاب ارزشمند جامعه نخبه کشی را نوشت، کتابی تفکر برانگیز که نام او را در عداد اندیشمندان رشته های علوم انسانی و علوم اجتماعی از جمله تاریخ سیاسی و جامعه شناسی تثبیت کرد. رضاقلی در این کتاب از سه شخصیت بزرگ اصلاح طلب و ترقی خواه نمونه می آورد که چرا و چگونه ناکام ماندند و کشته یا زجر کش شدند: قایم مقام. امیرکبیر و مصدق. او در این مطالعه نشان داد که جامعه ایرانی نخبه کش و مستبد پرور است.

درگذشت این دوست متفکر و فرهنگ شناس را به خانواده او و‌ دوستان و هم دانشکده ای ها و همه ایران دوستان، تسلیت می گویم.



#فصلنامه_فرهنگی_و_هنری_باغ_خبوشان

https://t.me/Baghekhabushan

.
◀️مناجات کامل #دعای_ربنا، #استاد_محمدرضا_شجریان


🔷مناجات افشاری و دعای ربنا ویژه اذان مغرب و افطارهای #ماه_مبارک_رمضان با صدای بی بدیل استاد محمدرضا شجریان


🔷استاد شجریان در اين قطعه، چهار دعا را كه با ربنا آغاز می شوند می خوانند و اين چهار قطعه از سوره های گوناگون:
(آل عمران، مومنون، كهف و بقره) برگزیده شده اند و جز در مورد ربنای نخست در سه مورد ديگر همه ی آيه قرائت نمی شود بلكه از سر كلمه "‌ربنا " خوانده می شود.

🔷مناجات این دهان بستی...

🔷مناجاتی كه استاد محمدرضا شجریان در مثنوی افشاری می خوانند برگرفته از #اشعار_مولانا و از ابیات مختلف #مثنوی_معنوی انتخاب شده اند.

اين دهان بستی دهانی باز شد
تا* خورندهٔ لقمه‌های راز شد

لب فروبند از طعام و از شراب
سوی خوان آسمانی كن شتاب

گر تو اين انبان ز نان خالی كنی
پر ز گوهر های اجلالی كنی

طفل جان از شير شيطان باز كن
بعد از آنش با ملک انباز كن

چند خوردی چرب و شيرين از طعام
امتحان كن چند روزی در صيام

چند شب‌ها خواب را گشتی اسير
يك شبی بيدار شو دولت بگير.




متن کامل را در کپشن بعدی بخوانید👇


#فصلنامه_فرهنگی_و_هنری_باغ_خبوشان

https://t.me/Baghekhabushan

.
◀️مناجات کامل #دعای_ربنا، #استاد_محمدرضا_شجریان


🔷مناجات افشاری و دعای ربنا ویژه اذان مغرب و افطارهای #ماه_مبارک_رمضان با صدای بی بدیل استاد محمدرضا شجریان


🔷استاد شجریان در اين قطعه، چهار دعا را كه با ربنا آغاز می شوند می خوانند و اين چهار قطعه از سوره های گوناگون:
(آل عمران، مومنون، كهف و بقره) برگزیده شده اند و جز در مورد ربنای نخست در سه مورد ديگر همه ی آيه قرائت نمی شود بلكه از سر كلمه "‌ربنا " خوانده می شود.

🔷مناجات این دهان بستی...

🔷مناجاتی كه استاد محمدرضا شجریان در مثنوی افشاری می خوانند برگرفته از #اشعار_مولانا و از ابیات مختلف #مثنوی_معنوی انتخاب شده اند.

اين دهان بستی دهانی باز شد
تا* خورندهٔ لقمه‌های راز شد

لب فروبند از طعام و از شراب
سوی خوان آسمانی كن شتاب

گر تو اين انبان ز نان خالی كنی
پر ز گوهر های اجلالی كنی

طفل جان از شير شيطان باز كن
بعد از آنش با ملک انباز كن

چند خوردی چرب و شيرين از طعام
امتحان كن چند روزی در صيام

چند شب‌ها خواب را گشتی اسير
يك شبی بيدار شو دولت بگير.


🔷ربنای اول
سوره ی آل عمران - آيه شماره 8
متن عربی:
رَبَّنَا لَا تُزِغْ قُلُوبَنَا بَعْدَ إِذْ هَدَيْتَنَا وَهَبْ لَنَا مِنْ لَدُنْكَ رَحْمَةً إِنَّكَ أَنْتَ الْوَهَّابُ.
ترجمه ی فارسی:
پروردگارا، دل های ما را پس از آنكه به حق هدايت فرمودی به باطل ميل مده، و به ما از لطف خويش اجر كامل عطا فرما، كه همانا تويی بخشنده ی بی منت.

🔷ربنای دوم
سوره ی مومنون - آيه شماره 109
متن عربی:
رَبَّنَا آمَنَّا فَاغْفِرْ لَنَا وَارْحَمْنَا وَأَنْتَ خَيْرُ الرَّاحِمِينَ.
ترجمه ی فارسی:
بارالها ما به تو ايمان آورديم، تو از گناهان ما درگذر، كه تو بهترين مهربانان هستی.
🔷ربنای سوم
سوره ی كهف - آيه شماره 10
متن عربی:
رَبَّنَا آتِنَا مِنْ لَدُنْكَ رَحْمَةً وَهَيِّئْ لَنَا مِنْ أَمْرِنَا رَشَدًا.

ترجمه ی فارسی:
پروردگارا! تو در حق ما به لطف خاص خود رحمتی عطا فرما، و بر ما وسيله رشد و هدايتی كامل مهيا ساز.


🔷ربنای چهارم
سوره ی بقره - آيه 250
متن عربی:
رَبَّنَا أَفْرِغْ عَلَيْنَا صَبْرًا وَثَبِّتْ أَقْدَامَنَا وَانْصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ.

ترجمه ی فارسی:
پروردگارا به ما صبر و استواری بخش، و ما را ثابت قدم دار، و ما را بر شكست كافران ياری فرما.

طراح و ادیتور ویدئو: #هما_معین_فر

🔷ویدئوی اهدایی دعای ربنا را در کانال رسمی فصلنامه فرهنگی و هنری باغ خبوشان ببینید... 👇

*= در کلیه نسخ مثنوی مصراع فوق "کو خورنده ی لقمه های راز شد" آمده است. اما استاد شجریان "تا خورنده ی لقمه های راز شد" می خواند.
به رسم امانت داری آنچه استاد می خواند را آورده ام.

#فصلنامه_فرهنگی_و_هنری_باغ_خبوشان

https://t.me/Baghekhabushan

.
🎼 ربّنای شجریان، تاریخچهٔ یک میراث

🔸ربنای محمد رضا شجریان مناجاتی است که ۴۰ سال با لحظه‌های پیش از افطارِ ماه رمضان ایرانی‌ها پیوند خورده است. ربنایی که در طی سال‌ها، پیچ و خم‌های زیادی به خود دیده و به بخشی از فرهنگ ایران تبدیل شده است.

🌙 ویدئوی هفدانگ، تاریخچه‌ای از «ربنای شجریان» است؛ از ناگفته‌های شکل‌گیری این اثر تا ظرایف تکنیکی اجرای آن. این ویدیو در سال ۹۶ منتشر شده و این‌بار می‌توانید نسخهٔ تخلیص‌شده‌اش را تماشا کنید.

https://t.me/hafdang/1742

#فصلنامه_فرهنگی_و_هنری_باغ_خبوشان

https://t.me/Baghekhabushan

.

بازآفريني ربنا با كمانچه و ستايش از يك عمر زحمات استاد شجريان در سپهر و عرصه موسيقي.
باشد كه دوستان نوازنده بدون رقابت و مسابقه در جهت كارهاي بي بديل استاد شجريان اهتمام ورزيده و در اعتلاي موسيقي اصيل ايراني بكوشند.

با کمانچه نوازی: استاد #روزبه_استغفاری

تنظیم: #امیر_آشنا

تصویر بردار: #رضا_طاهری_نیا

تدوین: #میثم_اکبری

ضبط: #استودیو_ماژور

به خواستاری بانوی محترم سرکار خانم #راحله_موسویان

https://www.instagram.com/esteghfari.roozbeh

https://www.instagram.com/baghekhabushan.faslnameh

#فصلنامه
#فرهنگی
#هنری
#باغ_خبوشان
#قوچان
#خبوشان
#خراسان
#ایران
#روزبه_استغفاری
#راحله_موسویان
#شعر
#نقد
#داستان
#ادبیات
#فرهنگ
#پژوهش
#سردبیر
#فرهنگ_و_هنر
#گفت_و_گو
#محمد_معین_فر

#فصلنامه_فرهنگی_و_هنری_باغ_خبوشان

https://t.me/Baghekhabushan

.

باشکوه ترین، مجلل ترین و پر هزینه ترین افطاری دنیا، طی ماه رمضان هر شب در مسجد شیخ زائد امارات برگزار می شود و در کل پنج و نیم میلیون نفر انسان از دین های مختلف سالانه آنجا دور هم گرد می آیند!

طی ماه رمضان روزانه ده هزار کیلو گوشت و برنج و سبزیجات برای افطار همان روز روزه داران مهیا و طبخ می شود و هزاران نفر هر شب در اوج نظم برای افطار پذیرش می شوند!

یکی از خاص ترین افطارهایی که مسلمانان می توانند تجربه کنند در این مسجد باشکوه است!


https://t.me/LaLaLandTel/8967

https://www.instagram.com/baghekhabushan.faslnameh

#فصلنامه
#فرهنگی
#هنری
#باغ_خبوشان
#قوچان
#خبوشان
#خراسان
#ایران
#رمضا_و_افطاری
#شعر
#نقد
#داستان
#ادبیات
#فرهنگ
#پژوهش
#سردبیر
#فرهنگ_و_هنر
#گفت_و_گو
#محمد_معین_فر

#فصلنامه_فرهنگی_و_هنری_باغ_خبوشان

https://t.me/Baghekhabushan

.

🔷جایگاه والای زن در تاریخ #ایران_زمین


#سخنان_عبدالمجید_ارفعی(#هخا) در بزرگداشت حکیم نظامی


https://www.instagram.com/p/CcHm5DlALmQ/

https://www.instagram.com/baghekhabushan.faslnameh

#فصلنامه
#فرهنگی
#هنری
#باغ_خبوشان
#قوچان
#خبوشان
#خراسان
#ایران
#پروفسور_عبدالمجید_ارفعی
#تاریخ_ایران
#شعر
#نقد
#داستان
#ادبیات
#فرهنگ
#پژوهش
#سردبیر
#فرهنگ_و_هنر
#گفت_و_گو
#محمد_معین_فر

#فصلنامه_فرهنگی_و_هنری_باغ_خبوشان

https://t.me/Baghekhabushan