ТИГЕЗЛЕК ТАЛӘПЛӘРЕ ҺӘМ АКТИВИСТЛАРГА БАСЫМ: Конституция көнендә «Азатлык» акциясе

6 ноябрьдә Казанда «Азатлык» Татар яшьләре берлеге активистлары Татарстан Конституциясе көненә багышланган традицион акция үткәрделәр. Чара кысаларында яшьләр шәһәр урамнарында 3000 татар байрагы таратып, бу көннең татар халкы өчен әһәмиятен һәм милли үзаңны ныгытуны ассызыкладылар. Рәсми хакимиятләрнең бәйрәм котлауларына карамастан, «Азатлык» акциясенә каршы көрәш тә булды.

«Азатлык» лидеры Наил Нәбиуллин билгеләп үткәнчә, Татарстан Конституциясе – ул юридик документ кына түгел, ә татарларның иреккә омтылуының, үз хокукларын, мәдәниятен һәм телен саклап калуның символы. Ул мондый чараларның җәмгыятькә милли бердәмлекнең мөһимлеген, мәдәни үсешкә һәм милли хокукларга көрәшнең әһәмиятен искәртүен ассызыклады. Нәбиуллин әйтүенчә, татар халкы өчен Конституция көне – үз асылын һәм гореф-гадәтләрен аңлау, аның белән горурлану көне.

— Бу акцияне без 2009 елдан башлап ел саен үткәрәбез. Төп максатлар – татарларда милли үзаңны күтәрү һәм Конституция көне турында искә төшерү. 1992 елда Татарстан Конституциясен кабул итү – Татарстан һәм татар халкының яңа тарихында иң мөһим вакыйгаларның берсе. Конституция татар теленең дәүләт статусы белән күп нәрсәне хәл иткән, – дип билгеләп үтте Наил Нәбиуллин.

Быелгы акцияне үткәрү җиңел булмады. «Азатлык» вәкилләре сүзләренчә, активистлар һәм волонтерлар инде 6 ноябрьгә берничә көн кала «югала» башладылар, ә кайберләре чара башланырга берничә минут кала хәбәрләргә җавап бирүдән туктадылар. Шәһәр үзәгендәге байраклар таратыла торган урыннарда күп кенә полиция хезмәткәрләре пәйда булды, ә активистларга штат киемендәге кешеләр килеп сөйләшкәннән соң, алар юкка чыга башладылар.

— Бу татар милли хәрәкәтенә басым һәм акцияне читтагы тапкыр өзәргә омтылыш. Моңарчы мондый хәлләр Суверенитет көнендә дә, Татарстан туграсы һәм байрагы көнендә дә булган иде. Ачык рәвештә массакүләм куркыту бара, хәтта татар байракларын гына тараткан кешеләрнең дә өйләренә киләләр. Бу — акылга сыймаслык хәл. Татар байракларын тарату – законга каршы гамәлме әллә?! Татарстан байрагы хәзер тыелганмы?! Ни өчен мондый күрелмәгән басым ясала?!

Бу юлы без активистларга саклану өчен полиция белән аралашудан читләшергә киңәш иттек. Шунлыктан, акция күчмә форматта үткәрелде: бер урында берничә минут байраклар тараттык, аннары икенче урынга күчә бардык. Шулай итеп, барлык төп үзәк урыннарны колачлап, барлык байракларны да таратып бетерә алдык, – дип сөйләделәр «Азатлык»та.

Конституция көнендә «Азатлык» лидеры татар халкының төп хокуклары һәм татар һәм рус телләре тигезлеген яклаган Конституциянең «йоклаучы» 8 нче маддәсе турында искә төшерде.

— Татарстан хакимиятләреннән татар халкының хокукларын яклау буенча җитди адымнар көтәбез. Татар телен мәктәпләрдә мәҗбүри укытуны кайтару, татар балалар бакчалары, мәктәпләр һәм университет кебек милли белем бирү системасын булдыру мөһим. Шулай ук Татарстан Президенты институтын һәм Конституция мәхкәмәсен дә кире кайтарырга кирәк. Без татар теленең дәүләт статусын гамәлгә куюны таләп итәбез. Моннан тыш, Татарстан Конституциясенең 11 нче маддәсенә ярашлы рәвештә республика дөньяви дәүләт булып тора, һәм дини оешмалар дәүләттән аерылган булырга тиеш. Шулай ук 12 нче маддә буенча Татарстанда идеологик күптөрлелек таныла. Хәтер көнендә митинг, йөрешләр һәм хәтта Сөембикә манарасы янында бабаларыбызны искә алу чараларын үткәрү тыелган вакытта, 4 ноябрьдә православ чиркәүләр йөреше үткәрелә. Бу Татарстан Конституциясе куйган тигезлек һәм гаделлек принципларына каршы килә, һәм без бу таләпләрнең үтәлүен сорыйбыз! — дип ассызыклады Нәбиуллин.

ТРЕБОВАНИЯ РАВНОПРАВИЯ И ДАВЛЕНИЕ НА АКТИВИСТОВ: акция «Азатлык» в День Конституции Татарстана

6 ноября в Казани активисты Союза татарской молодежи «Азатлык» провели традиционную акцию, посвященную Дню Конституции Республики Татарстан. В рамках мероприятия участники на улицах города раздали 3000 татарских флажков, подчеркивая значимость этого дня для татарского народа и укрепление его национального самосознания. Несмотря на официальные поздравления властей по случаю праздника, акция «Азатлык» столкнулась с попытками срыва.

Лидер движения «Азатлык» Наиль Набиуллин отметил, что Конституция Татарстана — это не просто юридический документ, а символ стремления татар к свободе, сохранению своих прав, культуры и языка. Он подчеркнул, что подобные акции напоминают обществу о важности национального единства, права народа на культурное развитие и необходимости борьбы за политические права нации. Для татарского народа День Конституции, по словам Набиуллина, является днем осознания своей идентичности и гордости за традиции, что придает ему особую значимость.

— Мы проводим эту акцию с 2009 года ежегодно. Основные цели — повышение национального самосознания татар и напоминание о Дне Конституции. Принятие основного закона Татарстана в 1992 году — одна из ключевых страниц новейшей истории Татарстана и татарского народа. Именно Конституция, утвердившая государственный статус татарского языка, предопределила многое, — отметил Наиль Набиуллин.

В этом году акцию едва не сорвали. По словам представителей «Азатлык», активисты и волонтеры стали «пропадать» уже за несколько дней до 6 ноября, а некоторые перестали отвечать на сообщения буквально за несколько минут до начала мероприятия. В центре города на традиционных местах раздачи флажков дежурило множество сотрудников полиции, а к некоторым активистам подходили неизвестные в штатском, после чего те исчезали.

— Это продолжение давления на татарское национальное движение и очередная попытка сорвать нашу акцию. В прошлом подобные инциденты происходили и в День суверенитета, и в День герба и флага Татарстана. В открытую происходит тотальное, массовое запугивание, приходят домой даже к тем, кто просто раздает татарские флажки. Это просто возмутительно. Это что противозаконно раздавать татарские флажки?! Флаг Татарстана сейчас вне закона?! Почему происходит такое беспрецедентное давление?!

В этот раз, чтобы избежать задержаний, мы рекомендовали активистам избегать общения с правоохранительными органами. Поэтому, акция стала кочующей, проходила в формате перемещений: раздавали флажки в одном месте несколько минут, затем переходили в другое. Так мы смогли охватить основные центральные локации, раздав все флажки, — рассказали в «Азатлык».

В День Конституции Татарстана лидер «Азатлык» напомнил об основных правах татарского народа и о «спящих» нормах Конституции, таких как статья 8, провозглашающая равноправие татарского и русского языков.

— Мы требуем от властей Татарстана решительных шагов по защите прав татарского народа. Важно вернуть обязательное изучение татарского языка в школах, создать полноценную систему национального образования, включая татарские детские сады, школы и университет. Также необходимо восстановить институт Президента Татарстана и Конституционный суд. Мы требуем, чтобы нормы о государственности и равноправии татарского языка действительно работали. Кроме того, согласно статье 11 Конституции Татарстана, республика является светским государством, и религиозные объединения должны быть отделены от государства. Статья 12 гарантирует идеологическое многообразие, запрещая установление какой-либо идеологии как государственной. Однако на практике митинги, шествия и даже поминальные мероприятия у башни Сююмбике в День памяти татарского народа запрещены, тогда как православные крестные ходы 4 ноября проводятся. Это нарушает принципы равноправия и справедливости, установленные Конституцией Татарстана, и мы требуем их соблюдения! — подчеркнул Набиуллин.

Кемнәргә тг да уку җайсыз татарча һәм русча яңалыкны түбәндәге сылтамалардан үтеп карарга була.
Кому неудобно читать новости в тг, можно почитать на сайте, на татарском и русском. ссылки ниже.

https://isxaki.com/2024/11/07/azatliq_aksiyase_konst/

https://isxaki.com/ru/2024/11/07/aksiya_vden_konstit_tataristana/

МЕНӘ ШУЛАЙ

Көн дә иртән “Великая Русь” дип,
Уяталар урыс чаңнары…
Менә тагын урыс кышы җитте,
Көрәп ява урыс карлары.

Тәрәзәмнән миңа карап тора
Меңәрләгән урыс каены,
Һәр каенда урыс ботагы бар,
Һәр ботагы урыс кайрылы.

Ишегемне ачып тышка чыгам,
Җәелеп ята урыс киңлеге,
Урыс киңлегендә мул урожай
Бирде быел урыс киндере.

Урыс киңлекләре тәмамлангач,
Каршы ала урыс урманы,
Һәрбер төбен берәр пооллитрга
Сатып эчә урыс Иваны.

Урманнарны урап өйгә кайтам,
Урыс мунчаларым ягылган,
Урыс тастымалын сыга-сыга
Урыс чәен эчәм табында.

Урыс мәе белән кәефләнәм,
Радиодан урыс акыра,
Телевизор Аша митрополит
Урыс чиркәвенә чакыра.

Хатыным да оныклары белән
Сука сөрә урыс телендә…
Менә шулай яшәп яткан булам
Мин – чи татар башкорт илендә.

Әнгам Атнабаев.
Уфа. 1991 ел.

500 язылучыга 22 кеше җитми) әйдә язылыгыз әле!)
https://www.youtube.com/shorts/J5FBw8gH3_M

Настоящий театр абсурда — это когда 6 ноября, в День Конституции Республики Татарстан, официальные лица громко заявляют о важности этой даты, отмечая её как праздник, символизирующий права и свободы, закрепленные в конституции Республики. Однако одновременно с этим происходят репрессивные меры в отношении активистов и волонтеров татарского национального движения, в частности Союза татарской молодежи "Азатлык", которые, проявляя искреннее патриотическое чувство, выходят на улицы Казани с татарскими флажками, чтобы поздравить горожан и напомнить о значении этого дня. Эти люди, выступающие в поддержку культуры и традиций, сталкиваются с давлением, запугиваниями и запретами, что ставит под сомнение саму суть праздника.

Ситуация напоминает театр абсурда, где реальность вступает в противоречие с декларируемыми ценностями. Праздник, который должен быть днем единения и уважения к культурным корням, в реальности превращается в повод для напряженности и контроля. Получается, что вместо свободного проявления гражданской активности и любви к своей культуре, инициатива сталкивается с неприятием, что особенно странно и горько именно в день, призванный олицетворять основные права и свободы.

Таким образом, наглядно демонстрируется двойственность отношения: с одной стороны, слова о поддержке и сохранении культуры, а с другой – попытки подавить малейшее проявление самостоятельной гражданской активности. Эта противоречивая ситуация вызывает закономерные вопросы о реальных приоритетах и об истинном значении праздника для властей.

Гаяз Исхакыйның "Зөләйха" китабы сатыла. Казанда кулдан тапшыру мөмкинлеге бар. Теләсә кайда җибәрә алабыз. Күпләп тә, берничә кеше берләшеп тә алырга мөмкин. Заказлау өчен безнең ботка языгыз.

Продаются книги "Зулейха" Гаяза Исхаки. В Казани можно лично приобрести. Отправим в любую точку страны. Для заказа пишите в бот.


@AzatliqElemta_bot

Һади Атласины искә алу.
"Азатлык" оешмасы архивыннан.
Безнең яңа ютуб сәхифәбез - Яңа милли юл. Язылыгыз!

Активисты "Азатлык" чтят память Хади Атласи. Из архива движения.
Подписывайтесь на наш новый ютуб канал - Новый национальный путь.
https://www.youtube.com/watch?v=w5-sOe3KHAk