‌
📜

🔴دیدار دوباره در کافه اروپا
اسلاونکا دراکولیچ

#کتاب‌پاره

#البساتین
@AlBasatin

مردی سرشار از عشق به امیر المؤمنین علیه السلام

حاج محمد مجتهدی، مؤسس و مدیر کتابخانه تخصصی امیرالمؤمنین در مشهد، که خدایش به سلامت دارد و بر توفیقاتش بیفزاید.

#البساتین
@AlBasatin

⚫️

🔸بر اساس خبر منتشر شده، پروفسور جوزف فان‌اس، پژوهشگر برجسته و باسابقه تاریخ کلام اسلامی و استاد بازنشسته دانشگاه توبینگن، یکشنبه گذشته (۲۰ نوامبر ۲۰۲۱) از دنیا رفته است.

🔸پژوهش‌های ارزشمند فان‌اس درباره تاریخ کلام اسلامی در قرون متقدم اگرچه خالی از خلل نیست، اما بسیار آموزنده و پر فائده است و مراجعه به آن بر هر پژوهشگر اندیشه اسلامی ضروری است.

🔸جای تأسف است که پس از حدود سی سال از نگارش کتاب «جامعه و کلام در قرن دوم و سوم هجری» هنوز ترجمه کامل این اثر مرجع به فارسی دستیاب نیست (بنگرید).

🔸گذشته از این کتاب، سایر آثار او از جمله مجموعه سه جلدی «یادداشت‌های کوتاه» او که در سال ۲۰۱۸ توسط انتشارات بریل منتشر شده، کتاب «یکی و دیگران» در باب ادبیات ملل و نحل و کتاب «شکوفایی علم کلام اسلامی» برای همه پژوهشگران تاریخ اندیشه اسلامی در قرون متقدم شایسته توجه است.

#البساتین

@AlBasatin

📚

🔴کلمات ائمه؛ شیخ صدوق و تکوین ادبیات حدیثی شیعه اثناعشری
گئورگ وارنر

🔸بی‌تردید محمد بن علی ابن بابویه معروف به شیخ صدوق نقشی عظیم در توسعه و شکل‌گیری حدیث شیعه امامیه در سال‌های نخست غیبت کبری داشته است و شناخت دقیق برای مطالعه تاریخ امامیه پس از غیبت ضروری است.

🔸گئورگ وارنر از اساتید جوان دانشگاه بوخوم است که در سال‌های اخیر درباره شیخ صدوق پژوهش کرده است و چند مقاله نیز درباره صدوق و آراء او منتشر کرده است.

🔸در کتاب حاضر که جدیدترین اثر وارنر است و در اصل تز دکتری او بوده، او پس از بیان مقدماتی حول زمانه و زمینه اجتماعی حیات صدوق، با تمرکز بر دو کتاب «التوحید» و «کمال الدین و تمام النعمة»، گزارشی از آراء صدوق و نقش او در توسعه ادبیات حدیثی شیعه اثناعشری ارائه داده است.

📚 The Words of the Imams:
Al-Shaykh Al-Saduq and the Development of Twelver Shi'i Hadith Literature, George Warner, I.B. Tauris, 2021

#معرفی_کتاب
#البساتین

@AlBasatin

📝

آیت اللهی که ترجیح می‌داد به او «آقا رضی» بگویند
✍🏻محمد مسجدجامعی

🔸در طی کمتر از یک سال تهران بخش مهمی از روحانیون معتبر و معمّر و مردمی خود را از دست داد، حضرات آیات: ضیاء آبادی، شریعتمداری، مرندی و بالاخره سیدرضی شیرازی.

🔸بخش متدین جامعه ما میراث‌دار تجربه گران‌سنگ و در عین حال بسیار پیچیده‌ای است که به سادگی اعتماد نمی‌کند و البته حق هم با اوست. فراز و نشیب‌های فراوان دهه‌های اخیر او را به چنین نتایجی رسانیده است. عدم حضور چنین شخصیت‌هایی، گسست‌های جبران‌ناپذیری در طبقه متدین عموماً سنتی ما ایجاد خواهد کرد.

🔸تهران دهه‌های بعد از جنگ دوم جهانی روحانیونی را می‌پسندید و می‌طلبید که به لحاظ رفتار و منش و کیفیت تعامل ویژگی‌های خاصی داشته باشند که از آن به «شهری» بودن تعبیر می‌کنیم و ایشان به واقع چنین خصوصیتی داشت. می‌دانست چگونه برخورد و صحبت و تعامل کند، به گونه‌ای که طرف مقابل جذب شود و بی‌تفاوت نماند واحیاناً نگریزد.

🔸این سخن در مورد روحانیون ادیان دیگر هم صحیح است و به ویژه آنانی که در ارتباطی مداوم با مردم هستند. اصولاً پدیداری «الهیات عملی» در بین کلیساهای اروپایی به همین علت بود. به این معنی که دریافتند می‌باید در ضمن دروس دانشگاهی و طلبگی به آنان آموزش دهند که چگونه با مردم برخورد و تعامل کنند و اینکه اصولاً طبقات و افراد مختلف چه ویژگی‌ها، چه تفاوت‌ها و چه توقعّاتی دارند و تحولات سریع در دوران جدید چگونه آنها را تحت تأثیر قرار می‌دهد. بواقع تعامل با مردم خصوصاً برای روحانیون یک فن است و یک هنر.

متن کامل این یادداشت در وبلاگ جناب آقای مسجدجامعی دستیاب است.

#یادداشت
#البساتین

@AlBasatin

📚

آن سوی پنجره
✍🏻محمد دولتی

🔸دکتر محمد دولتی، عضو هیات علمی و معاون پژوهشی دانشگاه قرآن و حدیث شهر ری، در این کتاب به سراغ مسأله فلسفه خلقت رفته و با نگاهی مبتنی بر قرآن و حدیث به این سوال پرداخته که «چرا خداوند من را خلق کرده است؟»

🔸 برای تهیه این کتاب می‌توانید از طریق کانال رواسی اقدام بفرمایید.

#معرفی_کتاب
#البساتین

@AlBasatin

📝

🔴آنچه در فتوحات پیشوایان غاصب به دست آمده، برای کیست؟

کشی چنین نقل می کند که عبد الجبار بن المبارک النهاوندی در سال 209 به حضور امام جواد علیه السلام رسید و گفت:
جانم به فدایت! برای ما از پدران شما نقل شده است که هر آنچه در فتوحات پیشوایان گمراه به دست آمده، برای امام است!
امام فرمودند:‌ آری چنین است!

#گرگیج

#البساتین
@AlBasatin

📝

⚫️تسلیت‌گوی خود شدیم!
✍️استاد حسن طارمی‌راد

🔸ساعت ٣ بامداد، بی دلیل تلفن را روشن می‌کنم، شاید برای تشخیص زمان؛ اما عبارت استرجاع ظاهر می‌شود و جلب توجه می‌کند. صفحه را باز می‌کنم، خبر سنگین است و بدون تأمل همان بیت منسوب به حضرت ولیعصر عجل الله تعالی فرجه الشریف را یادآور می‌شوم:
لا صوت الناعی بفقدک انه
یوم علی آل الرسول عظیم

🔸خبرها را از جاهای دیگر پیگیری می‌کنم و اطلاعیه دفتر حضرت شیخ المراجع را می‌خوانم و کلام استرجاع بر زبان جاری می‌کنم.

🔸ناگهان به گوشه ای از میز کار می‌نگرم و «منتخب الاثر» را که بیش از یک ماه است آنجا گذاشته ام می‌بینم و خاطرات مرور می‌شود. قرار بود از باب ادای دین مقاله‌ای در باره این اثر نفیس بنویسم و مطالب هم آماده بود، هنوز توفیق اتمام نیافته بودم. قریب نیم قرن از آشنایی و بهره‌مندی حقیر از این کتاب شریف می‌گذرد و از همان سال‌ها به برکت این کتاب و خلوص نویسنده‌اش چه درجاتی از معرفت نصیب شد. از آن زمان وامدار این عالم محقق مدافع حریم دین بودم و بعدها هرچه زمان گذشت بر استقامت او در سلوک دینی و دوری از اهواء و اغراض پی بردم. بزرگا مردی بود که از مرزبانی لحظه ای باز نمی ماند. شاید سه ماه پیش بود که مقاله‌ای را خوانده بود و ملاحظه‌ای داشت و به فوریت پیغام و تذکار داد.

🔸باری، در همان دقایق بر خود نهیب زدم که کوتاهی تا به کی! صبح، اما ساعت ٨ به سراغ خبر رادیو رفتم برای شنیدنِ بیشتر، و دریغا! خبری کوتاه و معرفی مردی که دست‌کم هشتاد سال در عرصه علم دین قدم و قلم زده و صیت دانش و تقوا و ادب علمی‌اش بر همه، از خواص و عوام، آشکار است و قریب سی سال در جایگاه مرجعیت قرار داشته است، در کوتاهترین گزاره‌ها و شاید گزاره‌های کم اهمیت. راستش شگفت زده شدم و خود را تسلی دادم که لابد هنوز نمی‌دانند ثلمه یعنی چه، و خلأ ناشی از فقدان استوانه علم و اجتهاد چقدر دغدغه می‌آفریند! شاید هم منتظر دریافت پیام‌های مقامات و مراجع بوده اند تا پیش دستی نکرده‌ باشند.

🔸در هر صورت باید به خودمان تسلیت بگوییم و از محضر حضرت بقیةالله ملتمسانه درخواست جبران کنیم. آمین.


#البساتین
@AlBasatin

📝

لا صوت الناعی بفقدک انه
یوم علی آل الرسول عظیم

#البساتین
@AlBasatin

🗓

«اجازات عام در حدیث امامیه: کارکرد، گستره و ارتباط با تبدیل اسناد»

ارائه‌دهنده: مصطفی بارگاهی
پژوهشگر حدیث، رجال و نویسنده کانال «حدیث، فهرست، رجال»

🗓 امروز پنج‌شنبه ۱۴ بهمن - ساعت ۶ تا ۸ شب (به وقت ایران)

🔸 برای شرکت در این نشست به این لینک مراجعه بفرمایید.

🔸 چکیده این ارائه و توضیحات تکمیلی درباره آن در کانال «معرفة الرجال» ارائه شده است.

#البساتین

@AlBasatin

📚

آداب کتاب‌خواری
روایت‌هایی از زندگی با کاغذ و کلمه
✍🏻احسان رضایی

🔸احسان رضایی و قلمش برای نسل من که نوجوانی‌مان با همشهری جوان گذشته، چیزی از جنس نوستالژی است. اسم‌ خیلی از نویسندگان و آثار کلاسیک و مهم و خیلی اصطلاحات را برای بار اول در یادداشت‌های رضایی و دوستانش در گزارش‌ها و پرونده‌های ادبیات همشهری جوان خواندم و با کمک اینها جهانم به تدریج بزرگتر شد.

🔸حالا در این کتاب کوتاه ولی بسیار جذاب، رضایی یک بار دیگر دست خوانندگانش را گرفته و به دریای کتاب برده، دریایی که هیچش کرانه نیست و حال غرقه در آن را نداند خفته بر ساحل!

🔸اگر کتاب‌باز و کتاب‌خوار هستید، از این کتاب غافل نشوید، حتماً در صفحات آن خاطرات آشنای خودتان را خواهید خواند.

#معرفی_کتاب
#البساتین

@AlBasatin

🗓

🔴 مدرسه تابستانه مطالعات اسلامی
(دوره مقدماتی، به صورت مجازی)

با حضور هفت تن از پژوهشگران ایرانی
هفت هفته، هفت شاخه

🔘 پیشااسلام (دکتر محمدعلی خوانین‌زاده)
🔘 سیره‌پژوهی (دکتر محمدکاظم رحمتی)
🔘 مطالعات قرآن و تفسیر (دکتر مهرداد عباسی)
🔘 حدیث‌پژوهی (دکتر سعید شفیعی)
🔘 فقه‌پژوهی (دکتر سعید عدالت‌نژاد)
🔘 کلام‌پژوهی (دکتر محسن فیض‌بخش)
🔘 شیعه‌پژوهی (دکتر محمد جاودان)


🔸 زمان برگزاری: 23 تیر لغایت 3 شهریور 1401
🔸 مهلت ثبت‌نام: 15 تیر 1401


🔸 برای اطلاع از جزئیات بیشتر و ثبت‌نام به کانال مرکز حوزوی پژوهش‌های تاریخ اسلام مراجعه کنید.

#رویداد_علمی
#البساتین

@AlBasatin

🔸از صبح در این اندیشه بودم که درباره امیرالمومنین چه بنویسم و چه نقل کنم، دیدم علی علیه السلام بالاتر و والاتر است از هر چه به خاطرم می‌رسد و بر زبانم جاری می‌شود.

🔸عبدالحمید بن ابی‌الحدید به‌جا سروده است:

أنا في مَديحكَ أَلكنٌ لا أَهتَدي
وأنا الخَطيب الهبرزيُّ المصقعُ

أسعدَ اللهُ ایامَّکم و الحمدُ لِله الّذی جعلَنا مِنَ المُتمسِّکینَ بِولایةِ أمیرِ المؤمنینَ وَ الأئِمّةِ المَصومینَ عَلیهِمُ السلام

#البساتین
@AlBasatin

📝

🔸در دفاع از میراث حسینی، باید قاعده "المؤمن کیّس" را سرلوحه قرار دهیم و دچار اشتباهاتی از سنخ زیر نشویم...

#یادداشت

#البساتین
@AlBasatin

‌
🔴الحاد در جامعه مصر؛ اسلام‌گرایان مقصرند یا سکولارها؟
✍🏻اسماعیل المصری

🔸...هرکدام از مدیران مساجد که سیادت وزارت اوقاف را نپذیرفته بودند، برکنار شده و ائمه جماعاتی که در برابر دولت جدید سر تعظیم فرو نیاورده بودند، مورد تهدید قرار می‌گرفتند. بدین ترتیب اغلب ائمه جماعات که تحت‌نظر وزارت اوقاف بودند، به خبرچین‌هایی تبدیل شدند که وظیفه داشتند در صورت مشاهده کوچک‌ترین اقدامی خارج از چارچوب وزارت اوقاف و الازهر، نیروهای امنیتی را مطلع سازند. به سبب استیلای این قبیل کنترل‌ها بر مؤسسات دینی رسمی، خطبه‌های نمازجمعه برای جوانان ملال‌آور و سنگین به شمار آمده و پرداختن به دروس دینی را، امری تاریخ‌گذشته انگاشتند.

🔸...دولت مصر هرآن‌کس که مشی سیاسی او را تأیید نمی‌کرد، به حاشیه راند و از میان شیوخ و علما تنها کسانی در صحنه باقی ماندند که رژیم عبدالفتاح السیسی را بدون قیدوشرط تأیید و آن را همراهی می‌کردند.

🔸...جامعه تدریجاً قطب‌نمای اخلاقی خود را از دست داد. این ازهم‌گسیختگی به‌گونه‌ای است که امکان ترمیم آن در کوتاه‌مدت، غیرممکن به نظر می‌رسد. در نتیجه فضای بسته حاکم بر جامعه و همچنین عدم وجود بستری مناسب برای فعالیت جنبش‌های حامی اصلاحات اجتماعی، ارزش‌های جامعه مصر رنگ باخت و پدیده‌هایی نوظهور و نامأنوس همانند زنای با محارم، الحاد، خیانت به همسر، همجنس‌گرایی و کودک‌آزاری، انتشار گسترده‌ای پیدا کرد.

🔸...جوانان آرمان اسلامی دیگری را نیافتند که به آن گرایش پیدا کرده و هویت خویش را از طریق آن ابراز دارند، لذا حس ازخودبیگانگی، ناامیدی و پوچ‌گرایی بر ایشان مستولی شد. تا آنجایی که حتی برخی از فرزندان شیوخ، دین‌داران و داعیان دین، به زمره ملحدین و خدا ناباوران پیوستند! بنابراین، هویت، چشم‌انداز و برنامه محوری در زندگی جوانان از بین رفت و جای خود را به پوچ‌گرایی و بیهوده‌گرایی در دین و ایدئولوژی داد.


🔴پ.ن: اگرچه مقاله فوق درباره تجربه کشور اسلامی دیگری نگاشته شده، اما مطالعه دقیق آن می‌تواند ما را در فهم برخی از مشکلات خودمان یاری کند.
مگر مولای ما نفرموده بود که «اىْ بُنَىَّ انّى‏ وَ إنْ لَمْ اكُنْ عُمِّرتُ عُمُرَ مَن كانَ قَبلى‏ فَقَد نَظَرتُ فى‏ اعمالِهِم وَ فَكَّرتُ فى‏ اخبارِهِم وَ سِرتُ فى‏ آثارِهِم حَتّى‏ عُدتُ كَاحَدِهِم بَل كأنّى‏ بِمَا انتَهى‏ الَىَّ مِن امُورِهِم قَد عُمِّرتُ مَعَ اوَّلِهِم الى‏ اخِرِهِم فَعَرَفتُ صَفْوَ ذلِكَ مِن كَدَرِهِ وَ نَفعَهُ مِن ضَرَرِهِ»

#البساتین
@AlBasatin
‌

🔴جلوه انصار
یادنامه مرحوم حاج محمدتقی انصاریان

🔸چهل روز پیش، جامعه فرهنگی-مذهبی ایران به سوگ مرحوم حاج محمدتقی انصاریان نشست، بزرگ‌مردی که از پیشروان نشر دینی بود و از سال‌های جوانی تا روزهای پایانی عمر خود در مسیر تبلیغ دین کوشید.

🔸در چهلمین روز درگذشت مرحوم انصاریان، یادنامه‌ای با عنوان «جلوه انصار» به همت خانواده و فرزندانش منتشر شده و در دسترس قرار گرفته است. به گمان من، ارزشمندترین و درس‌آموزترین بخش این یادنامه، زندگی‌نامه خودنوشت مرحوم انصاریان است که در آن شرحی از وضعیت زندگی و فعالیت‌های فرهنگی خود ارائه داده است و به تعبیر خود او:

🔸«ذكر این مسائل به این مناسبت عنوان میگردد تا معلوم كند میتوان با مدیریت صحیح و بدون نیاز به ساختمان‌ها، بودجه‌ها و... كلان‌، كارهای فرهنگی ارزشمندی صورت داد و امید آن كه اهالی فرهنگ كشور ما با مطالعه این كتاب و نیز كتاب چکیده حیات كه بعد از این ان شاء الله به چاپ خواهد رسید و حاوی خاطرات مهمی از زندگی حقیر و نیز حوادث قبل و بعد از انقلاب كبیر اسلامی است، بتوانند توشه‌ای ولو اندک از تجربه‌های حقیر برگیرند و پندی بیاموزند».

#معرفی_کتاب

#البساتین
@AlBasatin

‌
📝
🔴45 سال «مؤسسه مطالعات اسماعیلی»

🔸به احتمال زیاد هر کسی که در حوزه مطالعات اسلامی سری گردانده است، حداقل یک بار نام «مؤسسه مطالعات اسماعیلی» را شنیده است. این مؤسسه 45 سال پیش و در سال 1977 میلادی (1356 شمسی) در لندن با هدف ترویج آموزش و مطالعه آکادمیک اسلام و خصوصاً تشیع اسماعیلی در لندن تأسیس شده است.

🔸در روزهای اخیر و در آستانه چهل و پنجمین سالگرد تأسیس این نهاد، گزارشی درباره فعالیت‌های این مؤسسه منتشر شده است که تأمل در آن و مقایسه آن با وضعیت مؤسسات پژوهشی در ایران می‌تواند درس‌آموز باشد. در ادامه چند آمار جالب از این گزارش را ارائه خواهم کرد، در هنگام مطالعه این آمارها توجه داشته باشید که بودجه سالانه این مؤسسه پژوهشی در حدود 20 میلیون پوند (حدود 900 میلیارد تومان) است.

🔸تعداد منابع انسانی
مؤسسه مطالعات اسماعیلی کار خود را با تنها شش نفر پرسنل آغاز کرده که سه نفر از ایشان هیأت علمی و سه نفر دیگر کادر اجرایی بوده اند.
امروز (پس از 45 سال) مؤسسه مطالعات اسماعیلی 120 نفر پرسنل، شامل پژوهشگر، مدرس، کتابدار، ویراستار و کادر اجرایی دارد.

🔸کتابخانه و موزه
کتابخانه مؤسسه اکنون مشتمل بر بیش از 54هزار جلد کتاب است. علاوه بر کتب چاپی، اشیائی از میراث هویتی اسماعیلیه دارند (مانند نسخ خطی، سکه‌ها و...) در این مرکز جمع‌آوری شده است. برای مثال حدود 3000 نسخه خطی در کتابخانه مؤسسه وجود دارد.


🔸خروجی‌ها
در این مؤسسه تا کنون حدود 150 جلد کتاب تألیف شده است و تعداد زیادی کتاب به زبانهای مختلف ترجمه شده است.
همچنین در مؤسسه، یک برنامه تحصیلی برای کودکان اسماعیلی از پیش‌دبستان تا دبیرستان به ده زبان تألیف شده است که نسخه دیجیتال آن به زودی عرضه خواهد شد.

🔸دوره‌های آموزشی
از 2001 تا کنون حدود 3000 نفر در دوره‌های آموزشی مؤسسه (دوره‌های تبلیغ، تدریس و...) شرکت کرده‌اند. علاوه بر این تا کنون 731 نفر از دوره‌های آموزش عالی (ارشد و دکتری)‌ مؤسسه فارغ التحصیل شده اند. از این گروه، از سال 1997 تا کنون 53 کمک هزینه تحصیل دکتری دریافت کرده اند.


🔸خبر جالب دیگری که در این هفته دیدم، کناره‌گیری دکتر فرهاد دفتری از مدیریت مؤسسه مطالعات اسماعیلی پس از 34 سال است. دکتر دفتری که خود پژوهشگری شناخته شده و توانمند است از سال 1988 مدیریت مؤسسه را، نخست به تنهایی و در سال‌های اخیر در کنار دیگران، بر عهده داشته و طبیعتا ثبات او در کنار توانمندی‌های شخصی‌اش به توسعه مستمر مؤسسه کمک کرده است.

🔸برای مطالعه گزارش کامل و دیدن خط زمانی مؤسسه از ابتدا تا کنون، این لینک را ببینید.

#البساتین
@AlBasatin

‌
📜
🔴سناریوهای آینده حجاب در ایران

جمع‌بندی نهایی گزارش آینده‌نگاری الزام به حجاب در افق 1411
به همت گروه بررسی‌های راهبردی میراث


#گزارش

#البساتین
@AlBasatin

‌
📚
🔴تجدد اسلامی و مسیحیت:
خوانشی انتقادی از آثار محمد رشید رضا و همکارانش (1898-1935)
✍🏻عمر ریاض

درباره محمد رشید رضا و تأثیر او در تاریخ روشنفکری و تجددخواهی مصریان آثار متعددی نگاشته شده است.

در کتاب «تجدد اسلامی و مسیحیت» که به تازگی از سوی انتشارات بریل منتشر شده و به صورت آزاد در دسترس است (لینک کتاب)، عمر ریاض با بررسی مجموعه مقالاتی که در المنار، به سردبیری محمد رشید رضا و به قلم او و برخی دیگر از اندیشمندان متجدد مصری، در نقد آراء مسیحیان عرب و جریان‌های تبشیری مسیحی نگاشته شده و با ضمیمه ساختن مجموعه‌ای از اسناد تازه انتشار یافته تلاش کرده است تصویری از چگونگی تقابل رشید رضا و هم‌قطارانش با جریان مسیحیت در دهه‌های نخست قرن بیستم در مصر ارائه دهد.

#اسلام_و_مسیحیت
#معرفی_کتاب

@AlBasatin