📝

🔴در رثای پارسای بسیاردان
✍🏻استاد حسن طارمی‌راد

انالله و انا الیه راجعون

🔸دو سه ساعت از دریافت خبر وفات استاد عظیم الشأن پارسا و بسیاردان می‌گذرد. مرور سریع بر روزهای درس «شرح اشارات» که گرانبار از افادات عالمانه در اقالیم علوم بود، خاطراتی نیک را زنده کرد.

🔸هر روز قریب پنج دقیقه قبل از شروع درس با طمأنینه‌ای شگفت و گام‌هایی استوار از خانه به مسجد معصومیه می‌آمد، کنار صندلی درس می‌نشست و سر ساعت ١٠ بر جایگاه تدریس قرار می‌گرفت و مباحث را از کتاب می‌خواند و شرح می‌فرمود، و چه بقاعده و در چارچوب موضوع.
از توضیحات لغوی و کلامی و عرفانی دریغ نداشت، اما پیوسته یادآوری می کرد که خواجه اشارات را در نظام مشاء شرح کرده، هرچند خود به فلسفه اشراق معتنی بوده است.

🔸آنچه بیش از هر چیز در محضر او مشهود بود حرمت‌گذاری به علم و عالمان بود. با ابتهاجی کم‌نظیر از یافته‌های علمی سخن می‌گفت، خواجه طوسی را با تمام وجود می‌ستود و تدبیر و حکمتش را ارج می‌نهاد. نسخه‌ای نفیس از تحریر اقلیدسی مؤیّد الدین عْرضی داشت و معتقد بود همین نسخه به رؤیت خواجه رسیده بوده است. دلیل این نظر را از ایشان جویا نشدم اما حالت نشاط و شادابی ایشان را هنگامی که به صفحات کتاب نظر می‌افکند هرگز از یاد نمی‌برم. می‌فرمود چشم خواجه بر این صفحات افتاده است، پس ارزشی فراتر از تصور دارد.

🔸وقتی به نمط مقامات العارفین رسید، مطالب بلندی بیان کرد و مهمتر آنکه می‌فرمود نقل است که ابن سینا این نمط را پس از کسب یک تجربه عرفانی نوشته است‌. کتابخانه فاخری داشت و چه بزرگوارانه داشته‌هایش را -که بعضی از آنها منحصر به فرد بودند- در اختیار طلاب قرار می‌داد، با آنکه به تجربه می‌دانست گاهی آن کتاب‌ها بازگردانده نمی‌شوند. حتی نسخه‌های خطی تألیفات خود را نیز به آسانی برای استنساخ به اشخاص امانت می‌داد و گاه اشاره می کرد که شرح اشاراتش را که پر از حواشی بوده به یکی از دوستان همدرسش در تهران امانت داده بوده و دیگر برنگشته است، بنابراین یکبار دیگر بر نسخه ای دیگر حاشیه زده است.

🔸محضرش راستی را که مشوق علم‌آموزی و علم‌دوستی همراه با وارستگی بود. سخن کوتاه کنم و ذکر نکته‌‌های بسیار دیگر را به وقت دیگر وانهم. به روح این استاد فقید درود می‌فرستم.

اللهم احشره مع اولیائک محمد و آله الطاهرین

#یادداشت

#البساتین
@AlBasatin

📝

🔴استاد حکیمی به مثابه یک شهروند
✍🏻پیمان اسحاقی

🔸من در این یادداشت کوتاه قصد دارم بر اساس مطالعه آثار استاد حکیمی، تجربه زیسته خود با ایشان و هم‌نشینی با دوستان وی، به وجه شهروندی استاد، به عنوان عضوی از جامعه ایرانی و جهانی، توجه بدهم و درباره آن نکاتی را بیان کنم.

🔸آن نکات برای من، بازخوانی خاطراتی شیرین و آموزنده از گذشته و برای خوانندگان، شامل اطلاعاتی شاید کمتربازگوشونده درباره آن مرحوم است. هم‌چنین می‌تواند بینش‌هایی درباره ایشان و نیز درباره نسبت اندیشه و کنش وی ارائه دهد.

متن کامل این یادداشت را در فایل پیوست یا سایت روزنامه شهرآرا مطالعه بفرمایید.

#یادداشت

#البساتین
@AlBasatin

📚

🔴آیین در ایران
نگاه به دیانت باب از دریچه‌ی اصلاح مذهب تشیّع
نویسنده: میرزا یحیی دولت آبادی
به‌کوشش: سیدمقداد نبوی رضوی

🔸پیشتر ضمن معرفی کتاب «تاریخ بی غرض» نوشته بودم که در سال‌های اخیر جناب آقای سید مقداد نبوی رضوی اسناد، آثار و پژوهش‌های بسیار قابل توجه و جالبی درباره تاریخ عصر مشروطه با تمرکز بر نقش‌آفرینی بابی-ازلیان نهان‌زیست منتشر کرده‌اند. در روزهای اخیر، کتاب «آیین در ایران» نوشته میرزا یحیی دولت‌آبادی به کوشش جناب آقای نبوی رضوی منتشر شده است. مصحح مقدمه‌ای تفصیلی و محققانه در معرفی نویسنده، اثر و تحلیل انتقادی محتوای کتاب نوشته است.

🔸میرزا یحیی دولت‌آبادی، فرزند میرزا هادی دولت‌آبادی، از نویسندگان و فعالان سیاسی مشهور پایان عصر قاجار و اوائل عصر پهلوی به شمار می‌آید و زندگی‌نامه خودنوشت او با عنوان «حیات یحیی» یکی از منابع مهم تاریخ عصر قاجار است. میرزا یحیی و پدرش میرزا هادی از کسانی هستند که در عصر قاجار به گرایشات ازلی متهم شده اند، اما بسیاری (از جمله خود میرزا یحیی در «حیات یحیی») این اتهام را نفی کرده و آن را ساخته و پرداخته می‌دانند.

🔸کتاب «آیین در ایران» که بر اساس قرائن آخرین نگاشته میرزا یحیی است، به روشنی نشان می‌دهد که اتهام ازلی بودن میرزا یحیی ریشه در واقعیت دارد. میرزا یحیی در این کتاب که موضوع آن تحولات دینی ایران، از عصر باستان تا دوره معاصر، است از دعوت باب دفاع می‌کند و عقائد بابی-ازلی را ترویج می‌دهد. جالب این که به همین دلیل (یعنی ترویج اندیشه بابی)، هیأت ممیزی کتاب در دوره پهلوی از انتشار این کتاب ممانعت نموده است (بنگرید).

🔸به هر حال این کتاب، خصوصا با مقدمه عالمانه مصحح و مجموعه تصاویر و اسناد چاپ شده در انتها، قطعه‌ای جدید از تصویر دوره پایانی قاجاریه به دست می‌دهد، دوره‌ای که با وجود قرب زمانی هنوز نقاط مبهم و خاکستری بسیاری دارد و تا شناخت دقیق و کامل آن فاصله داریم.

#معرفی_کتاب

#البساتین
@AlBasatin

‌
📜

🔴دیدار دوباره در کافه اروپا
اسلاونکا دراکولیچ

#کتاب‌پاره

#البساتین
@AlBasatin

مردی سرشار از عشق به امیر المؤمنین علیه السلام

حاج محمد مجتهدی، مؤسس و مدیر کتابخانه تخصصی امیرالمؤمنین در مشهد، که خدایش به سلامت دارد و بر توفیقاتش بیفزاید.

#البساتین
@AlBasatin

⚫️

🔸بر اساس خبر منتشر شده، پروفسور جوزف فان‌اس، پژوهشگر برجسته و باسابقه تاریخ کلام اسلامی و استاد بازنشسته دانشگاه توبینگن، یکشنبه گذشته (۲۰ نوامبر ۲۰۲۱) از دنیا رفته است.

🔸پژوهش‌های ارزشمند فان‌اس درباره تاریخ کلام اسلامی در قرون متقدم اگرچه خالی از خلل نیست، اما بسیار آموزنده و پر فائده است و مراجعه به آن بر هر پژوهشگر اندیشه اسلامی ضروری است.

🔸جای تأسف است که پس از حدود سی سال از نگارش کتاب «جامعه و کلام در قرن دوم و سوم هجری» هنوز ترجمه کامل این اثر مرجع به فارسی دستیاب نیست (بنگرید).

🔸گذشته از این کتاب، سایر آثار او از جمله مجموعه سه جلدی «یادداشت‌های کوتاه» او که در سال ۲۰۱۸ توسط انتشارات بریل منتشر شده، کتاب «یکی و دیگران» در باب ادبیات ملل و نحل و کتاب «شکوفایی علم کلام اسلامی» برای همه پژوهشگران تاریخ اندیشه اسلامی در قرون متقدم شایسته توجه است.

#البساتین

@AlBasatin

📝

آیت اللهی که ترجیح می‌داد به او «آقا رضی» بگویند
✍🏻محمد مسجدجامعی

🔸در طی کمتر از یک سال تهران بخش مهمی از روحانیون معتبر و معمّر و مردمی خود را از دست داد، حضرات آیات: ضیاء آبادی، شریعتمداری، مرندی و بالاخره سیدرضی شیرازی.

🔸بخش متدین جامعه ما میراث‌دار تجربه گران‌سنگ و در عین حال بسیار پیچیده‌ای است که به سادگی اعتماد نمی‌کند و البته حق هم با اوست. فراز و نشیب‌های فراوان دهه‌های اخیر او را به چنین نتایجی رسانیده است. عدم حضور چنین شخصیت‌هایی، گسست‌های جبران‌ناپذیری در طبقه متدین عموماً سنتی ما ایجاد خواهد کرد.

🔸تهران دهه‌های بعد از جنگ دوم جهانی روحانیونی را می‌پسندید و می‌طلبید که به لحاظ رفتار و منش و کیفیت تعامل ویژگی‌های خاصی داشته باشند که از آن به «شهری» بودن تعبیر می‌کنیم و ایشان به واقع چنین خصوصیتی داشت. می‌دانست چگونه برخورد و صحبت و تعامل کند، به گونه‌ای که طرف مقابل جذب شود و بی‌تفاوت نماند واحیاناً نگریزد.

🔸این سخن در مورد روحانیون ادیان دیگر هم صحیح است و به ویژه آنانی که در ارتباطی مداوم با مردم هستند. اصولاً پدیداری «الهیات عملی» در بین کلیساهای اروپایی به همین علت بود. به این معنی که دریافتند می‌باید در ضمن دروس دانشگاهی و طلبگی به آنان آموزش دهند که چگونه با مردم برخورد و تعامل کنند و اینکه اصولاً طبقات و افراد مختلف چه ویژگی‌ها، چه تفاوت‌ها و چه توقعّاتی دارند و تحولات سریع در دوران جدید چگونه آنها را تحت تأثیر قرار می‌دهد. بواقع تعامل با مردم خصوصاً برای روحانیون یک فن است و یک هنر.

متن کامل این یادداشت در وبلاگ جناب آقای مسجدجامعی دستیاب است.

#یادداشت
#البساتین

@AlBasatin

📚

آن سوی پنجره
✍🏻محمد دولتی

🔸دکتر محمد دولتی، عضو هیات علمی و معاون پژوهشی دانشگاه قرآن و حدیث شهر ری، در این کتاب به سراغ مسأله فلسفه خلقت رفته و با نگاهی مبتنی بر قرآن و حدیث به این سوال پرداخته که «چرا خداوند من را خلق کرده است؟»

🔸 برای تهیه این کتاب می‌توانید از طریق کانال رواسی اقدام بفرمایید.

#معرفی_کتاب
#البساتین

@AlBasatin

📝

🔴آنچه در فتوحات پیشوایان غاصب به دست آمده، برای کیست؟

کشی چنین نقل می کند که عبد الجبار بن المبارک النهاوندی در سال 209 به حضور امام جواد علیه السلام رسید و گفت:
جانم به فدایت! برای ما از پدران شما نقل شده است که هر آنچه در فتوحات پیشوایان گمراه به دست آمده، برای امام است!
امام فرمودند:‌ آری چنین است!

#گرگیج

#البساتین
@AlBasatin