🔰 کتاب جدید مدرسی طباطبایی: متن و تفسیر: امام جعفر صادق و میراث او در فقه اسلامی

جدیدترین کتاب دکتر حسین مدرسی طباطبایی، استاد دانشگاه پرینستون، در ۲۱ تیر ماه سال بعد توسط انتشارات دانشگاه هاروارد منتشر خواهد شد.

این کتاب به بررسی ویژگی های اصلی اندیشه فقهی امام جعفر صادق می پردازد. آثار متعددی به زبان‌های مختلف در نیم قرن گذشته برای معرفی این مکتب فقهی و تاریخ، نظریه حقوقی و ماهیت آن در چارچوب فقه شیعی پدید آمده است.

در حالی که تحقیقات پیشین بر وضعیت فعلی این مکتب در شکل توسعه‌یافته‌ی آن متمرکز شده، این کتاب تاریخی فکری از چگونگی شروع مکتب جعفری را ارائه می‌دهد. این مکتب در گفتمان عمومی فقهی اواخر دوره امویان و اوایل دوره عباسی پدیدار شد، اما مشخص بود که در برخی رویکردها با دیگر مکاتب اصلی آن زمان تفاوت داشت؛ ابزارهای تفسیر فقهی را به طور عام توسعه داد، تا جایی که با هیچ یک از همتایان خود در سنت فقهی اسلامی برابری نمی‌کرد. این کتاب علاوه بر ترسیم ریشه‌های این مکتب، رویکرد تفسیری امام صادق را در مورد تعدادی از مسائل خاص، قوانین حقوقی، پیش‌فرض‌ها و سایر ابزارهای تفسیری بررسی می‌کند.

#انعکاس_کتاب
@Inekas

🔰 انتشار کتاب «عربی قرآنی: از خاستگاه حجازی تا سنت‌های قرائت کلاسیک آن»

نوشته مارین فان‌پوتن

🔻 دریافت فایل تمام متن کتاب

🔷 چکیده کتاب:
زبان قرآن چه بوده است و ما چطور این را می‌دانیم؟ امروزه قرآن در ده روایت مختلف تلاوت می‌شود که جزئیات زبانی آنها با یکدیگر ناسازگارند. این اثر نخستین لایه زبانی قرآن را آشکار می‌کند و نشان می‌دهد که متن به گویش بومی حجازی نوشته شده است، و در قرن‌های پس از آن، خوانندگان مختلف قرآن، شروع به دیدن متن قرآنی به عنوان متن عربی کلاسیک کردند؛ که منجر به تبدیل این متن به یک ایده‌آل زبانی جدید، یعنی زبان آرمانی العربیه شد. این مطالعه، داده‌های دست‌نوشته‌های قرآنی کهن، آثار نحویون عربی قرون میانه و داده‌های فراوان مربوط به قرائات قرآن را به کار می‌گیرد تا به بینش‌های جدیدی در تاریخ زبانی عربی قرآنی دست یابد.

#انعکاس_کتاب
@inekas

🔰 «یهودیان و قرآن»

✍🏻 نویسنده: مئیر ام. بار آشر
اطلاعات کتاب‌شناسی کتاب:
Bar-Asher, Meir M. Jews and the Qur'an. Princeton University Press, 2022.

🔷معرفی فصل به فصل کتاب:
کتاب یهودیان و قرآن به رغم عنوانش تنها به بررسی روابط یهودیان و قرآن نمی‌پردازد بلکه پا را فراتر گذاشته و حجم قابل توجهی از آن مربوط به بحث‌های غیر قرآنی است. این کتاب مرور نسبتا مختصری بر رابطه یهودیان و اسلام است.

فصل اول این کتاب به کانتکست تاریخی یهود قرن هفت در حجاز و شبهه جزیره می‌پردازد. در حقیقت در این فصل بحث مطرح شده درباره ریشه‌های یهودیان شبه جزیره است و به این سوال‌ها می‌پردازد که آنها به چه دلیل به شبه جزیره نقل مکان کرده‌اند و وقتی از یهودیت در آن موقعیت خاص جغرافیایی و تاریخی سخن می‌گوییم منظور ما دقیقا چه نوع یهودیتی است؟ یکی از شواهدی که در این فصل بدان استناد شده کتیبه نبونید پادشاه بابل در چند قرن قبل میلاد مسیح است. نبونید لشکرکشی‌هایی به شبه جزیره کرده بود و عده‌ای بر این باورند که یهودیان شبه جزیره در حقیقت بقایای افرادی بوده‌اند که همراه نبونید بدان جا نقل مکان کرده و پس از لشکرکشی در آنجا ساکن شده‌اند. عده دیگری بر این باورند که پس از دومین تخریب معبد سلیمان (ُSecond Temple) و متعاقب سرکوب تیتوس رومی برخی از یهودیان به شبه جزیره پناه آورده‌اند.
نویسنده در ادامه به این موضوع می‌پردازد که یهودیان شبه جزیره با سرزمین مقدس ارتباط‌هایی داشته‌اند و حتی گاهی مرده‌های خود را برای تدفین به آنجا می‌برده‌اند. از خلال همین بحث به این می‌پردازد که آنها چه نوع یهودیانی بوده‌اند؟ آیا آنها یهودیان ربانی بوده‌اند یا یهودی مسیحی و یا گونه پروتو-قرئیم؟ برای پاسخگویی به این سوال اطلاعاتی که در منابع اسلامی درباره یهودیان آمده‌ نیز در این کتاب مورد بررسی قرار گرفته است. نویسنده این ادعا که بنی النضیر و بنی قریظه "کاهنان" و از نسل هارون بوده‌اند را با شواهد غیر اسلامی مقایسه کرده و در نهایت به این نتیجه می‌رسد که نمی‌توان درباره ماهیت یهودیان شبهه جزیره پا را از حدس و گمان فراتر گذاشت و نتیجه‌گیری قطعی کرد.
همچنین در این فصل به رابطه پیامبر با یهودیان پرداخته شده و بر اساس قرآن و سیره این طور نتیجه‌گیری شده که این رابطه در ابتدا کم تنش بوده اما کم کم این روابط حسنه رو به زوال گذاشته تا اینکه منجر به اخراج یهودیان از مدینه شده است. این کتاب اما در خصوص کشتار بنی قریظه تردیدهایی را ابراز می‌کند، از این حیث که قرآن به عنوان سند معاصر (برخلاف سیره که دهه‌ها بعد از پیامبر به نگارش درآمده) کشتار جمعی مخالفان یهودی و یا چیزی شبیه به آن را انعکاس نداده و همین امر تردیدهایی را در اصالت نقل سیره از کشتار قریظه به دنبال خواهد داشت.

در فصل دوم کتاب به ترسیم چهره یهودیت در قرآن می‌پردازد؛ بدین ترتیب که در برخی از آیات به برگزیده بودن این قوم و همچنین سرنوشت آنان پرداخته شده اما در برخی آیات دیگر یهودیان مذمت شده‌اند که به زعم نویسنده این ترسیمی دوگانه از چهره یهودیان قرآن است. یکی از ارجاعات قرآن در خصوص یهودیان اعتقاد آنان به الوهیت عزیر است و نویسنده با ذکر این نکته که این ادعا هیچ شاهد کتاب مقدسی (Biblical) ندارد بر ابهامات موجود در رابطه با ماهیت یهودیت حجاز در قرن هفتم میلادی تاکید کرده است.

در فصل سوم داستان‌های کتاب مقدسی و پسا‌ کتاب مقدسی که در قرآن به آنها اشاره شده است را بررسی و آنها را با روایات یهودی مقایسه می‌کند. کتاب این نکته را اشاره می‌کند که داستان‌های قرآن محصول اقتباس مستقیم از کتاب مقدس نیست بلکه قرآن این روایات را با توجه به اهداف خود و جهان بینی خود بازپردازی کرده است و روایت مطلوب خود را ارائه داده است.

فصل چهارم به مقایسه قوانین قرآنی-اسلامی با قوانین یهودی می‌پردازد و می‌گوید که از دیدگاه قرآن احکام سختگیرانه حلیت و حرمت خوردنی‌ها و نوشیدنی‌ها که برای یهودیان بیان شده به صورت اولیه در آیین یهود وجود نداشته و در حقیقت قوانین ثانویه‌ای هستند که به دلیل خطاهای آنان به قوانینشان افزوده شده است.

فصل پنجم فصل بسیار کوتاهی در خصوص منابع قرآنی ذمه است. کتاب در این فصل به پیمان عمر/عهود عمریه و مباحث دیگر می‌پردازد.

نویسنده در انتهای کتاب توضیح می‌دهد که با جستجو در اینترنت می‌بینیم که جریان پایداری از دوره‌ها و منابع و غیره وجود دارد که با به کار گرفتن یک سری آیات و احادیث و تکرار آنها در صدد اثبات این ادعا است که "قرآن به دنبال انتقاد کردن از یهودیان و اثبات عدم حقانیت آنان است". در این میان در جهان اسلام صداهای آرام‌تر دارند تلاش می‌کنند که خود را به گوش برسانند اما باید اعتراف کرد که هنوز تفوق چندانی نیافته‌اند.


🔻دانلود PDF فهرست، مقدمه کتاب

#انعکاس_کتاب
@inekas

🔰 کتاب «متن و تفسیر، امام جعفر صادق و میراث او در فقه اسلامی» اثر دکتر حسین مدرّسی طباطبائی، در انتشارات دانشگاه هاروارد منتشر شد.

🔹 لینک خرید کتاب

🔺به زودی تصویر مقدمه و گزارشی از محتوای این کتاب ارزشمند، در کانال انعکاس قرار خواهد گرفت.

#انعکاس_کتاب
@Inekas

🗓

🔴برای آشنایی با سخنرانان و موضوع ارائه‌های ایشان در مدرسه تابستانی انعکاس به لینک‌های زیر مراجعه کنید:

📌هولگر زلنتین:
مفاهیم طهارت از کتاب مقدس تا قرآن

📌نصرت نیلساز:
تاریخ گذاری متون کهن تفسیری: مطالعه موردی تفسیر منسوب به ابن عباس

📌نورا اشمید:
اندرز و قانون در قرآن و اسلام نخستین

📌بهنام صادقی:
گاهشماری قرآن: یک برنامه پژوهشی سبک‌سنجانه

📌مارین فن پوتن:
عربی قرآنی: از خاستگاه حجازی، تا سنت‌های کلاسیک قرائت آن

📌آلا وحیدنیا:
خاستگاه جغرافیایی مصاحف کهن و الگوهای اولیه کتابت

📌نجم حیدر:
هویت شیعی در اسلام نخستین

📌ایلکا لینستت:
پیامبر و میثاق مدینه

📌احسان روحی:
تاریخ یا قصه‌های آبا و اجدادی؟ رویکردی ادبی به نقل‌های ترورهای سیاسی منتسب به پیامبر در سیره

📌محمد قندهاری:
در جستجوی سلیم‌بن‌قیس تاریخی

📌مرتضی کریمی‌نیا:
«مصحف مشهد رضوی»: سندی تازه در تاریخ قرآن از قرن نخست

📌هادی تقوی:
نسبت مجنون و راعنا به پیامبر اکرم: دریافتی از هوشع ۹:۷ بر اساس قرآن

📌خوان کول:
مجازات زنا در حقوق رومی متأخر و قرآن

📌طلوع خادم‌الشریعه:
‌مطالعۀ نقد متنی قرآن: نگاهی فیلولوژیکی، الهیاتی و هرمنوتیکی (Textual Critical study of the Qur'an)

📌خداداد رضاخانی:
اسلام متقدم در گستره امپراطوری ساسانی: منابع و شواهد مادی

📌سیف‌الدین کارا:
مسئله تحریف قرآن بر اساس روایات سنی و شیعه

📌ایهاب بدیوی:
یکتاپرستی در اسلام نخستین

📌النور سلار:
پالیمپسست صنعا: مادیت‌بخشی به مصاحف

📌محسن گودرزی:
تفسيرى نو از مفهوم حنيف در قرآن

🔺 برای مشاهده جدول برنامه مدرسه تابستانی آن‌لاین «اسلام در دوره نخستین» به اینجا مراجعه کنید، تا ۱ شهریور برای ثبت‌نام در مدرسه تابستانی فرصت دارید!

#مطالعات_اسلامی
#رویداد_علمی

@AlBasatin

🔰 نسخه‌ی الکترونیک پیش از انتشار کتاب «متن و تفسیر، امام جعفر صادق و میراث او در فقه اسلامی» اثر حسین مدرسی طباطبایی (انتشارات دانشگاه هاروارد، ۲۰۲۲) در وبسایت Shariasource منتشر شد.

🔹 اطلاعات کتابشناسی
Hossein Modarressi, Text and Interpretation Imam Jaʿfar al-Ṣādiq and His Legacy in Islamic Law , Harvard University Press, 2022

🔹 لینک خرید کتاب
🔹 ترجمه چکیده کتاب

🔺به زودی گزارشی از محتوای این کتاب، در کانال انعکاس قرار خواهد گرفت.

#انعکاس_کتاب
@Inekas

🔰 معرفی کتاب «متن و تفسیر: امام جعفر صادق و میراث او در فقه اسلامی»

✍🏻 نوشتهٔ حسین مدرسی طباطبایی (استاد دانشگاه پرینستون)

🔹 ترجمهٔ علیرضا دهقانی

🔻دریافت فایل PDF کتاب

🔷 بخش آغازین درآمد کتاب:

این کتاب می‌کوشد ماهیت و ویژگی‌های اصلی اندیشه‌های فقهی امام جعفر صادق، عالم و فقیه برجستۀ مدینه در نیمهٔ اول قرن دوم هجری را شناسایی کند.

در دوران خلافت امویان که از سال ۴۱ تا ۱۳۲ هجری قمری بر جهان اسلام حکومت کردند، گرایش‌های مختلفی در تفسیر و استدلال فقهی عمدتاً در حجاز و عراق پدیدار شد.

نسلی از فقیهان به‌کمک محافل شاگردان وفادارشان مجموعه‌ای از مناظره و مباحثه را با طرفداران مواضع رقیب شکل می‌دادند. این روندها به‌تدریج به مشخصه‌های فکری و سپس طی چند دهه به مکاتب فقهی محلی تبدیل شدند. برخی از این مکاتب محلی توانستند پیروانی فراتر از خاستگاه خود بیایند و به دیگر بخش‌های جهان اسلام گسترش یابند.

هریک از این مکاتب معمولاً به نام فقیهی برجسته در اوایل اسلام شناخته می‌شود که آغازگر، رهبر یا نمایندهٔ آن به شمار می‌آید. این مکاتب، کمک‌های ارزشمندی به جامعهٔ جوان مسلمان در [پیدایش و گسترشِ] نظرات فقهی‌اش کردند. اندک مکاتبی که از کوران حوادث زمانه گذر کردند، جوامع بزرگ پیروان خود را ساختند و تا دوران ما آگاهی‌بخشی به طرز تفکر فقهی مسلمانان را ادامه دادند.

مکتبی که در پژوهش حاضر بر آن تأکید می‌شود، در اواخر دورهٔ خلافت امویان پدید آمده است. این مکتب به امام ابوعبدالله جعفر بن‌محمد الصادق فقیه مورد احترام اهل مدینه تعلّق داشت.

چنان‌که معاصران وی نیز می‌دانستند، او از شخصیت‌‌های بزرگوار خاندان پیامبر (اهل‌البیت) به شمار می‌رفت. از زمان حیات وی، مکتبش به مکتب جعفری معروف بود و پیروانش جعفری خوانده می‌شدند.

این مکتب در طول زمان مانند دیگر مکاتب فقهی اسلامی، مکتبی تثبیت‌یافته گردید که نظریهٔ فقهی خاص خود و روش‌های تجزیه و تحلیل متمایز از دیگران را داراست.

این مکتب مظهر سنّت زنده‌ای است که سیزده قرن استمرار یافته، هم‌اکنون بیش از دویست میلیون پیرو در سراسر جهان دارد و میراث آن در هزاران کتاب نگهداری می‌شود که فهرست بلندبالایی از نظریات متفکران اصیل فقهی را در بر دارد؛ به‌ویژه در دو حوزهٔ تفسیر متون فقهی و قراردادها، این سنت تا حدی گسترش یافته که در مقایسه با همتایانش در سنت‌های فقهی اسلامی یگانه است.

در نیم‌قرن گذشته آثار پرشماری به زبان‌های گوناگون برای معرفی این مکتب، تاریخ، نظریات و محتوای آن پدید آمده است؛ از جمله یک تک‌نگاری به زبان انگلیسی که در سال ۱۹۸۴ از این نویسنده منتشر شد. اما همگی این آثار، بر مراحل بعدی مکتب، و شکل توسعه‌یافته و گسترش‌یافته‌اش متمرکز شده است.

هدف پژوهش حاضر به عنوان تألیفی در زمینهٔ تاریخ اندیشه این است که چگونگی آغاز این مکتب را نشان دهد و پیشینه‌ای ترسیم کند که آن را بازنماید.


🔷 فهرست تفصیلی محتوای کتاب:

🔹درآمد

🔹 فصل ۱: ابعادی از زندگانی امام

۱. پدر وی: امام باقر

۲. زندگی شخصی

۳. مواضع سیاسی

۴. در جایگاه یک فقیه

۵. حلقهٔ شاگردان

۶. ردّ فرقه‌گرایی

۷. دربارۀ جعل حدیث

۸. دیدگاه‌ها دربارۀ سنن دینی


🔹فصل ۲: مکتب فقهی امام

۱. علی: پدر میراثِ فقهی اهل‌بیتِ پیامبر

۲. منابع بنیادین: قرآن به‌مثابه متن و معیار و سنّت پیامبر

۳. شیوۀ تفسیر قرآن

۴. تفسیر خارج از چارچوب متن به‌مثابهٔ اقدامی مخاطره‌آمیز

۵. استنتاج‌های فقهی

۶. قواعد و اصول فقهی: اصل اباحه| اصل طهارت| اصل استصحاب| اصل نفی حرج | اصل نفی ضرر| آثار مترتّب بر جهل/ برائت و احتیاط | اثر عذر/ بیماری و ناتوانی | آثار مترتّب بر رضایت و عدم رضایت | تعهّدات محدود به زمان | قانون به‌رسمیت‌شناختن ازدواج غیرمسلمانان | آثار روابط نامشروع | قاعدهٔ شروط |قاعدهٔ ضَمان | اختیارات حاکم | قاعدهٔ سوق‌المسلمین | قاعدهٔ جبران خسارت | قاعدهٔ فراغ | شریعت و معنویت | شریعت و نمادگرایی | تعریف واژگان و تطبیق بر مصداق


🔹 فصل ۳: مسائل خاص فقهی این مکتب
۱. تودۀ مردم در مقابل گروهی خاص/ مخالفت با باورهای رایج
۲. تقیه: رازداری محتاطانه
۳. متعه/ ازدواج موقت
۴. سه‌طلاقه‌کردن
۵. سایر موضوعات مرتبط با زندگی خصوصی
۶. مسح بر کفش در وضو
۷. بلندخواندن بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم در نماز
۸. سایر مسائل نماز: اذان | جمع بین دو نماز
۸. سهام مازاد بر دارایی (مسألة العول)
۹. سه بزرگتر از چهار: یک پارادوکس ریاضیاتی

🔹فصل ۴: گزیده‌ای از پاسخ‌ها در مسائل و ابواب فقهی مختلف

۱. نمونه‌هایی از پاسخ‌های امام محمد باقر به پرسش‌های فقهی

۲. نمونه‌هایی از پاسخ‌های امام جعفر صادق به پرسش‌های فقهی در باب طهارت، نماز، زکات، حج، جهاد، قراردادها، نذر و عهد، هدیه، آزادی برده، ازدواج، طلاق، قضاوت، حدود و قصاص و ارث.

#انعکاس_کتاب
@Inekas

‌
🗓
🔴تحصیل علوم انسانی و ضرورت یادگیری زبان‌های تخصصی

🔸بدون شک در روزگار ما، زبان بین‌المللی همه علوم زبان انگلیسی است و هر پژوهشگری و دانش‌جویی که توانایی کافی در زبان انگلیسی نداشته باشد، از جدیدترین و دقیق‌ترین پژوهش‌های زمینه تخصصی خود عقب خواهد ماند.

🔸گذشته از این مسأله عمومی، در اکثر رشته‌های علوم انسانی اکتفا به زبان انگلیسی لازم اما ناکافی است. پژوهشگران رشته‌های علوم انسانی به دلائل گوناگون نیاز به یادگیری زبان‌های تخصصی متعدد، ولو در حد توانایی خواندن اولیه متون، دارند. برای مثال دانشجویان رشته‌های ادیان، تاریخ ایران و اسلام، علوم قرآنی و... نمی‌توانند بدون کسب مهارت در زبان‌هایی همچون عربی، عبری، سریانی، آرامی و... خود را در تراز دانشجویان توانمند دانشگاه‌های برتر جهان به حساب آورند. تنها به عنوان یک شاهد، چند روز پیش به طور اتفاقی در صفحه یکی از اساتید دانشگاه بُن (آلمان) دیدم که آشنایی با سیزده زبان را در رزومه خود یاد کرده است (پیوند)!

🔸متأسفانه در کشور ما امکان تحصیل و یادگیری عمیق بسیاری از این زبان‌ها برای بسیاری از دانشجویان ممکن نبوده است. از حدود دو سال پیش و پس از برگزاری مدرسه تابستانه مطالعات تطبیقی قرآن و عهدین به همت انعکاس، دوست عزیزم آقای امیررضا حقیقت‌خواه که در حال حاضر به عنوان دانشجوی دکتری در دانشگاه کاتولیک لوون مشغول تحصیل است، دوره‌های متعددی برای آموزش زبان عبری کتاب مقدس و عبری مدرن به صورت آنلاین برگزار کرده است. من شخصاً از دانش امیررضا در زبان‌های متعددی که با آن آشناست، بسیار بهره برده‌ام و به همه کسانی که علاقه به یادگیری زبان عبری دارند پیشنهاد می‌کنم دوره آموزشی او را از دست ندهند.

🔸دوره آموزشی جدید امیررضا، تا چند روز دیگر آغاز خواهد شد و هنوز برای ثبت‌نام در آن فرصت باقی است. برای ثبت‌نام و آگاهی از محتوای این دوره‌ها می‌توانید از طریق این دو پیوند برای دوره «عبری کتاب مقدس» و «عبری مدرن» استفاده کنید.

🔸پ.ن: جهت رفع ابهام، معرفی این دوره آموزشی و ثبت‌نام اشخاص در آن، هیچ منفعت مادی برای صاحب این صفحه‌کلید به ارمغان نخواهد آورد!

#بایبل
#رویداد_علمی

@AlBasatin

🔰 معرفی کتاب «شریعت ورای بنی‌اسرائیل: از بایبل تا قرآن»

✍🏻 اثر هولگر زلنتین (انتشارات آکسفورد)

Holger M. Zellentin (2022), Law Beyond Israel: From the Bible to the Qur'an, Oxford Studies in the Abrahamic Religions, Oxford University Press.

📝 معرفی از: امیررضا حقیقت‌خواه و فرناز صدیق حمیدی

🔻 برای دریافت فایل کتاب به این‌جا مراجعه کنید.

#انعکاس_کتاب
@inekas