البساتین | محمدرضا معینی
2.1K subscribers
882 photos
8 videos
254 files
323 links
اخبار و یادداشت‌هایی در مطالعات اسلامی

📝 #یادداشت
📚 #معرفی_کتاب #معرفی_مقاله
🗓 #رویداد_علمی
🔖 #دوره_آموزشی


✍🏻 محمدرضا معینی
@MRezaMoini
Download Telegram
📚
🔴قرآن و نخستین ادوار تفسیری شیعه امامیه
مئیر براشر
✍🏻 محمدرضا معینی

🔸پروفسور مئیر براشر Meir M. Bar-Asher، استاد مطالعات اسلامی در دانشگاه عبری اورشلیم و شاگرد برجسته اتان کلبرگ است. او هم اکنون رئیس گروه زبان و ادبیات عربی در این دانشگاه است، همان جایی که اتان کلبرگ بیشتر عمر فعالیت علمی خود را در آن سپری کرده است. براشر همانند استاد خود توجه ویژه‌ای به مطالعه تشیع و منابع حدیثی متقدم آن دارد.

🔸کتاب حاضر با نام اصلی
Scripture and Exegesis in Early Imāmī Shiism
در سال 1999 منتشر شده و یکی از آثار بسیار مهم او و از جمله اولین آثاری است که در فضای غربی درباره تفاسیر متقدم امامیه نگاشته شده است.

🔸براشر در این کتاب به بررسی چهار تفسیر متقدم امامی پرداخته؛ تفسیر فرات کوفی، علی بن ابراهیم قمی، محمد بن مسعود عیاشی و محمد بن ابراهیم نعمانی. او این تفاسیر چهارگانه را ذیل عنوان «مکتب تفسیری امامیه پیش از آل بویه» تحلیل کرده و بعد از معرفی هر یک از این تفاسیر، ویژگی‌ها و اصول مشترک این تفاسیر را بر رسیده است.

🔸کتاب قطعا در دوره خودش و برای مخاطب غربی بسیار ارزشمند بوده است. همانطور که براشر در مقدمه اشاره کرده در هنگام نگارش این کتاب تعداد بسیار اندکی پژوهش مستقل درباره تفاسیر امامیه در دسترس بوده و پژوهش براشر از این جهت فضل تقدم دارد.

🔸اگرچه در دو دهه گذشته در مورد بسیاری از موضوعات مطرح شده در این کتاب پژوهش‌های جدید در فضای اسلامی و غربی صورت گرفته است، اما هنوز بعضی از نکات مطرح شده در کتاب همچون تحلیل لایه روایات ابوالجارود در تفسیر قمی و تحلیل برخی از روایات خاص موجود در تفاسیر متقدم (مثل روایات آخر الزمانی ناظر به نابودی بنی امیه) جذاب و قابل استفاده است.

#معرفی_کتاب
#البساتین
@AlBasatin
📚

🔴کتاب امیرالمومنین علیه السلام الی قاضی الاهواز

🔸وقتی «رفاعة بن شدّاد بجلی» از سوی امیرالمؤمنین علیه السلام به قضاوت اهواز منصوب شد، نامه‌ای به سوی حضرت نوشت و از ایشان درخواست کرد راهنمایی عملی برای تصدی این جایگاه برای او بنویسند. امیرالمؤمنین علیه السلام در پاسخ او رساله‌ای مشتمل بر توصیه‌هایی برای تولّی مقام قضا نوشتند.

🔸در عین شهرت بسیار زیاد این رساله، روایت کامل آن چندان شناخته شده و متداول نبوده و فقرات آن به صورت مجزا نقل می‌شده است.

🔸حضرت آیت الله استاد سید محمدرضا حسینی جلالی با دستیابی به دو نسخه خطی از متن این رساله و با تخریج فقرات آن از منابع دیگر، این رساله را تصحیح نموده و به طبع رسانیده‌اند.

🔸رساله مشتمل بر 140 فقره است که در هر فقره قاعده‌ای فقهی یا وصیت و توصیه‌ای اخلاقی بیان شده.

🔶گذشته از محتوای ارزشمند و فوق العاده این رساله، که می‌توان آن را در کنار رساله به مالک اشتر به عنوان دو سند از الگوی حکمرانی مطلوب دینی به شمار آورد، شیوه تصحیح این نسخه و تایید اعتبار آن توسط استاد حسینی جلالی می‌تواند به عنوان یک الگو برای سنجش اعتبار نسخ وجاده‌ای مورد توجه قرار گیرد.


#معرفی_کتاب
#البساتین
@AlBasatin
📚

🔴نگاهی نو به اثبات وجود خداوند در فیزیک و فلسفه معاصر
رابرت اشپیتزر
ترجمه میثم توکلی بینا

🔸تحولات عظیم فیزیک جدید در حدود یک سده اخیر، نگاه سنتی و پیشین به کائنات را به چالش کشیده است و درک ما را از جهان پیرامون خود دگرگون ساخته است. به طور خاص برخی از نظریات و یافته‌های فیزیک جدید این توانایی را دارند که برخی از استدلال‌های کیهان‌شناختی بر وجود خالق متعال برای کائنات را به چالش بکشند.

🔸در این نقطه تعارض یا اختلاف میان گزاره‌های دینی و نظریات علمی، طیفی از نظریات مختلف فلسفی شکل گرفته است که یک سر آن گروهی از باورمندان به سازگاری میان علم و دین و سوی دیگر آن ناسازگارباوران قرار می‌گیرند. البته هر دوی این گروه‌ها (سازگارباوران و ناسازگارباوران) در درون خود گرایش‌ها و نظریات متنوعی را شامل می‌شوند.

🔸رابرت اشپیتزر کشیش و فیلسوف مسیحی و نویسنده این کتاب، در طیف سازگارباوران قرار می‌گیرد. او از یک سو به جد معتقد است که ادله فلسفی و متافیزیکی برای اثبات وجود خداوند کفایت می‌کند و «علم نمی‌تواند به شکل معتبری برای اثبات یک ادعای متافیزیکی استفاده شود»، اما اگر کسی بخواهد از مسیر ادله کیهان‌شناختی مساله وجود خدا را مورد بررسی قرار دهد، شواهد کیهانی و فیزیکی بیشتر به سود وجود خدا و تایید کننده وجود او هستند تا شاهدی بر عدم وجود خدا.

🔸اشپیتزر تاکید می‌کند که «بدون استفاده از علم مدرن، مبانی عقلانی کافی برای اثبات وجود آفریننده وجود دارد، اما استدلال‌های فلسفی و متافیزیکی محض و استدلال‌هایی که مبتنی بر یافته‌های دانش نوین هستند، می‌توانند به مثابه مکمل و تاییدکننده یکدیگر دیده شوند». از این جهت اشپیتزر نقطه نظری بسیار بدیع و جالب دارد.

🔸دکتر میثم توکلی بینا، عضو هیات علمی انجمن مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران ترجمه‌ای بسیار روان و ساده از کتاب به دست داده است، اگرچه بخش‌هایی از کتاب، خصوصا بخش اول آن که ادبیاتی علمی و فنی دارد، سخت‌خوان و دیر فهم است، اما ترجمه کتاب در فهم آن دشواری بیشتری نیفزوده و مسیر خوانش و فهم متن را تسهیل کرده است.


#معرفی_کتاب

#البساتین
@AlBasatin
Robert_J_Spitzer_New_Proofs_for_the_Existence_of_God_Contributions.epub
638.1 KB
📚

متن انگلیسی کتاب معرفی شده در پست بالا

🔴New Proofs for the Existence of God: Contributions of Contemporary Physics and Philosophy

Robert J. Spitzer (2010)

#معرفی_کتاب

#البساتین
@AlBasatin
📝

🔴پژوهش‌های باستان‌شناختی و تاثیر آن بر حل معضلات فقهی

🔶یکی از واحدهای اندازه‌گیری فاصله طولی که در قرون متقدم اسلامی در جزیرة العرب رواج داشته «میل (جمع: أمیال)» است. بر اساس گزارش‌های تاریخی به نظر می‌رسد در مسیرهای تردد مهم، تعدادی سنگ (الأمیال الحجریة) در فواصل مشخص نصب می‌شده و این سنگ‌ها علاوه بر اینکه راهنمایی برای یافتن مسیر بوده است، معیاری برای طی مسیر و فاصله پیموده شده نیز به حساب می‌آمده است. به عنوان مثال بر اساس متون تاریخی در مسیر میان مکه و مدینه حدود 150 میل سنگی وجود داشته است.

🔶دکتر عبدالله القاضی استاد دانشکده معماری و نقشه برداری در دانشگاه عبدالرحمن بن فیصل در عربستان سعودی است. یکی از پروژه‌های علمی او در بیست سال گذشته، تلاش برای یافتن شواهد تاریخی در مورد «الأمیال الحجریة» بوده است.

[ادامه متن در لینک]

#معرفی_کتاب
#البساتین

@AlBasatin
📚

🔴 توثیق اکتشاف علامات الامیال الحجریة علی طریق القوافل
من مکة المکرمة الی المدینة المنورة باستخدام نظم المعلومات الجغرافیة

عبدالله بن حسین القاضی (2014)

مقاله عبدالله القاضی در سال 2014 که نتایج اولیه پژوهش‌هایش درباره میل‌های سنگی در آن منتشر شده است.

#معرفی_کتاب
#البساتین

@AlBasatin
📚

🔴متن‌کاوی، تأملاتی تئوریک در باب تصحیح، بازسازی و متن پژوهی
دکتر مجتبی مجرد

🔸مسأله نحوه تعامل با نسخ خطی و متون کلاسیک قرن‌هاست که توجه عالمان و دانشمندان را به خود مشغول ساخته و در طول تاریخ سنت‌ها و رویکردهای متنوعی نسبت به این مسأله به وجود آمده است.

🔸در سده اخیر و در ایران، مجموعه آثار کلاسیک بسیاری "تصحیح یا بازسازی" شده است و دانشمندان بسیار بزرگی همچون علامه قزوینی در این حوزه تلاش‌های درخوری انجام داده اند، اما توجه مستقل به رویکرد و سنت کلان تعامل با متن بسیار اندک و کم مقدار است و باید از لا به لای آثار و نوشته‌های این عالمان بزرگ، با تلاش بسیار رویکرد و نگرش کلان ایشان درباره چگونگی تعامل با متون کلاسیک را استخراج نمود.

🔸دکتر مجتبی مجرد، عضو هیأت علمی دانشگاه بجنورد، که پیش از این رساله دکتری‌اش با عنوان "سنت تصحیح متن در ایران پس از اسلام" به چاپ رسیده بود، در اثر جدید خود تلاش کرده است از جنبه کلان و تئوریک به مسأله تعامل با متن بپردازد. او در این کتاب از تفکیک میان سنت‌های "تصحیح"، "بازسازی" و "متن‌پژوهی" آغاز کرده است و نقش ایدئولوژی در تطورات تاریخی متن را مورد توجه قرار داده است. دو فصل پایانی کتاب به مسأله اعتبارسنجی نسخ خطی و مسأله نسخه‌بدل‌ها اختصاص یافته است.

🔸کتاب "متن‌کاوی" اگرچه حجمی بسیار کم دارد، اما به مدد دانش و تتبع گسترده مؤلف که نمونه روشن آن در پژوهش پیشین ایشان درباره تاریخ سنت تصحیح متن قابل مشاهده است، کتابی پربار و بسیار ارزشمند است که مطالعه آن برای همه کسانی که به نوعی در مقام تعامل با متون کلاسیک هستند ضروری به نظر می‌رسد.

🔸فهرست و صفحات نخست این کتاب به پیوست تقدیم می‌شود.

#معرفی_کتاب

@AlBasatin
متن کاوی - مجتبی مجرد - صفحات نخست.pdf
660.2 KB
📚

🔴متن‌کاوی، تأملاتی تئوریک در باب تصحیح، بازسازی و متن پژوهی
دکتر مجتبی مجرد

فهرست و صفحات نخست کتاب

#معرفی_کتاب

#البساتین
@AlBasatin
📚
🔴پنج کتاب برای ورود به دنیای «فلسفه دین»

«فلسفه‌ی دین یکی از پرسش‌برانگیز‌ترین و در عینِ حال هیجان‌انگیزترین حوزه‌های فلسفه است که شاید خیلی‌ها دوست داشته باشند به‌طور جدی در آن قدم بگذارند.»

حامد قدیری در این پست از صفحه‌ی اینستاگرامِ لوگوس، در پاسخ به این سوال که برای آشنایی با فلسفه دین چه کتاب‌هایی خوب است، به سبک سایت مشهور پنج کتاب، پنج کتاب برای آشنایی اولیه و ورود به عرصه مطالعه فلسفه‌ی دین معرفی کرده است و من اطمینان دارم که پیشنهادات حامد قدیری قابل پیشنهاد است!

#معرفی_کتاب

@AlBasatin
📚
🔴تاریخ زبان‌های سامی
اسرائیل ولفنسون

🔸کتاب «تاریخ زبان‌های سامی» نگاشته اسرائیل ولفنسون یکی از آثار کلاسیک در زمینه مطالعه تاریخی-تطبیقی زبان‌های سامی است. ولفنسون در سال 1899 و در خانواده‌ای یهودی در فلسطین متولد شد و در مصر تحصیل کرد. ظاهراً او نخستین شخص یهودی است که از الجامعة المصریة مدرک دکتری گرفته است. ولفنسون (یا چنانچه خود او می‌نویسد: ابو ذؤیب) سالها صاحب کرسی آموزش زبان‌های سامی در دانشگاه‌های مختلف مصر و فلسطین بوده است.

🔸کتاب حاضر (که نسخه عربی آن از این لینک دستیاب است) از جهات مختلف اثری قوی و قابل توجه به حساب می‌آید. مهم‌ترین جهت اهمیت و ارزش این کتاب این است که نویسنده به زبان های سامی (خصوصا عبری و عربی) تسلط بسیار عمیقی داشته و ساختارهای موازی این زبان‌ها را به خوبی تشخیص و توضیح داده است. از جهت دیگر، با توجه به اینکه بسیاری از متون سامی (عبری، سریانی و...) در این کتاب به خط عربی نوشته شده، استفاده از این کتاب برای افرادی که هنوز با خطوط سامی آشنا نیستند بسیار راهگشا و ساده خواهد بود.

🔸اما به نظر من، مهم ترین اشکال این کتاب این است که در حدود 80 سال پیش نوشته شده و در سال‌های پس از نگارش این کتاب و خصوصاً در چند دهه اخیر، یافته‌های بسیار زیادی همچون سنگ نوشته‌ها، نسخ خطی، متون و... کشف شده‌ است که دانش ما را از تاریخ زبان‌ها و خطوط سامی عمیق‌تر کرده است. به طور طبیعی این کتاب از این یافته‌های جدید بهره‌مند نیست.

🔸به عنوان یک نمونه از جدیدترین آثاری که در زمینه مطالعه تاریخی-تطبیقی زبان‌های سامی نگاشته شده و شایسته ترجمه است، می‌توان به ویراست دوم کتاب «زبان‌های سامی» از انتشارات راتلج اشاره کرد.

#معرفی_کتاب

#البساتین
@AlBasatin