PDF | Larrun monografikoaren 304. zenbakia

🔒 Gero eta hedabide gehiago ari da webgunea giltzarrapoz ixten eta informazio hori jasotzearen trukean dirua eskatzen. ARGIAn, aldiz, argi dugu eduki guztiak irekita mantenduko ditugula: astekaria osorik duzu eskura Argia.eus-en, baita albisteak, podcastak eta multimedia kanala ere. Guztia doan eta libre.

Zergatik? Besteren artean, desinformazioari aurre egiteko. Ezkerreko ikuspegi batetik, Euskal Herri kritiko, konprometitu eta euskalduna elikatu nahi dugu.

🔓 Lagundu zeuk ere sare libreari eusten.
https://www.argia.eus/eginargiakoa

Kaixo, irakurle 👋

❗️ Donostiako emakume batek salatu du Ertzaintza bere aurka oldartu ostean ZIUan amaitu zuela, konorterik gabe https://labur.eus/y8CpE

👮‍♂️ Migratzaileak delinkuentziarekin lotu eta mugen kontrola areagotzearen alde egin du Pirinio Atlantikoetako prefetak https://labur.eus/9VUtQ

⚖️ (Goiko bideoan) La Manada-ko bi kideri zigorra murriztearen aurka agertu da Nafarroako Gobernua https://labur.eus/mEurB

🏘 Hirigintza araudia malgutu eta etxebizitzen eraikuntza sustatzeko dekretua sinatu du Jaurlaritzak https://labur.eus/BS5AO

Gero arte 😘

ELKARRIZKETA |“COPELen leloa argia zen: amnistia ala ihesa”

Banku atrakatzailea, presoa, Trantsizio garaian espetxetan borroka historikoa piztu zuen COPEL taldeko sortzailea, euskal talde armatuetako kideen laguna, ostalaria, militantea, libertarioa, ortuzaina. Gauza asko izan da eta da oraindik ere Daniel Pont. Abenduan Girona utzi eta Euskal Herrian itzulia egin zuen bere bizitza jasotzen duen liburua aurkezteko, Entre el azar y la necesidad. Historia de una vida (Zoriaren eta beharraren artean. Bizitza baten historia, Virus, 2024).

➡️ Irakurri osorik hemen: https://labur.eus/Ab99c

Gaurko egunez 2003an, Euskaldunon Egunkaria itxi zuen indarrez Espainiako Guardia Zibilak. Euskaraz argitaratzen zen egunkari nazional bakarra, Juan del Olmo Espainiako Auzitegi Nazionaleko epailearen aginduz zigilatu zuten.

Aspaldiko urteetan Madrilgo komunikabideek euskararen erakunde guztien aurka eginiko eraso mediatiko luzearen emaitza izan zen. Guardia Zibilak Euskaldunon Egunkaria, ARGIA eta Jakin aldizkariko egoitzak eta Ikastolek Elkarteko Donostiako bulegoak miatu zituen. Euskaldunon Egunkaria itxi, prezintatu eta bederatzi arduradun atxilotu zituen: Martxelo Otamendi zuzendaria, Iñaki Uria kontseilari delegatua, kontseiluko beste bost kide eta Joan Mari Torrealdai Jakin-eko zuzendaria eta Pello Zubiria ARGIAko zuzendariaren albokoa. Bost egun egin zituzten inkomunikatuta eta torturatuak izan ziren.

Gehiago:

1914: Julia de Burgos idazlea jaio zen https://labur.eus/8tUiL

1988: Iparretarrak erakundeko bost kide atxilotu zituzten Bokalen, goizaldean https://labur.eus/mzyxW

👋 Ostegun on lagunak,

🆓 49 urte preso pasa ondoren, libre utzi dute Leonard Peltier AEBetako ekintzaile ezaguna.

Peltier: “Azkenean libre naiz, gaurkoa egun ederra da” https://labur.eus/7zZva

🔹Zer gertatu da DBH 2n? “Ezohiko bi jaitsiera handi” nabarmendu ditu ebaluazio diagnostikoak zientzia eta gaztelanian https://labur.eus/D64jn

🔹Zinegile baten “Israelen aurkako diskurtsoa” ari dira ikertzen Alemanian https://labur.eus/d7eZO

🔹Friedrich Merz kontserbadorea, Alemaniako hauteskundeak irabazteko faboritoa https://labur.eus/VEgIo (Xuban Zubiriaren analisia)

🔹Gasteiz eta Burgos artean AHTa eraikitzen hasteko lanak, aurrera https://labur.eus/P33Vv (Gedar)

Laster arte!

👋🏽 Eguerdion, lagunok:

💣🗣 Trumpek Zelenskiri “diktadore” deitu ostean, guda amaiera aztergai Europar Batasunean ere https://labur.eus/aGhSC

👮🏻‍♂️ Udaltzain eredu “hurbila” bultzatzeko, lan eskaintza bateratua egingo dute Zumaiak, Getariak eta Azpeitiak: https://labur.eus/OhaAx

💰Eñaut eta Joseba Alvarezen aldeko elkartasun dinamika abiatu du Piztu Donostiak (Irutxulo): https://labur.eus/mIYjY

📲 Euskorpus euskarazko hizkuntza baliabide digitalen bankua aurkeztu dute (Sustatu): https://labur.eus/4QwUC

Kaixo, azken orduko batekin hasiko gara:

⚠️ Europako preso politiko zaharrena den Abdallah askatzearen alde agertu arren Parisko dei auzitegia, ekainaren 19ra atzeratu du epaia https://labur.eus/E4Hst

‼️ Repsolek beretzat nahi ditu Urumeako mendiak, Euskal Herriko zentral eoliko handiena jartzeko https://labur.eus/SYtPE

🏔 Monte Perdidokoa galzorian dauden glaziarren artean sartu dute https://labur.eus/DwkPm

Ongi segi lagunok, informatuta mantenduko zaituztegu.

‼️ Ertzaintzak kolpatu zuen Donostiako emakumeari bi ebakuntza egin beharko dizkiote garunean.

Bitartean, Segurtasun sailburu Bingen Zupiriak adierazi du oraingoz ez dutela neurririk hartuko kasuaren inguruan https://labur.eus/WS3bB

Gau on ARGIAzale

Total multinazional frantsesak Mozambike iparreko Cabo Delgado probintzian egitekoa duen makroproiektuari begira jarri da Nicolas Goñi. Zehazkiago, Mozambikeko armadakoek bertan bideratu tortura, bortxaketa eta bestelako gehiegikeriei:

Mozambiken kontratatu zituen militarren torturak isilpean gorde ditu Total multinazionalak https://labur.eus/DYn8J

Bihar itzuliko gara, albiste gehiagorekin. ✨

Gaurko egunez duela 60 urte, Malcolm X hil zuten New Yorken tiroz. Bilera batean hizlari moduan ari zela egin zioten tiro. Bere heriotza argitu gabeko misterio bat da oraindik; izan ere, haren hilketagatik zigortutako hiru pertsonetatik bi exoneratuak izan ziren 2021ean, epaiketa berrikusi ondoren, bakoitza 20 urtez kartzelan egon ondoren.

Malcolm Little jaiotzez, esklabotza aurreko bere arbaso afrikarren abizen ezezaguna irudikatzeko ipini zuen X deitura. Beltzen eskubideen aldeko borrokalari erradikala izan zen.

Gehiago:

1874: Bilboko setioa hasi zuten Bigarren Karlistaldia izenez ezaguturiko guda zibilean https://labur.eus/zZBBm

1916: Verdungo gudua hasi zen, I. Mundu Gerrako luzeena eta historiako gogorrenetakoa https://labur.eus/xiYq1

2002: Euskara "desagertzeko arriskuan" zegoela argitaratu zuen UNESCOk https://labur.eus/hboCQ

2003: 'Euskaldunon Egunkaria'-ko langileek 'Egunero' egunkaria argitaratu eta ez zituztela isilaraziko frogatu zuten https://labur.eus/hE133

Egun on, jarraian webgunean argitaratu ditugun zenbait albiste:

💰 11 medikuk hilero 17.000 euro irabazten dituzte Osasunbidean https://labur.eus/eFVjo

🏳️‍🌈 "Oldarraldi faxistari" galga jartzeko deia gaur Errenterian (Oarsoaldeko Hitza) https://labur.eus/mJAf1

1️⃣7️⃣1️⃣ langileak kaleratzeko espedientea martxoko lehen astean aurkeztu nahi du Laudioko Guardianek, eta aurkako elkarretaratzea egingo dute (Aiaraldea) https://labur.eus/Gw70j

🇧🇴 Boliviako laborari talde bat sustengatuko dute Xiberoatik (Euskal Irratiak) https://labur.eus/h0yrs

Egun ona izan lagunok, informatuta mantenduko zaituztegu.

❗️ Karen Daniela Ágredok dioenez, Donostian atxilotu zutenean berak ez zuen ertzainik zauritu, haiek lurrera bota zuten eta konortea galdu zuen.

Ondoren, Ertzaintzaren komisariaren zoruan iratzartu zen eta handik ospitalera eraman zuten.

Informazio gehiago: https://labur.eus/KHzC4

Kaixo lagunak,

🗣Herritarren kexek eragina izan badute, hona adibide bat:

Lorpen baten berri: Nafarroako Museoan Irulegiko Eskua euskaraz bisita daiteke https://labur.eus/FYVgx


🇵🇸 🇫🇷 Frantziako Estatu Kontseiluak Palestinak irabaziko du Kolektiboaren desegitea onartu du https://labur.eus/0yFWb

🏴󠁧󠁢󠁳󠁣󠁴󠁿 🐺 Eskoziako Lur Garaietan otsoa sartzea klima-larrialdirako onuragarria izango dela iradoki dute https://labur.eus/hwBbf (Elhuyar)

✍️ Eta amaitzeko, bi iritzi artikulu:

Zedarriak, armagintza, zoru etikoa eta langileok https://labur.eus/jmX3B

Izan, badira salbuespen legeak, bai horixe! https://labur.eus/zAwGs

Ondo izan!

🔊 Aupa, lagunok! Zuen egi likidoen eske gatoz aste honetan: egin al diozue inoiz pitilin bati putz? Eta bagina bati oihu? Animatu eta kontatu, hiltzear gauden honetan denak balio du-eta.

Beranduegi 5x12: Baginari oihu

Gozatu!

🎥🎥🎥🎥🎥🎥 Gabon lagunak!

Arrazista, pedofiloa, nazia, misoginoa.... denetarik entzun dugu Jon Mirande idazleari buruz. Ostiral honetako dokumentalak bere figura argitzen lagunduko digu.

📖 Mirande, film bat egiteko zirriborroa
https://labur.eus/Iyjuc

📝 XX.mendearen erdialdean, euskara goi-literatura egiteko gai zela demostratu zuen Jon Mirande idazle paristarrak. Denek aitortzen diote bere garrantzia. Baina gai tabua da oraino. Hari buruz denetarik erran da. Arrazista zela. Pedofiloa. Nazia. Misoginoa. Ezmorala. Hari buruzko berri bakoitzak, kontrako iritziak harrotzen ditu. Ez dakigu zer egin harekin. Jon Miranderi buruzko film bat egin nahi dut. Baina ez dakit nola. Agian, behingoz, hari eman behar zaio hitza.

👉 Kanaldudek zabaldu du Josu Martinezen lana.

🕥 70 minutu.

🎞 560 dokumental ikusgai, euskaraz eta doan: http://www.dokumentalak.com

Gaurko egunez duela 60 urte, sermoietan torturak salatzeagatik hiru hilabeteko espetxe zigorra jarri zioten Alberto Gabikagojeaskoa abadeari.

1964ko azaroan Ajurian eta Ibarrurin eginiko sermoietan Guardia Zibilak atxilotutako hainbat gazteri emandako kolpe eta tratu txarrak salatu izana propaganda ilegaltzat jo zuen Ordena Publikoko TOP auzitegiak. Sermoi hori idatzita zabaldu zuten Enbata, EGI eta beste hainbatek. Hiru hilabeteko espetxealdira eta 25.000 pezeta ordaintzera zigortu zuten Gabikagojeaskoa, hasieran Dueñaseko komentuan, eta gero Zamorako apaiz kartzelan. Argazkian, Josu Naberan, Alberto Gabikagojeaskoa eta Jon Etxabe, kartzelan.

Gehiago:

1939: Antonio Machado poeta andaluziarra hil zen erbestera bidean https://labur.eus/f67o2

1996: Derrigorrezko soldadutzaren amaiera Ipar Euskal Herrian https://labur.eus/9GoyZ

2003: Donostiako manifestazio handienetakoa 'Euskaldunon Egunkaria'-ren itxiera salatzeko https://labur.eus/rwyCu

Egun on, lagunok! Astekari honetan argitaratu dugun iritzi bilduma segidan:

🖌 Goian Adur Larrearen zinta ⤴️

✍️ Diana Francoren teknologiaren zutabea: Hezkuntza sistemaren ahots bateratua https://labur.eus/sYY1K

✍️ Ula Iruretagoienaren ‘Lurraldea eta arkitektura’ zutabea: Arkitekto aktorea https://labur.eus/mZvhE

✍️ Sonia González, idazlea (🎨 Dom Campistron): ‘Shop like a billionaire’ https://labur.eus/UJOvH

✍️ Iker Iraola, soziologoa eta EHUko irakaslea: Nazioartekotzearen iruzurra https://labur.eus/lrG0G

✍️ Karmele Gisasola, herri kirolaria: Zer erosi? https://labur.eus/LMhYJ

✍️ Castillo Suárez, idazlea: Porcelana Irabia https://labur.eus/1KaCo

✍️ Beñat Muguruza, irakaslea eta ikertzailea: Izena duenak badu izena https://labur.eus/as8sB

Irakurketa eta asteburu ona izan! 😘