۷۱ سال قبل در ۲۶ مارس ۱۹۵۳، در یک روز مهم در تاریخ پزشکی، دکتر Jonas Salk از آمریکا اعلام کرد که اولین واکسن فلج اطفال (از ویروس غیر فعال) را ساخته است.

او واکسن را روی خود و خانواده‌اش تست کرد و تا یک سال بعد روی ۱/۶ میلیون نفر در آمریکا، کانادا و فنلاند تست شد و نتایج هم در ۱۹۵۵ اعلام شد. شش شرکت دارویی مجوز ساخت واکسن را دریافت کردند ولی او نخواست تا سودی از به اشتراک گذاری اطلاعات واکسن دریافت کند و وقتی از او پرسیدند که صاحب امتیاز واکسن کیست، پاسخ داد که متعلق به مردم است و مگر مثلا خورشید Patent دارد!

تعداد افراد مبتلا به این بیماری از ۵۸ هزار مورد در ۱۹۵۲، به حدود ۶ هزار مورد در ۱۹۵۷ و تنها ۱۶۱ مورد در ۱۹۶۱ رسید.
در بزرگترین همه‌گیری ثبت شده در آمریکا بیش از ۳۰۰۰ نفر در ۱۹۵۲ به علت ابتلا به این بیماری فوت شده بودند.

بعدا واکسن دیگری توسط Albert Sabin (قطره خوراکی از ویروس زنده ضعیف شده) در ۱۹۶۲ ساخته شد. (از ایکس و‌ WHO)

@Scientometric

دکتر ملک زاده بازنشسته نشدند/ ورارت بهداشت این تصمیم را گرفت.

گزارش وبدا (لینک): «دانشگاههای علوم پزشکی طبق آیین نامه اعضای هیات علمی و با تایید وزارت بهداشت می توانند فعالیت اساتید ممتاز را تا سن ۸۰ سالگی بر اساس نیازهای اموزشی و پژوهشی تمدید نمایند. لذا با اختیار حاصل از این ظرفیت قانونی، بازنشستگی دکتر رضا ملک زاده مورد موافقت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی قرار نگرفته است.»


چند نکته مهم اینجا به نظرم وجود دارد:

معیار بازنشستگی شفاف نیست و هر کسی می تواند سلیقه‌ای عمل کند و بعد هم گفته شود مطابق قانون بوده است. اینجا تصمیم متفاوت دانشگاه و وزارت را طبق یک قانون دیدیم. نیاز است تا مطالبه شود در مورد این موضوع متر و معیار مشخص گذاشته شود.

اگر هر استادی، تخلفات پژوهشی و … دارد این وظیفه دانشگاه و معاونت پژوهشی و وزارت خانه و سایر نهادهای مرتبط است که آن را بررسی کند و به افکار عمومی در مورد درستی یا یا نادرستی آنها پاسخ بدهد که اگر نکند کم کاری و تخلف کرده ‌است. من مثل قبل این را در حد توانم در کانال پیگیر خواهم بود.

بر‌اساس آمار خبرگزاری های رسمی کشور، ما اساتید اخراجی و … زیادی داریم. که اتفاقا آنها را هم گفته می‌شود مطابق قانون است! من در حد توانم اینجا برای این دیگر هدفم هم یعنی برای استقلال نهاد علم و دانشگاه می‌نویسم و امیدوارم اساتید با سابقه ما مثل دکتر ملک زاده این را پیگیری کنند و صدای اساتید دیگر با وضعیت مشابه باشند و این فقط برای زمانی نباشد که خودشان درگیر مسائل مشابه شده باشند.

به نظرم وظیفه دکتر ملک زاده حالا از قبل هم سنگین تر شده است. پیشنهاد می کنم که ایشان یا هر فرد دانشگاهی دیگر با همکاری شبکه ای از اساتید، کمیته ای تشکیل دهند و به موازات آن وبسایتی بنانهند تا حداقل نام اساتید اخراجی، مجبور به استعفا، با بازنشستگی اجباری و یا خلاف قانون آنجا لیست شود. در مرجله بعد برای آنها مدام پیگیری صورت بگیرد، با مسئولین دانشگاه و وزارت خانه و ... صحبت شود و مرتبا به جامعه علمی در این مورد گزارش داده شود. صرف نظر از نتیجه به نظر می رسد که این یک تکلیف است که باید برای استقلال دانشگاه انجام شود و احتمالا برای پیگیری این امور، از اساتید با سابقه بیشتر انتظار می رود.
@Scientometric

⭕️ پژوهشکده آینده پژوهی سلامت طی گزارش خود به ابعاد خودکشی در جامعه پزشکی پرداخته است.

🔸 این گزارش مربوط به اسفند ۱۴۰۲ است و به آمار خودکشی جامعه پزشکی در جهان، دلایل خودکشی جامعه پزشکی و... پرداخته است.

#پینوشت : امید آنکه این آمارها برای اقدامات درست جامعه پزشکی و سلامت مورد تامل سیاستگذاران و مجریان قرار گیرد.

@behdashtian

مطالعات حیوانی و انسانی نشان داده‌اند که بارداری می‌تواند سن بیولوژیکی فرد را افزایش دهد اما زایمان و‌ تولد نوزاد می‌تواند متعاقبا این تغییرات را معکوس ‌کند.

سن بیولوژیکی فرد از روی میزان متیلاسیون DNA یا DNA methylation برآورد می‌شود. در واقع این الگوهای epigenetic منعکس کننده استرس هایی است که فرد در طول زمان متحمل می‌شود. نتایج این مطالعات از این فرضیه که سن بیولوژیکی قابل تغییر و برگشت است (می‌تواند کم و زیاد شود)، حمایت می‌کند.

در واقع تغیییرات در DNA methylation (اضافه شدن گروه متیل به DNA) در زمان بارداری مشابه تغییرات در افراد مسن بوده است، اما چندماه بعد از به دنیا آمدن نوزاد، این تغییرات به حالت قبلی برگشته است. مقاله مطالعه در مجله Cell Metabolism منتشر شده است (لینک).

در واقع بر عکس سن تقویمی (chronological age)، سن بیولوژیک قابل افزایش یا کاهش است. مطالعات قبلی نشان داده‌اند که سن بیولوژیک می‌تواند شاخص بهتری برای پیش بینی مشکلات سلامتی فرد و ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی و زوال عقلی باشد.

میزان کاهش سن بیولوژیکی بعداز تولد نوزاد نیز در افراد مختلف متفاوت بوده است. مادرانی که قبل از بارداری چاق بوده‌اند میزان کمتری از برگشت تغییرات بیولوژیک را داشته‌اند. از طرفی افرادی که بعد از بارداری نوزاد خود را فقط با شیر خود تغذیه می‌کرده‌اند، (نسبت به شیر خشک یا ترکیب آن با شیر مادر)، کاهش بیشتری در سن بیولوژیک خود داشته‌اند.

حتی در بعضی افراد، سن بیولوژیک فرد بعد از بارداری، چند سال کمتر از سن فرد در اوایل بارداری بوده است.

به هر حال عده ای هم متعقد هستند که اینجا در بارداری، متیلاسیون نمی‌تواند لزوما شاخص افزایش سن بیولوژیک باشد و شاید فقط جزو تغییراتی است که باید برای حمایت از جنین در بیان ژن‌ها وجود داشته باشد. از طرفی با بارداری فقط در مورد تغییراتی بین دو تا سه سال در سن بیولوژیک صحبت می‌شود و این نباید بارداری را به عنوان یک مشکل بیولوژیک مطرح کند. حتی برای افرادی که شیردهی ندارند. در حالی که برای شیردهی فواید بسیاری مطرح است، اما نبود آن هم مسئله نگران کننده و خطرناکی نیست.

گزارش نیچر: لینک

@Scientometric

روزنامه اعتماد در گزارشی جدید (لینک) با عنوان "وزارت بهداشت اخراج كرد، ديوان عدالت اداري حکم به بازگشت داد"، به موضوع اخراج و بازنشستگی اساتید علوم پزشکی و همین طور صحبتهای دکتر قناعتی و ملک زاده در خبرگزاری ها پرداخته است.


اعتماد در این گزارش، بخشی از صحبت های دکتر قناعتی در مورد اختلاف سن بازنشستگی بین ۳۰ و ۳۵ سال (تصمیم و رای متفاوت دانشگاه و دیوان عدالت اداری) را به نوعی "تاييد غيرمستقيم حذف سليقه‌اي استادان اين دانشگاه" دانسته است.

در این گزارش همین طور از قول منابع آگاه، از روند جديد حذف استادان دانشگاه‌هاي علوم پزشكي به عنوان «كودتاي خزنده» نام برده شده است.

بررسی اعتماد نشان داده که از مهر ۱۴۰۱ تا شهريور ۱۴۰۲ و بین ۵ دانشگاه علوم پزشكي تهران، ايران، بابل، كرمانشاه و تبريز، بيشترين احكام حذف و بازنشستگي اجباري به ترتیب مربوط به تهران (۱۱ مورد)، ایران (۵ مورد)، بابل (۲ مورد) و تبریز و کرمانشاه (هر کدام یک مورد) بوده است.

در نهایت گزارش به موضوع مهم دیگری یعنی مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی و ابلاغیه مشترک سران سه قوه در گرفتن صلاحیت مداخله ديوان عدالت اداري در تصميمات و آراي وزارتخانه‌هاي علوم و بهداشت و سازمان سنجش پرداخته و اشاره داشته است که شابد " زمينه‌ساز اين مصوبه و سلب اختيار از ديوان عدالت اداري" به خاطر آراي بازگشت به كار استادان اخراجي توسط دیوان عدالت اداری بوده است.

پی نوشت مهم:

در مورد بازنشستگی دکتر ملک زاده عملکرد رئیس دانشگاه و هیئت امنا غیر شفاف بود. من این را قبلا چندبار سوال کرده بودم. به صورت کلی فقط گفته شده بود که فعالیت بایسته ای نداشتند. اما به نظر احتمالا این که گفته شد باید این تصمیم از سوی وزارت تایید شود و به صورت کلی دخالت نظر دولت، هم ضربه دیگری بر استقلال دانشگاه بود که اتفاقا اینجا هم به نظر مقصر همان رئیس دانشگاه و یا هیئت امنا بودند.

در هیچ کدام از آیین نامه هایی که روی وبسایت دانشگاه تهران قرار دارد (لینک) و یا آیین نامه های دیگر که بعدا برای من ارسال شد (لینک)، گفته نشده که تصمیم به بازنشستگی استاد ممتاز باید توسط وزارت تایید شود. فقط در آیین های ارسالی برای من، گفته شده اگر دانشگاه تصمیم به ادامه فعالیت یک استاد ممتاز (تا 80 سالگی) گرفت، این ادامه فعالیت باید توسط وزیر هر ساله تایید شود. البته همین هم در آیین نامه روی وبسایت دانشگاه تهران وجود ندارد. حتی اگر واقعا چنین آیین نامه ای هم وجود داشته باشد که تصمیم بازنشستگی استاد ممتاز باید به تایید وزیر بهداشت برسد، مشخص نیست این چه آیین نامه ای است که دانشگاه طبق آن می‌گوید فعالیت بایسته ای وجود نداشته ولی وزارت خلاف آن را اعلام می کند. اینجا هم عدم شفافیت وجود دارد و در نبود معیار مشخص می‌تواند برخورد سلیقه ای صورت بگیرد. قبلا (لینک) به این هم اشاره کرده بودم.

@Scientometric

روش درمانی جدید احتمالا می‌تواند غدد لنفاوی فرد مبتلا به نارسایی کبد را به یک کبد کوچک (mini liver) تبدیل کند!
اولین فرد در این مطالعه فعلا درمان را دریافت کرده است، چند ماه طول می‌کشد تا نتیجه درمان مشخص شود!

شرکت LyGenesis در یک مطالعه کارآزمایی بالینی فاز ۲، در حال بررسی یک روش درمانی جدید برای بیماران مبتلا به نارسایی کبد است.

در این روش سلولهای کبدی سالم از یک فرد، به درون غدد لنفاوی فرد مبتلا به نارسایی کبد تزریق می‌شود.

در این مطالعه فعلا قرار است ۱۲ نفر تا اواسط ۲۰۲۵ بررسی شوند و حالا اولین فرد تزریق را دریافت کرده است.

انتظار می‌رود تا ظرف چند ماه این سلول‌ها در غدد لنفاوی فرد رشد کرده و تبدیل به یک کبد کوچک (miniature liver) شود که بتواند وظایف تصفیه خون کبد را بر عهده بگیرد.

این روش قبلا در مدل حیوانی (موش، سگ و خوک) جواب داده است. در بررسی خوک، تزریق این سلول‌ها منجر به ایجاد کبد کوچک مشابه با ساختار کبد اصلی در طی دو ماه شده است.

در مطالعه انسانی ، سلول‌ها به غدد لنفاوی تا پنج عدد تزریق می‌شوند تا مشخص شود که آیا ارگان اضافه‌تر می‌تواند میزان موفقیت این روش را افزایش دهد یا خیر

به هر حال این کبد کوچک احتمالا قادر به برطرف کردن همه عوارض در بیماران مبتلا به نارسایی کبدی هم نیست. برای مثال portal hypertension یکی از این عوارض‌ است. اما محققین امیدوار هستند این روش بتواند به بیماران زمان کافی بدهد تا بتوانند پیوند کبد دریافت کنند.

این روش در حال حاضر برای دیگر ارگان ها مثل کلیه و پانکراس نیز در مدل حیوانی در حال بررسی است.

شاید بعدا بتوان این کار را با سلول‌های بنیادی خود فرد نیز انجام داد.

گزارش نیچر: لینک

@Scientometric

تصمیم جدید بنیاد بیل و ملیندا گیتس (Bill & Melinda Gates Foundation):
محققینی که این بنیاد به ‌آنها گرنت داده و بودجه در اختیار آنها قرار داده، حتما باید پیش مقاله (preprints) مطالعاتشان را در ابتدا منتشر کنند.

این از ابتدای ۲۰۲۵ عملی خواهد شد.

این بنیاد دیگر برای چاپ مقالات در مجلات open access پول نخواهد داد، اما محققین اجازه خواهند داشت تا از دیگر منابع پول چاپ مقالاتشان را تامین کنند.

اگر چه این تصمیم به گسترش سریعتر نتایج مطالعات کمک خواهد کرد و با قیمت‌های بالای نشر مقاله و همین طور مجلات موسوم به predatory journals مقابله خواهد کرد، اما به هر حال نگرانی از نشر مقالات داوری نشده (پیش مقاله) وجود خواهد داشت.
از طرفی این تصمیم و سیاست جدید می‌تواند در نحوه ارتقای اساتید و … نیز موثر‌ باشد به شکلی که مثلا به جای بررسی مقالات منتشر شده در مجلات، پیش مقاله ها از بهترین پروژه های افراد که توسط افراد خبره بررسی شده‌اند، می توانند برای این اهداف مد نظر قرار بگیرند.

گزارش ساینس: لینک

@Scientometric

اولین فردی که پیوند کلیه اصلاح ژنتیکی شده از خوک دریافت کرده بود، حالا امروز بدون نیاز به دیالیز از بیمارستان مرخص شده است. جراحی او دو هفته قبل انجام شده بود. (لینک)
توضیح قبلی:

https://t.me/scientometric/6786

رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران در پیامی از من خواستند تا گزارش مربوط به خبرگزاری تسنیم را در ساینتومتریکس قرار دهم تا عدالت رعایت شود.

این گزارش (لینک) مربوط به "نشست خبری تبیین دستاوردها، پیشرفت‌ها و سیر صعودی رتبه علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران" می باشد و با حضور دکتر حسین قناعتی؛ رئیس دانشگاه، دکتر علی اکبری ساری؛ معاون پژوهشی، دکتر محمدحسین آیتی؛ معاون بین الملل، دکتر ماشاءاله ترابی؛ مدیر روابط عمومی و دکتر محمدحسین نکوفر؛ مدیر روابط بین‌الملل دانشگاه انجام شده است.

رئیس دانشگاه در این گزارش اعلام کرده اند که "در رتبه بندی سال ۲۰۲۴ سایمگو، دانشگاه علوم پزشکی تهران رتبه اول را در بین همه دانشگاه‌های کشور به دست آورد که این رتبه در جهان ۴۵۲ و در خاورمیانه با یک پله صعود درخشان در جایگاه پنجم قرار گرفته است."

در این گزارش به موضوعات مختلف از جمله بازنشستگی ها هم اشاره شده و رئیس دانشگاه گفته اند که "حتی یک نفر هم به دلیل بحران سیاسی سال گذشته از دانشگاه ما اخراج نشد". "برخی همانند دکتر هومن علیزاده در آمریکا استاد شده و سه ساله به دانشگاه ما نیامده بودند. طبق قانون وقتی استادی سه ماه غیبت داشته باشد باید به هیات تخلفات معرفی شود. ایجاد انضباط در دانشگاه برای من مهم بود. افرادی بودند که اسمشان به عنوان استاد دانشگاه بود اما به واقع در دانشگاه نبودند."
هر چند اینجا هم به موضوعات شفاف نبودن معیارهای بازنشتگی استاد ممتاز، چرایی برخورد دوگانه وزارت و دانشگاه در امر بازنشستگی و قانون دخالت وزارت در امر بازنشستگی اشاره نشده است. روزنامه اعتماد چندی قبل گزارش کرده بود که از مهر ۱۴۰۱ تا شهريور ۱۴۰۲، دانشگاه علوم پزشکی تهران، 11 مورد احكام حذف و بازنشستگي اجباري داشته است. (لینک)


ابن گزارش البته حاوی برخی اطلاعات نادرست و گمراه کننده هم می باشد. از جمله:


"رئیس دانشگاه در پاسخ به پرسشی که اخیرا خبری مبنی بر افت ۲۰۰ واحدی از رتبه دانشگاه علوم پزشکی تهران منتشر شده است گفت: این خبر درست و مربوط به افت رتبه دانشگاه در پایگاه استنادی جهان اسلام (ISC)است. معیار رتبه‌بندی پایگاه ای اس سی که از آن به عنوان پایگاه استنادی جهان اسلام یاد می‌شود بر اساس «مجلات داخلی» است. درحالی که اغلب مقالات ما در نمایه‌های بین‌المللی چاپ می‌شود و این بدین معناست که کیفیت مقالات اساتید دانشگاه بالا و در حد بین المللی است. در نتیجه تعداد مقالات منتشر شده در آی اس سی کاهش پیدا کرده است. قناعتی کاهش این رتبه را نشان از افزایش کیفیت پژوهشی دانشگاه دانست و ادامه داد: این رتبه در واقع نشان دهنده رشد کیفی پژوهشی در دانشگاه است و استقبال مجلات بین المللی از مقالات دانشگاه بیشتر شده است."

این صحبت درستی نیست. در رتبه بندی ISC هم دادگان WOS شامل ESCI بررسی می شود. به روزرسانی: InCites بررسی می‌شود (لینک).

از طرفی رئیس دانشگاه فرموده اند که
"تحریم علمی سبب شده، برای چاپ مقاله در مجلات بین المللی نسبت به 4 سال گذشته، با محققان سخت‌گیرانه‌تر برخورد شود. در غیر این صورت ما می‌توانستیم با سرعت بالاتری در امر چاپ مقالات رشد داشته باشیم. رئیس دانشگاه با بیان اینکه لابی‌هایی در دنیا مانع چاپ و رشد مقالات شده است، گفت: اگر اجازه می‌دادند واقعیت علمی ما به دنیا عرضه شود، حداقل رتبه علمی ما در شانگهای به ۲۰۰ می‌رسید ولی اکنون توانسته ایم رتبه پیشین خود را در شانگهای حفظ کنیم."

این هم صحبت درستی نیست. از دید رتبه بندی شانگهای (لینک): جایگاه کلی علوم پزشکی تهران در ۲۰۲۳ (آخرین دوره) در ۵۰۱ تا ۶۰۰ بوده است. این جایگاه در ۲۰۲۲، ۴۰۱ تا ۵۰۰ بوده است. یعنی نسبت به سال قبلش کاهش داشته. از طرفی ما می دانیم که مثلا برخی از مجلات به علت وجود افلیشین دانشگاه دولتی ایران، از ادامه بررسی مقاله ممانعت می کنند که معمولا این با مکاتبه حل می شود. این موضوع متاسفانه از سالهای قبل وجود داشته و برای محققین داخل کشور بک دردسر اضافه است. اما رئیس دانشگاه مستندی برای افزایش میزان این موارد مطرح نکرده اند.

در واقع رئیس دانشگاه، کاهش رتبه در پایگاه استنادی جهان اسلام را ناشی از این دانسته اند که "اغلب مقالات ما در نمایه‌های بین‌المللی چاپ می‌شود و استقبال مجلات بین المللی از مقالات دانشگاه بیشتر شده است." و از طرفی عدم افزایش رتبه دانشگاه در نمایه هایی مثل شانگهای را ناشی از این ذکر کرده اند که "تحریم علمی سبب شده، برای چاپ مقاله در مجلات بین المللی نسبت به 4 سال گذشته، با محققان سخت‌گیرانه‌تر برخورد شود."


پی نوشت:
رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران، چند روز قبل، رتبه این دانشگاه در Scimago را برای من فرستاده بودند و ار من خواسته بودند که این را در کانال قرار دهم که طبق این درخواست سعی می‌کنم به زودی پستی در مورد رتبه دانشگاه از دید نظام های مختلف رتبه‌بندی قرار دهم.

@scientometric

خلاصه کوتاه از گزارش ساینس: تلاش برای کمک به محققین و دانشجویان فلسطینی که درگیر جنگ با اسرائیل هستند.

علی‌رغم تلاش‌ها برای حمایت از محققین فلسطینی، از جمله ابتکارات برای فراهم کردن فرصت‌های تحصیلی در خارج از کشور، جنگ منجر به تلفات جانی، تخریب گسترده دانشگاه‌ها و مانعی برای ادامه تحصیل شده است.

با وجود این موانع، تمایل زیادی در میان محققین فلسطینی برای کمک به پیشیرد علم وجود دارد. سازمان هایی مانند Palestinian Students & Scholars At Risk (PSSAR) در تلاش برای کمک به دانشجویان فلسطینی برای تحصیل در خارج از کشور هستند، اما برنامه های موجود برای تقویت علم در غزه و کرانه باختری به دلیل چالش های لجستیکی ناشی از جنگ با مشکل مواجه هستند. سازمان‌های بین‌المللی، مانند Scientists for Palestine، برای حمایت از دانشجویان و محققان فلسطینی تلاش می‌کنند، اما بسیاری از محققین با مشکلاتی مانند از دست دادن استاد و مدارک تحقیقاتی خود روبرو هستند.

اگر چه امید است تا جنگ پایان یابد و بازسازی مکان‌های علمی هم انجام شود، اما در حال حاضر که مردم در حال گرسنگی کشیدن و مردن هستند نمی‌توان برنامه خاصی برای این موضوع در نظر گرفت.

گزارش کامل ساینس: لینک

@Scientometric

داروی lixisenatide، که در درمان دیابت استفاده می‌شود، توانسته تا در یک مطالعه کارآزمایی بالینی در کند کردن روند پیشرفت پارکینسون موفق عمل کند. مطالعه در مجله NEJM منتشر شده است.


مدتی است که از موفقیت داروهای خانواده آگونیست گیرنده GLP-1 مثل Ozempic برای درمان چاقی می‌شنویم. داروی lixisenatide نیز از این خانواده است که در مدل حیوانی موش برای پارکینسون بررسی شده بوده است. حالا در این مطالعه کارآزمایی بالینی فاز دو و همراه با گروه کنترل و دارونما، بیماران مبتلا به پارکینسون خفیف تا متوسط، در دو گروه با و بدون دریافت lixisenatide مقایسه شده‌اند.

بعد از یکسال از دریافت دارو، بدتر شدن علائم در گروه دریافت کننده lixisenatide دیده نشده است. برعکس، علائم در بیماران گروه کنترل بدتر شده بوده است. مطالعات بیشتر برای کاهش عوارض دارو و همین طور بررسی دوام اثرات آن لازم است.

@Scientometric

نتایج رتبه بندی مجلات بر اساس شاخص SJR توسط Scimago برای سال ۲۰۲۳ گزارش شده است.

تصویر ده مجله برتر ایران از این نظر را نشان می دهد.

در بین ده مجله برتر در خاورمیانه، یک مجله از ایران قرار دارد. بقیه از کشورهای ترکیه، امارات، مصر و عربستان است.

در بین ۵۰ مجله برتر نیز، نام ۱۲ مجله از ایران وجود دارد.

در حوزه پزشکی (Medicine)، نام دو مجله در لیست ده مجله با بیشترین شاخص SJR در خاورمیانه قرار دارد.

International Journal of Health Policy and Management

Health Promotion Perspectives

در بین ۵۰ مجله پزشکی با بیشترین شاخص SJR در خاورمیانه در حوزه پزشکی، علاوه بر دو محله بالا نام این مجلات از ایران وجود دارد:

Archives of Academic Emergency Medicine

International Journal of Community Based Nursing and Midwifery

Journal of Ophthalmic and Vision Research

International Journal of Occupational and Environmental Medicine

Iranian Journal of Psychiatry

BioImpacts

مجلات ایرانی که ناشر آنها از کشور ایران نمی‌باشد، گاهی با فیلتر ایران قابل جستجو نیستند و باید به اسم بررسی شوند.
@Scientometric

۲۸ شهریور ۱۴۰۱:

از نامه انجمن علمی روان‌پزشکان ایران به رئیس دولت (خلاصه همراه با جابه‌جایی):
#مهسا_امینی

🔴 …ناکارآمدی و زیان‌باری گشت ارشاد و اجباری بودن حجاب آشکار شده است.

🔴 ….کارایی روش‌های خشونت‌آمیز برای تغییر سبک زندگی مردم فاقد پشتوانه‌ی علمی است

🔴 … دیگر در چه شرایطی باید پذیرفت که روش‌های اجباری همراه با خشونت برای اجرای قانون، شکست خورده است و نیاز به بازنگری دارد؟

✅ تجربه‌ی ۴۴ سال اجبار حجاب به ویژه از طریق سازوکار اجرایی موسوم به گشت ارشاد، شکست این سیاست در توسعه‌ی حجاب در کنار عوارضی چون هتک حرمت زنان و تضعیف سلامت روانی-اجتماعی جامعه و افزایش روزافزون شکاف میان مردم و حاکمیت را آشکارا نشان داده است.

✅ …یکی از مؤلفه‌های تعیین‌کننده‌ی سلامت روانی-اجتماعی جامعه و افراد آن، احساس امنیت است. این احساس به‌ویژه زمانی خدشه‌دار می‌شود که آسیبی از سوی نمایندگان حکومت که علی‌الاصول باید حامی مردم و حافظ امنیت و حقوق آنها باشند پدیدار شود.

✅ در جست‌وجوی علل زمینه‌ساز واقعیت ویرانگر مهاجرت گسترده و رو به افزایش نخبگان از کشور نیز باید به عواملی از این دست نگاهی ویژه داشت. بازنگری در مفهوم امنیت اجتماعی یکی از ضروریات کنونی در سیاست‌گذاری‌های کشور ماست.

✅ بررسی‌های سال‌های گذشته و اخیر نشان‌گر کاهش اعتماد عمومی در سطح جامعه بوده و رویداد اخیر نیز ضربه‌ی دیگری بر پیکر نحیف‌شده‌ی اعتماد اجتماعی وارد کرده است.

✅ …. از آن مهم‌تر این‌که اجرای خشونت‌‌آمیز قانونی که مورد پذیرش و حمایت بخش بزرگی از مردم نیست می‌تواند تبعات غیرقابل‌جبرانی داشته باشد. لازم به ذکر است کارایی روش‌های خشونت‌آمیز برای تغییر سبک زندگی مردم فاقد پشتوانه‌ی علمی است.

✅ اعمال چنین روش‌هایی تنش و درگیری میان گروه‌های اجتماعی مخالف و موافق حجاب را افزایش داده است که این می‌تواند با دوقطبی‌سازی در جامعه، منجر به از دست رفتن اتحاد ملی و ایجاد تفرقه در میان ایرانیان شود.

✅ اجرای قانون با اعمال خشونت، به تشدید خشونت در جامعه دامن می‌زند و این گستره محدود به موضوعی خاص نخواهد ماند. به بیان دقیق‌تر رفتار خشونت‌آمیز مأموران قانون به عنوان یک کلاس آموزشی عمل می‌کند و باب چنین رفتاری را در عمل برای بسیاری از افراد باز می‌کند.

✅ روند نزولی سلامت مردم ایران تسریع پیدا کرده است. پژوهش‌های موجود، سطح سلامت روان مردم را که متأثر از عوامل مختلف اقتصادی، اجتماعی، سیاست‌گذاری و مدیریتی است رو به کاهش نشان می‌دهد.

✅ اموری چون جلب افراد، انتقال اجباری آنها و گرفتن تعهد به خودی خود از نظر روانی فرایندی آسیب‌رسان است که به ویژه در کنار احساس بی‌عدالتی و بی‌حمایتی می‌تواند اختلالی جدی، ناتوان‌کننده و درازمدت در ذهن و رفتار آنها به یادگار بگذارد.

@Scientometric

https://t.me/scientometrics/280

در رتبه بندی جدید Scimago، ایران، علاوه بر ارجاعات، حالا جایگاه اول خود از نظر تعداد مقاله را هم از دست داده است.

بعد از این که در ۱۲ سال متوالی، ایران از نظر تعداد مقالات علمی، رتبه اول در خاورمیانه را داشت، حالا نتایج ۲۰۲۳ اعلام شده و ایران جای خود را به ترکیه داده است.

سال ۲۰۱۰ بود که ترکیه از ایران رتبه بهتری داشت. ترکیه در جایگاه ۱۸، ایران در جایگاه ۲۱ و عربستان در جایگاه ۴۶ دنیا قرار داشت. در رتبه بندی جدید مربوط به سال ۲۰۲۳، این سه کشور به ترتیب در رتبه های ۱۵، ۱۶ و ۱۸ دنیا قرار گرفته اند.

از نظر تعداد ارجاعات در ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳، عربستان رتبه اول در خاورمیانه را دارد. البته باید دقت داشت که مثلا در ۲۰۲۳ نزدیک به ۷۹ درصد از کل مقالات عربستان و فقط ۳۵ درصد از مقالات ایران با همکاری بین المللی بوده است. اگر استفاده از افلیشین های دوم و مشابه آن را کنار بگذاریم، این شاید اهمیت توانایی داشتن همکاری های علمی بین المللی را نشان می‌دهد که متاسفانه برای سیستم پژوهشی کشور چنین توانایی در این سطح وجود نداشته است.

ایران از نظر ارجاعات مقالاتِ منتشر شده در هر یک از سالهای ۲۰۱۲ تا ۲۰۲۱ رتبه اول در خاورمیانه را دارد. اما از نظر ارجاعاتِ مقالاتِ سالهای ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳، ایران در رتبه دوم بعد از عربستان قرار دارد.

اگر همه مقالات از سال های ۱۹۹۶ تا ۲۰۲۳ را نیز در نظر بگیریم، از نظر تعداد مقاله، ترکیه در رتبه اول قرار دارد. از نظر تعداد ارجاع، اسرائیل در رتبه اول و ترکیه و ایران در رتبه های دوم و سوم قرار دارند. از نظر شاخص اچ نیز ایران بعد از کشورهای اسرائیل، ترکیه و عربستان در رتبه چهارم قرار دارد. در مجموع این سالها، بیشترین میزان Self Citation مربوط به ایران بوده است.


به روزرسانی:

ایران در ۲۰۲۳ همچنان از نظر Citable Documents در رتبه بالاتر از ترکیه قرار دارد.


@Scientometric

▫️آشنایی مختصر با چند نظام بین‌المللی رتبه‌بندی دانشگاه‌ها به همراه بررسی رتبه دانشگاه علوم پزشکی تهران


ما در قالب گزارشی سعی کردیم رتبه دانشگاه علوم پزشکی تهران را در هفت نظام رتبه‌بندی دانشگاه‌ها در سطح جهان بررسی کنیم. همین امر بهانه‌ای شد تا این نظام‌ها را هم بصورت مختصر معرفی کنیم. گزارش کامل ما-که شامل 10 صفحه است- بصورت PDF در پیوست این پست قابل دریافت است.

در اینجا نتایج این بررسی و توضیحات ما ارائه می‌شود:

اگر آخرین مرحله رتبه‌بندی نظام‌های مختلف را در نظر بگیریم (بدون در نظر گرفتن بازه زمانی تحت پوشش آنها)، رتبه دانشگاه علوم پزشکی تهران در 3 نظام رتبه‌بندی شامل Shanghai، Nature Index و ISC افت داشته است. از منظر رتبه‌بندی Times، رتبه این دانشگاه بدون تغییر مانده است و در سه نظام رتبه‌بندی دیگر شامل Leiden، SCImago و QS، بهبود رتبه دیده می‌شود.


بنابراین قضاوت در مورد بهبود و یا افت رتبه دانشگاه، به نظام رتبه‌بندی مد نظر بستگی دارد. مثلاً اگر، رتبه‌بندی ISC مبنا قرار بگیرد، رتبه دانشگاه علوم پزشکی تهران افت پیدا کرده است. از طرف دیگر اگر رتبه‌بندی SCImago و QS (در حوزه پزشکی) مبنا قرار بگیرد، رتبه دانشگاه بهبود یافته است.

علاوه بر متفاوت بودن معیارها و زیرمعیارها در هر نظام رتبه‌بندی، باید به این نکته مهم یعنی بازه زمانی تحت پوشش نظام‌های رتبه‌بندی هم توجه داشت. مثلاً در رتبه‌بندی Leiden که برای سال 2023 گزارش شده است، عملاً عملکرد پژوهشی دانشگاه بین سال‌های 2018 تا 2021 مد نظر قرار گرفته است و یا رتبه‌بندی ۲۰۲۴ برای SCImago برای سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۲ است و اکثر شاخص‌های مورد بررسی مربوط به این دوره است. در نتیجه از این جهت شاید نظام‌هایی مثل Shanghai و Times شامل بازه‌های زمانی نزدیک‌تر به زمان فعلی باشند. بهتر این است که وقتی یک رتبه از منظر یک سیستم اعلام می‌شود، بازه زمانی آن‌ها اعلام شود.

شاید بهتر باشد از وابستگی کامل به این نظام‌ها، پیروی کلی از فقط یک نظام رتبه‌بندی و یا حذف کلی همه آنها پرهیز شود. به جای آن می‌توان نظام‌های مختلف را باتوجه به معیارها و زیر معیارهای مختلف آنها در نظر گرفت و برای برنامه ریزی جهت بهبود عملکرد در آینده از آنها استفاده کرد.

نکته پایانی این که اگر در وضعیت یک دانشگاه بهبود و یا افت رتبه مشاهده شد، بهتر است رتبه دیگر دانشگاه‌ها و یا وضعیت پژوهشی کلی کشور نیز بررسی شود؛ چرا که اگر روند مشابه برای بقیه هم مشاهده شد، احتمالاً این به ما از وجود یک وضعیت کلی مشابه در کشور خبر می‌دهد که دیگر فقط متعلق به یک دانشگاه نیست.

لطفاً متن کامل گزارش (تهیه شده توسط کانال‌های تلگرامی @scientometric و @irevidence) را مطالعه فرمایید.

🆔 @irevidence

در این قسمت (لینک) از پادکست Lancet Summary به بهانه ارائه یکی از مقالات مجله The Lancet Psychiatry، با عنوان observation in depression، بار دیگر به موضوع خودکشی در بین پزشکان ایرانی نیز پرداخته شده است:

همه ما نسبت به این مسئله (افزایش فراوانی خودکشی پزشکان در ایران) مسئول هستیم که چرا این اتفاق افتاده است و مسئولین وزارت بهداشت و تشکل‌های صنفی از جمله سازمان نظام پزشکی که با اهمال کاری، سو مدیریت و ناکارآمدی، جامعه پزشکی را به اینجا رسانده‌اند، در صف اول متهمان این قضیه هستند.

…..هیچ موقع جامعه پزشکی را اینقدر خوار و ذلیل ندیده بودم که مثلا با شکایت یک مریض، نیروی انتظامی بیاید و پزشک و پرستار را دستبند بزند و به کلانتری ببرد، یا ویزیت یک پزشک از یک آرایشگر کمتر باشد….

مشاهده این همه مشکلات انباشت شده‌ی نظام سلامت، از فقر و‌ مشکلات معیشتی، تعرفه‌ها و پرداخت‌های ظالمانه، فشار و استرس کاری، ضرب و شتم در حین خدمت، تهدید از طرف بیمار یا همراهانش، اتهام به قصور پزشکی، احضار مکرر به سیستم قضایی، احساس نابرابری‌های اجتماعی، روند رو به افول کیفیت آموزش پزشکی، سونامی مهاجرت اساتید، پزشکان، همکاران و دانشجویان به خارج ازکشور و …، این سبک فکری را بین پزشکان جوان ما جا انداخته است و آنها را به فاز ناامیدی و یاس از آینده شغلی و درنهایت متاسفانه به فکر خودکشی انداخته است.

@Scientometric

گزارش BMJ: صدها جسد از گورهای دسته جمعی در دو بیمارستان بزرگ در غزه پیدا شده است.

مجله BMJ در گزارشی به توصیف قسمتی از وضعیت کنونی غزه پرداخته است (لینک). این گزارش از گفته های (مستقیم یا غیر مستقیم) برخی افراد از سازمان ملل و برخی پزشکان و جراحانی است که به تازگی از غزه بازگشته‌اند.

از سویی دیگر، انجمن پزشکی جهانی نیز با توجه به بحران انسانی در غزه، گرسنگی فزاینده، کمبود مراقبت‌های بهداشتی و پزشکی و ادامه حبس و سو استفاده و آزار گروگان‌ها، خواستار آتش بس دائم و محافت کامل پرسنل بهداشتی و مراکز آنها شده است. مجله BMJ در گزارشی جداگانه (لینک) به این موضوع نیز پرداخته داست. این درخواست ابتدا توسط انجمن پزشکی بریتانیا ارائه شده و سپس انجمن پزشکی جهانی نیز از آن حمایت کرده است.

من اینجا خلاصه ای از گزارش اول را قرار می‌دهم.
صدها جسد از جمله افراد مسن، زنان و مجروحان در بیمارستان‌ ناصر در خان‌یونس و بیمارستان شفا در زیر زمین و پوشیده از زباله پیدا شد‌ه‌اند. ۲۸۳ جسد در بیمارستان ناصر کشف شده که ۴۲ نفر شناسایی شده‌اند. هر دو بیمارستان در اوایل سال جاری توسط نیروهای دفاعی اسرائیل مورد حمله قرار گرفتند.

برخی جسدهای تکه تکه شده و گورهای دسته جمعی… در بیمارستان،…. چیزی است که اجازه داده شد در غزه اتفاق بیفتد.

ظاهرا با وجود تعداد زیاد جسد‌ (بیش از ۲۰۰) اجازه دفن آنها داده نمی‌شده است. بعد از آن نیز ظاهرا با ماشین لیفتراک جسدها برداشته شده‌ و کسی دیگر آنها را ندیده است.

علیرغم فشار سازمان های امدادرسانی برای پایان دادن به فروش تسلیحات به اسرائیل، ایالات متحده و بریتانیا به این کار ادامه می دهند.

نزدیک به هفت ماه پس از حمله به اسرائیل، که باعث بوجود آمدن شرایط کنونی شد، حالا اکثر جمعیت غزه آواره شده اند و مجبور به زندگی در چادرها در شرایط غیربهداشتی هستند. غذا و آب کافی وجود ندارد. از هر سه کودک زیر دو سال، یک نفر دچار سو تغذیه حاد است. بسیاری از جمعیت در آستانه قحطی قرار دارند.

کارکنان بیمارستان در مواجهه با کمبودها به استفاده مجدد از لوازم پزشکی یکبار مصرف متوسل شده‌اند. این حتی شامل استفاده مجدد از فیکساتورهای خارجی از بیماران فوت شده هم بوده است. بسیاری از کارکنان حتی ابزاری برای تمیز کردن دست های خود از یک بیمار تا بیمار دیگر نداشته‌اند.

این غیرممکن است که اسرائیل به رفح حمله کند و یک فاجعه با ابعاد بزرگ رخ ندهد چرا که بسباری غیرنظامی آنجا پناه گرفته‌اند.

@Scientometric

در این قسمت (لینک) از پادکست Lancet Summary به بهانه ارائه یکی از مقالات مجله The Lancet Psychiatry، با عنوان observation in depression، بار دیگر به موضوع خودکشی در بین پزشکان ایرانی نیز پرداخته شده است:

همه ما نسبت به این مسئله (افزایش فراوانی خودکشی پزشکان در ایران) مسئول هستیم که چرا این اتفاق افتاده است و مسئولین وزارت بهداشت و تشکل‌های صنفی از جمله سازمان نظام پزشکی که با اهمال کاری، سو مدیریت و ناکارآمدی، جامعه پزشکی را به اینجا رسانده‌اند، در صف اول متهمان این قضیه هستند.

…..هیچ موقع جامعه پزشکی را اینقدر خوار و ذلیل ندیده بودم که مثلا با شکایت یک مریض، نیروی انتظامی بیاید و پزشک و پرستار را دستبند بزند و به کلانتری ببرد، یا ویزیت یک پزشک از یک آرایشگر کمتر باشد….

مشاهده این همه مشکلات انباشت شده‌ی نظام سلامت، از فقر و‌ مشکلات معیشتی، تعرفه‌ها و پرداخت‌های ظالمانه، فشار و استرس کاری، ضرب و شتم در حین خدمت، تهدید از طرف بیمار یا همراهانش، اتهام به قصور پزشکی، احضار مکرر به سیستم قضایی، احساس نابرابری‌های اجتماعی، روند رو به افول کیفیت آموزش پزشکی، سونامی مهاجرت اساتید، پزشکان، همکاران و دانشجویان به خارج ازکشور و …، این سبک فکری را بین پزشکان جوان ما جا انداخته است و آنها را به فاز ناامیدی و یاس از آینده شغلی و درنهایت متاسفانه به فکر خودکشی انداخته است.

@Scientometric

برخط دریافت امداد اورژانس روانپزشکی

#انعطاف_پذیری
#سلامت_کادر_درمان

به نام خدای حق و حقیقت

شما با ما چه کردید؟

این عکس (لینک) نشانی است از غیرت و شکوهِ تک تک این عزیزان در حوزه سلامت.

هشت سال قبل در متروی تهران، قبل از اینکه پزشک شوند، در‌‌ پویش اطلاع رسانی و آموزش برای هپاتیت از شبکه هپاتیت ایران، شرکت داشتند. فعال، با انرژی، با انگیزه، در کنار مردم و با امید به آینده…

اما وقتی فارغ التحصیل می‌شود و به طرح می‌رود، چه اتفاقی می‌افتد؟ بیاییم اسم طرح را اردوگاه اجباری برای پزشکان بگذاریم.

ما عاشق خدمت به مردم هستیم، اما نه به این شکل که این پزشک کتک بخورد، حامی نداشته باشد و….
و‌ امروز دیگر در میان ما نیست، او خودکشی کرده است.

شما مسئولین با پزشکان و مردم چه کردید؟

آقای رییس جمهور
آقای رییس مجلس
آقای وزیر بهداشت
آقای رییس نظام پزشکی


امروز اگر بیدار نشوید فردا شما را از خواب گران بیدار خواهند کرد.

و سخنی با خود مردم که ما همچنان با همه مشکلات کنار شما هستیم و خسته نخواهیم شد.

راستی گفتند روز معلم و استاد مبارک باد!!

دکتر علویان
استاد بازنشسته دانشگاه
دوازدهم اردیبهشت ماه ۱۴۰۳
مطب پزشکی تهران

@Scientometric