زمبور

@zambur

متن کامل مقاله
خوف و رجا
برداشت هایی فرهنگی - اجتماعی از حاشیه شهرمشهد

درحال تحقیق ساخت مستندی در حاشیه شهر هستم. موضوع چیست و چگونه و چرا ... بماند ... برداشتهایی از مسائل و مصائب این منطقه را برایتان می نگارم:
1- در این روزها می فهمم که کلمه حاشیه در ادبیات شهری کنار واژه دیگری بنام حریم می آید. دقایقی طول می کشد تا حدود و صغور حاشیه و نسبتش با حریم را درک کنم. اما متوجه می شوم که حاشیه بخشی از حریم شهر است والبته جاهایی از حاشیه هم هست که داخل بافت شهری است. مثل قلعه آبکوه و دراین مقال، حاشیه نه معنایی جغرافیایی که مفهومی اجتماعی - اقتصادی دارد. واژه حریم هم خود به محدوده مابین کمربند سبز و شهر مشهد گفته می شود و برای تشکیل و تثبیت این حریم، تعداد زیادی از روستاهای مشهد به شهر متصل خواهند شد.
2- برای شروع بازدید، کمربند سبز مشهد در جنوب را انتخاب می کنیم. از بوستان خورشید که می کنیم؛ وارد منطقه 2000 هکتاری ارتفاعات جنوبی می شویم. منطقه ای مرکب از بوستان خورشید و بخشهایی از کمربند سبز مشهد. کوههای کم ارتفاع و تپه ماهورهایی که باید با پوشش گیاهی خود از گسترش بی رویه شهر و درست شدن حاشیه ای بر حاشیه جلوگیری کنند. به گفته یکی از کارشناسان اگر سخنان مهم و راهبردی رهبر انقلاب نبود؛ حالا کل این تنفس گاه طبیعی بجای درخت، با ساختمان ها پوشیده شده بود. بین گشت زدن ها با جوانی باریک و قلمی مواجه می شویم. شلوار کردی و دستمالی بر سر دارد. اسمش را سوال می کنیم. عبدالرزاق. افغان است، ساکن گلشهر و کارش آبیاری و رسیدگی به درختان کمربند سبز. از عبد الرزاق جدا می شویم. در کمرکش تپه ای دیگرجوانی مشابه را می بینیم. می پرسیم چند حقوق می گیری و کجایی هستی؟ می گوید روزی 20 هزار تومان و بلاتکلیف( فرزندان خانواده های با پدر افغانستانی و مادر ایرانی اوراق هویتی ندارند)
3- از بولوار صدمتری وارد بولوار شهید آوینی می شویم. اینجا گلشهر است. محله ای در حاشیه شهر مشهد با جمعیت عمده افغانستانی ها. در خیابان شهید شفیعی سالن ورزشی شهیدان بختی را پیدا می کنیم. مدیر جوان سالن تازه تاسیس که شهرداری احداث کرده، از ما استقبال می کند. وارد سالن که می شویم؛ چهره ها گل می اندازد. جز کف پوش مناسب و تور کشی های استاندارد آنچه جلب توجه می کند؛ تزیینات، رنگ بندی و نقاشیهای شهدای مدافع حرم و قهرمانان ورزشی کنار هم است. نکته جالب تصویر یکی از قهرمانان رزمی افغانستانی روی دیوار سالن است. استاد بجز رشته رزمی، روحانی هم هست. مدیر جوان سالن توضیح می دهد که اینجااز 7:30 تا دوازده شب باز است و به مردم خدمات می دهد. مردمی که بیشتر از 90 درصدشان مهاجران افعانستانی هستند. یک گروه از بچه ها با لباسهای رنگارنگ مشغول گرم کردن اند. نگاهی به عکسها می اندازیم و بیرون می آییم.
4- یکی از روزها گذارمان به جاده توس می افتد. بعد از مهدی آباد، کنار جاده زمینی خالی و بزرگ می بینیم. بلوکه ای سیمانی با مهر آستانقدس کنار زمین دیده می شود. وسط زمین تپه مانندی دیده می شود. از تپه بالا می رویم؛ گود کشتی با چوخه معمای خاکریز را حل می کند. از گود پایین می رویم. ردی از سیاهی زغال روی ماسه ها مارا به چاله ای با آتش تازه رساند. از گود بیرون می آییم. عده ای میانسال و پیرمرد کنار گود مشغول توشله بازی اند. سر صحبت را باز می کنیم. می گویند این گود عصرهای جمعه محل زورآزمایی چوخه کارهاست و بقیه ایام هفته خصوصا شبها اتراقگاه معتادان و تزریقی ها! گله دارند که آب تنها کانکس دستشویی زمین را قطع کرده اند. یکی از پیرمردها که رزمنده باسابقه ای است؛ گله دارد از بیکاری و فشارهای شهرداری به همین چند بقالی روستای جزو شهر شده. یکی دیگر از پیرمردها نایلونی از جیبش بیرون می آورد و توشله های سنگی دست ساز را نشانمان داد. دانه ای 10 هزار و دوتا 15 هزار تومان.
5- روز بعد مقصد دو منطقه دیگر حاشیه شهر است. شهرک شهید رجایی و شهرک شهید باهنر. اول دومی را می نویسم. قلعه خیابان یا همان شهرک شهید باهنر که سالها پیش کوچه های خاکی اش را بیاد می آورم حالا وضعیت بهتری دارد و البته مشکلاتی هم. اما در یکی از کوچه ها با ایستگاه اول خط سوم اتوبوس تندرو مواجه می شویم. مدیر خط که راننده ها سلطان خطابش می کنند؛ توضیح می دهد که این بلندترین خط اتوبوس مشهد است با 32 کیلومتر طول که از اینجا تا انتهای امامیه قاسم آباد را از مسیر مرکز شهر پوشش می دهد. می پرسم سر تا ته خط چقدر زمان می برد؟ می گوید یک ساعت و پنجاه دقیقه! یعنی مسافت مشهد-نیشابور و هر راننده در یک شیفت فقط دوبارسهمیه رفت و برگشت دارد. جالب که همه این خط با 300 تومان قابل استفاده است.
6- در این دنیا که قسمتها را تقسیم می کنند؛ سهم شهید رجایی بازهم مناطق حاشیه شهر است.از قلعه خیابان به ساختمان می آییم. در ساختمان کوچه ای داریم بنام کشاورز یا حر 19. یکی از بچه های بسیج

260 views05:28