Qanday qilib badaviylar muvaffaqiyatli mamlakat yaratishga muvaffaq bo'lishdi? Zamonaviy arab tarixchilari quyidagi sabablar va tamoyillar haqida gapiradilar. Badaviylarning or-nomus kodeksi, olijanoblik an’analari, mehmondo‘stlik va o‘zaro yordam qadriyatlari bo‘lgan. Milliy yetakchi, millat otasi, davlat asoschisi Shayx Zayd ibn Sulton Ol Nahayon kabi insonlar bo‘lgan. Bunda hokimiyatdagilarning siyosiy irodasi va ma'rifati hal qiluvchi rol o'ynaydi. Amirlik shayxlari alohida shaxslarni boy qilishdan ko'ra, butun mamlakat haqida ko'proq qayg'uradilar.

1962 yilda Abu-Dabi amirligining umumiy aholisi taxminan 13 ming kishini tashkil etardi. O'tmishda Abu-Dabi asosan quruq palma shoxlaridan qurilgan "barasti" kulbalaridan iborat edi. 1967 yilda elektr energiyasi paydo bo'ldi va 1972 yilda Amerika va Evropa bilan bir vaqtda mobil telefonlar paydo bo'ldi. Yangi maktablar paydo boʻldi, koʻplab mahalliy bolalar amirlik hisobidan chet elga oʻqishga yuborildi.
Shayx o‘z hukmronligini misli ko‘rilmagan saxovat va xayrixohlik bilan boshladi. U saroy xazinasini ochib, amirlik neft uchun olgan Shayx Shaxbut (katta akasi) tomonidan yig‘ilgan pullarni tarqatib yubordi. Nafaqat Abu-Dabining, balki Shartnoma davlatlari tarkibiga kiruvchi boshqa amirliklarning har bir muhtoj aholisi pul olishlari mumkin edi. Amirlik poytaxtida "barasti" kulbalari buzib tashlandi, buning uchun davlat zamonaviy uy-joy qurish va yangi biznes ochish uchun ishlatilishi mumkin bo'lgan yirik pul kompensatsiyasi berdi. Bundan tashqari, shayx har bir yashovchiga uch-to‘rtta yer uchastkasini tekinga – turar-joy qurish uchun, shaharning biznes markazidan tijorat binosi yoki ustaxona qurish uchun ajratdi. Qishloq aholisi bepul yer uchastkalari va ularni ekish uchun zarur bo'lgan barcha narsalar, jumladan, asbob-uskunalar, nasoslar va sug'orish inshootlariga ega bo'ldi. Tashkil etilgan hukumat qaroriga ko‘ra, Abu-Dabi fuqarosi homiyligisiz xorij kompaniyasi bilan shartnoma tuzib bo‘lmaydi. Shu bilan birga, bozorda o‘z o‘rnini egallash uchun kapitalining asosiy qismi mahalliy tadbirkorlarga tegishli bo‘lgan korxonalarga ustunlik berildi.

“Neft boyliklari hamma o'rtasida taqsimlanadi va hukmron oila tomonidan o'zlashtirilmaydi” degan ishonch Amirlik fuqarolarining ongida abadiy saqlanib qoldi.

Hokimiyat va xalq o'rtasida begonalashuv emas, balki eng samarali resurs - inson energiyasi manbasini ishga tushirishga imkon beradigan yaqinlashuv yuz berdi.

@xbankir