Bash Aliases
یکی از ویژگی های کاربردی Bash قابلیت تنظیم Alias (به فارسی شاید بشه گفت میانبر) برای دستورات مختلف هستش.

اگر بخوام بصورت ساده توضیح بدم مثلا شما برای آپدیت کردن سیستم هر بار باید دستور
sudo apt update && sudo apt upgrade
را وارد کنید و خب میتونید یه Alias (میانبر) برای اون تنظیم کنید که با وارد کردن دستور مختصر update اون کار انجام بشه.

خب اول از همه بریم سراغ نحوه تنظیم Alias در Bash :
ابتدا فایل bashrc رو که در دایرکتوری Home هر کاربر قرار داره با یک ادیتور مثل nano باز کنید.
nano ~/.bashrc
سپس یک بخش در انتهای فایل اضافه کنید که مشخص باشه برای میانبر ها هست به این صورت که قبل و بعدش رو با کامنت مشخص کنید مثل زیر

# Aliases
...... some aliases
# End of Aliases

و حالا هر میانبر رو میتونید با قالب زیر بین اون دو تا کامنت اضافه کنید.
alias x='command'
مثلا برای مثال بالا
alias update='sudo apt update && sudo apt upgrade'

حالا بریم سراغ چند مثال کاربردی برای میانبر ها :

! = فقط قبلش دقت کنید که اگر از شل دیگه ای به جز bash استفاده میکنید ممکنه یکسری میانبر بصورت پیشفرض داشته باشه و شما با تنظیم مجدد باعث ایجاد تداخل در اون ها بشید برای اینکه بفهمید هر دستور یک میانبر هست یا نه میتونید از دستور type استفاده کنید؛ مثلا type ls
—————————————————
alias ls='ls --color=auto -h'
نمایش رنگ را در ls فعال میکنه و حجم فایل ها هم بصورت قابل فهم (kb mb gb) نمایش میده
—————————————————
alias ll='ls -l'
نمایش لیست فایل ها بصورت خطی و با جزئیات
—————————————————
alias la='ls -a'
نمایش لیست تمام فایل ها شامل فایل های مخفی (dot files)
—————————————————
alias mkdir='mkdir -p'
ساخت فولدر های تو در تو ، یعنی اگر شما فولدری جدید بخواید بسازید و داخل اون فولدر هم فولدر جدید دیگه ای بسازید نیاز نیست تک تک اینکار رو بکنید؛ مثلا
mkdir new/newer
—————————————————
alias rm='rm -i'
پاک کردن با خیال راحت تر ؛ قبل از پاک کردن فایل از شما تایید میگیرد
—————————————————
alias cp='cp -i'
کپی کردن با خیال راحت تر ؛ قبل از بازنویسی فایل های روی هم (overwriting) از شما تایید میگیرد
—————————————————
alias mv='mv -i'
انتقال با خیال راحت تر ؛ قبل از بازنویسی فایل های روی هم (overwriting) از شما تایید میگیرد
—————————————————
alias ..='cd ..'
انتقال به یک دایرکتوری عقب تر
—————————————————
alias ...='cd ../..'
انتقال به دو دایرکتوری عقب تر
—————————————————
alias df='df -h'
نمایش حجم استفاده شده هر درایو بصورت قابل فهم (kb mb gb)
—————————————————
alias du='du -h'
نمایش حجم هر فایل/فولدر بصورت قابل فهم (kb mb gb)
—————————————————
alias c='clear'
پاک کردن اطلاعات چاپ شده در ترمینال
—————————————————
alias sudo='sudo -E'
هنگام استفاده از sudo از محیط کاربر بجای محیط روت استفاده میکند
—————————————————
alias history='history | nl'
نمایش تاریخچه دستورات اجرا شده به همراه شماره سطر (فقط در bash کاربرد دارد در بیشتر شل های دیگر بصورت پیشفرض تعبیه شده)

اگر شما هم میانبر کاربردی بلدید در نظرات به اشتراک بذارید👌


#آموزش

Micro
ادیتوری خوب و کامل برای ترمینال

ادیتور micro تقریبا تو سبک ادیتور nano هستش اما این ادیتور ویژگی های منحصر به فردی داره که میتونه اون رو به یک جایگزین خوب برای nano تبدیل کنه!

از ویژگی های این ادیتور:
- ویژگی syntax highlighting
- قابلیت استفاده از ماوس بصورت پیشفرض
- ادیت همزمان چندین فایل با استفاده از ویژگی تب ها و پنجره ها (splits)
- میانبر های کیبوردی مرسوم (مثلا C-z برای Undo و C-y برای Redo و ...)
- و ...

برای نصب ادیتور micro در آرچ بیس ها :
دستور زیر را اجرا کنید
sudo pacman -S micro
برای نصب ادیتور micro در دبیان بیس ها :
دستور زیر را اجرا کنید
sudo apt install micro


چند راهنمایی برای استفاده بهتر :
‍- استفاده از ویژگی پنجره ها :
ابتدا کلید Ctrl-e را بزنید سپس دستور hsplit برای نصف شدن پنجره بصورت افقی و vsplit برای نصف شدن پنجره بصورت عمودی را نوشته و اجرا کنید
حالا برای جابجایی بین پنجره ها میتوانید از کلید Ctrl-w استفاده کنید

- استفاده از ویژگی تب ها :
میتوانید با کلید Ctrl-t یک تب جدید باز کنید و با کلید های .-Alt و ,-Alt میتوانید بین تب ها جابجا شوید

- باز کردن یک فایل جدید :
برای باز کردن یک فایل جدید کلید Ctrl-o را بزنید سپس آدرس فایل مورد نظر را وارد کنید

- خروج از micro :
با کلید Ctrl-q میتوانید ادیتور را ببندید (اگر فایلی را سیو نکرده باشید از شما سوال میشود و با y یا n میتوانید جواب بدهید)

(برای دیدن راهنمایی خود برنامه میتوانید داخل ادیتور بعد از زدن کلید Ctrl-e دستور help و برای راهنمایی کلید های میانبر پیشفرض آن دستور help defaultkeys را اجرا کنید)

همچنین برای دیدن سورس این برنامه در گیتهاب میتوانید وارید این لینک بشوید

#ابزار

Daktilo
شبیه سازی صدای ماشین تحریر
با این ابزار جالب میتونید صدای ماشین تحریر را شبیه سازی کنید و با فشردن هر کلید کیبورد صدایی شبیه به تایپ کردن با ماشین تحریر پخش میشود.

نصب این ابزار در آرچ بیس ها :
دستور زیر را اجرا کنید.

sudo pacman -S daktilo

نصب این ابزار در دبیان بیس ها و تمامی توزیع های لینوکسی :
دستور زیر را اجرا کنید.

bash
curl --proto '=https' --tlsv1.2 -LsSf https://github.com/orhun/daktilo/releases/download/v0.3.1/daktilo-installer.sh | sh

سپس یکبار لاگ اوت و لاگین کنید تا نصب تکمیل شود.


نحوه اجرا کردن :
بعد از نصب یکبار ترمینال را بسته و مجدد باز کنید و دستور daktilo را اجرا کنید.
پیشنهاد میکنم به این صورت هم امتحان کنید این دستور رو چیز جالبی میشه 😄.

daktilo -p drumkit

همچنین برای دیدن سورس این برنامه در گیتهاب اینجا کلیک کنید

#سرگرمی

SYSTEMD-BSOD

اگر پیگیر خبر های لینوکسی باشید حتما خبر اضافه شدن BSOD یا همون
BLUE SCREEN OF DEATH
به systemd رو شنیدید
به شخصه برام جالب بود ببینم به چه شکلی خواهد بود این صفحه آبی ولی جایی مثالی ازش پیدا نکردم
این صفحه زمانی میاد که یک خطا از نوع EMERG رخ بده (یعنی اوضاع خیلی خیت باشه)

همونطور که تو تصویر میبینید یک صفحه آبی ساده هستش که اطلاعات خطا داخل اون وجود داره و گوشه پایین هم یک QR Code وجود داره که ظاهرا شامل همون خطا هستش که بتونید کپی کنید متن خطا رو.

برای تست کردنش هم اگر آخرین نسخه systemd یعنی v255 رو نصب داشته باشید با این دو دستور میتونید این صفحه رو به نمایش در بیارید.

sudo /usr/lib/systemd/systemd-bsod --continuous
sudo systemd-cat -p emerg echo "foo"

منبع این پست در Reddit

#خبر

Terminal GPT (tgpt)
هوش مصنوعی در ترمینال
این روز ها که دیگه هوش مصنوعی داره کم کم جای خودش رو تو زندگی هامون باز میکنه این ابزار قطعا بدرد میخوره.
با استفاده از ابزار tgpt میتونید مستقیم و از طریق ترمینال از هوش مصنوعی استفاده کنید و دیگه نیازی نیست به وبسایتی برید یا برنامه مجزایی اجرا کنید.
از قابلیت های این ابزار:
- پشتیبانی از تامین کننده های مختلف از جمله deepseek و openai و gemini و ...
- قابلیت ساخت تصویر
- دارای مود های مختلف (interactive و multiline و ...)

نصب این ابزار در آرچ بیس ها :
دستور زیر را اجرا کنید.

sudo pacman -s tgpt

نصب این ابزار در دبیان بیس ها و تمامی توزیع های لینوکسی :

curl -sSL https://raw.githubusercontent.com/aandrew-me/tgpt/main/install | bash -s /usr/local/bin

اگر از این روش نصب کردید مطمئن شوید مسیر
/usr/local/bin
در path های شما تعریف شده است.

مثال هایی از روش استفاده :
این ابزار بصورت پیشفرض و در صورت مشخص نکردن provider از تامین کننده Phind برای پاسخ به پیام ها و Pollinations برای ساخت تصاویر استفاده میکند.

یک پرامپت ساده یک خطی

tgpt "Who is Linus Torvalds"

وارد شدن به محیط multiline برای یک پرامپت چند خطی

tgpt -m

وارد شدن به محیط interactive برای تعامل ادامه دار

tgpt -i

ساخت تصویر

tgpt -img "a cute penguin"

پیدا کردن یک دستور و اجرای مستقیم آن

tgpt -s "update system"

همچنین برای استفاده از تامین کننده های دیگر میتوانید از سوییچ provider و key (در صورت نیاز به api) استفاده کنید.
اطلاعات بیشتر و لینک صفحه این ابزار در گیتهاب

#ابزار

ایزو آرچ لینوکس از کی انقدر حجمش زیاد شده 😶‍🌫

Stremio
تماشای فیلم و سریال مستقیم از تورنت
با Stremio میتونید فیلم و سریال مورد نظرتون رو بصورت مستقیم از تورنت استریم کنید و بدون نیاز به دانلود اون رو تماشا کنید.
اگر اهل دیدن فیلم و سریال هستید پیشنهاد میکنم حتما این برنامه رو امتحان کنید.
ویژگی های Stremio :
- دارای Add on های مختلف برای Torrent , زیرنویس و ...
- امکان دانلود مستقیم
- قابلیت اتصال به Trakt

نصب این ابزار در آرچ بیس ها:
این ابزار در AUR موجود است و میتوانید اون رو بصورت مستقیم و یا با AUR Helper مورد نظرتون نصب کنید.
در اینجا از yay استفاده شده.

yay -S stremio

نصب در دبیان بیس ها و همه توزیع های لینوکسی :
این ابزار در flatpak و میتوانید به راحتی نسخه flatpak آن را نصب کنید.
اگر flatpak را نصب ندارید ابتدا با دستورات زیر آن را نصب و مخزن رسمی آن را اضافه کنید.

sudo apt install flatpak

flatpak remote-add --if-not-exists flathub https://flathub.org/repo/flathub.flatpakrepo

سپس یکبار logout و login کنید تا path های مورد نیاز flatpak اضافه شود.
حالا با دستور زیر Stremio را نصب کنید.

flatpak install flathub com.stremio.Stremio

برای نصب افزونه های Community این ابزار میتونید به این لینک برید و افزونه مورد نظرتون رو نصب کنید.
پیشنهاد میکنم این افزونه ها رو برای بهترین تجربه Stremio نصب کنید :
- افزونه Torrentio و ThePirateBay برای پیدا کردن از تورنت
- افزونه SubDL و SubSource و OpenSubtitles برای پیدا کردن اتوماتیک زیرنویس (فارسی هم شامل میشه)
- افزونه Iran Provider که نسبتا جدید هستش و فعلا کار میکنه و لینک استریم از منابع ایرانی میذاره (البته که بدون سانسور)

سایت این ابزار برای اطلاعات بیشتر

#ابزار

Fail2ban
جلوگیری از حملات brute-force (مثل تلاش‌های مکرر برای ورود از طریق SSH)
اگر یک سرور لینوکسی دارید یکی از واجب ترین کار ها برای حفظ امنیت سرور استفاده از ابزار fail2ban هستش.
با استفاده از این ابزار میتوانید از حملات brute-force روی سرویس های مختلف از جمله SSH جلوگیری کنید.

نصب این ابزار در دبیان بیس ها :

sudo apt update
sudo apt install fail2ban

سپس :

sudo systemctl enable fail2ban
sudo systemctl start fail2ban

حالا ابزار fail2ban در سرور شما نصب شده است.

برای تنظیم این ابزار برای جلوگیری از حملات در سرویس ssh مراحل زیر را انجام دهید:
ابتدا یک فایل تنظیمات از فایل تنظیمات اصلی کپی کنید

sudo cp /etc/fail2ban/jail.conf /etc/fail2ban/jail.local

حالا فایل را باز کنید

sudo nano /etc/fail2ban/jail.local

و مقادیر بخش [sshd] را بصورت زیر تغییر دهید (اگر مقداری وجود نداشت آن را اضافه کنید)

[sshd]
enabled = true
port    = ssh
logpath = %(sshd_log)s
maxretry = 5
bantime = 3600

در نهایت fail2ban را ری استارت کنید.

sudo systemctl restart fail2ban

و تمام حالا اگر از یک آیپی بیش از ۵ بار تلاش ناموفق برای ورود به سرور از طریق ssh اتفاق بیوفتد آن آیپی به مدت 1 ساعت بن میشود.

برای بررسی وضعیت fail2ban دستورات زیر را اجرا کنید:
نمایش وضعیت کلی :

sudo fail2ban-client status

نمایش وضعیت SSH JAIL :

sudo fail2ban-client status sshd

#ابزار

Bauh
مدیریت تمامی پکیج ها در یک ابزار
اگر زیاد طرفدار کار با ترمینال نباشید و علاقه ای به نصب ابزار ها از طریق دستورات ترمینالی نداشته باشید میتونید از رابط های گرافیکی که برای پکیج منیجر ها طراحی شده اند استفاده کنید.
بعضی از دسکتاپ ها مثل Gnome و KDE و ... برای این مورد رابط گرافیکی خودشون رو دارن که خیلی هم خوب عمل میکنه.
ولی اگر بخواید از اون رابط های گرافیکی تو محیط دسکتاپ های دیگه استفاده کنید باید کلی پکیج اضافه مربوط به اون دسکتاپ رو نصب کنید و این خوشایند نیست.
در این مواقع میتونید از رابط های گرافیکی مستقل موجود استفاده کنید که بی شک یکی از بهترین اون ها Bauh هستش.
ویژگی های Bauh :
- مدیریت پکیج های مختلف از جمله Debian , Arch , AUR, Flatpak, Snap و ...
- قابلیت گرفتن بک آپ قبل از نصب پکیج های جدید
- قابلیت آپدیت کلی سیستم

نصب این ابزار در آرچ بیس ها :
این ابزار در AUR در دسترس است و برای نصب میتونید از یکی از AUR Helper ها استفاده کنید که در اینجا از yay استفاده شده

yay -S bauh

نصب این ابزار در دبیان بیس ها :
ابتدا پکیج های مورد نیاز این ابزار را نصب کنید

sudo apt install fuse3 qt5dxcb-plugin aptitude libappindicator3-1

همچنین در صورت تمایل میتوانید بسته های پیشنهادی این ابزار رو هم نصب کنید (برای قابلیت بک آپ و flatpak و ...)

sudo apt install timeshift aria2 sqlite3 flatpak snapd python3-lxml python3-bs4 python3-venv xdg-utils

حالا به لینک صفحه Releases در گیتهاب این ابزار برید و آخرین نسخه Appimage اون رو دانلود کنید.
بعد از دانلود وارد فولدری که Appimage در آن قرار دارد بشوید و از قسمت Properties فایل دسترسی اجرایی به آن بدهید.
این کار در محیط های مختلف متفاوت است اما عمدتا تحت عنوان Exec یا Execute یا Run as Program وجود دارد و باید فعال یا روی Everyone یا Allow قرار گیرد.
بعد از دادن دسترسی فایل Appimage را اجرا کنید (ممکن است بار اول کمی طول بکشد) و بعد از اجرا شدن کامل از منو پایین ابزار گزینه Install bauh را اجرا کنید تا بطور کامل در سیستم شما نصب شده و از منو اپلیکیشن ها در دسترس باشد.


پ.ن : یک سال از آخرین آپدیت این ابزار میگذره و توسعه دهنده اعلام کرده فعلا آپدیتی نمیده و آینده توسعه اون نامشخص هستش ولی طبق تستی که کردم فعلا به خوبی کار میکنه و بسیار ابزار ارزشمندی هستش.
صفحه این ابزار در گیتهاب

#ابزار

لیست منابع آموزشی رایگان برنامه نویسی

در این مخزن گیتهاب بهترین منابع رایگان یادگیری برنامه نویسی لیست شده است و میتونید به راحتی و به تفکیک زبان برنامه نویسی اون ها رو پیدا کنید.
برای ورود به صفحه این مخزن اینجا کلیک کنید.

VHS
ضبط ویدیو از محیط ترمینال
ابزار VHS یک ابزار عالی برای زمانی هست که بخواید یک ویدیو از ترمینال و دستوراتی که وارد میکنید ضبط کنید و یا قصد ضبط یک آموزش در ترمینال را داشته باشید.
با استفاده از این ابزار ابتدا اسکریپت دستوراتی که باید اجرا شوند و کلید هایی که باید فشرده شوند را مینویسید و در نهایت با یک دستور تمام موارد نوشته شده اجرا و به زیبا ترین شکل ضبط میشود.

نصب این ابزار در آرچ بیس ها :

sudo pacman -S vhs

نصب این ابزار در دبیان بیس ها :
ابتدا دو پکیج مورد نیاز این ابزار یعنی ttyd و ffmpeg را نصب کنید.
سپس پکیج deb این ابزار را از صفحه Releases گیتهاب اون دانلود کنید و با دستور زیر آن را نصب کنید.

dpkg -i package_name.deb

برای آموزش استفاده از این ابزار و اطلاعات بیشتر به صفحه این ابزار در گیتهاب مراجعه کنید.


#ابزار

BleachBit
پاک‌سازی فایل‌های موقتی، آزادسازی فضای دیسک و ...
این برنامه با حذف کش، تاریخچه مرورگرها، فایل‌های لاگ و سایر داده‌های غیرضروری، به بهینه‌سازی سیستم و افزایش سرعت آن کمک می‌کند. همچنین BleachBit قابلیت پاک‌سازی عمیق و غیرقابل بازیابی فایل‌ها را نیز دارد.

نصب این ابزار در آرچ بیس ها

sudo pacman -S bleachbit

نصب این ابزار در دبیان بیس ها

sudo apt install bleachbit

#ابزار