#ዝክረ_በዝብዝ_ካሣ (አጤ ዮሐንስ 4ኛ)

ዛሬ ጎጃም ላይ ነኝ ፣ ጎጃም ሆኜ ንጉሱን መዘከር ወደድኩኝና የታሪክ ክስተቶችን ከጎጃሞች ቅኔ አዋቂነት ተወሼ እንዲህ ተነፈስኩኝ።

#ይገለኛል_ይሰቅለኛል_ብሎ_አንድ_ሰው_በሸሸ፣
#መላው_የጎጃም_ህዝብ_እንደ_ጭቃ_ታሸ፤
==============//================
ወቅቱ በኢትዮጵያ አቆጣጠር 1870ቹ ላይ ነው ፤ በዝብዝ ካሣ ከላስታው ዋግሹም ጎበዜ/ ዳግማዊ ተክለ ጊዮርጊስ/ ንጉሰ ነገስትንትን በጦርነት ተቀብለዋል ፤ በዝብዝ ካሳ ( አጼ ዮሐንስ አራተኛ / ንጉሰ ነገስትነቱን አውጆ ጎንደር ቤተ መንግስት በገባበት ማግስት በየአካባቢው ራሳችን ንጉሰ ነገስት መሆን እንጂ ለአንተ አንገብርልህም የሚሉ የሥልጣን ተጋሪዎች እዚህም እዚያም እያቆጠቆጡ ነበር ፤

ወዲህ #የጎጃሙ ራስ አዳል ( ንጉስ ተክለ ኃይማኖት/ ፣
ከ ወደ ሸዋ ደግሞ #የሸዋው ንጉስ ምኒልክ ቁልፍ ቦታ የተሰጣቸው ነበሩ፤

ይህንንም ተቀናቃኝነት ለማስታገስ ራስ አዳልን ንጉሰ ጎጃም አድርጎ እውቅና ሲሰጥ ፤ ምኒልክንም ንጉሰ ሸዋ በሚለው እውቅና ሰጥቶ ለማርገብ ቢያቅድም ፤ ከጎረቤት ደርቦሾች ጀሃድ አውጀው ኢትዮጵያን ለመውረር ቅድመ ዝግጅታቸውን ጨርሰው በመተማ በኩል እየገሰገሱ ነው ፤ ምክንያቱም ዛሬ ላይ ክንዱ የሚያነደው #የቋራው_ካሣ አለመኖሩን ተረድተዋልና ፤

የሱዳኖችን ጦር እንዲመክት የጎጃሙን ንጉስ ተክለ ኃይማኖትን ንጉሰ ነገስቱ ትዕዛዝ አስተላለፉ ፤ ንጉስ ተክለ ኃይማኖትም ስንቅና ትጥቅ ሸክፎ ወደ ሰሜን ገሰገሰ ፤

የንጉስ ተክለ ኃይማኖት ጦርም በደርቡሾች ላይ ድል ተቀዳጄ ፤ በዚህም የንጉሱ ጦርን ፈርጣማነት በተግባር አሳይቶ ሲመለስ ፤ ደርቡሾች ወደ ኋላ ፈረጠጡ ፤ ይህ በእንዲህ እንዳለ ደርቡሾች አቅማቸውን አጠናክረው ተመልሰው ኢትዮጵያን በመተማ በኩል ወረሯት ፤ ዳግመኛ አጼ ተመልሰው ንጉስ ተክለ ኃይማኖት በደርቡሾቹ ላይ እንዲዘምት ታዘዘ፤

ንጉሱም ሄደ ፣ግጥሚያውም ተደረገ ፣የደርቡሾቹ የበላይነት ተረጋገጠ ፤ የንጉሱ ልጅ ምንትዋብ አዳል ተማርካለች ፣ 12 መኳንንቶች አንገታቸው ተቀልቷል ፤ አሁን በደርቡሾቹ የበላይነት የንጉሱ ሽንፈት ታውቆ ንጉሱ ወደ ጎጃም ተመልሰዋል ፤ ይህ በእንዲህ እያለ ከ3 ዓመታት በኋላ ደርቡሹ እንደገና ሲመጡ ተክለኃማኖት እንዲዘምት ንጉሠ ነገስቱ ትዕዛዝ አስተላልፈዋል ፤

ሆኖም ግን ንጉስ ተክለ ኃይማኖት ‹ #እኝኛው › ብለዋል ፤ ይልቁንም ከሸዋ ምኒልክ ጋ ምክር ሰንቀዋል ፤ አጼ ዮሐንስ ንጉስ ተክለ ኃይማኖትን ሊወጋ ከመጣ ፤ ምኒልክ በበጌምድር በኩል የንጉሰ ነገስቱን ጦር መፈናፈኛ ሊያሳጣው፤ ትልቁን ባላንጣ ትንንሽ ባላንጣዎች የአሴሩት ሴራ መሆኑ ነው ፤
ሆኖም ግን የአጼ ዮሐንስም ጦር በንጉሱ አዝማችነት ጎጃምን ወረረ፣ ዘረፈ፣ አሰቃዬ ፣ ጎጃምም አምርራ አዘነች ፣ ብሶቷንም በስነ ቃል ገለጸች ፤ ይህ ሲሆን ግን ጠላቴ ነው የተባለው ንጉስ ተክለ ኃይማኖት ህዝባቸውን ለወራሪ ጦር አንጋለው ጥለው መኳንቶቻቸውን አስከትለው ፣ ስንቃቸውን ሰንቀው
ጅብላና ሞተራ ከተባሉ አምባዎች ወጥተው መሸጉ ፤ ህዝቡ ግን ሜዳ ላይ ለጨካኝ ወታደር ስቃይ ተቀባይ ሆነ ፤

ይህንንም የተመለከተች ሴት ነች ከላይ ያለውን ብሶት በሥነ ግጥም የገለጸችው ፤

ዮሐንስ አራተኛም የጎጃምን ህዝብ በተቻላቸው ሁሉ በዘበዙ ፤ የጎጃምን ጥጋብ ለማብረድ የሚያርስበት በሬ ፣ የሚጠጣው ወተት፣ የሚበላው ቅቤ ና ሥጋ ማሳጣት ያስፈልጋል በሚል ውሳኔ የቀንድና የዳልጋ ከብት ሁሉ ወደ ጎንደር እንዲነዳ ትዕዛዝ አስተላለፉ ፤ አሁን ሁሉም ከብት እየተነዳ ነው ፤

ይህንን ያየች እንዲህም ብላ ተቀኝታለች፡-

// “ #እስቲ_ትንሽ_ቅቤ_የቁስል_የቁስል ፣
#ከብቱ_ከብቱ_ጎንደር_ገባ_የሚካን_ይመስል “//

ወቅቱ የጎጃም ዲያቆን ክህነት ለመቀበል ለወደ ጎንደር ይሄድ እንደነበር ለማጠየቅም ነበር //

ይህ ከሆነ በኋላ አጼ ዮሐንስ ወደ መተማ ከደርቡሽ ጋር
ግጥሚያ ለማድረግ በዝግጅት ላይ እያሉ ወዳጆቻቸው
ጎጃምን እንደዚህ ማጥፋታቸው ደግም እንዳልሆነ ሲወቅሷቸው እንደ መጸጸት ብለው ወደ ዲማ ጊዮርጊስ ሄደው ንስሃ ገብተው የወርቅ ጫማና የራስ ቁር ለቤተክርስቲያኑ ከሰጡ በኋላ ወደ መተማ አቅንቼ ከጦርነቱ ስመለስ ጎጃምን አለማዋለሁ አሉ የሚለውን የሳች ሴትዮ

// #መተማ_ተዋግተው_አጤ_ቢመለሱ ፣
#ምንኛ_ጎልድፏል_ጎጃሜ_ምላሱ //

ብላ በሰላም ከተመለሱ የጎጃሜው ሀዘንና እርግማን ከንቱ ቀረ እንደማለት ተቀኝታለች ፤ የአጤውን ሞት የተመኙበት የጎጃሜዎች ቅኔ መካከልም እንዲህ ይል ነበር ፡-

// #አይ_አጤ_ዮሐንስ_ማማሩ_ባታቸው ፣
#ከኋላ_ቀርቼ_ሲሄዱ_ባያቸው ፤ //

አሁን ደግሞ ህዝቡን ሜዳ ላይ ጥለው ራሳቸውን አምባ ላይ ሸሸገው ከቆዩ በኋላ ንጉስ ተክለ ኃይማኖት የ44 አብያተ ቤተክርስቲያን ታቦታትንና ካህናትን ይዘው አጤ ዮሐንስ 4ኛ ን ይቅርታ ጠይቀው ፣ይቅርታ ከተሰጣቸው በኋላ አጤ ዮሐንስ ወደ መተማ ለደርቡዶች ጋር ግጥሚያ ሊያደርጉ ገሰገሱ ፤

በመጨረሻም አጤ ዮሐንስ መተማ ወርደው አንገታቸው
ተቀንጥሳ በጠላት እንጂ ወድቃ ህልፈተ ህይወታቸው
በመጋቢት መጀመሪያ በ1881 ዓ.ም ጎጃም ላይ ሲሰማ
ንጉስ ተክለ ኃይማኖትም ለአጤው የቀጠሮ ለቅሶ እንዲውል በማወጃቸው በጎጃም ባህል ሰፊ ቦታ እና አስለቃሽ ተመርጦ ቀደም ብለው ገድለውትና ቅሱሙን ሰብረውት የሄዱት ህዝብ ለአጤው ነቅሶ ቆሟል ፤ ከአስለቃሶች መካከል አንዷ ድምጧን ሞረድ ሞረድ አድርጋ እንዲም አለች ፤

//#ቤቴንም_ሳያየው_ሙክቴን_ሳይበላ ፣
#ደሜን_መለሰልኝ_መሐመድ_አብደላ፣
#ልጁን_ይባርክለት_የሚያምንበት_አላ(ህ) ፤ //

ብላ እንደረደረች ፤ አሽቃብጩ ንጉስ ተክለ ኃይማኖትም እርሷ እንድትታሰርና ሌላ አስለቃሽ ቦታውን እንድትረከብ ትዕዛዝ በሰጡበት ቅጽበት ፤ ተተኪዋ አስለቃሽ የዋዛ አልነበረችምና ከፊቷ የቆሙትን ንጉስ ሳይቀር ከምንም ሳትቆጠር ፤

// #እንዴት_ተዘጋጅቷል_ተጠርጓል_መንገዱ፣
#አጤ_በሄዱበት_ንጉሱም_ይሂዱ ፤ //

ብላ የንጉሱን መኖር አለመፈለጓን በአደባባይ ገልጻለች ይባላል ፤ ይህንን ሁሉ ያስቀባጠረኝ አጤ ዮሀንስ አሊያም ንጉስ ተክለ ኃይማኖት ናፍቀውኝ አይደልም ፤ ይልቁንም ሥነ ቃላችን የነበረውን ሀሳብን የመግለጽና በወቅቱ የነበሩትን የታሪክ ክስተቶችን ለመመልከት ያክል እንጂ ፡፡

ጉዱ ካሳ