КАРБАЛЕВІЧ
2.21K subscribers
1 photo
362 links
Тэлеграм-канал палітоляга Валера Карбалевіча
Download Telegram
Channel created
У беларускіх уладаў адсутнічае разуменьне, што інфармацыйная эпоха патрабуе хоць нейкай долі праўдападобнасьці.

Пры рэалізацыі спэцаперацый па выдаленьню небясьпечных для рэжыму людзей за мяжу ўлады сутыкаюцца з адной праблемай. Можа гэта і не разглядаецца імі як праблема, аднак яна вельмі ўжо заўважна звонку, тырчыць як шыла ў мяху.

Пытаньне ў тым, што гэтыя апэрацыі ў прынцыпе не могуць быць абгрунтаваны з прававога гледзішча. Бо гэта абсалютнае юрыдычнае свавольле. Таму альбо афіцыйныя органы нібыта «нямеюць», альбо ім даводзіцца ўвесь час казаць няпраўду. Прычым такую, якая лёгка абвяргаецца. Маўляў, Сьвятлана Ціханоўская, Вольга Кавалькова, Антон Раднянкоў і Іван Краўцоў выехалі за мяжу самастойна. Потым, апынуўшыся за межамі Беларусі гэтыя людзі падрабязна апавядаюць абставіны іх вывазу з краіны. Ды і сам Лукашэнка прызнаўся, што, маўляў, я сам вывез Ціханоўскую за мяжу. І пра гісторыю з Тадэвушам Кандрусевічам сам прызнаў, што не пусьціць мітрапаліта ў Беларусь – гэта яго рашэньне.

З Марыяй Калесьнікавай атрымаўся пракол, таму ўлады пакуль у разгубленасьці, як усё гэта тлумачыць.

Вось, заявілі, што Іван Краўцоў і Антон Раднянкоў нібыта затрыманы на тэрыторыі Ўкраіны. Але ўкраінцы гэта хутка абверглі.

Тут адсутнічае разуменьне, што інфармацыйная эпоха патрабуе хоць нейкай долі праўдападобнасьці. Але цяпер уладам не да гэтага. Трэба выратоўваць рэжым любымі сродкамі. Тут не да палітэсу.
Месяц беларускай рэвалюцыі. Папярэднія высновы

Сёньня роўна месяц, як Беларусь жыве ва ўмовах рэвалюцыі. Якая здарылася нечакана для ўсіх, і беларускіх і замежных палітыкаў і экспэртаў. Акцыі пратэсту прагназавалі ўсе. Але мала хто чакаў такога іх маштабу, зацятасьці, працягласьці.

Сьцісла:
- Першыя тры дні пасьля выбараў Беларусь перажала кароткую грамадзянскую вайну.
- Нават калі беларуская рэвалюцыя закончыцца паразай, яна ўсё роўна увойдзе ў гісторыю і будзе мець вялізны ўплыў на далейшае разьвіцьцё краіны. Бо рэвалюцыі не праходзяць бясьследна.
- За гэтыя тры месяцы была фактычна сфармаваная грамадзянская супольнасьць, адбыўся завяршаючы працэс фармаваньня беларускай нацыі.
- Здаецца, самы небясьпечны для кіроўнага рэжыму момант, пік рэвалюцыі ўжо прайшоў. То былі першыя 10 дзён пасьля выбараў,
- Адбываецца працэс эрозіі тых карпаратыўных інстытутаў, на якія абапіраўся рэжым, дзяржапарат.
- Пакуль існуе часовая раўнавага і пэўны палітычны тупік. Паколькі Лукашэнка адмаўляецца ад перамоваў, то зыход палітычнага крызысу можа адбыцца толькі ў выніку абсалютнай перамогі аднага з канфліктуючых бакоў.
- Аляксандр Лукашэнка, які чвэрць стагодзьдзя зьяўляўся грантам беларускай стабільнасьці, раптам стаў галоўным чыньнікам дэстабілізацыі Беларусі.
- Падзеі апошняга месяца нанесьлі сакрушальны ўдар па міжнароднай суб’ектнасьці Беларусі.
Лукашэнка імкнецца даказаць, што ён бароніць Расею ад “каляровай рэвалюцыі”.

Галоўны сэнс інтэрвію Лукашэнкі расейскім дзяржаўным мэдыям даволі просты. Гэта мэсэдж расейскаму грамадзтву, эліце, і, найперш, аднаму чалавеку, які сядзіць у Крамлі.
Зьмест пасланьня прыкладна такі. Няма ў Беларусі ніякай рэвалюцыі, народнага пратэсту. Па вуліцам ходзіць купка адмарозкаў, якімі кіруе Захад. Бо беларускі народ падтрымаў мяне.
А Захад імкнецца ажыцьцявіць “каляровую рэвалюцыю” ў Беларусі выключна дзеля таго, каб падрыхтаваць пляцдарм для такой жа рэвалюцыі пасьля ў Расеі. Таму, падтрымоўваючы Лукашэнку вы выратоўваеце самі сябе. І я, прыдушваючы пратэст у Беларусі, бараню Расею.
Таму, не трэба патрабаваць ад мяне шмат саступак у абмен на расейскую дапамогу, ціснуць наконт “паглыбленьня інтэграцыі”, ці пераводу беларускага транзыту з краін Балтыі ў расейскія парты. Нэйтралізуючы беларускую рэвалюцыю я і так вам акаваю вялізную паслугу.
Лукашэнка пачаў ваяваць з жанчынамі

Чаму Лукашэнка не хацеў садзіьць у турму Сьвятлану Ціханоўскую, Вольгу Кавалькову (па крымінальнай справе, а не на 15 сутак), а выштурхаў іх за мяжу. Тое самае спрабаваў зрабіць з Марыяй Калесьнікавай.
Вось Сяргея Ціхноускага, Віктара Бабарыку, Міколу Статкевіча, Паўла Севярынца пасадзіў, і не дрыгнула рука.
Праблема не ў гуманізме адносна жанчын. Хоць Лукашнка даўно перайшоў усе маральныя нормы і табу, тым ня менш ён вымушаны зважаць хоць на ўяўленьні сваіх прыхільнікаў, ўласныя стэрэатыпы, і створаны вобраз.
Лукашэнка доўга фарміраваў імідж крутога мужыка, мачо. Ён увесь час паказвае на кантрасьце сваю перавагу на эўрапейскімі палітыкамі, якія “без яіц”. Шмат разоў ён зьняважліва казаў пра жанчын, якія прыйшлі ў палітыку, падкрэсьліваў іх слабасьць для гэтай ролі. Маўляў палітыка – гэта жорсткая рэч, яна для моцных мужчын. Паводле ягоных уяўленьняў, крутому мачо спаборнічаць, змагацца з жанчынамі, трохі не камільфо. І жорсткасьць у дачыненьні да жанчын б’е па ягонай рэпутацыі, як ён гэта бачыць. А садзіць жанчыну ў турму за палітыку – гэта як раз жорсткасьць.
Таму лепш небясьпечных у палітычным сэнсе жанчын выціснуць за мяжу, чым садзіць за краты. Аднак Марыя Калесьнікава паламала гэты сцэнар і вымусіла Лукашэнку на жорсткасьць.
Па замкнёным коле

Супрацьстаяньне паміж пратэстуючым грамадзтвам і ўладамі патроху вяртаецца да тых трох сутак грамадзянскай вайны, якая прайшла пасьля выбараў.
Зноў сілавікі перакрываюць цэнтр Менску, спрабуючы разагнаць, затрымаць, раздрабніць калёны, якія ідуць з мікрараёнаў і не даць ім магчымасьці аб’яднацца. Зноў колькасьць затрыманых ідзе на сотні. Зноў прымянілі спэцсродкі: вадамёты (у Берасьці) і сьветашумавыя гранаты.
Месяц таму гэткія спосабы падаўленьня выклікалі адваротную рэакцыю. Што цяпер?
Сытуацыя разьвіваецца па замкнёным коле. Гледзячы па ўсім, пачынаецца зацяжная “акопная вайна”. Гэта галоўная выснова з суботняй і нядзельнай акцый пратэсту.
Дайшлі да Драздоў

Учора у ходзе пратэстнага маршу адбылася адна важная рэч. Частка дэманстрантаў, нягледзячы на жорсткае супрацьдзеяньне сілавікоў, рознымі абхаднымі шляхамі дайшла да Драздоў. Каля дому Лідзіі Ярмошынай яны пакінулі «падарункі».
Усе сілы і сродкі сілавых структур былі сьцягнуты да Дварца Незалежнасьці, дзе атабарыўся Лукашэнка. То бок сябе абараніць ён яшчэ ў стане. А вось вышэйшых чыноўнікаў, якія забясьпечваюць яму ўладу, ужо не. Бо не хапае сілаў. Хоць мабілізаваныя ўсе сілавыя структуры, нават войска. І гэта павінна стаць важным урокам для кіроўнай эліты. Вайна з народам – няўдзячная справа.
Масква падштурхоўвае Лукашэнку да канстытуцыйнай рэформы і новых выбараў
Мяркую, што галоўным пытаньнем парадку дня перамоваў у Сочы было вырашэньне беларускага палітычнага крызісу.
Сустрэчы Лукашэнкі з Пуціным папярэднічалі дзьве важныя падзеі, якія можна лічыць прэлюдыяй.
Перш за ўсё, беларускі лідэр даў вялікае інтэрвію расейскім дзяржаўным СМІ. Яго галоўны мэсыдж расейскай эліце даволі просты. У Беларусі няма рэвалюцыі або народнага пратэсту. Па вуліцах шпацыруе жменька адшчапенцаў, якія кіруюцца Захадам. А заходнія краіны імкнуцца ажыцьцявіць «каляровую рэвалюцыю» ў Беларусі выключна дзеля таго, каб падрыхтаваць пляцдарм для такой жа рэвалюцыі ў Расеі. Таму, падтрымліваючы Лукашэнку, вы, расіяне, ратуеце сябе. У сувязі з гэтым ад мяне не павінны патрабаваць шмат саступак у абмен на дапамогу Расеі. Нэўтралізуючы беларускую рэвалюцыю, я ўжо аказваю вам велізарную паслугу.
Другая падзея. У суботу і нядзелю ў Беларусі прайшлі масавыя акцыі пратэсту. Нягледзячы на рэзкі разгон махавіка рэпрэсій (13 верасьня затрымалі 774 чалавек), маштаб пратэсту не спадае.
Вось з такім цяжкім палітычным багажом Лукашэнка паехаў да Пуціна. Палітычны банкрут, ня здольны даць рады пратэстам і наогул праблемам сваёй краіны, прыехаў прасіць дапамогі. Маўляў, дапамажы ўтрымаць уладу. Карацей, сучасны варыянт карціны «Вяртаньне блуднага сына».
Сытуацыя зьневажальная ня толькі асабіста для Лукашэнкі, які вымушаны ўпрошваць свайго заклятага суперніка. Яна зьневажальная для Беларусі ў цэлым. Яе лёс спрабуюць вырашыць у суседняй дзяржаве. Нешчасьлівы канец казкі пра Лукашэнку як абаронцу беларускага сувэрэнітэту.
Але глядзіце, якая дзіўная лёгіка. Лукашэнка гатовы весьці перамовы, торг, дыялёг пра будучы лёс Беларусі з кіраўніком суседняй дзяржавы, але не з уласным народам. Ён ня можа прынізіцца да дыялёгу зь беларусамі. Весьці дыскусію з падданымі — гэта ганьба, а вось прасіць дапамогі ў суседняга сувэрэна — цалкам прымальна. Гэта лёгіка сярэднявечнага манарха.
Цяпер пра зьмест перамоваў і пра іх вынікі. Лідэры прыехалі ў Сочы з розным парадкам дня. Лукашэнка хацеў бы атрымаць ад Расеі дапамогу: палітычную, дыпляматычную, інфармацыйную, а перадусім — фінансавую.
Пуцін заявіў, што Расея плянуе даць Беларусі крэдыт у $1,5 млрд. З ранейшай інфармацыі ад расейскіх урадоўцаў вынікае, што гаворка ідзе пра реструктурызацыю доўгу. Такім чынам, беларуская рэвалюцыя прымусіла Маскву вярнуцца да палітыкі датацый свайму саюзьніку.
Думаю, тэма «паглыбленьня інтэграцыі» абмяркоўвалася. Верагодна, Лукашэнка даў чарговыя цьвёрдыя абяцаньні. Але ня больш за тое.
Бо менавіта цяпер раптоўна падпісваць нейкія дакумэнты, напрыклад, тыя самыя «дарожныя карты», зусім не да часу. Гэта магло б стаць дадатковым алеем у агонь беларускіх пратэстаў. Дый беларуская намэнклятура сустрэла б гэта неадназначна. Тыя часы, калі Лукашэнка мог прымаць любыя аднаасобныя рашэньні, ні на кога не зважаючы, прайшлі.
Мяркую, што галоўным пытаньнем парадку дня перамоваў у Сочы было вырашэньне беларускага палітычнага крызісу. Пуцін цалкам падтрымаў Лукашэнку ў яго змаганьні зь беларускім народам. Бо перамога «каляровай рэвалюцыі» ў Беларусі — страшны сон Крамля. Гэта стала б дрэнным прыкладам для Расеі.
Аднак Масква лічыць, што вырашаць беларускі палітычны крызіс толькі з дапамогай сілы было б няправільна. Маўляў, акрамя бізуна, грамадзтву трэба прапанаваць і пернік, паказаць моркаўку. І Ўладзімір Пуцін, і кіраўнік МЗС Сяргей Лаўроў раней публічна заяўлялі, што ў Беларусі неабходная канстытуцыйная рэформа, а затым — датэрміновыя прэзыдэнцкія выбары. Гэты ход і павінен, паводле сцэнару Крамля, выканаць функцыю такой моркаўкі, якая б задаволіла беларускае грамадзтва. Магчыма, што менавіта на такіх умовах Пуцін падтрымаў Лукашэнку.
У інтэрвію расейскім мэдыя мінулым тыднем Лукашэнка казаў пра тэрміны прыняцьця новай Канстытуцыі і датэрміновых выбараў вельмі няпэўна. Маўляў, можа быць.
Вось і падчас сустрэчы ў Сочы пра канстытуцыйную рэформу ў Беларусі гаварыў чамусьці Пуцін, а не Лукашэнка. Гледзячы па ўсім, менавіта Масква цісьне на Менск, падштурхоўваючы да гэтага кроку. Лукашэнка нібыта і пагаджаецца, але неахвотна.
Здаецца, вакол гэтай канстытуцыйнай рэформы і будуць разгарацца палітычныя жарсьці бліжэйшым часам.
“Наступныя прэзыдэнцкія выбары - па Канстытуцыі”. То бок у 2025 годзе.

Лукашэнка правёў чарговую нараду пад назвай «сустрэча з палітычным актывам».
Мусіць, вельмі неспрыяльнае ўражаньне на вышэйшую эліту аказала каленапакланёная поза, у якой Лукашэнка сядзеў у Сочы перад Пуціным. І таму спатрэбілася вельмі хутка яго нэйтралізаваць.
Але нічога новага Лукашэнка не прыдумаў, як пераконваць вышэйшых чыноўнікаў, што пратэстуючы народ на вуліцах – гэта не тое што поўная лухта, але вынік сусьветнай змовы супраць Беларусі. Чаму 26 гадоў гэтыя тэхнялёгіі “каляровай рэвалюцыі” не працавалі, а цяпер раптам запрацавалі? Няма адказу.
Не было ніякіх памылак ва ўласнай палітыцы. Таму, зразумела, і ніякіх перамен не плянуецца.
І галоўнае. “Наступныя прэзыдэнцкія выбары - па Канстытуцыі”. То бок у 2025 годзе. Ніякіх датэрміновых прэзыдэнцкіх выбраў пасьля прыняцьця новай Канстытуцыі, пра што казаў Пуцін, не плянуецца. Заадно правесьці перарэгістрацыю партый. Мусіць, каб пакінуць толькі ляяльныя. Ніякіх кампрамісаў. Нікуды не дзенецеся, яшчэ пяць гадоў давядзецца цярпець.
Рыторыка пра закрыцьцё межаў шкодная для краіны

Заява Лукашэнкі пра закрыцьцё межаў з Літвой, Польшчай і узмацненьне кантролю на беларуска-украінскай мяжы – гэта палітычная дэклярацыя, якая, хутчэй за ўсё, не будзе мець наўпроставых практычных наступстваў. Становішча на мяжы не зьмянілася, усё працуе ў ранейшым рэжыме. Сама заява – гэта яшчэ адзін укол на адрас заходніх і паўднёвых суседзяў.
Іншая справа, што гэтая заява будзе мець доўгатэрміновыя наступствы для замежнай палітыкі і эканомікі краіны. Беларусь – тразытная дзяржава. І гэта дае ёй шмат замежнапалітычных і эканамічных дывідэнтаў. І любые не толькі дзеяньні, але нават заявы пра абмежаваньні транзытнага статусу наносяць шкоду краіне. Якія высновы могуць зрабіць інвэстары, транспартныя кампаніі з нагоды такой рыторыкі Лукашэнкі? Напрыклад, як гэта успрымуць рэзыдэнты індустрыяльнага парку “Вялікі камень”, якія арыентаваны на экспарт сваёй прадукцыі ў краіны Эўропы? Адказ відавочны. Сваімі дзеяньнямі і заявамі Лукашэнка ўсё больш ператварае Беларусь у “чорную дзірку”.
Лукашэнка дэзавуюе сочынскія дамоўленасьці

Міністр замежных спраў Расіі Сяргей Лаўроў у інтэрв'ю тэлеканалу RTVI заявіў: “Сам прэзідэнт Рэспублікі Беларусь А. Р. Лукашэнка сказаў, што, магчыма, ён «заседзеўся»… Як сказаў беларускі лідэр, пасля канстытуцыйнай рэформы ён будзе гатовы аб'явіць датэрміновыя парламенцкія і прэзідэнцкія выбары. Гэта прапанова паказвае рамкі, у якіх цалкам магчымы нацыянальны дыялог. Важна толькі, каб да працэсу канстытуцыйнай рэформы былі прыцягнутыя прадстаўнікі ўсіх слаёў беларускага грамадства, каб гэтая рэформа была цалкам легітымнай і зразумелай для ўсіх жыхароў. Акрамя таго, патрэбныя нейкія канкрэтныя прапановы аб тым, калі, дзе і ў якой форме гэты працэс можа пачацца”.
Такім чынам, Лаўроў абнародаваў пазыцыю Крамля, якую праціскаў Пуцін у Сочы. А менавіта: Лукашэнка павінен сыйсьці.
Аднак Лукашэнка, гледзячы па ўсім, не згодны з такім сцэнаром. Хоць не выключаю, што ў Сочы ён моцна не пярэчыў. Але, вярнуўшыся дадому, Лукашэнка фактычна дэзавуяваў сочынскія дамоўленасьці. Выступаючы на «сустрэчы з палітычным актывам» 16 верасьня, ён заявіў: “Наступныя прэзыдэнцкія выбары - па Канстытуцыі”. То бок у 2025 годзе. Ніякіх датэрміновых прэзыдэнцкіх выбраў не плянуецца?
Далей, Лаўроў кажа пра нацыянальны дыялёг. Лукашэнка толькі распальвае канфрантацыю. Няма ніякіх заклікаў да аб’яднаньня, прымірэньня, кансалідацыі. Ягоная рыторыка – гэта суцэльная мова варажнечы да пратэстуючага народу.
Лаўроў кажа пра прыцягненьня да абмеркаваньня канстытуцыйнай рэформы прадстаўнікоў ўсіх слаёў беларускага грамадства, каб гэтая рэформа была цалкам легітымнай і зразумелай для ўсіх жыхароў. Лукашэнка адзначае, што будзе абмяркоўваць Канстытуцыю на бутафорскім Усебеларускім сходзе.
Лаўроў заклікае аб’явіць, “дзе і ў якой форме гэты працэс можа пачацца”. Лукашэнка зьбірае спачатку “актыў”, потым жаночы форум, але пра графік правядзеньня канстытуцыйнай рэформы нічога не кажа.
Мяркую, Лукашэнка упэўнены, што Пуцін нікуды не дзенецца, будзе вымушаны яго абараняць, што б ён не рабіў. Бо страх перамогі “каляровай рэвалюцыі” ў Беларусі для Крамля мацнейшы.
«Міністэрства закрыта, усе на фронце». Як беларускае МЗС засталося бяз працы
22 верасень 2020, 13:50
Апошнія падзеі, зьвязаныя з радыкальным замежнапалітычным паваротам Беларусі, даюць падставу паразважаць, што папраўдзе ёсьць замежная палітыка ў беларускім выпадку.

Апошнімі гадамі, асабліва пасьля Крыму, беларускія афіцыйныя асобы (Лукашэнка, Макей і інш.) шмат увагі ўдзялялі абгрунтаваньню канцэпту шматвэктарнасьці. Беларусь як краіна-міратворца, Хэльсынкі-2, донар стабільнасьці рэгіёну і гэтак далей.

Экспэрты, у тым ліку незалежныя, падводзілі пад гэта тэарэтычны падмурак. Яны (напрыклад, Яўген Прэйгерман) шмат пісалі, што замежная палітыка Беларусі абумоўлена геапалітычным чыньнікам, таму невялікай краіне, якая знаходзіцца паміж двума моцнымі цэнтрамі сілы (Расея і Эўразьвяз), проста наканавана праводзіць палітыку балянсаваньня, сябраваць з усімі, дывэрсіфікаваць адносіны, пазьбягаць моцнай залежнасьці толькі ад адной краіны і г. д. З тэарэтычнага гледзішча, здаецца, усё правільна.

І трэба ж было здарыцца цяперашняму палітычнаму крызысу, каб усе гэтыя абстрактныя пабудовы разьляцеліся ўшчэнт.

Высьветлілася, што ва аўтарытарным рэжыме замежная палітыка — усяго толькі спосаб, сродак, інструмэнт утрыманьня ўлады адным чалавекам. І больш нічога. Замежнапалітычны разварот цягам літаральна некалькіх дзён прадэманстраваў гэта ў крыштальна чыстым выглядзе.

Тое, што гэтую функцыю (утрыманьне ўлады) выконваюць, напрыклад, сілавыя структуры, праваахоўныя органы, было зразумела і раней. А вось МЗС, здавалася б, трохі іншае ведамства, якое зыходзіць зь дзяржаўных інтарэсаў, якія так хутка не мяняюцца. А аказалася, насамрэч усё значна прасьцей і прымітыўней. Увесь дзяржаўны інтарэс зьвёўся да таго, каб дапамагчы «пасінелым пальцам».
Лукашэнка апошнімі гадамі шмат цьвердзіў пра неабходнасьць умацаваньня сувэрэнітэту Беларусі. На гэтай ідэі была фактычна пабудаваная ягоная перадвыбарная кампанія. Маўляў, беларусы не павінны больш хадзіць «пад бізуном». А як толькі запахла смажаным, узьнікла пагроза ўладзе, дык адразу стаў прасіць Пуціна ўвесьці ў Беларусь расейскія войскі. Улада важнейшая за сувэрэнітэт.

На нашых вачах адсякаецца заходні вэктар. 18 верасьня кіраўнік беларускага МЗС Уладзімер Макей прыгразіў, што калі ЭЗ прыме санкцыі супраць кіраўніцтва Беларусі, то Менск можа разарваць дыпляматычныя адносіны зь дзяржавамі Эўразьвязу.
А 21 верасьня старшыня камісіі міжнародных спраў Палаты прадстаўнікоў Андрэй Савіных заявіў, што «шматвэктарная палітыка ... больш не забясьпечвае патрэбныя ўмовы для спрыяльнага разьвіцьця Беларусі» і найвышэйшым прыярытэтам для краіны становіцца «ўмацаваньне палітычных, эканамічных і вайсковых стасункаў з Расейскай Фэдэрацыяй у рамках саюзнай дзяржавы».
Шматвэктарная палітыка больш не адпавядае задачам разьвіцьця Беларусі, — дэпутат Савіных
Значыць, дасюль шматвэктарная палітыка спрыяла разьвіцьцю краіны, а цяпер раптам перастала. Прага ўлады аднаго чалавека падмяніла нацыянальныя інтарэсы.
Некаторыя экспэрты назвалі працэс апошняга месяца «дэфолтам» замежнай палітыкі Беларусі. Сапраўды, адмова ад шматвэктарнасьці, вяртаньне да аднаго вэктару азначае, што замежная палітыка ў звычайным сэнсе зьнікае. Як і дыпляматыя. Каб кантактаваць з расейскімі чыноўнікамі, МЗС не патрэбен. Адносіны з РФ адбываюцца, як правіла, пры мінімальным удзеле Міністэрства замежных спраў. Нагадаю, што амбасадар Беларусі ў Расеі Ўладзімер Сямашка адначасова зьяўляецца і віцэ-прэм’ерам. Значыць, ён мае большы ранг, чым Уладзімер Макей, які ўсяго толькі міністар.
Таму на дзьвярах МЗС цяпер можна вывесіць таблічку: «Міністэрства закрыта, усе пайшлі на фронт барацьбы за ўтрыманьне ўлады Лукашэнкі».
После Сочи
Karbalevich
Никогда больше страна не должна быть в заложниках у одного человека, цель которого — умереть во власти, невзирая на нанесенный нации ущерб.
Эммерсон Мнангагва

Политические процессы в Беларуси на минувшей неделе в значительной степени проходили под знаком сочинских договоренностей Александра Лукашенко и Владимира Путина.

До нынешней избирательной кампании белорусский лидер опирался на поддержку народа. Теперь чрезвычайно важной подпоркой для власти Лукашенко становится Россия. Москва значительно усилила свое влияние на Беларусь. Но постепенно оказывается, что эта опора Лукашенко не такая уж надежная.

17 сентября министр иностранных дел России Сергей Лавров дал примечательное интервью телеканалу RTVI, в котором заявил: «Президент Республики Беларусь Александр Лукашенко сам сказал, что, возможно, он «засиделся» ... Как сказал белорусский лидер, после конституционной реформы он будет готов объявить досрочно парламентские и президентские выборы. Это предложение показывает рамки, в которых полностью возможен национальный диалог. Важно только, чтобы в процесс конституционной реформы были вовлечены представители всех слоев белорусского общества, чтобы эта реформа была полностью легитимной и понятной для всех жителей. Кроме того, нужны какие-то конкретные предложения о том, когда, где и в какой форме этот процесс может начаться».

Таким образом, Лавров обнародовал позицию Кремля, которую Путин продавливал в Сочи. А именно: Лукашенко должен уйти досрочно, не отбыв до конца свою новую пятилетнюю президентскую каденцию.

Однако Лукашенко, похоже, с таким сценарием не согласен. Хотя не исключаю, что в Сочи он не возражал. Но вернувшись домой, Лукашенко фактически дезавуировал сочинские договоренности.

Через день после переговоров с президентом России Лукашенко срочно собрал все высшее руководство государства, назвав это мероприятие «встречей с политическим активом». Видимо, очень неблагоприятное впечатление на правящую элиту произвело то, назовем его так, коленопреклоненное положение, в котором Лукашенко сидел в Сочи перед Путиным. И поэтому нужно было очень быстро нейтрализовать это впечатление.

Так вот, выступая перед этим «активом», Лукашенко сказал: «Следующие президентские выборы пройдут в соответствии с Конституцией». Если в соответствии с Конституцией, то это значит не досрочные, а очередные, которые должны пройти через 5 лет, то есть в 2025 году. Выходит, что никаких досрочных президентских выборов не планируется.

Далее Лавров говорит о национальном диалоге. Лукашенко же только разжигает противостояние. На той же встрече с «активом» он не придумал ничего нового, как убеждать высокопоставленных чиновников, что массовые протесты – это результат всемирного заговора против Беларуси. Почему эти технологии «цветной революции» не работали 26 лет, а теперь вдруг заработали? Нет ответа. В любом случае, публичная

риторика Лукашенко - это сплошной язык вражды ко всем оппонентам, язык гражданской войны.

Лавров говорит о вовлечении представителей всех слоев белорусского общества в обсуждение конституционной реформы, чтобы она была полностью легитимной и понятной для всех жителей. Лукашенко же говорит, что обсудит Конституцию на фиктивном Всебелорусском собрании.

Лавров призывает объявить, «где и в какой форме может начаться этот процесс». Лукашенко собирает сначала «актив», потом женский форум, но ничего не говорит о графике конституционной реформы. Он тянет время, выжидает, когда прояснится ситуация, и потом будет действовать по обстановке. Объявить сейчас о сроках принятия Конституции, тем более о досрочных президентских выборах, означает превратить себя в «хромую утку». Так в США называют президента, заканчивающего свой срок правления. Если все высшие чиновники, руководители силовых структур поймут, что Лукашенко уходит, то степень демонстрации ими своей лояльности ему существенно снизится со всеми вытекающими отсюда последствиями.
С другой стороны, думаю, Лукашенко уверен, что Путин никуда не денется, будет вынужден его защищать, что бы он ни делал. Ведь страх победы «цветной революции» в Беларуси для Кремля сильнее.

А вот западный вектор внешней политики официальный Минск последовательно обрубает. Вся многолетняя работа белорусской дипломатии по нормализации отношений с ЕС и США вылетает в трубу.

Лукашенко, выступая 17 сентября на женском форуме, заявил, что в отношениях с Западом «мы стоим на грани страшной катастрофы», три раза упомянул об угрозе войны, назвал руководителей Польши, Литвы и Украины «безумными политиками».

И объявил о закрытии границы с Литвой и Польшей и усилении охраны границы с Украиной. В практическом плане это вылилось в то, что фуры, которые везут груз из стран Балтии, стали тщательно проверять, задерживая на пунктах пропуска на несколько часов. Россия начала жаловаться, что грузы из Литвы приходят с задержкой до пяти дней.

Также стали придираться к физическим лицам, независимо от гражданства, требовать заполнения декларации, тщательно проверять содержание сумок. То есть власти стали мстить в том числе и собственным гражданам, переезжающим границу.

А в целом все это будет иметь долгосрочные последствия для внешней политики и экономики страны. Беларусь - транзитное государство. И это дает ей много внешнеполитических и экономических дивидендов. И любые не только действия, но даже заявления об ограничении транзитного статуса вредят стране. Транспортные компании начнут искать пути в обход Беларуси, которая вскоре может превратиться в «черную дыру» на карте Европы.

18 сентября прозвучало просто восхитительное заявление главы белорусского МИД Владимира Макея. Он пригрозил, что если ЕС примет санкции в отношении руководства Беларуси, то Минск может разорвать дипломатические отношения с государствами-членами Евросоюза. А далее прозвучала такая фраза, которая, думаю, войдет в учебники политологии в главу о природе авторитарных режимов: «Если будут приняты какие-то санкционные меры в отношении Беларуси, то, думаю, и белорусским государством будут приняты соответствующие шаги, связанные с внутриполитическим функционированием государств. Это может касаться и политической системы, и функционирования иностранных СМИ, аккредитованных в Беларуси, и ряда других шагов».

Попробую перевести с белорусского дипломатического языка на русский. Если ЕС примет санкции против белорусских чиновников, то правящий режим усилит политические репрессии в отношении граждан Беларуси. Так следует понимать эту реплику?

Между тем акции протеста в Беларуси продолжаются, противостояние между обществом и властью не прекращается. А задержания участников акций увеличивается. До сих пор сотрудники МВД воздерживались от того, чтобы устраивать хапун по отношению к женщинам. Но в субботу 19 сентября в ходе женского марша в Минске было задержано 415 женщин.

А в целом по оценкам правозащитников в ходе избирательной кампании власти задержали 1700 белорусских граждан, а с 9 августа, т. е. со дня голосования – еще почти 12 тысяч человек. Таков размах политических репрессий в Беларуси. Как пишет газета «Наша ніва», «Восточная Европа не знала более масштабных полицейских операций с 1940-х годов».
Прымусовая легітымнасьць

Інаўгурацыя – гэта фінальны акорд працэсу легітымацыі прэзыдэнта пасьля выбараў, рашэньня ЦВК. Легітымнасьць – прызнаньне народам права таго ці іншага суб’екта на кіраваньне дзяржавай. Па самой сваёй прыродзе легітымацыя павінна быць публічнай. Гэта неабходны атрыбут гэтага працэсу. Дзяржава – не масонская ложа. Таму тайная інаўгурацыя – гэта нонсэнс.
Інаўгурацыяй ў рэжыме сакрэтнасьці Лукашэнка прадэманстраваў, што на добраахвотнае прызнаньне грамадзтвам свайго ўладараньня ён не разьлічвае. У сацыяльных сетках шмат разважаньняў наконт таго, што ён жыве у нейкай сваёй паралельнай рэальнасьці. Тайная інаўгурацыя паказвае, што Лукашэнка выдатна разумее, у якой сытуацыі апынуўся. Інакш так бы не хаваўся. Ён адчувае, што народ думае пра яго (”Царь не настоящий”). І робіць стаўку на голую сілу.
Макс Вэбер вывеў тры тыпы легітымнасьці: традыцыйная, харызматычная і рацыянальная. Лукашэнка прапануе Беларусі новы тып легітымнасьці – прымусовую.
«Дэжавю ў кубе». Чаму транзыт праз расейскія парты нявыгадны Беларусі
25 верасень 2020, 15:24
Валер Карбалевіч
ІАляксандар Лукашэнка падчас сустрэчы з губэрнатарам Ленінградзкай вобласьці Аляксандрам Дразьдзенкам казаў аб пераарыентацыі беларускіх грузаў з партоў краін Балтыі ў расейскія і прапанаваў Ленінградзкай вобласьці пабудаваць сумесны марскі порт.
Тэма пераарынтацыі беларускіх грузаў у расейскія парты — гэта дэжавю ня толькі ў квадраце, але і ў кубе. Ужо неаднаразова Расея спрабавала рэалізаваць падобныя пляны.
У 2005 годзе, пасьля вяртаньня з Расеі, дзе Лукашэнка сустракаўся з Пуціным, кіраўнік Беларусі нечакана заявіў аб будаўніцтве ў Калінінградзкай вобласьці свайго порту і арыентацыі туды беларускага экспартнага транзыту.
У лістападзе 2012 Аляксандар Лукашэнка, прымаючы ў Менску таго самага губэрнатара Ленінградзкай вобласьці Аляксандра Дразьдзенку, аб’явіў пра пляны пераарыентаваць перавалку беларускіх грузаў з партоў краін Балтыі на парты Ленінградзкай вобласьці. Прычым беларускі лідэр паведаміў, што «прынцыповае рашэньне» ў гэтым пытаньні яны з прэзыдэнтам РФ Уладзімірам Пуціным прынялі на сустрэчы ў верасьні таго году. У выніку з гэтага зноў нічога не атрымалася.

Гэтая тэма зноў ажыла ў кастрычніку 2016 году. Тады Расея прапанавала і пернік. Расейская чыгунка абяцала беларусам зьніжкі ў 50%. Потым гэтае пытаньне зноў абмяркоўвалася ў 2017 годзе.

Ніякіх вынікаў усе гэтыя абмеркаваньні ня мелі. Прычына — расейскі транзыт Беларусі відавочна нявыгадны. Таму транзыт беларускіх нафтапрадуктаў ідзе ў кірунку краін Балтыі (перш за ўсё, Клайпеда, Рыга, Вентсьпілс) і чарнаморскіх партоў Украіны. І гэтаму ёсьць эканамічныя падставы.

Па-першае, тут дзейнічае чыстая геаграфія. Шлях праз расейскія парты даўжэйшы ледзь не ўтрая. Па-другое, ужо шмат гадоў уся лягістыка транзыту нафтапрадуктаў зарыентаваная на балтыйскія парты. Там створана адпаведная інфраструктура. У Латвіі заснаваная даччыная кампанія Беларускай нафтавай кампаніі, празь якую прадаюцца нафтапрадукты. (Дарэчы, у 2013 годзе «Беларуськалій» купіў 30% тэрміналу ў порце літоўскага гораду Клайпеды).
Па-чацьвёртае, у сувязі з падзеньнем сусьветных цэнаў на нафту пастаўкі нафтапрадуктаў праз парты ў далёкія краіны становяцца менш выгаднымі. Беларусь цяпер імкнецца мінімізаваць транзыт, пастаўляць гэты тавар у суседнія краіны, напрыклад ва Украіну.

Акрамя эканамічных прычын, існуюць і геапалітычныя чыньнікі. Транзыт праз балтыйскія парты вырашае задачу дывэрсыфікацыі замежнаэканамічных сувязяў, аслабляе залежнасьць ад Расеі. Магчыма, што і цяпер усе размовы на гэтую тэму нічым не закончацца.

Але ёсьць і іншы варыянт. Калі цяпер Масква, карыстаючыся слабасьцю Лукашэнкі, выкруціць яму рукі і прымусіць рэалізаваць пераарыентацыю беларускіх грузаў на расейскія парты, то гэта будзе азначаць, што ён ахвяраваў нацыянальнымі інтарэсамі дзеля ўтрыманьня ўлады. Лукашэнка ж загадаў паменшыць транзыт празь літоўскія парты, каб адпомсьціць Літве за непрызнаньне яго прэзыдэнтам. За расейскую падтрымку давядзецца расплачвацца сувэрэнітэтам? Задача ўтрыманьня ім улады ўсё больш супярэчыць беларускім нацыянальным інтарэсам.
Рэпрэсіі набываюць масавы характар

Гледзячы па ўсім, Лукашэнка прыйшоў да высновы, што атрымлівае перамогу над пратэстуючым народам. А калі так, то прыйшоў час расплаты. Цяпер можна пачаць помсьціць усім, хто супраць, з-за каго кіроўны рэжым перажыў непрыхаваны страх.
З кожным разам колькасьць затрыманых падчас акцый павялічваецца. Супрацоўнікі МУС вярнуліся да ўжываньня спэцсродкаў (вадаметы і інш.), якія выкарыстоўваліся ў першыя трое сутак жорсткага падаўленьня пратэсту пасьля выбараў.
Пачаліся чысткі дзяржапарата.
Адбываецца помста усім людзям, якія працавалі ў дзяржустановах, але потым сыйшлі адтуль у знак пратэсту (журналісты Дзьмітрый Семчанка, Дзяніс Дудзінскі, Дзьмітрый Кахно і шмат іншых людзей).
Вядомыя спартоўцы, трэнеры звальняюцца з працы, пазбаўляюцца спартовых стыпэндый і інш.
Адбываецца перасьлед адвакатаў, занятых у гучных палітычных справах.
Пачалі помсьціць ініцыятарам страйкаў на прадпрыемствах.
Пачалася зачыстка мэдыяў. Адбываецца відавочны “наезд” на TUT.BY і “Нашу ніву”. На ўсіх акцыях мэтанакіравана затрымліваюць журналістаў.
Паводле праваабаронцаў, з 9 жніўня у Беларусі затрымана каля 12 тыс чалавек. Гэта ўжо не проста “паліцэйская дзяржава”. Краіна на вачах ператвараецца ў адзін вялікі канцлягер.