Vergi Məcəlləsinin 159.5-ci maddəsinin tətbiqi
Təcrübədə alış zamanı ödənilmiş ƏDV məbləğlərinin əvəzləşdirildiyi malların xarab olması faktına yalnız fövqəladə hallar istisna olmaqla, vergi tutulan əməliyyat kimi baxılması qanunvericilik baxımından hər hansı mübahisə predmeti yaratmasa da, vergi ödəyiciləri üçün müəyyən problemlər yaradır. Bu problemlə bağlı EKVİTA şirkətinin vergi məsələləri üzrə meneceri Fariz Yadigarov öz mövqeyini bildirir.
Təcrübədə alış zamanı ödənilmiş ƏDV məbləğlərinin əvəzləşdirildiyi malların xarab olması faktına yalnız fövqəladə hallar istisna olmaqla, vergi tutulan əməliyyat kimi baxılması qanunvericilik baxımından hər hansı mübahisə predmeti yaratmasa da, vergi ödəyiciləri üçün müəyyən problemlər yaradır. Bu problemlə bağlı EKVİTA şirkətinin vergi məsələləri üzrə meneceri Fariz Yadigarov öz mövqeyini bildirir.
Alğı-satqı əməliyyatları zamanı ƏDV-nin uçotu
Vergi Məcəlləsinin 13.2.40-cı maddəsinə əsasən, ƏDV-nin depozit hesabı - ƏDV-nin mədaxili, uçotu, hərəkəti və dövlət büdcəsinə məxarici ilə bağlı əməliyyatlar aparılan vahid xəzinə hesabıdır.
Vergi Məcəlləsinin 13.2.40-cı maddəsinə əsasən, ƏDV-nin depozit hesabı - ƏDV-nin mədaxili, uçotu, hərəkəti və dövlət büdcəsinə məxarici ilə bağlı əməliyyatlar aparılan vahid xəzinə hesabıdır.
Elektron qaimə-fakturanın gec göndərilməsi hansı sanksiyalara səbəb olur?
İqtisadçı ekspert Anar Bayramov elektron qaimə-fakturanın gec göndərilməsinin yaratdığı problemlərə aydınlıq gətirib
İqtisadçı ekspert Anar Bayramov elektron qaimə-fakturanın gec göndərilməsinin yaratdığı problemlərə aydınlıq gətirib
Xronometraj metodu ilə müşahidə
Vergi Məcəlləsinin 23.1.3-cü maddəsinə əsasən, vergi ödəyicilərinin gəlir götürmək üçün istifadə etdikləri, yaxud vergi tutulan obyektlərin saxlanılması ilə bağlı olan istehsal, anbar, ticarət və digər binalarında (ərazilərində) istehsal həcminin və ya satış dövriyyəsinin müəyyənləşdirilməsi məqsədilə Məcəllədə müəyyən edilmiş hallarda və qaydada xronometraj metodu ilə müşahidə aparmaq vergi orqanının hüquqlarına aid edilib.
Vergi Məcəlləsinin 23.1.3-cü maddəsinə əsasən, vergi ödəyicilərinin gəlir götürmək üçün istifadə etdikləri, yaxud vergi tutulan obyektlərin saxlanılması ilə bağlı olan istehsal, anbar, ticarət və digər binalarında (ərazilərində) istehsal həcminin və ya satış dövriyyəsinin müəyyənləşdirilməsi məqsədilə Məcəllədə müəyyən edilmiş hallarda və qaydada xronometraj metodu ilə müşahidə aparmaq vergi orqanının hüquqlarına aid edilib.
Avans ödənişi zamanı ƏDV məbləği ödənilməzsə, cərimə tətbiq edilirmi?
Bir çox mühasibləri maraqlandıran suallardan biri – qabaqcadan avans olaraq banka daxil olmuş ƏDV-siz məbləğin ƏDV öhdəliyini yaradıb-yaratmamasıdır. Digər bir sual isə avans ödənişi zamanı ƏDV məbləği ödənilmədikdə, cərimənin tətbiq olunub-olunmaması ilə bağlıdır. Mövzunu iqtisadçı ekspert Mahmud Abasquliyev “vergiler.az” saytına misallarla şərh edib.
Bir çox mühasibləri maraqlandıran suallardan biri – qabaqcadan avans olaraq banka daxil olmuş ƏDV-siz məbləğin ƏDV öhdəliyini yaradıb-yaratmamasıdır. Digər bir sual isə avans ödənişi zamanı ƏDV məbləği ödənilmədikdə, cərimənin tətbiq olunub-olunmaması ilə bağlıdır. Mövzunu iqtisadçı ekspert Mahmud Abasquliyev “vergiler.az” saytına misallarla şərh edib.
Vergitutma məqsədləri üçün gəlirlərin və xərclərin uçotu prinsipləri
Gəlirlərin, xərclərin və vergitutma obyektlərinin uçotunu aparmaq vergi ödəyicilərinin başlıca vəzifələrindən biridir. İqtisadçı ekspert Radil Fətullayev “vergiler.az” saytına bildirib ki, hüquqi və fiziki şəxslərin gəlir və xərclərinin uçotu Mühasibat uçotu haqqında qanuna və digər normativ-hüquqi aktlara, vergitutma məqsədləri üçün gəlir və xərclərin uçotu isə Vergi Məcəlləsinə əsasən aparılmalıdır.
Gəlirlərin, xərclərin və vergitutma obyektlərinin uçotunu aparmaq vergi ödəyicilərinin başlıca vəzifələrindən biridir. İqtisadçı ekspert Radil Fətullayev “vergiler.az” saytına bildirib ki, hüquqi və fiziki şəxslərin gəlir və xərclərinin uçotu Mühasibat uçotu haqqında qanuna və digər normativ-hüquqi aktlara, vergitutma məqsədləri üçün gəlir və xərclərin uçotu isə Vergi Məcəlləsinə əsasən aparılmalıdır.
Daşınmaz əmlak etibarnamə ilə digər şəxsə verildikdə vergilərin hesablanması
Bəzi sahibkarları narahat edən məsələlərdən biri də icarə münasibətləri ilə bağlıdır. Şəxs ona məxsus olan daşınmaz əmlakı təsisçi olduğu hüququ şəxsə əvəzsiz istifadəyə verə bilərmi? İcarə müqaviləsi bağlamadan etibarnamə ilə obyektdə sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olmaq mümkündürmü? Bu və digər suallara “Total Consulting” MMC-nin partnyoru, vergi üzrə hüquqşünas Elvin Şərifov aydınlıq gətirib.
Bəzi sahibkarları narahat edən məsələlərdən biri də icarə münasibətləri ilə bağlıdır. Şəxs ona məxsus olan daşınmaz əmlakı təsisçi olduğu hüququ şəxsə əvəzsiz istifadəyə verə bilərmi? İcarə müqaviləsi bağlamadan etibarnamə ilə obyektdə sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olmaq mümkündürmü? Bu və digər suallara “Total Consulting” MMC-nin partnyoru, vergi üzrə hüquqşünas Elvin Şərifov aydınlıq gətirib.
Əmək qabiliyyətini müvəqqəti itirməyə görə ödənişlərdən işsizlikdən sığorta və icbari tibbi sığorta haqqı hesablanırmı?
İqtisadçı ekpert Anar Bayramov “vergiler.az” saytına bildirib ki, əmək qabiliyyətinin itirilməsinə görə hesablanan müavinətlə bağlı Vergi Məcəlləsində hər hansı güzəşt nəzərdə tutulmayıb.
İqtisadçı ekpert Anar Bayramov “vergiler.az” saytına bildirib ki, əmək qabiliyyətinin itirilməsinə görə hesablanan müavinətlə bağlı Vergi Məcəlləsində hər hansı güzəşt nəzərdə tutulmayıb.
Elektron qaimə-fakturanın təsdiqlənməsi hansı müddətdə mümkündür?
Təqdim olunan elektron qaimə-fakturanın təsdiqlənməsi prosesi ilə bağlı müəyyən vaxt məhdudiyyəti tətbiq edilir. İqtisadçı ekspert Anar Bayramov bildirib ki, vergi ödəyicisi göndərilən elektron qaimə-fakturanı qəbul etdikdən sonra onu təsdiq etmək səlahiyyətinə malikdir. Əgər elektron qaimə-fakturanı qəbul edən vergi ödəyicisi 5 gün ərzində onu təsdiq etməzsə, həmin e-qaimə-faktura proqram təminatı tərəfindən avtomatik təsdiqlənir.
Təqdim olunan elektron qaimə-fakturanın təsdiqlənməsi prosesi ilə bağlı müəyyən vaxt məhdudiyyəti tətbiq edilir. İqtisadçı ekspert Anar Bayramov bildirib ki, vergi ödəyicisi göndərilən elektron qaimə-fakturanı qəbul etdikdən sonra onu təsdiq etmək səlahiyyətinə malikdir. Əgər elektron qaimə-fakturanı qəbul edən vergi ödəyicisi 5 gün ərzində onu təsdiq etməzsə, həmin e-qaimə-faktura proqram təminatı tərəfindən avtomatik təsdiqlənir.
Barter əməliyyatları zamanı ƏDV-nin əvəzləşdirilməsi
Barter - satılan mal və ya xidmətlər müqabilində heç bir pul xərcləmədən bir malın digəri ilə əvəz edilməsidir, yəni malların işlərin və xidmətlərin mübadiləsidir. İqtisadi Araşdırmalar və Tədris Mərkəzinin təlimçisi, iqtisadçı ekspert Cavid Vəlizadə “vergiler.az”a barter əməliyyatları və onun vergiyə cəlb olunması qaydalarını izah edib:
Barter - satılan mal və ya xidmətlər müqabilində heç bir pul xərcləmədən bir malın digəri ilə əvəz edilməsidir, yəni malların işlərin və xidmətlərin mübadiləsidir. İqtisadi Araşdırmalar və Tədris Mərkəzinin təlimçisi, iqtisadçı ekspert Cavid Vəlizadə “vergiler.az”a barter əməliyyatları və onun vergiyə cəlb olunması qaydalarını izah edib:
Sosial ödənişlərlə bağlı yoxlamaların müddəti necə tənzimlənir?
Vergi Məcəlləsinin 85.4-cü maddəsinə əsasən, vergi orqanları vergiyə cəlb edilən hesabat dövrü qurtardıqdan sonra 3 il ərzində vergi ödəyicisinin vergisini, faizləri və maliyyə sanksiyasını hesablamaq və hesablanmış məbləği yenidən hesablamaq, verginin, faizlərin və maliyyə sanksiyalarının hesablanmış (yenidən hesablanmış) məbləğini vergiyə cəlb edilən hesabat dövrü qurtardıqdan sonra 5 il ərzində tutmaq hüququna malikdirlər.
Vergi Məcəlləsinin 85.4-cü maddəsinə əsasən, vergi orqanları vergiyə cəlb edilən hesabat dövrü qurtardıqdan sonra 3 il ərzində vergi ödəyicisinin vergisini, faizləri və maliyyə sanksiyasını hesablamaq və hesablanmış məbləği yenidən hesablamaq, verginin, faizlərin və maliyyə sanksiyalarının hesablanmış (yenidən hesablanmış) məbləğini vergiyə cəlb edilən hesabat dövrü qurtardıqdan sonra 5 il ərzində tutmaq hüququna malikdirlər.
Vergi ödəyiciləri üçün elektron sənəd siyahısı genişlənir
Vergi Məcəlləsinə təklif edilən dəyişikliklərdən biri də elektron sənəd dövriyyəsinin təkmilləşdirilməsi ilə bağlıdır. Bakı Hesabat Mərkəzinin rəhbəri, iqtisadçı ekspert Mehdi Babayev layihədə bununla bağlı yer alan yenilikləri şərh edib.
Vergi Məcəlləsinə təklif edilən dəyişikliklərdən biri də elektron sənəd dövriyyəsinin təkmilləşdirilməsi ilə bağlıdır. Bakı Hesabat Mərkəzinin rəhbəri, iqtisadçı ekspert Mehdi Babayev layihədə bununla bağlı yer alan yenilikləri şərh edib.
Hansı halda işçi əmək müqaviləsinə dərhal son verə bilər?
Azərbaycan Respublikasının Əmək Məcəlləsinin müvafiq maddəsinə əsasən, tərəflərdən birinin təşəbbüsü əmək müqaviləsinə xitam verilməsinə əsas ola bilər. Burada tərəflər dedikdə, işçi və işəgötürən başa düşülür. Vəkil Anar Qasımlı Məcəllənin tələbələrini izah edib.
Azərbaycan Respublikasının Əmək Məcəlləsinin müvafiq maddəsinə əsasən, tərəflərdən birinin təşəbbüsü əmək müqaviləsinə xitam verilməsinə əsas ola bilər. Burada tərəflər dedikdə, işçi və işəgötürən başa düşülür. Vəkil Anar Qasımlı Məcəllənin tələbələrini izah edib.
Vergi uçotuna alınmış vergi ödəyiciləri barədə məlumatı necə əldə etmək olar?
Vergi orqanında uçotda olmayan vətəndaşlara bildirişlərin gəlməsi nə ilə bağlıdır?
Son günlərdə heç nədən xəbəri olmayan sadə vətəndaşa vergi orqanında vergi ödəyicisi kimi uçota alınması barədə bildiriş gəlir. Ona, eyni zamanda, vergi öhdəliyinin olduğu bildirilir ki, bu da təbii olaraq vətəndaşları narahat edir. Mövzu ilə bağlı vətəndaşları maraqlandıran suallara vergi məsələləri üzrə mütəxəssis İlqar Əsədov aydınlıq gətirib.
Son günlərdə heç nədən xəbəri olmayan sadə vətəndaşa vergi orqanında vergi ödəyicisi kimi uçota alınması barədə bildiriş gəlir. Ona, eyni zamanda, vergi öhdəliyinin olduğu bildirilir ki, bu da təbii olaraq vətəndaşları narahat edir. Mövzu ilə bağlı vətəndaşları maraqlandıran suallara vergi məsələləri üzrə mütəxəssis İlqar Əsədov aydınlıq gətirib.
Qeyri-kommersiya təşkilatları mənfəət vergisi bəyannamələrini təqdim etməlidirlərmi?
Təcrübədə maraq doğuran hallardan biri qeyri-kommersiya təşkilatlarının mənfəət vergisi bəyannamələrini təqdim edilib-edilməməsi ilə bağlıdır. Sual yaranır ki, ictimai birliklər, fondlar (qeyri-kommersiya qurumları) mənfəət vergisi bəyannaməsini təqdim etməlidirlərmi? Suala sərbəst auditor Altay Cəfərov “vergiler.az” saytı üçün aydınlıq gətirir.
Təcrübədə maraq doğuran hallardan biri qeyri-kommersiya təşkilatlarının mənfəət vergisi bəyannamələrini təqdim edilib-edilməməsi ilə bağlıdır. Sual yaranır ki, ictimai birliklər, fondlar (qeyri-kommersiya qurumları) mənfəət vergisi bəyannaməsini təqdim etməlidirlərmi? Suala sərbəst auditor Altay Cəfərov “vergiler.az” saytı üçün aydınlıq gətirir.
Hansı halda kameral vergi yoxlaması keçirilə bilməz?
Bəzən vergi ödəyicilərinin kameral vergi yoxlamalarının müddətləri ilə bağlı sualları yaranır. Vergi mütəxəssisi Dilqəm Göyüşov kameral vergi yoxlamasının keçirilməsi vaxtı barədə diqqət yetirilməli bəzi məqamları açıqlayıb.
Bəzən vergi ödəyicilərinin kameral vergi yoxlamalarının müddətləri ilə bağlı sualları yaranır. Vergi mütəxəssisi Dilqəm Göyüşov kameral vergi yoxlamasının keçirilməsi vaxtı barədə diqqət yetirilməli bəzi məqamları açıqlayıb.
“Vergi ödəyicisinin əlavə dəyər vergisinin məqsədləri üçün qeydiyyata alınması haqqında ərizə” forması və onun doldurulması Qaydası
Dövlət Vergi Xidmətinin 29.11.2021-ci il tarixli 2117040100915200 nömrəli əmri ilə “Vergi ödəyicisinin əlavə dəyər vergisinin məqsədləri üçün qeydiyyata alınması haqqında ərizə” forması və onun doldurulması Qaydası təsdiq edilmişdir.
Dövlət Vergi Xidmətinin 29.11.2021-ci il tarixli 2117040100915200 nömrəli əmri ilə “Vergi ödəyicisinin əlavə dəyər vergisinin məqsədləri üçün qeydiyyata alınması haqqında ərizə” forması və onun doldurulması Qaydası təsdiq edilmişdir.
Müəssisənin əmlak vergisinin hesablanması
Vergitutma məqsədləri üçün Vergi Məcəlləsinin 197.1.3-cü maddəsinə əsasən, müəssisələrin balansında olan əsas vəsaitlərin orta illik qalıq dəyəri vergitutma obyekti sayılır. Dövlət Vergi Xidmətinin "195" Çağrı Mərkəzinin əməkdaşı Hüseyn Hacıyev məsələyə aydınlıq gətirib.
Vergitutma məqsədləri üçün Vergi Məcəlləsinin 197.1.3-cü maddəsinə əsasən, müəssisələrin balansında olan əsas vəsaitlərin orta illik qalıq dəyəri vergitutma obyekti sayılır. Dövlət Vergi Xidmətinin "195" Çağrı Mərkəzinin əməkdaşı Hüseyn Hacıyev məsələyə aydınlıq gətirib.
Təhtəlhesab şəxs nə vaxt aylıq limitdən artıq vəsait xərcləyə bilər?
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 30 sentyabr 2020-ci il tarixli Qərarı ilə təsdiq edilən “Vergi ödəyicilərində nağd pul vəsaitinin uçotu və kassa əməliyyatlarının aparılması Qaydası”sının 2.6-cı bəndinə əsasən, vergi ödəyicisinin kassasından təhtəlhesab şəxslərə nağd pul (avans) 5 (beş) iş günündən çox olmayan (ezamiyyə xərcləri istisna olmaqla) müddətə verilir. Qaydaların tələbini iqtisadçı Anar Bayramov şərh edib.
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 30 sentyabr 2020-ci il tarixli Qərarı ilə təsdiq edilən “Vergi ödəyicilərində nağd pul vəsaitinin uçotu və kassa əməliyyatlarının aparılması Qaydası”sının 2.6-cı bəndinə əsasən, vergi ödəyicisinin kassasından təhtəlhesab şəxslərə nağd pul (avans) 5 (beş) iş günündən çox olmayan (ezamiyyə xərcləri istisna olmaqla) müddətə verilir. Qaydaların tələbini iqtisadçı Anar Bayramov şərh edib.
