Yana bitta bomba kitobcha tayyor bolyabdi.

Case-based cardiology o'zbek tilida to'liq milliy kitobcha

Case-based degani bu kasallikni asosan klinik vaziyat asosida o'rganatadigan kitob

Sport endocrinologiyasiga qiziqyabman. Chota ikkinchi mutaxasislikka shuni o'qiymanov

Tibbiyotda davolashni yakunlash strategiyasi: Nega kursni oxirigacha yetkazish hayotiy zarurat?

Bemorning ahvoli yaxshilanishi har doim ham to‘liq sog‘ayishni anglatmaydi. Davolash jarayonining eng muhim bosqichi — bu uning to‘g‘ri yakunlanishidir (Exit Strategy). Ko‘pchilik bemorlar simptomlar yo‘qolishi bilan dori qabul qilishni to‘xtatadilar, ammo bu jiddiy asoratlarga va kasallikning surunkali shaklga o‘tishiga sabab bo‘ladi.

Quyida davolashni yakunlashdagi asosiy tamoyillar va hayotiy misollar keltirilgan:

1. Antibiotiklar va mikroblar rezistentligi
Antibiotik terapiyasida "ozgina qoldi" degan tushuncha xatolidir. Dori qabul qilinganda dastlabki kunlarda eng kuchsiz bakteriyalar nobud bo‘ladi va bemor o‘zini yaxshi his qiladi. Agar kurs to‘xtatilsa, organizmda eng kuchli va yashovchan bakteriyalar qoladi. Ular ko‘payib, dorigan o‘rganib qoladi.

Misol: Bemorga yiringli angina tashxisi bilan 7 kunlik antibiotik yozildi. 3-kuni tomoq og‘rig‘i va isitma qoldi. Bemor dorini to‘xtatdi. Natijada, bakteriya to‘liq o‘lmadi va biroz vaqt o‘tib kasallik qaytalandi (retsidiv). Eng yomoni, endi o‘sha antibiotik ta’sir qilmaydi va yurak yoki bo‘g‘imlarda revmatizm rivojlanish xavfi bir necha barobar ortadi.

2. Bekor qilish sindromi va dozani asta-sekin kamaytirish
Ba’zi guruh dori vositalarini birdaniga to‘xtatish organizm uchun o‘ta xavflidir. Buni tibbiyotda "bekor qilish sindromi" deyiladi. Bunday dorilarni shifokor ko‘rsatmasi bilan maxsus sxema asosida kamaytirib borish kerak.

Misol: Yurak ritmini nazorat qiluvchi beta-blokatorlar (masalan, Bisoprolol yoki Metoprolol) uzoq vaqt ichilganidan so‘ng birdan to‘xtatilsa, "rikoshet effekti" yuzaga keladi. Qon bosimi keskin ko‘tarilib ketishi, yurak urishi tezlashishi (taxikardiya), hatto miokard infarkti xavfi yuzaga kelishi mumkin.

3. Laboratoriya nazorati va yashirin jarayonlar
Klinik sog‘ayish (simptomlar yo‘qolishi) va biologik sog‘ayish (tahlillar normaga kelishi) o‘rtasida farq bor. Davolashni tugatishdan oldin nazorat tahlillari o‘tkazilishi shart.

Misol: Temir tanqisligi kamqonligida (anemiya) preparatlar qabul qilinganda gemoglobin miqdori tezda normaga kelishi mumkin. Ammo organizmning temir zaxirasi (ferritin) hali to‘lmagan bo‘ladi. Agar shu nuqtada davolash to‘xtatilsa, 1-2 oydan keyin anemiya yana qaytalanadi. Shuning uchun gemoglobin ko‘tarilgandan so‘ng ham bir necha oy davomida davolash davom ettirilishi shart.

Tibbiyotni yerga urayotganlar alternativechi doxtirlarni bitta bitta debat qilib ezishlik kayfiyat

Shular yerni tekis deb o'ylaydi

Biz kasallikni sababini aniqlay olmasak yoki bilmasak:

Sabab: idiopatik

https://t.me/dietauz1


Sog'lom ozish bo'yicha professional ma'lumotlar kanalim

Kerak bolganlarga tavsiya qilamiz)

Life is good

Nosteroid yallig'lanishga qarshi vositalar (ingliz tilida NSAIDs) tibbiyotda eng ko‘p ishlatiladigan dori guruhlaridan biridir. Ular og‘riq qoldiruvchi, isitma tushiruvchi va yallig‘lanishni kamaytiruvchi ta’sirga ega.

Ushbu vositalarning asosiy ta’sir mexanizmi organizmda yallig‘lanish va og‘riqni chaqiruvchi moddalar – prostaglandinlar sintezini to‘xtatishdan iborat. Bu jarayon siklooksigenaza (COG) fermentini bloklash orqali amalga oshiriladi.

NYAQVlar klassifikatsiyasi

Ushbu dorilar kimyoviy tuzilishi va ta’sir mexanizmiga (COG fermentiga tanlab ta’sir qilishiga) qarab bir necha guruhga bo‘linadi:

Salitsilatlar
Bu guruhning eng yorqin vakili:

Asetilsalitsil kislotasi (Aspirin).
Asosan qonni suyultirish (antiagregant) va yengil og‘riqlarda qo‘llaniladi.

Propion kislota hosilalari
Eng keng tarqalgan va nisbatan xavfsiz guruh:

Ibuprofen;

Ketoprofen;

Naproksen.
Bu dorilar universal bo‘lib, og‘riq, isitma va yallig‘lanishda yaxshi samara beradi.

Sirka kislota hosilalari
Kuchli og‘riq qoldiruvchi va yallig‘lanishga qarshi ta’sirga ega:

Diklofenak (natriy va kaliy tuzlari);

Indometatsin;

Ketorolak (juda kuchli og‘riq qoldiruvchi, lekin uzoq qo‘llash mumkin emas).

Oksikamlar (Tanlab ta’sir qiluvchi vositalar)
Bu dorilar uzoq muddat ta’sir qiladi va oshqozonga nisbatan kamroq zarar yetkazadi:

Meloksikam;

Piroksikam;

Tenoksikam.

Boshqa guruhlar (Sulfonanilidlar)

Nimesulid.
Oshqozon-ichak tizimiga ta’siri kamroq, lekin jigar uchun toksik bo‘lishi mumkin.

Koksiblar (Yuqori selektiv COG-2 ingibitorlari)
Bu eng zamonaviy guruh bo‘lib, oshqozon shilliq qavatiga deyarli zarar yetkazmaydi, ammo yurak-qon tomir tizimi kasalliklarida ehtiyotkorlik talab etiladi:

Selekoksib;

Etorikoksib.

Qo‘llanilishi

NYAQVlar quyidagi holatlarda tavsiya etiladi:

Revmatik kasalliklar: Revmatoid artrit, osteoartroz, podagra, ankilozlovchi spondilit.

Travmatologiya va ortopediya: Suyak sinishi, pay cho‘zilishi, yumshoq to‘qimalarning lat yeyishi.

Nevrologiya: Bel og‘rig‘i (radikulit), nevralgiya, mialgiya (mushak og‘rig‘i).

Bosh va tish og‘rig‘i: Migren xurujlari, tish og‘riqlari.

Isitma: Shamollash va virusli kasalliklarda tana haroratini tushirish uchun (asosan Ibuprofen va Paratsetamol – garchi Paratsetamol sof NYAQV hisoblanmasa ham, shu maqsadda ishlatiladi).

Operatsiyadan keyingi davr: Og‘riqni kamaytirish va shishni qaytarish uchun.

Nojo‘ya ta’sirlari va ehtiyot choralar

Har qanday dori kabi, bu vositalarning ham jiddiy nojo‘ya ta’sirlari mavjud:

Gastrointestinal xavf: Uzoq vaqt qabul qilish oshqozon shilliq qavatini zararlaydi, gastrit va oshqozon yarasini (yazva) keltirib chiqarishi mumkin. Shu sababli, ularni ovqatdan keyin ichish va proton pompasi ingibitorlari (masalan, Omeprazol) bilan birga qabul qilish tavsiya etiladi.

Buyraklar faoliyati: Buyrakda qon aylanishini pasaytirib, suyuqlik tutilishiga va shishlarga sabab bo‘lishi mumkin.

Qon ivishi: Qon ivishini pasaytirib, qon ketish xavfini oshiradi (ayniqsa Aspirin va Ketorolak).

Yurak-qon tomir tizimi: Ayrim selektiv dorilar (koksiblar) yurak yetishmovchiligi bor bemorlarda ehtiyotkorlik bilan qo‘llanilishi kerak.

Allergiya: "Aspirin astmasi" kabi allergik reaksiyalar kuzatilishi mumkin.

.