یکی از خصوصیات اصلی مردمان دشت ورامین که در طول تاریخ از صفات بارز آنان بوده است علاقمندی به هنر و تولید محصولات سنتی و صنایع دستی می باشد.
از جمله این هنرهای اصیل و ارزنده که از جایگاه ویژه ایی در بین صنایع دستی شهرستان ورامین برخوردار است، #هنر_سنتی_شیشه_گری_و_آبگینه می باشد که قدمتی درخشان و طولانی در تاریخ هنر ایران و دشت ورامین دارد.
بنا بر نظر هنرمندان اصیل این رشته، در عصر #سلجوقیان که صنایع دستی و هنرهای سنتی در برخی رشته ها به اوج تکامل خود رسید، هنر #آبگینه_ورامین نیز در کنار رونق هنر آجرکاری سنتی، گچبری و صنایع دستی فلزی، با خلق آثاری ماندگار، به شکوفایی رسید.
هرچند در عصر حکومتگران بعدی و #ایلخانان مغول، هنر شیشه گری در کشور رو به افول نهاد اما این هنر در دشت ورامین جایگاه خویش را حفظ و از یکسو با یورش مغولان و تخریب منطقه تاریخی ری و کوچ مردمان و هنرمندان آن دیار به منطقه ورامین و از سوی دیگر انتخاب و تثبیت ورامین به عنوان مقر اداری و اقتصادی ایلخانان، #ورامین را تبدیل به یکی از کانون های هنر و هنرمندان اصیل ایرانی نمود.
در این دوره و در کنار هنرهایی همچون معماری، آجرکاری، کاشی کاری و گچبری، هنر شیشه گری فوتی و آبگینه نیز رونق دوچندان پیدا نمود و استقرار کارگاه های بزرگ و کوچک شیشه گری و روی آوردن مردمان هنرمند و هنر دوست آن به این هنر، ورامین را تبدیل به #قطب_هنر_شیشه_و_آبگینه نمود.
باید گفت که در عصر #صفویه نیز این هنر مورد توجه خاندان حکومتگر ایرانی قرار داشت و کارگاه های کوچک و بزرگی در #ورامین، #ری #نیشابور و ... پدید آمد و با استفاده گسترده مردم از تولیدات آبگینه به عنوان #ظروف_مصرفی، تولیدات آن نیز رونقی دوباره یافت.
پس از سلسله های #افشاریه و #زندیه، در دوران #قاجاریه نیز با انتخاب تهران به پایتختی، شیشه و آبگینه ورامین از مجاورت با پایتخت بیشترین بهره را برد و #دوران_درخشان_و_طلایی خود را آغاز کرد بطوری که با دسترسی گسترده به منابع و مواد اولیه و استقرار کوره های بزرگ و کوچک در گوشه و کنار روستاها و مناطق
پر جمعیت این دشت، آبگینه ورامین تبدیل به یکی از هنرهای ماندگار شد.
به ویژه آنکه در این دوره، پس از کشف و #استخراج_نفت و دسترسی آسان تر به #سوخت_ارزان جهت مصارف کوره ها، از یکطرف تولید آجرهای نسوز خارجی و واردات آن به کشور و از طرف دیگر تهیه اکسید فلزات مختلف که امکان استفاده از رنگ های زیبا را برای استادکاران هنر - صنعت شیشه و آبگینه فراهم می کرد، تولیدات این گروه صنایع دستی و هنرهای سنتی را به چنان تنوعی رساند که هنر شیشه گری با نام ورامین عجین شد.
در دوره قاجار هرچند شاهد وجود ظرف های زیبا و تزئینی ساخته شده با دو روش #دمیدن_آزاد و #دمیدن_در_قالب بوده ایم، اما ورود هنر شیشه گری سنتی به مرحله تولید صنعتی، رویدادی بود که در عصر این سلسله پس از گسترش روابط تجاری با غرب و اثرپذیری از انقلاب صنعتی اروپا به وقوع پیوست.
در عصر پهلوی اول، شاه ایران با الهام از شاه عباس صفوی و برای احیای مجدد دوره اوج هنر شیشه گری، #شش_صنعتگر_آلمانی را به ایران آورد و سعی در احیای این هنر نمود و به دنبال آن در نقاطی از #تهران، #ری و #ورامین کارخانه و کارگاه شیشه گری ایجاد و افتتاح شدند که بعد از حدود یکصد سال، هنوز برخی از آنها فعال هستند.
امروزه نیز به مدد وجود منبع عظیم گاز به عنوان جایگزین نفت و گازوئیل، تولید داخلی آجر نسوز جهت ساخت کوره ها، طراحی های نو و تنوع محصولات در فرم، استفاده از قالب های آماده و تولید آبگینه فوتی و قالبی و راه یابی به بازارهای جهانی، این هنر #درخشان_ترین_دوران_حیات خود را سپری می کند.
اگرچه معتقدیم کشور ما تا رسیدن به ظرفیت واقعی تولید شیشه و آبگینه خصوصا در حوزه صادرات هنوز فاصله دارد اما اکنون شهرستان ورامین با فعالیت بیش از 64 کارگاه بزرگ و کوچک شیشه گری و تولید آبگینه و فعالیت بیش از ۵۶۰۰ نفر هنرمند و صنعتگر، تولید ۷۵ درصد از محصولات شیشه و آبگینه کشور را به خود اختصاص داده و یکی از مهمترین مراکز عمده تولید محصولات شیشه ایی دست ساز در ایران می باشد و محصولات تولیدی آن که حاصل تفکر و دستان توانمند و ذوق هنری خالقان هنرمند آن است، به بیش از ۱۷ کشور خارجی ازجمله #ترکیه، #امارات و ... صادر می شود.
هرچند که زادگاه هنر و صنعت شیشه گری و آبگینه ورامین، #منطقه_خیرآباد و روستاهای اطراف آن از جمله خورین، محمود آباد و ... می باشد، اما در دیگر شهرستان های دشت ورامین از جمله #پاکدشت، #قرچک و #پیشوا نیز کارگاه های سنتی
از جمله این هنرهای اصیل و ارزنده که از جایگاه ویژه ایی در بین صنایع دستی شهرستان ورامین برخوردار است، #هنر_سنتی_شیشه_گری_و_آبگینه می باشد که قدمتی درخشان و طولانی در تاریخ هنر ایران و دشت ورامین دارد.
بنا بر نظر هنرمندان اصیل این رشته، در عصر #سلجوقیان که صنایع دستی و هنرهای سنتی در برخی رشته ها به اوج تکامل خود رسید، هنر #آبگینه_ورامین نیز در کنار رونق هنر آجرکاری سنتی، گچبری و صنایع دستی فلزی، با خلق آثاری ماندگار، به شکوفایی رسید.
هرچند در عصر حکومتگران بعدی و #ایلخانان مغول، هنر شیشه گری در کشور رو به افول نهاد اما این هنر در دشت ورامین جایگاه خویش را حفظ و از یکسو با یورش مغولان و تخریب منطقه تاریخی ری و کوچ مردمان و هنرمندان آن دیار به منطقه ورامین و از سوی دیگر انتخاب و تثبیت ورامین به عنوان مقر اداری و اقتصادی ایلخانان، #ورامین را تبدیل به یکی از کانون های هنر و هنرمندان اصیل ایرانی نمود.
در این دوره و در کنار هنرهایی همچون معماری، آجرکاری، کاشی کاری و گچبری، هنر شیشه گری فوتی و آبگینه نیز رونق دوچندان پیدا نمود و استقرار کارگاه های بزرگ و کوچک شیشه گری و روی آوردن مردمان هنرمند و هنر دوست آن به این هنر، ورامین را تبدیل به #قطب_هنر_شیشه_و_آبگینه نمود.
باید گفت که در عصر #صفویه نیز این هنر مورد توجه خاندان حکومتگر ایرانی قرار داشت و کارگاه های کوچک و بزرگی در #ورامین، #ری #نیشابور و ... پدید آمد و با استفاده گسترده مردم از تولیدات آبگینه به عنوان #ظروف_مصرفی، تولیدات آن نیز رونقی دوباره یافت.
پس از سلسله های #افشاریه و #زندیه، در دوران #قاجاریه نیز با انتخاب تهران به پایتختی، شیشه و آبگینه ورامین از مجاورت با پایتخت بیشترین بهره را برد و #دوران_درخشان_و_طلایی خود را آغاز کرد بطوری که با دسترسی گسترده به منابع و مواد اولیه و استقرار کوره های بزرگ و کوچک در گوشه و کنار روستاها و مناطق
پر جمعیت این دشت، آبگینه ورامین تبدیل به یکی از هنرهای ماندگار شد.
به ویژه آنکه در این دوره، پس از کشف و #استخراج_نفت و دسترسی آسان تر به #سوخت_ارزان جهت مصارف کوره ها، از یکطرف تولید آجرهای نسوز خارجی و واردات آن به کشور و از طرف دیگر تهیه اکسید فلزات مختلف که امکان استفاده از رنگ های زیبا را برای استادکاران هنر - صنعت شیشه و آبگینه فراهم می کرد، تولیدات این گروه صنایع دستی و هنرهای سنتی را به چنان تنوعی رساند که هنر شیشه گری با نام ورامین عجین شد.
در دوره قاجار هرچند شاهد وجود ظرف های زیبا و تزئینی ساخته شده با دو روش #دمیدن_آزاد و #دمیدن_در_قالب بوده ایم، اما ورود هنر شیشه گری سنتی به مرحله تولید صنعتی، رویدادی بود که در عصر این سلسله پس از گسترش روابط تجاری با غرب و اثرپذیری از انقلاب صنعتی اروپا به وقوع پیوست.
در عصر پهلوی اول، شاه ایران با الهام از شاه عباس صفوی و برای احیای مجدد دوره اوج هنر شیشه گری، #شش_صنعتگر_آلمانی را به ایران آورد و سعی در احیای این هنر نمود و به دنبال آن در نقاطی از #تهران، #ری و #ورامین کارخانه و کارگاه شیشه گری ایجاد و افتتاح شدند که بعد از حدود یکصد سال، هنوز برخی از آنها فعال هستند.
امروزه نیز به مدد وجود منبع عظیم گاز به عنوان جایگزین نفت و گازوئیل، تولید داخلی آجر نسوز جهت ساخت کوره ها، طراحی های نو و تنوع محصولات در فرم، استفاده از قالب های آماده و تولید آبگینه فوتی و قالبی و راه یابی به بازارهای جهانی، این هنر #درخشان_ترین_دوران_حیات خود را سپری می کند.
اگرچه معتقدیم کشور ما تا رسیدن به ظرفیت واقعی تولید شیشه و آبگینه خصوصا در حوزه صادرات هنوز فاصله دارد اما اکنون شهرستان ورامین با فعالیت بیش از 64 کارگاه بزرگ و کوچک شیشه گری و تولید آبگینه و فعالیت بیش از ۵۶۰۰ نفر هنرمند و صنعتگر، تولید ۷۵ درصد از محصولات شیشه و آبگینه کشور را به خود اختصاص داده و یکی از مهمترین مراکز عمده تولید محصولات شیشه ایی دست ساز در ایران می باشد و محصولات تولیدی آن که حاصل تفکر و دستان توانمند و ذوق هنری خالقان هنرمند آن است، به بیش از ۱۷ کشور خارجی ازجمله #ترکیه، #امارات و ... صادر می شود.
هرچند که زادگاه هنر و صنعت شیشه گری و آبگینه ورامین، #منطقه_خیرآباد و روستاهای اطراف آن از جمله خورین، محمود آباد و ... می باشد، اما در دیگر شهرستان های دشت ورامین از جمله #پاکدشت، #قرچک و #پیشوا نیز کارگاه های سنتی