📜🕯🖋 گوشه‌ای از تاثیر ژرف فرهنگ ایران‌شهری بر ترکان عثمانی


✅ وحید بهمن/ القاب و عناوین کاملا ایرانی بکار رفته برای سلطان احمد سوم و سلطان محمود اول عثمانی در کتیبه‌ی سردر کلیسای آیا ایرینی شهر استانبول: رستم، جم، شهنشاه، خسرو، بهرام، کسری داد، فریدون، شهریار، مزداد، شه، همایون

💠 این کتیبه بر سردر ورودی کلیسای کهن آیا ایرینی در مرکز شهر استانبول و در کنار مجموعه توپکاپی سرای قرار دارد.

✳️ کتیبه به زبان ترکی عثمانی و دارای دو بخش است، یکی مربوط به دوران سلطان احمد سوم و دیگری سلطان محمود اول عثمانی

⏳ تاریخ نگارش کتیبه‌ی سلطان احمد سوم، سال ۱۱۳۹ هجری قمری [۲۹۱ سال پیش] و سلطان محمود اول عثمانی، سال ۱۱۵۷ هجری قمری می‌باشد.

💠 هر دو کتیبه به شکل عروضی تهیه شده است. نکته‌ی بسیار مهمی که در این کتیبه جلب توجه می‌کند بکار بردن القاب و عناوین کاملا ایرانی برای سلطان احمد سوم و سلطان محمود اول عثمانی می‌باشد که نشانگر تاثیرگذاری ژرف فرهنگ ایران‌شهری بر ترکان عثمانی است.

📜 تصویر بخش‌های مذکور از این کتیبه‌ی تاریخی پیوست متن می‌باشد.

https://t.me/Ir_Bahman/579

🔸 از طریق لینک زیر تصویر محل قرارگیری کتیبه بر سردر کلیسای آیا ایرینی را مشاهده بفرمایید.👇

https://goo.gl/cL4Mzr


🆔 @Ir_Bahman

⌛️ تاریخ نشر: ۱۸۸۹ میلادی (۱۲۹ سال پیش)

📜 ایران‌شهر همواره در طول تاریخ تداوم و پیوستگی داشته است، بطوریکه فقط از دوران عثمانی می‌توان صدها سند دست اول در این زمینه ارائه کرد.

🆔 @Ir_Bahman

📜🕯🖋 مهمترین سند تاریخی در مورد جایگاه و رواج زبان پارسی در دولت عثمانی

✅ وحید بهمن/ دستور مستقیم سلطان سلیم عثمانی جهت ترجمه‌ی کتاب عربی ابن خلکان به زبان پارسی برای بهره بردن همه‌ی مردم

✳️ کتاب وَفیاتَ الأعیان با عنوان کامل وفیاتَ الأعیان و أنباءِ أبناءِ الزمان ممّا ثَبَت بالنَقلِ والسَماع وأثبَتَهُ العِیان مهمترین اثر ابن خلکان مورخ نامدار قرن هفتم هجری جهان اسلام است. این کتاب مجموعه زندگی‌نامه‌ی بیش از هشتصد تن از سرشناسان به‌ ترتیب الفبای عربی است که به زبان عربی نگاشته شده است.

💠 اولین ترجمه‌ی پارسی این کتاب به سال ۹۲۶ هجری قمری توسط مورخ نامدار قرن دهم، کبیر بن اویس لطیفی و به دستور مستقیم سلطان سلیم عثمانی، در شهر استانبول انجام پذیرفته است.

💯 کبیر بن اویس لطیفی در مقدمه‌ی کتاب به عدم توانایی همگان جهت مطالعه‌ی اصل کتاب به زبان عربی اشاره می‌کند و نیز در ادامه به دستور مستقیم سلطان سلیم عثمانی برای ترجمه‌ی کتاب به زبان پارسی جهت بهره بردن همه‌ی مردم اشاره کرده است.

💠 تصویر بخش مذکور از روی نسخه‌ی خطی کتاب پیوست متن می‌باشد.

https://t.me/Ir_Bahman/588

🔸 هم اکنون از ترجمه‌ی کبیر بن اویس لطیفی رونویسی‌های متعددی از دوران صفویه و قاجاریه موجود است.

🔸 نسخه‌ای که در این جستار از آن بهره گرفتم هم‌اکنون به شماره‌ی بایگانی ۱۱۰ در کتابخانه‌ی کالج شاهی کمبریج انگلستان نگهداری می‌شود و تصاویر این نسخه‌ی ارزشمند برای اولین بار به فضای پژوهشی کشورمان معرفی می‌شود. لینک زیر👇

https://goo.gl/rqCEut

🔸 از طریق لینک‌های زیر تصویر برگ‌های اول و دوم و سوم و نیز برگ مربوط به نام مترجم و تاریخ ترجمه را مشاهده بفرمایید.👇

https://goo.gl/wptP6M

https://goo.gl/UfHQX3

https://goo.gl/125T9s

https://goo.gl/Nrc9MZ


💠 در پایان جا دارد سپاس‌گزاری ویژه‌ای داشته باشم از یکی از دوستان دانشمند و فرهیخته‌ام که قبول زحمت فرموده و با حضور در کتابخانه کالج شاهی کمبریج، تصاویر بسیار با کیفیتی را از این نسخه‌ی خطی ارزشمند تاریخی تهیه و برای من ارسال کرد.


🆔 @Ir_Bahman

📜🕯🖋 زبان پارسی در طول تاریخ منطقه، همواره جایگاهی ویژه و فراقومی داشته است.

🌐 مقاله جناب مرتضی رضوانفر در مورد کتیبه‌های پارسی مسجد تاریخی شهر #دربند 👇


https://goo.gl/2JBQAi


🆔 @Ir_Bahman

📜🕯🖋 اشعار پارسی سلاطین سلجوقی

2⃣ بخش دوم: نمونه‌ای از اشعار پارسی سلطان سنجر سلجوقی [تولد: ۱۰۸۵ میلادی، مرگ: ۱۱۵۷ میلادی]

✅ وحید بهمن/ چرا می‌گوییم زبان پارسی در طول تاریخ جایگاهی ملی، فراقومی و ویژه‌ای داشته است؟

❇️ سلاطین سلجوقی توجه و علاقه‌ی ویژه‌ای به زبان پارسی داشته‌اند بطوریکه علاوه بر انتخاب این زبان بعنوان زبان رسمی و دیوانی دولت سلجوقیان، به شعر و ادبیات پارسی نیز تسلط داشته و حتی اشعار پارسی نیز سروده‌اند.

✳️ در این فرصت نمونه‌ای از اشعار پارسی سلطان سنجر سلجوقی را تقدیم حضورتان خواهم کرد:

چون باد وزان گرد جهان گشتم و دیدم

در زیر کف پای، سر تاج‌وران را

سر تافت نیارست کس از امرم ازیرا

گردن بشکستم که پیکار سران‌ را

با این همه ملک و حشم و دولت و اقبال

بگذشتم و بگذاشت جهان گذران را

دنیای دنی از چو منی مهر ببرید

زو دست چرا شست نباید دگران را

🔸 این نمونه‌ی شعر پارسی سلطان سنجر در نسخه‌ای با عنوان انیس الخلوه و جلیس السلوه به قلم مسافر بن ناصر الملطوی ثبت و ضبط گردیده است.

https://t.me/Ir_Bahman/597

🔸 این نسخه‌ی خطی در حدود سال ۸۰۰ هجری قمری نوشته شده است و هم اکنون به شماره‌ی بایگانی ۱۶۷۰ در کتابخانه‌ی ایا صوفیه‌ی شهر استانبول نگهداری می‌شود.

🔸 Musâfir b. Nâsir el-Malatevî, Enîsu’l-halve ve celîsu’s-salve, Süleymaniye Kütüphanesi, Ayasofya, nr. 1670, vr. 64a. Bkz. Ek III.

🔸 تصویر ابیات مذکور از روی نسخه‌ی خطی کتاب انیس الخلوه و جلیس السلوه پیوست متن می‌باشد.

🔸 بخش اول معرفی اشعار پارسی سلاطین سلجوقی را در لینک زیر مشاهده بفرمایید.👇

https://t.me/Ir_Bahman/506

💠 در روزهای آینده نمونه‌های دیگری از اشعار پارسی سلاطین سلجوقی را تقدیم حضورتان خواهم کرد.

💠 تصویر ابیات مذکور از روی نسخه خطی کتابخانه‌ی ایاصوفیه برای اولین بار به فضای پژوهشی کشورمان ارائه می‌شود.

🆔 @Ir_Bahman

🕯🖋 نام #کوروش_بزرگ در چندین منبع تاریخی بر جای مانده از دوران #عثمانی ثبت و ضبط گردیده است که به دلیل اهمیت تاریخی، به معرفی دوباره‌ی آنها خواهم پرداخت.

🆔 @Ir_Bahman

📜🕯🖋 متاسفانه در دوران عثمانی از عبارت‌هایی بمانند [ترک خر] و [اَتراک بی ادراک] جهت تحقیر و توهین به افراد استفاده می‌شده است.

✅ وحید بهمن/ در ابتدای سخن باید اشاره بکنم که بعنوان یک ایرانی آزاد‌اندیش با هرگونه توهین و بی‌احترامی قومی شدیدا مخالف هستم اما جهت روشن شدن برخی موارد تاریخی، نوشتن این چند خط را لازم می‌دانم.

🔸در اسناد تاریخی بر جای مانده از دوران عثمانی به روشنی می‌بینیم که از عبارت‌هایی بمانند [ترک خر] و [اتراک بی ادراک] جهت تحقیر و توهین به افراد استفاده می‌شده است.

https://t.me/Ir_Bahman/607

🔸 چند تن از اساتید برجسته‌ای ترکیه‌ای از جمله پروفسور جمال‌الدین تاشکران در این زمینه تحقیق و نتایج آن را در نشریه‌های معتبری بمانند ملیت ترکیه منتشر کرده‌اند که در ادامه لینک نتایج این تحقیقات را قرار خواهم داد👇

1⃣ لینک مقاله‌ی پروفسور جمال‌الدین تاشکران در روزنامه ملیت با عنوان:

Osmanlı’da Türk'e ’Eşek Türk’ denirdi"

🔴 http://m.milliyet.com.tr/-osmanli-da-turke-esek-turk-/gundem/detay/1800880/default.htm


2⃣ لینکی دیگر از مقاله‌ی پروفسور جمال‌الدین تاشکران👇

🔴 http://m.internethaber.com/osmanlida-turke-esek-turk-denirdi-613645h.htm

3⃣ لینک مقاله پروفسور احمد کارکوش با عنوان:

Osmanlı Türklere ‘Etrak-ı bi İdrak’ derdi, Osmanlı hayranlığı tarih bilmemekten’

🔴 http://www.telgrafhane.org/osmanli-turklere-etrak-i-bi-idrak-derdi-osmanli-hayranligi-tarih-bilmemekten/

4⃣ لینک مقاله‌ای دیگر در همین زمینه با عنوان:

Osmanlı Türk Düşmanımıydı?

🔴 https://www.turkishnews.com/tr/content/2015/12/10/osmanli-turk-dusmanimiydi/

💠 حال سوالی که باید طرح شود این است، چگونه در محافل دانشگاهی کشور ترکیه بعنوان بزرگترین مرکز ترک‌شناسی جهان، مباحثی از این دست به راحتی مطرح می‌شود اما وقتی دانشوران ایرانی با ارائه‌ی صد‌ها سند تاریخی و علمی، سخن از ترک‌تبار نبودن مردم آذربایجان به زبان می‌آورند با شدید‌ترین توهین‌ها و ناسزاگویی‌های قبیله‌گرایان مواجه می‌شوند؟

🆔 @Ir_Bahman

📜🕯🖋مهمترین سند تاریخی از جایگاه ایران در دوران حکومت ترکان قراقویونلو

✅ وحید بهمن/ سلطان جهانشاه قراقویونلو در نامه‌ی پارسی خود به سلطان مراد دوم عثمانی دو بار نام ایران را ذکر کرده است.

💠 ایرانشهر همواره در طول تاریخ تداوم و پیوستگی داشته است حتی در نبود دولت ملی ایرانی

💠 سخن گفتن از جایگاه تاریخی، ویژه و فراقومی زبان فارسی در طول تاریخ یعنی نامه نگاری دو حاکم تُرک‌تبار یکی در آناتولی و دیگری در شمالغرب ایران‌زمین به زبان پارسی، حدود ۶۰۰ سال پیش

🔸 این نامه‌ی تاریخی از طرف جهانشاه قراقویونلو به منظور تبریک و تهنیت به تخت نشستن سلطان مراد دوم عثمانی ارسال گردیده است.

🔸 رونویسی بخش مذکور از این نامه‌ی تاریخی که شامل نام ایران می‌باشد، اینگونه است:

"... و بجهت تقدیم تهنیهء بهیّه و تکریم جلوس همایون علیه‌اش برسم نایب منابی .... خواجه ضیاالدین یوسف... که از جمله مقربان و امیر و اکابرزادهء ولایت ایران و اصفهانست بل ابا عن جد رازدار ملوک ایران ارسال رفت و هدایای مفصله را در کتابی ..‌‌."


https://t.me/Ir_Bahman/612


🔸 رونویسی و استنساخ متن کامل نامه را در لینک زیر مشاهده بفرمایید.👇

https://goo.gl/jZRsLH


💠 تصویر سربرگ و متن کامل نامه را از روی نسخه‌ی خطی، در لینک های زیر مشاهده بفرمایید.👇

https://goo.gl/HyJWwe

https://goo.gl/hTJfSN

https://goo.gl/Asf9Sh


💯 این سند ارزشمند تاریخی برای نخستین بار به فضای پژوهشی کشورمان معرفی می‌شود.

📜 این نامه‌ی تاریخی در منشاتی که شامل ۱۰۲ نامه‌ی تاریخی دیگر نیز می‌باشد، ثبت و ضبط گردیده است. این منشات در اوایل قرن ۱۷ میلادی [حدود ۴۰۰ سال پیش] و در زمان سلطان مصطفی اول عثمانی استنساخ و رونویسی شده است.


✳️ تصویر عبارت وقف آغازین کتاب که به نام سلطان‌ مصطفی اول می‌باشد را در لینک زیر مشاهده بفرمایید.👇

https://goo.gl/3d9bAk

❇️ نسخه خطی این منشات ارزشمند هم اکنون به شماره آرشیو ۴۱۲۶ در کتابخانه فاتح شهر استانبول نگهداری می‌شود.

🔸 زبان پارسی، زبان رسمی و دیوانی دولت ترکان قراقویونلو بود و تقریبا تمام اسناد دیوانی و دولتی بر جای مانده از دوران قراقویونلو به زبان پارسی می‌باشند.

🆔 @Ir_Bahman

📜🕯🖋 مهمترین سند تاریخی از جایگاه ایران در دوران تیمور لنگ

✅ وحید بهمن/ تیمور لنگ در نامه‌ی پارسی خود به سلطان بایزید عثمانی پنج بار نام ایران را ذکر کرده است.

💠 این نسخه‌ی خطی ارزشمند تاریخی برای نخستین بار به فضای پژوهشی کشورمان معرفی می‌شود.

📜 این نامه‌ی تاریخی اولین نامه‌ی تیمور لنگ از مجموع چندین نامه‌ی پارسی وی به سلطان بایزید عثمانی، پیش از حمله به آناتولی می‌باشد.

🔸 نامه‌ی مذکور بعنوان یکی از طولانی‌ترین و مفصل‌ترین نامه‌های تیمور لنگ، از نظر شناخت تاریخ دوره‌ی تیموری دارای اهمیت بسیار زیادی است چراکه در این نامه تیمور به شرح فتوحات و لشگر کشی‌های خود پیش از حمله به آناتولی پرداخته است.

🔸 محتوای اصلی این نامه‌ی تاریخی در مورد ایران است و تیمور لنگ در این نامه پنج بار نام ایران را ذکر کرده است.

https://t.me/Ir_Bahman/617

✳️ پیش‌تر نامه‌ی تاریخی تیمور لنگ به حاکم مصر را خدمت شما همراهان گرامی معرفی کرده بودم. در آن نامه‌ نیز تیمور لنگ دو بار نام ایران را ذکر کرده است. از طریق لینک زیر نامه‌ی تیمور به حاکم مصر را مشاهده بفرمایید.👇

https://t.me/Ir_Bahman/547

🖋 به دلیل طولانی بودن نامه و نیز خط خوش و خوانای نامه از رونویسی متن کامل نامه خودداری کردم و تصویر متن کامل نامه را از روی نسخه‌ی خطی برای شما همراهان گرامی آماده کرده‌ام که از طریق لینک های زیر قابل مشاهده و مطالعه است.👇

1⃣ https://goo.gl/2HdZyh

2⃣ https://goo.gl/RV8h54

3⃣ https://goo.gl/hjnKbt

4⃣ https://goo.gl/K9cakb

5⃣ https://goo.gl/qPNmQr

6⃣ https://goo.gl/LF55TP

7⃣ https://goo.gl/yMAUZw

8⃣ https://goo.gl/YnFDAf

9⃣ https://goo.gl/qgnvrk


💠 این نامه‌ی تاریخی در نسخه‌ی خطی منشاتی به زبان پارسی بقلم صاری عبدالله افندی [مرگ: ۱۶۶۰ میلادی برابر با ۱۰۷۱ هجری قمری] از ادیبان و دولتمردان قرن ۱۱ هجریِ دولت عثمانی، ثبت و ضبط گردیده است و هم اکنون به شماره‌ی بایگانی ۳۳۳۳ در کتابخانه اسعد افندی شهر استانبول نگهداری می‌شود.

⌛️تاریخ پایان نگارش کتاب اواخر ربیع الاول سال ۱۰۳۹ هجری قمری [ حدود ۴۰۰ سال پیش] می‌باشد.

🔸 از طریق لینک زیر تصویر برگ‌ نخست و پایانی این نسخه‌ی خطی را که شامل نام کاتب و تاریخ نگارش است را مشاهده بفرمایید.👇

https://goo.gl/kUjv78

💠 داده‌های بیشتر را در مورد کاتب اثر، صاری عبدالله افندی که از مقامات و دلتمردان نامدار دولت عثمانی در قرن ۱۱ بود را در تارنمای زیر بخوانید.👇

http://biriz.biz/evliyalar/SariAbdullahEfendi.htm


💠 سخن گفتن از جایگاه تاریخی، ویژه و فراقومی زبان فارسی در طول تاریخ یعنی نامه نگاری دو حاکم تُرک‌تبار یکی در آناتولی و دیگری در ایران‌زمین به زبان پارسی، بیش از ۶۰۰ سال پیش


🆔 @Ir_Bahman

📜🕯🖋 بررسی جایگاه ترکان در دوران عثمانی/ بخش اول

✅ وحید بهمن/ ادریس بدلیسی [درگذشته: ۹۲۶ هجری قمری] مورخ نامدار اوایل قرن دهم هجری دولت عثمانی، کتابش مرآت الجمال را که در حوزه‌ی تاریخ و به زبان پارسی است، به سلطان بایزید دوم عثمانی تقدیم کرده است.


⏳ تاریخ نگارش کتاب بین سال‌های ۹۰۹ تا ۹۱۸ هجری قمری می‌باشد. [حدود ۵۰۰ سال پیش]

❇️ ادریس بدلیسی هم‌چنین در دربار سلطان بایزید دوم و سلیم اول عثمانی خدمت کرد.

📜 وی در بخشی از کتاب مرآت الجمال و در مدح سلطان بایزید دوم، از خرابی عالم و ایران توسط ترکان فتنه‌جو نوشته است.

🖋 رونویسی ابیات مذکور اینگونه است:

ملک عجم تهی شده از خسروان عدل

ملکی است بی محافظ و تختی مشمرست

عالم خراب ظلم ز ترکان فتنه جوست

ویرانه گشته عرصۀ ایران و پر شرست

🔸 تصویر بخش یادشده از روی نسخه‌ی خطی، پیوست متن‌ می‌باشد.

https://t.me/Ir_Bahman/623

🔸 تصویر برگ ۱۱ از روی نسخه‌ی خطی که شامل ابیات مذکور است را در لینک زیر مشاهده بفرمایید.👇

https://goo.gl/59z3Qq


🔸 تصویر برگ نخست نسخه‌ی خطی را در لینک زیر مشاهده بفرمایید.👇

https://goo.gl/mctZug

💠 نسخه‌ی خطی که در این جستار از آن بهره گرفته‌ام به خط خود ادریس بدلیسی می‌باشد و هم‌اکنون به شماره‌ی بایگانی ۴۲۴۱ در کتابخانه نورعثمانیه شهر استانبول نگهداری می‌شود.

💠 هم‌چنین این کتاب سند ارزشمند دیگری ست از جایگاه تاریخی، ویژه و فراقومی زبان پارسی در طول تاریخ منطقه

🆔 @Ir_Bahman

📜🕯🖋 نام #کوروش_بزرگ در چندین منبع تاریخی بر جای مانده از دوران #عثمانی ثبت و ضبط گردیده است که به دلیل اهمیت تاریخی، به معرفی آنها خواهم پرداخت.

🆔 @Ir_Bahman

📜🕯🖋 جایگاه و اهمیت آذربایجان برای ایران‌زمین از زبان شاهرخ پسر تیمور لنگ: آذربایجان چشم و چراغ ایران است

✅ وحید بهمن/ شاهرخ تیموری پسر تیمور لنگ در نامه‌ی پارسی خود به پسر برادرش میران‌شاه که حاکم آذربایجان بود، در مورد اهمیت و جایگاه آذربایجان برای ایران اینگونه نوشته است: آذربایجان چشم و چراغ ایران است.

💠 این نسخه‌ی خطی ارزشمند تاریخی برای نخستین بار به فضای پژوهشی کشورمان معرفی می‌شود.

https://t.me/Ir_Bahman/631

🔸 نامه‌ی مذکور بعنوان یکی از طولانی‌ترین و مفصل‌ترین نامه‌های شاهرخ تیموری، از نظر شناخت تاریخ دوره‌ی تیموری و نیز ذکر نام ایران دارای اهمیت بسیار زیادی است.

🖋 به دلیل طولانی بودن نامه و نیز خط خوش و خوانای نامه از رونویسی متن کامل نامه خودداری نموده و تصویر متن کامل نامه را از روی نسخه‌ی خطی برای شما همراهان گرامی آماده کرده‌ام که از طریق لینک های زیر قابل مشاهده و مطالعه است.👇

1⃣ https://goo.gl/aGXTAh

2⃣ https://goo.gl/he7Spx

3⃣ https://goo.gl/BvnLpZ

4⃣ https://goo.gl/RusZwq

5⃣ https://goo.gl/Af1DHy

6⃣ https://goo.gl/sx38d8


💠 این نامه‌ی تاریخی در نسخه‌ی خطی منشاتی به زبان پارسی بقلم صاری عبدالله افندی [مرگ: ۱۶۶۰ میلادی برابر با ۱۰۷۱ هجری قمری] از ادیبان و دولتمردان قرن ۱۱ هجریِ دولت عثمانی، ثبت و ضبط گردیده است و هم اکنون به شماره‌ی بایگانی ۳۳۳۳ در کتابخانه اسعد افندی شهر استانبول نگهداری می‌شود.

⌛️تاریخ پایان نگارش کتاب اواخر ربیع الاول سال ۱۰۳۹ هجری قمری [ حدود ۴۰۰ سال پیش] می‌باشد.

🔸 از طریق لینک زیر تصویر برگ‌ نخست و پایانی این نسخه‌ی خطی را که شامل نام کاتب و تاریخ نگارش است را مشاهده بفرمایید.👇

https://goo.gl/kUjv78

💠 داده‌های بیشتر را در مورد کاتب اثر، صاری عبدالله افندی که از مقامات و دلتمردان نامدار دولت عثمانی در قرن ۱۱ بود را در تارنمای زیر بخوانید.👇

http://biriz.biz/evliyalar/SariAbdullahEfendi.htm


💠 سخن گفتن از جایگاه تاریخی، ویژه و فراقومی زبان فارسی در طول تاریخ یعنی نامه نگاری پسران تیمور لنگ با یکدیگر به زبان پارسی، حدود ۶۰۰ سال پیش


🆔 @Ir_Bahman