Vahid Bahman وحید بهمن
9.67K subscribers
2.44K photos
322 videos
3 files
462 links
🖋📖🕯کانالی برای بازنشر نوشته هایم درباره تاریخ ایران و آذرآبادگان
Download Telegram
📜🕯🖋 بیتی از فردوسی بزرگ بر دیوار آرامگاه فخرالدین صاحب‌ عطا، نامدارترین وزیر سلجوقیان روم در شهر قونیه، ترکیه امروزی

🔸متن کتیبه: ز روز گذر کردن اندیشه کن/ پرستیدن دادگر پیشه کن

وحید بهمن/ فخرالدین صاحب‌عطا [فوت: ۱۲۸۸ میلادی] نامدارترین وزیر دولت سلجوقیان روم به مدت ۴۰ سال در دربار سلاطینی بمانند کیکاووس دوم، قلیچ ارسلان چهارم، کیقباد دوم، کیخسرو سوم، مسعود دوم و کیقباد سوم مشغول به خدمت بود.

https://goo.gl/DdaPTf

🔸 آرامگاه فخرالدین صاحب عطا در محل دارالحدیث صاحب‌عطا، در شهر قونیه‌ی ترکیه قرار دارد. این مجموعه‌ی وقفی در زمان حیات صاحب‌ عطا ساخته شده است.

بر اساس کتیبه طاق ورودی آرامگاه تاریخ ساخت این بنا اول محرم ۶۸۲ هجری قمری برابر با سال ۱۲۸۲ میلادی [۷۳۵ سال پیش] می باشد. از طریق لینک زیر تصویر کتیبه‌ی طاق ورودی آرامگاه را مشاهده بفرمایید.👇

https://goo.gl/32SNBg


🔸 از طریق لینک‌های زیر تصویر محل قرارگیری کتیبه بر دیوار آرامگاه را مشاهده بفرمایید.👇

https://goo.gl/r9BakY

https://goo.gl/RvtMp4


🔸 محل قرارگیری بیت مذکور از فردوسی بزرگ بر دیوار آرامگاه فخرالدین صاحب عطا نیز در نوع خود کم نظیر و مهم است. این کتیبه در فضای اصلی آرامگاه و درست در بالای سنگ مزار صاحب‌عطا و اعضای خانواده‌ی وی نصب شده است که نشان از اهمیت آن دارد. از طریق لینک زیر تصویر محل قرارگیری کتیبه را نسبت به سنگ مزارها مشاهده بفرمایید.👇

https://goo.gl/5q627H

💠 زبان پارسی، زبان رسمی و دیوانی دولت سلجوقیان روم و ایران بود.

🆔 @Ir_Bahman
📜🕯🖋 کتیبه‌ای پارسی با قدمت بیش از ۷۰۰ سال کشف شده در استان آیدین، نهایت غربی ترکیه امروزی

وحید بهمن/ این کتیبه‌ی ارزشمند تاریخی با قدمتی بیش از ۷۰۰ سال، فرمانی‌است به زبان پارسی که از طرف «قاضی امور بن محمد بیگ آیدین‌اوغلو» دومین حکمران خاندان «آیدین‌اوغوللار» صادر شده است.

✳️ این کتیبه‌ی ارزشمند تاریخی برای اولین بار به فضای پژوهشی کشورمان معرفی می‌شود.

💠 سخن گفتن از جایگاه تاریخی، ویژه و فراقومی زبان پارسی در طول تاریخ یعنی بهره گرفتن یک حاکم ترکتبار در نهایت غربی ترکیه‌ی امروزی، از زبان پارسی جهت نوشتن فرمانی همگانی که در معرض دید همگان بود، بیش از ۷۰۰ سال پیش

🔸 خاندان «آیدین‌اوغوللار» از حاکمان محلی آناتولی پس از سقوط دولت سلجوقیان روم بودند که از حدود سال ۱۳۰۰ میلادی به مدت ۱۲۰ سال بر سواحل دریای اژه در نهایت غربی آناتولی، با مرکزیت استان آیدین حکمرانی کردند‌.

📜 در این فرمان تاریخی «قاضی امور بن محمد» ضمن معرفی خویش، از مطیع ساختن گرمیان‌ها [از دولت‌های محلی آناتولی پس از سقوط سلجوقیان روم] و ترکان سرکش سخن گفته است و نیز از برداشتن «بدرقه» [نوع خاصی از مالیات که جهت گذشتن تجار از پل‌ها و حفظ امنیت کاروان‌هایشان از آنها گرفته می‌شد]

🖋 رونویسی متن کتیبه اینگونه است:

" شکر و سپاس آن خدای را که گردن‌کشان گرمیان و بغاة [جمع باغی: سرکشان و نافرمانان] ترکان بر ما مطیع گرداند[در متن اصلی: گردانذ] و شکر این نعمت که من "امور بن محمد بک"ام، برداشتم بدرقه را، هر که وضع کند در ... لعنت خدا باد"

🔸 کتیبه در سطر پایانی دچار تخریب و خوردگی شده است.

https://goo.gl/JTr6pe

🔸 این کتیبه‌ی ارزشمند تاریخی بر روی بنای پُل تاریخی «تیمورتاش» نصب شده بود. این پُل تاریخی بر روی بزرگترین روخانه‌ی منطقه اژه یعنی رودخانه‌ی «مندرس» [Menderes] قرار دارد. کتیبه از محل خود در بنای پل جدا شده و هم اکنون در موزه‌ی شهر دنیزلی ترکیه نگهداری می‌شود.

🔸از طریق لینک زیر تصویر با کیفیت کتیبه را مشاهده بفرمایید.👇

https://goo.gl/DWpNMG

🔸 در متن کتیبه از عبارت کلی «ترکان سرکش و نافرمان» استفاده شده است که مشخصا «قاضی امور بن محمد» برای خطاب قرار دادن دشمنان خود بکار برده است.

🔸 ترجمه‌ی ترکی استانبولی ارائه شده از کتیبه با متن اصلی پارسی کتیبه اختلاف‌های اندکی دارد که از طریق ایمیل به سرپرست کاوش این اثر تاریخی، پروفسور اونال اویقوچ اطلاع خواهم داد.

🔸 از طریق لینک زیر تصویر پروفسور اونال اویقوچ و تیم همراه وی را در کنار کتیبه‌ی کشف شده، مشاهده بفرمایید.👇

https://goo.gl/7e7cWK

🔸 از طریق لینک زیر تصویر خبر کشف این اثر ارزشمند تاریخی در روزنامه‌ی «مجادله‌» را مشاهده بفرمایید.👇

https://goo.gl/fhZrwL

🔸 از طریق لینک زیر خبر کشف این اثر ارزشمند تاریخی را در تارنمای «مِلتِم خبر» مشاهده بفرمایید.👇

http://www.meltemhaber.com/?haber,1885


🆔 @Ir_Bahman
📜🕯🖋 نامه‌ی تاریخی زرتشتیان یزد به مظفرالدین شاه قاجار

وحید بهمن/ در این نامه‌ی تاریخی واژه‌های «ایران»، «ایرانیان»، «کشور ایران» و «ایران‌زمین» بکار رفته است.

💠 نامه‌‌اى از زرتشتيان ناصرى يزد به مظفرالدين شاه در لندن مبنى بر تشکر و قدردانى از انتخاب جلال‌الدوله به حکمرانى يزد.

تاریخ نگارش نامه ماه محرم سال ۱۳۱۸ هجری قمری برابر با ۱۹۰۰ میلادی [۱۱۸ سال پیش] می‌باشد.

https://goo.gl/uh5XK6

🔸 از طریق لینک زیر تصویر رونویسی متن نامه را مشاهده بفرمایید.👇

https://goo.gl/Yiq3va

🔸 از طریق لینک‌های زیر تصویر با کیفیت اصل نامه را در سه بخش جداگانه مشاهده بفرمایید.👇

https://goo.gl/43PXts

https://goo.gl/ewSnJE

https://goo.gl/M3Qpz4


💠 این سند ارزشمند تاریخی توسط استاد سید حسن شهرستانی در کتاب زیر معرفی شده است.👇

شهرستانى، سيد حسن، جلوه هاى هنر ايرانى در اسناد ملى. تهران: سازمان اسناد ملى، ١٣٨١. ۲۰۰


🆔 @Ir_Bahman
📜🕯🖋 کتیبه‌ی پارسی قلعه‌ی تاریخی شهر کایسری ترکیه با قدمت ۵۵۲ سال

وحید بهمن/ این کتیبه‌ی ارزشمند تاریخی به دستور پیر احمد کارامانلی [وفات: ۱۴۷۴ میلادی] یکی از حکمرانان دولت محلی کارامانلی‌ها و در زمان سلطان محمد دوم عثمانی [وفات: ۱۴۸۱ میلادی] بر روی دیوار قعله‌ی تاریخی شهر کایسری ترکیه نصب شده است.

🔸 محتوای کتیبه در مورد تعمیر قلعه تاریخی شهر کایسری به دست پیر احمد کارامانلی و به درخواست سلطان محمد دوم عثمانی می‌باشد.

تاریخ نگارش کتیبه سال ۸۷۰ هجری قمری برابر با ۱۴۶۶ میلادی [۵۵۲ سال پیش] می‌باشد.


✳️ این کتیبه‌ی ارزشمند تاریخی برای اولین بار به فضای پژوهشی کشورمان معرفی می‌شود.

💠 سخن گفتن از جایگاه تاریخی، ویژه و فراقومی زبان پارسی در طول تاریخ یعنی بهره گرفتن یک حاکم ترک‌تبار در مرکز ترکیه‌ی امروزی، از زبان پارسی جهت نوشتن کتیبه‌ای مهم، بیش از ۵۵۰ سال پیش

🔸 خاندان «کارامانلی‌ها» از حاکمان محلی آناتولی پس از سقوط دولت سلجوقیان روم بودند که از اواسط قرن سیزدهم میلادی به مدت بیش از ۲۰۰ سال بر قسمت مرکزی و سواحل جنوبی آناتولی حکمرانی کردند.

https://goo.gl/UVdERm

🖋 رونویسی متن کتیبه اینچنین است:

" چون نظر کرد رو مرا شهزاده، قلعه قیصریه گشت آباد، نام وی خان محمد آمده است، باد بیت سعادتش بغداد، بنده او بدست پیر احمد، شد تمام این اساس و این بنیاد، گر ز من هجرت نبی پرسی، هشتصد سال بود و با هفتاد "

🔸 از طریق لینک زیر تصویر کتیبه را مشاهده بفرمایید.👇

https://goo.gl/kGMmyR

🔸 لازم به توضیح می‌دانم سازه‌ی اولیه‌ی قلعه تاریخی شهر کایسری ترکیه قدمتی حدود ۱۸۰۰ سال دارد و در زمان گوردیان سوم، امپراتور روم ساخته شده است.

🆔 @Ir_Bahman
📜🕯🖋 قتل عام بیش از ۱۰ هزار نفر از مردم آذربایجان توسط تُرکان در اواخر قرن هشتم هجری

📜 سندی بسیار مهم از دو حمله و یورش ویرانگر تُرکان به آذربایجان و غارت و قتل‌عام مردم آذربایجان در کمتر از یک سال

💠 همراهان گرامی لطفا این جستار را با دقت مطالعه بفرمایید.

وحید بهمن/ این سند ارزشمند تاریخی با قدمتی حدود ۶۲۰ سال بخشی از کتاب "بزم و رزم" به قلم عَزیز بنِ اردشیرِ استرآبادی، [مرگ: بعد از ۸۰۰ هجری قمری] تاریخ نویس نامدار قرن هشتم هجری می باشد. وی این کتاب را به زبان پارسی و در زمان حضور در دربار قاضی بُرهان الدّین احمد [تولد: ۱۳۴۵ میلادی، مرگ: ۱۳۹۸ میلادی] حاکمِ سیواس [شهری در ترکیه امروزی] نوشته است که شامل حوادث تاریخی دوران حکومت قاضی برهان الدین می باشد. لازم بذکر است اردشیر استرآبادی پیش از حضور در سیواس و دربار قاضی برهان الدین سال های زیادی را در تبریز و در دربار سلطان احمد جلایری سپری کرده بود. وی از نزدیکان و معتمدین هر دو حاکم مذکور بود.

https://goo.gl/7ia21D

🔸 اردشیر استرآبادی در کتاب بزم و رزم پیرامون دو حمله ی سهمگین ترکان در سال‌های ۷۸۷ و ۷۸۸ هجری قمری [حدود ۶۳۰ سال پیش] به آذربایجان و غارت و قتل‌عام مردم آذربایجان توسط ترکان اینچنین نوشته است :

💠 "در ذی الجحه سنه سبع و ثمانین و سبعمائه [۷۸۷ هجری قمری] هلالیه تُختامیش خان [حاکم دشت قابچاق] مقدار ده تومان [یکصد هزار نفر، هر تومان برابر با ده هزار است] لشگر از راه باب‌الابواب [شهر دربند در جمهوری داغستان روسیه کنونی] بر آذربایجان فرستاد و دارالملک تبریز را که رَشک جنت المَاوی [یکی از انواع بهشتی که در قرآن آمده است] بود غارت کردند و مقدار ده هزار آدمی به فنا رسانیدند و اولاد مسلمانان را اسیر کرده به اقصای [دورترین نقاط] ترکستان بردند و از هتک حُرَم [جمع حرمت] و قتل اُمَم [جمع ملت] و فضول و فساد هیچ باقی نگذاشتند و بعد از انقضا آن واقعه در حدود نه ماه از مادر روزگار... فتنه دیگر زاییده شد و طَامه [بلای بسیار سخت و عظیم] کبری و دَاهِیه [مصیبت سخت] عُظمی امیر تیمور با مقدار سی تومان [سی هزار] لشگر به همدان رسید و بر تبریز تاختن آورد. سلطان احمد [سلطان احمد جلایری] مُنهَزِم [شکست خورده و گریخته] به بغداد رفت، عَفَارِیت [شیطان] جغتای و تاتار مدت چهل روز در آذربایجان افتادند و بقایای مَسَاکِین [بیچارگان و فقیران] را که مانده بودند به تشدید و تَعنیف بلیغ [ با شدت و خشونت هر چه تمام] فرو گرفتند و مُصَادرات [جمع مصادره، گرفتن مال کسی به زور] شَنیع [زشت] و مُطَالبات [جمع مطالبه] اَلیم [دردناک] نمودند و از فُجور [تبهکاری] و فساد و ظلم و بیداد هر چه بدتر به ظهور رسانیدند و چنان که شرح آن طولی دارد...."

🔸 از طریق لینک زیر تصویر برگ مذکور از نسخه خطی کتاب بزم و رزم را مشاهده بفرمایید.👇

https://goo.gl/GTMyij

🔸 نسخه‌ی خطی که در این جستار از آن بهره گرفته‌ام کهن‌ترین نسخه‌ی خطی کتاب بزم و رزم می‌باشد که در ماه رجب سال ۸۰۰ هجری قمری و در زمان حیات اردشیر عزیز استرآبادی توسط خلیل سلطانی در شهر سیواس ترکیه رونویسی شده است و هم اکنون به شماره بایگانی ۳۴۶۵ در کتابخانه آیاصوفیه شهر استانبول نگهداری می شود.

🔸از طریق لینک‌های زیر تصویر برگ نخست و پایانی نسخه‌ی خطی کتاب بزم و رزم را مشاهده بفرمایید.👇

https://goo.gl/bSYALS

https://goo.gl/KUk2t8

🔸لازم به توضیح می‌دانم تصاویر این نسخه خطی برای اولین بار به فضای پژوهشی کشورمان ارائه می‌گردد.

🔸 این کتاب در سال ۱۹۲۸ میلادی به همّت استاد "محمّد فواد کوپریلی زاده" رونویسی و در شهر استانبول چاپ شده است

🆔 @Ir_Bahman
📜🕯🖋 کتیبه‌های پارسی مسجد جامع شهر باکو/ بخش اول

وحید بهمن/ مسجد جامع شهر باکو بعنوان کهن‌ترین مسجد شهر باکو دارای چهار کتیبه‌ی پارسی از دوره‌های مختلف تاریخی است که در قالب جستارهایی جداگانه به معرفی آنها خواهم پرداخت.

💠 سخن گفتن از جایگاه تاریخی، ویژه و فراقومی زبان پارسی در طول تاریخ یعنی بهره گرفتن از زبان پارسی برای نوشتن چندین کتیبه‌ی مهم مسجد جامع شهر باکو در دوره‌های مختلف تاریخی

https://goo.gl/AV4y8x

💠 کتیبه‌های پارسی مسجد جامع شهر باکو از نظر قدمت بدین ترتیب است:

🔸 کتیبه‌ای از دوران ایلخانیان مغول [سلطان اولجایتو محمد خدابنده]

🔸 دو کتیبه از دوران صفویان [شاه طهماسب و شاه عباس اول صفوی]

🔸 یک کتیبه‌ی از اوایل دوران قاجار به تاریخ ۱۸۲۰ میلادی که در این جستار بدان خواهم پرداخت

🖋 کتیبه‌ی مذکور که یکی از کتیبه‌‌های تعمیر مسجد است در سال ۱۲۳۵ هجری قمری برابر با ۱۸۲۰ میلادی [۱۹۸ سال پیش] توسط شخصی به اسم «حاجی محرم معمار» در پای مناره‌ی مسجد نصب شده است.

🔸 از طریق لینک زیر نمایی از محل قرارگیری کتیبه‌ها در پای مناره‌ی مسجد جامع شهر باکو را مشاهده بفرمایید.👇

https://goo.gl/kqtY6v

🔸 نکته‌ای که در مورد این کتیبه جلب توجه می‌کند این است که در هنگام نصب کتیبه یعنی سال ۱۸۲۰ میلادی شهر باکو بواسطه‌ی قرارداد گلستان از حوزه‌ی حکمرانی ایران خارج شده و تحت تصرف دولت روسیه‌ی تزاری بود.

🔸 لازم به توضیح می‌دانم بازخوانی متن کتیبه را پروفسور «Ersel Çağlıtütüncügil» از دانشگاه کاتب چلبی شهر ازمیر ترکیه انجام داده‌اند.

🆔 @Ir_Bahman
📜🕯🖋 اعتراض روشنفکران اواخر دوران عثمانی به پروژه‌ی تُرک‌سازی مردم آناتولی

وحید بهمن/ بعد از شکل گیری جمعیت اتحاد و ترقی توسط ائتلاف عمومی ترکان جوان در اواخر دوران عثمانی، پروژه‌ی پاک‌سازی نژادی و تُرک‌سازی باشندگان آناتولی به شکل رسمی آغاز گردید. در این راستا نیز گروه‌های تندرویی بمانند «تُرک اوجاقی» تشکیل و شروع به فعالیت کرد.

🔸 با توجه به اینکه پروژه‌ی مذکور اهدافی کاملا سیاسی و نژادگرایانه داشت از همان آغازین روزهای اعلام رسمی اهداف گروه ترکان جوان پیرامون تُرک‌سازی مردم آناتولی و پاک‌سازی نژادی، روشنفکران و ادیبان مستقل در نشریات اواخر دوران عثمانی به اعتراضات گسترده‌ای پرداختند.

🔸در این فرصت به مقاله‌ای در همین راستا که در نشریه ابوالضیا، از مشهورترین نشریات اواخر دوران عثمانی چاپ شده بود، خواهم پرداخت.

تاریخ نشر مقاله روز پنجم ماه جمادی‌الاول سال ۱۳۲۹ هجری قمری برابر سال ۱۹۱۱ میلادی [ ۱۰۷ سال پیش] است.

🖋 در ادامه برگردان پارسی بخشی از مقاله مذکور را با عنوان «تُرکللک و تاتارلیق بحثی» می‌خوانیم:

" ما‌هایی که [منظور مردم آناتولی] از نظر تباری مخلوطی از «عرب‌ها»، «ایرانی‌ها»، «اهالی اصلی آناتولی یعنی رومیان»، «کُرد‌هایی که در شرق بلادمان ساکنند» و «ارمنی‌ها» را تشکیل داده‌ایم، تعیین و تشخیص این که هر کداممان به کدام یک از این تبارها منسوب هستیم امکان پذیر که هیچ حتی قابل تصور هم نیست. آیا اصلا امکان پذیر است اقوام غیر مسلمان تابعه‌ی دولتمان را که با گذشت زمان دین اسلام را پذیرفته‌اند و بخشی از ملتمان شده اند را تُرک و یا تاتار و یا اصلا مخلوطی از این دو تلقی کرد؟ "


🔸 با وجود تمام اعتراض‌ها و ارائه مستندات محکم تاریخی که در اواخر دوران عثمانی در مخالفت با پرژه‌ی ترک‌سازی مردم آناتولی صورت پذیرفت این پروژه‌ی سیاسی و نژادگرایانه به دوران جمهوری ترکیه نیز انتقال یافت، بطوریکه استفاده از عبارت‌های بمانند «وطنِ تُرک»، «ملتِ تُرک»، «شهروندِ تُرک» و «دولتِ تُرک» در بخش‌های مختلف قانون اساسی ترکیه پر شمار به چشم می‌خورد.

🔸 این در حالی است که نادیده گرفتن هویت تاریخی و تبار بومیان چند ده میلیونی غیر تُرکِ آناتولی بمانند کُردها و زازاک‌ها و ارمنی‌ها و آشوری‌ها در شرق ترکیه، اقوام قفقازی تبار در شمال ترکیه (بمانند لازها و گرجی‌ها و چرکس‌ها و...)، اقوام یونانی تبار در غرب ترکیه، اقوام عرب در جنوب ترکیه و اقوام مهاجر از شرق اروپا (بمانند بلغارها، مقدونیه‌ای، آلبانیایی‌ها و ...) از همان کلمه‌ی نخست قانون اساسی ترکیه آغاز می‌شود.

https://goo.gl/8V76am

💠 از طریق لینک زیر متن کامل مقاله را دانلود و مطالعه بفرمایید.👇

http://isamveri.org/pdfosm/D00580/1329_10/1329_10_94/1329_10_94_483-492.pdf


🆔 @Ir_Bahman
📜🕯🖋کتیبه‌ای ۷۰۰ ساله مزین به دو بیت از فردوسی بزرگ بر سردر مسجد نیک‌سار شهر تُکات، ترکیه امروزی

💠 سندی ارزشمند از جایگاه شاهنامه‌ی فردوسی بزرگ در آناتولی

وحید بهمن/ این مسجد تاریخی که در اوایل قرن چهارده میلادی ساخته شده است در منطقه‌ی نیک‌سار شهر تُکات ترکیه قرار دارد و در بین اهالی بومی شهر تُکات به اسم «چورکی بویوک تِکِسی» [Çöreği Büyük Tekkesi] نیز شناخته می‌شود.

💠 رونویسی متن کتیبه اینچنین است:

🔸 ز روز گذر کردن اندیشه کن/ پرستیدن دادگر پیشه کن

🔸 بترس از خدا و میازار کس/ ره رستگاری همین است و بس

https://goo.gl/Qehei5

💠 از دوران سلجوقیان روم و حکومت‌های محلی وابسته چند اثر تاریخی بر جای مانده است که ابیاتی از شاهنامه در کتیبه‌های سردر مساجد و آرامگاه‌ها بکار رفته است.

🔸 از طریق لینک زیر محل قرار گیری کتیبه بر سردر مسجد نیک‌سار شهر تُکات را مشاهده بفرمایید.👇

https://goo.gl/bzNe4S


🔸 از طریق لینک زیر اولین عکس گرفته شده از درب ورودی مسجد تاریخی نیک‌سار را مشاهده بفرمایید. کتیبه‌ی مذکور در عکس مشخص است.

https://goo.gl/aW2GFM


🆔 @Ir_Bahman
📜🕯🖋 نسخه‌ی پارسی یک پزشک ایرانی برای درمان بیماری نقرس سلطان سلیمان عثمانی

وحید بهمن/ در اسناد تاریخی بر جای مانده از دوران سلطان سلیمان عثمانی [مرگ: ۱۵۶۶ میلادی] اشاره‌های متعددی به بیماری نقرس وی شده است.

🔸 با وجود تلاش‌های بسیار پزشکان دربار عثمانی برای درمان بیماری نقرس سلطان سلیمان، هرگز بیماری وی بهبود نیافت و جهت درمان بیماری، تصمیم گرفتند از پزشکان ایرانی درخواست کمک بکنند.

🔸 در نهایت نیز از طریق نامه‌نگاری موفق به گرفتن نسخه‌ای پزشکی از یک پزشک ایرانی برای درمان بیماری نقرس سلطان سلیمان شدند.

💠 تصویر اصل نسخه‌ی پارسی پزشک ایرانی پیوست متن می‌باشد.

https://goo.gl/mmJuWb

🔸 لینک دانلود فایل پی دی اف مقاله‌ی معرفی این نسخه‌ی پزشکی ارزشمند تاریخی در نشریه تخصصی مرکز تاریخ ترکیه.

🌐 حجم مقاله ۱.۶ مگابایت است.

https://slidex.tips/download/atatrk-kltr-dl-ve-tarh-yksek-kurumu-issn-belleten-drt-ayda-br-ikar-cilt-lxxx-sa--7

@Ir_Bahman
📜🕯🖋 نام دریای پارس در یکی از کهن‌ترین نقشه‌های دوران عثمانی

وحید بهمن/ حاجی احمد تونسی جغرافی‌دان نامدار قرن ۱۶ میلادی دولت عثمانی در سال ۱۵۵۹ میلادی یکی از کامل‌ترین نقشه‌های جهان را با عنوان «کمالیله نقش اولنموش جمله جهان نمونسی» به زبان ترکی عثمانی ترسیم کرده‌ است‌.

💠 در این نقشه‌ی ارزشمند تاریخی نام دریای پارس و بسیاری از مناطق دیگر ایران بمانند تنگه‌ی هرمز، شیراز، یزد، کرمان، مازندران، تبریز، خراسان، آذربایجان، شروان و ... دیده می‌شود.

⌛️ این نقشه کهن‌ترین نقشه‌ی کامل جهان است که در دوران عثمانی ترسیم شده است.

https://goo.gl/fMfovY


🔸 از طریق لینک‌های زیر نمای کامل نقشه و نیز نمایی از جغرافیای ایران را مشاهده بفرمایید.👇

https://goo.gl/2htp1d

https://goo.gl/A8nbJa


🔸 از طریق لینک زیر داده‌های بیشتر و نیز تصویر با کیفیت نقشه‌ی مذکور را در تارنمای کتابخانه‌ی ملی کنگره‌ی آمریکا مشاهده بفرمایید.👇

https://www.loc.gov/item/2004626121/


💯 دریای پارس یکی از معدود پهنه‌های آبی جهان است که نامش بیش از ۲۰۰۰ سال قدمت و پیوستگی دارد.

🆔 @Ir_Bahman
💠 نام برخی از ارکان دولت ایران در دوره‌ی قاجار

🔸دولت علیه ایران

🔸اداره تلگراف دولت علیه ایران

🔸بانک شاهنشاهی ایران

🔸پست دولت علیه ایران

🔸وزارت امور خارجه دولت ایران


🆔 @Ir_Bahman
📜🕯🖋 چرا می‌گوییم نام کشور جمهوری آذربایجان جعلی و دزدی است!؟

وحید بهمن/ همراهان گرامی در هیچ یک از نقشه‌های تاریخی بر جای مانده از جغرافی‌دانان اروپایی تا پیش از سال ۱۹۱۸ میلادی، نام آذربایجان برای سرزمین‌های شمال رود ارس یعنی آران و شروان استفاده نشده است.

🔸 نام آذربایجان در سال ۱۹۱۸ میلادی توسط حزب مساوات به رهبری محمد‌امین رسول‌زاده و با حمایت دولت عثمانی دزدیده و برای سرزمین‌های شمال رود ارس بکار گرفته شد.

🔸 در این فرصت یک نقشه‌ی تاریخی دیگر را در همین زمینه خدمتتان معرفی خواهم کرد.

🔸 این نقشه‌ی تاریخی اثر جغرافی‌دان آلمانی Henri Kiepert می‌باشد.

تاریخ و محل ترسیم نقشه: ۱۸۸۴ میلادی [۱۳۴ سال پیش]، شهر برلین

🔸 در تصویر همراه متن می‌توانید بزرگ‌نمایی بخش شمالغربی نقشه‌ی ایران را مشاهده بفرمایید.

https://goo.gl/ZTK7pF

🔴 در این نقشه‌ی تاریخی نیز به روشنی نام آذربایجان برای سرزمین‌های جنوبی رود ارس بکار رفته است.

🔸 برای سرزمین‌های شمالی رود ارس نیز نام‌های شروان و قره‌باغ بکار رفته است که در تصویر قابل مشاهده است.

🔹 نمایی کلی از نقشه و نیز بخش داده‌های نقشه را در لینک‌های زیر مشاهده بفرمایید.👇

https://goo.gl/d6ehu5

https://goo.gl/yqejMM

🌐 از طریق لینک زیر می‌توانید تصویر با کیفیت این نقشه را در تارنمای کتابخانه‌ی ملی کنگره‌ی آمریکا مشاهده و دانلود کنید.👇

https://www.loc.gov/item/2013593036/


🆔 @Ir_Bahman
📜🕯🖋 قانون اجازه استخدام پنج نفر از پزشكان عالی رتبه آلمانی و اتريشی، برای تدريس در دانشكده پزشكی تبريز

وحید بهمن/ بر اساس اين سند ارزشمند تاریخی رضا حکمت رئیس مجلس شورای ملی، قانون اجازه استخدام پنج نفر از پزشكان عالی‌رتبه آلمانی و اتريشی را، براي تدريس در دانشكده پزشكی تبريز به وزارت فرهنگ ارسال کرده است.

⌛️ تاریخ تصویب این قانون در مجلس شورای ملی روز ۲۷ ماه اردیبهشت سال ۱۳۲۸ خورشیدی و به فاصله دو سال از تاسیس دانشگاه تبریز می‌باشد.

https://goo.gl/g3Q2e3

🔸 طبق اين قانون یک ماده­ ای که در دو تبصره به تصویب رسیده است به وزارت فرهنگ اجازه داده شده معلمان مورد نیاز را با بیشینه حقوق بيست و پنج هزار ريالی در ماه و بر اساس قانون استخدام اتباع خارجه و قانون­ های مربوط، استخدام کند. 

🔸دانشگاه تبریز در سال ۱۳۲۶ خورشیدی توسط دکتر خانبابا بیانی تاسیس گردید و ایشان به همراه تیم همکارانشان در طی سه سال تلاش شبانه روزی و با صرف هزینه‌های بسیار اقدام به خرید زمین‌ و تجهیزات کامل آزمایشگاهی و پزشکی برای تاسیس دانشکده‌های جدید و نیز استخدام اساتید طراز اول جهانی برای دانشگاه تبریز نمودند.

🔸 البته ناگفته نماند که یکی از طنزآمیزترین موارد تاریخ معاصر ایران این است که عده‌ای نوشتن عبارت «آذربایجان اونیورسیتی‌سی» با گچ بر روی تکه چوبی و چسباندن آن بر سردر دانشسرای عالی تبریز توسط پیشه‌وری را بعنوان اولین دانشگاه تبریز ذکر می‌کنند.

🌐 از طریق لینک زیر سند یاد شده را در تارنمای سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران مشاهده بفرمایید.👇

http://www.nlai.ir/document/-/document-view/206303


🌐 از طریق لینک زیر رونویسی این سند تاریخی را در تارنمای مرکز پژوهش‌های مجلس مشاهده بفرمایید.👇

http://rc.majlis.ir/fa/law/show/94081


🆔 @Ir_Bahman
📜🕯🖋 سندی ۸۰ ساله از سرقت مشاهیر ایرانی توسط ترکیه

وحید بهمن/ این سند تاریخی گزارشی است محرمانه که از طرف وزیر امور خارجه وقت ایران به دفتر نخست وزیری ارسال شده است.

تاریخ ارسال این گزارش روز نوزدهم ماه اسفند سال ۱۳۱۹ خورشیدی می‌باشد‌.

🔸 در این گزارش وزیر امور خارجه با استناد به گزارش سفارت ایران در آنکار، مبنی بر ترک جلوه دادن برخی از مشاهیر ایرانی بمانند حکیم عمر خیام نیشابوری ، فارابی و خواجه نظام‌الملک توسی، اقدام‌های دولت ايران در راستای روشن‌سازی افكار عمومی و آشنایی آن‌ها با مشاهير خود را ضروری دانسته تا جلوی چنين رفتارهایی گرفته شود.


🔸تصویر گزارش محرمانه وزیر خارجه ایران به دفتر نخست وزیری پیوست متن می‌باشد.👇

https://goo.gl/8YwXpo

🔸 از طریق لینک زیر تصویر گزارش سفارت ایران در آنکارا را مشاهده بفرمایید.👇

https://goo.gl/d2X3tc


🌐 از طریق لینک زیر اسناد یاد شده را در تارنمای سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران مشاهده بفرمایید.👇

http://www.nlai.ir/document/-/document-view/232912


🆔 @Ir_Bahman
📜🕯🖋 سندی ارزشمند از جایگاه زبان پارسی در آسیای میانه

وحید بهمن/ فرمان پارسی مله بهادرخان، حاکم خانات خوقند، خطاب به بزرگان شهر تاشکند ازبکستان

🔸 بر اساس متن فرمان و به دستور ملّه بهادر خان، حکمران خانات خوقند، عالم بیگ دادخواه چند دکان در بازار شهر تاشکند را تعمیر کرده و وقف مدرسه کوکلداش نموده است.

⌛️ تاریخ صدور فرمان سال ۱۲۷۵ هجری قمری برابر با ۱۸۵۸ میلادی [۱۶۰ سال پیش] است.

🔸 خانات خوقند متشکل از قبایل مختلف ترکان از جمله قرقیزها و ازبک‌ها و قابچاق‌ها بودند که از سال ۱۷۰۹ میلادی تا ۱۸۷۶ میلادی بر قسمت‌های بزرگی از آسیای میانه حکمرانی کردند. حکومت خانات خوقند در سال ۱۸۷۶ میلادی و پس از شکست از قوای روس، برچیده شد.

🔹 قلمرو حکمرانی خانات خوقند در اوج قدرت شامل بخش‌های بزرگی از کشورهای ازبکستان، قرقیزستان، قزاقستان و تاجیکستان امروزی بود.

🔸 زبان پارسی، زبان رسمی و دیوانی خانات خوقند بود و اسناد پرشماری شامل فرمان‌، نامه و وقف‌نامه به زبان پارسی از دوران حکمرانی خانات خوقند بر جای مانده است.

🔹 تصویر اصل فرمان مله بهادر خان پیوست متن می‌باشد.

https://goo.gl/FQvQTt


🔸 از طریق لینک زیر رونویسی متن فرمان پارسی مله بهادر خان را مشاهده بفرمایید.👇

https://goo.gl/PndoFN


🆔 @Ir_Bahman
🕯🖋 زبان پارسی در طول تاریخ، از غرب چین تا دریای مدیترانه، همواره جایگاهی ویژه و فراقومی داشته است.

📜 نسخه شماره ۱۳۰۵، مجموعه یازما باغیشلار، کتابخانه سلیمانیه استانبول، برگ ۹۲ ب

🆔 @Ir_Bahman
📜🕯🖋 تیمور لنگ در نامه‌ی پارسی خود به ناصر فرج بن برقوق، حاکم مصر دو بار نام ایران را ذکر کرده است.

وحید بهمن/ ایران‌شهر در طول تاریخ همواره تداوم و پیوستگی داشته است، حتی در نبود دولت ملی ایرانی

🔸 پس از فتح و غارت هند، تيمور به مناطق زرخيز شام و فلسطين و لبنان كه در آن روزگار در دست سلطان مصر بود، چشم طمع دوخت و برسم معمول خويش نفوذ و حمله را با مكاتبه شروع نمود. صاحب ظفر نامه تیموری در مورد اين نامه نويسی چنين آورده است: «شيخ ساوه را كه از مشاهير هنروران عصر بود، با جمعی از مردم فرزانه و بيلاكات بجانب والی مصر و شام، ملک الظاهر برقوق، برسم رسالت روانه فرمود. مضمون رسالت آنكه پيش ازين پادشاهان كامكار كه از نسل چنگيز خان بودند ...»

در این نامه‌ی تاریخی تیمور به روشنی دو بار از ایران نام می‌برد و شرحی از فتوحات خود را ذکر می‌کند.

💠 این نسخه‌ی خطی ارزشمند تاریخی برای نخستین بار به فضای پژوهشی کشورمان معرفی می‌شود.

https://goo.gl/wifQkv

🔸 پیش‌تر نامه‌ی تاریخی دیگری از تیمور لنگ به حاکم مصر را خدمت شما همراهان گرامی معرفی کرده بودم. در آن نامه‌ نیز تیمور لنگ دو بار نام ایران را ذکر کرده است. از طریق لینک زیر نامه‌ی یاد شده را مشاهده بفرمایید.👇

https://t.me/Ir_Bahman/547

🖋 به دلیل طولانی بودن نامه و نیز خط خوش و خوانای نامه از رونویسی متن کامل نامه خودداری کردم و تصویر متن کامل نامه را از روی نسخه‌ی خطی برای شما همراهان گرامی آماده کرده‌ام که از طریق لینک های زیر قابل مشاهده و مطالعه است.👇

1⃣ https://goo.gl/zxSBon

2⃣ https://goo.gl/7RDkym

3⃣ https://goo.gl/2U4PFw

4⃣ https://goo.gl/jSLoyF

5⃣ https://goo.gl/q7V1ZN


💠 این نامه‌ی تاریخی در نسخه‌ی خطی منشاتی به زبان پارسی بقلم صاری عبدالله افندی [مرگ: ۱۶۶۰ میلادی برابر با ۱۰۷۱ هجری قمری] از ادیبان و دولتمردان قرن ۱۱ هجریِ دولت عثمانی، ثبت و ضبط گردیده است و هم اکنون به شماره‌ی بایگانی ۳۳۳۳ در کتابخانه اسعد افندی شهر استانبول نگهداری می‌شود.

⌛️تاریخ پایان نگارش کتاب اواخر ربیع الاول سال ۱۰۳۹ هجری قمری [ حدود ۴۰۰ سال پیش] می‌باشد.

🔸 از طریق لینک زیر تصویر برگ‌ نخست و پایانی این نسخه‌ی خطی را که شامل نام کاتب و تاریخ نگارش است را مشاهده بفرمایید.👇

https://goo.gl/kUjv78

💠 داده‌های بیشتر را در مورد کاتب اثر، صاری عبدالله افندی که از مقامات و دلتمردان نامدار دولت عثمانی در قرن ۱۱ بود را در تارنمای زیر بخوانید.👇

http://biriz.biz/evliyalar/SariAbdullahEfendi.htm


💠 سخن گفتن از جایگاه تاریخی، ویژه و فراقومی زبان فارسی در طول تاریخ یعنی نامه نگاری دو حاکم غیر ایرانی، یکی از آسیای میانه و دیگری در مصر به زبان پارسی، بیش از ۶۰۰ سال پیش


🆔 @Ir_Bahman
💠 زبان پارسی از زمان تاسیس تا سالیان متمادی زبان رسمی و دیوانی دولت عثمانی بود و نیز تدریس زبان پارسی به دلیل اهمیت آن، همواره در مدارس دولت عثمانی رایج بود.

🆔 @Ir_Bahman
📜🕯🖋 نام برخی از دولت‌های محلی آناتولی در دور اول و دوم [هم‌زمان با سلجوقیان روم و بعد از سلجوقیان روم]

💠 دانشمندیان [از اولین حکومت‌های ترکان در آناتولی که بلافاصله بعد از جنگ ملازگرد شکل گرفت.]

💠 اسفندیاریان

💠 پروانه‌یان

🔸لطفا به نام‌های ایرانی این دولت‌ها توجه فرمایید.

http://yon.ir/DCZMs

🆔 @Ir_Bahman
📜🕯🖋 کتیبه‌های پارسی مسجد جامع شهر باکو/ بخش دوم

وحید بهمن/ مسجد جامع شهر باکو بعنوان کهن‌ترین مسجد شهر باکو دارای چهار کتیبه‌ی پارسی از دوره‌های مختلف تاریخی است که در قالب جستارهایی جداگانه به معرفی آنها خواهم پرداخت.

💠 سخن گفتن از جایگاه تاریخی، ویژه و فراقومی زبان پارسی در طول تاریخ یعنی بهره گرفتن از زبان پارسی برای نوشتن چندین کتیبه‌ی مهم مسجد جامع شهر باکو در دوره‌های مختلف تاریخی


💠 کتیبه‌های پارسی مسجد جامع شهر باکو از نظر قدمت بدین ترتیب است:

🔸 کتیبه‌ای از دوران ایلخانیان مغول [سلطان اولجایتو محمد خدابنده] که در این جستار بدان خواهم پرداخت.

🔸 دو کتیبه از دوران صفویان [شاه طهماسب و شاه عباس اول صفوی]

🔸 یک کتیبه‌ی از اوایل دوران قاجار به تاریخ ۱۸۲۰ میلادی

🖋 کتیبه‌ی مذکور با قدمتی بیش از ۷۰۰ سال فرمانی است از طرف سلطان محمد خدابنده الجایتو ایلخانی [مرگ: ۱۳۱۶ میلادی، سلطانیه استان زنجان] در مورد معافیت مالیاتی اهالی شهر باکو [در متن اصلی: باکویه] که در پای مناره‌ی مسجد نصب شده است.

💠 تصویر کتیبه و بازخوانی متن کتیبه پیوست جستار است.

http://yon.ir/IXxci

🔸 از طریق لینک زیر نمایی از محل قرارگیری کتیبه‌ها در پای مناره‌ی مسجد جامع شهر باکو را مشاهده بفرمایید.👇

https://goo.gl/kqtY6v


🔸 لازم به توضیح می‌دانم خوانش و بازنویسی متن کتیبه توسط زنده‌یاد استاد مشهدی‌خانم نعمت اوا انجام شده است. *

*
Neymat, Meşhedihanım, Korpus Epigrafiçeskih Pamyatnikov Azerbaycana, C.1, Baku 1991.s. 50.

🆔 @Ir_Bahman
📜🕯🖋 مختصری در پاسخ به تحریف تحریف‌گران تاریخ، پیرامون هویت مولوی بلخی، شاعر پارسی‌سرای ایران‌زمین

وحید بهمن/ همراهان گرامی طی روز‌های گذشته شاهد موج جدیدی از جعل و تحریف‌ تاریخ پیرامون هویت مولانا، شاعر پارسی سرای ایران‌زمین بودیم. بر آن شدم چند سطری را در این زمینه بنویسم.

🔸️یک: در هیچ یک از تذکره‌ها و منابع تاریخی سخنی از ترک‌تبار بودن مولانا ذکر نشده است.

🔸️دو: مولانا در دیوان شمس به روشنی ذکر می‌کند که ترکی را نمی‌داند و ترک نیست:

تو ماه ترکی و من اگر ترک نیستم/ دانم من این قدر که به ترکی است آب سو

🔹️تصویر بیت مذکور از روی نسخه‌ی خطی دیوان شمس کتابخانه ملی ایران را در لینک زیر مشاهده بفرمایید.👇

https://goo.gl/g8Uy1f

💯 همچنین سلطان ولد پسر مولانا نیز در کتاب ابتدانامه بدین نکته اشاره می‌کند که زبان ترکی را نمی‌داند:

بگذر از گفت ترکی و رومی/که از این اصطلاح محرومی

گوی از پارسی و از تازی/که در این هردو خوش همی‌تازی

🔸️سه: زبان مادری و پدری مولانا پارسی بوده است از این رو است که تقریبا اکثر آثار نظم و نثر مولانا به زبان پارسی خلق شده است. همچنین در زمان حیات مولانا زبان پارسی در قونیه و آناتولی مرکزی رواج داشته و دارای گویشوران زیادی بوده است از این رو است که مولانا در دیوان شمس این بیت‌ها را سروده است:

مسلمانان مسلمانان زبان پارسی گویم/ که نبود شرط در جمعی شکر خوردن به تنهایی

و یا

اخلایی اخلایی، زبان پارسی می‌گو/ که نبود شرط در حلقه، شکر خوردن به تنهایی

💯 سلطان ولد پسر مولانا نیز در همین زمینه این بیت را سروده است:

فارسی گو که جمله دریابند /گرچه زین غافل‌اند و در خوابند

🔸️چهار: زبان آثار نظم و نثر مولانا به طور تقریبا کامل پارسی است. مولانا حدود هفتاد هزار بیت پارسی در قالب های مختلف شعری سروده است. همچنین از آثار منثور وی که به پارسی هستند می‌توان موارد زیر را برشمرد:

🔴 مکاتیب مولانا: مجموعه‌ی نامه‌های مولاناست به معاصرین خود که همگی به پارسی است و دو نسخه‌ی آن در کتابخانه‌ی دارالفنون استانبول موجود است.

🔴 مجالس سبعه: مجموعه‌ای است پارسی از بیانات و اندرز‌های مولانا بر منبر که توسط مریدان و شاگردان او ثبت و ضبط گردیده است.

🔴 فیه ما فیه مقالات مولانا: کتابی است به نثر فارسی اثر مولانا با موضوع نقد و تفسیر عرفانی و شامل یادداشت‌هایی است که در طول سی سال از سخنان مولانا در مجالس فراهم آمده‌است.

در کنار آثار اصلی مولانا که همگی به پارسی است کمتر از هزار بیت عربی و نیز حدود یکصد بیت ترکی/ یونانی [باید اصالت و عدم الحاقی بودن ابیات ترکی و یونانی مورد بررسی علمی قرار بگیرد چرا که در نسخه‌های کهن‌تر موجود نیستند] نیز دیده می‌شوند که غالبا به شکل ملمع [ مصرع‌ها و یا بیت‌های ترکی و یونانی در قالب شعر پارسی] می‌باشند.

🔸️پنج: هر سه منبع و اثر اصلی پیرامون شرح زندگی مولانا، اندیشه‌های وی، خاندان و مریدانش به زبان پارسی است. این سه اثر به ترتیب قدمت عبارتند از: کتاب «ابتدانامه» به قلم سلطان ولد پسر مولانا، کتاب «رساله‌ی سپهسالار در مناقب حضرت خداوندگار» به قلم فریدون بن احمد سپهسالار و کتاب «مناقب العارفین» به قلم شمس‌الدین احمد افلاکی

🔸️شش: دیدگاه مولانا در مورد ترکان

💯 مولانا نیز بمانند دیگر شاعران ایرانی درباره‌ی ترکان، در مفهوم قومی و تباری نظر مثبتی نداشته است و این نکته را به روشنی در برخی از ابیاتش به زبان آورده است که در ادامه اشاره خواهم کرد:

🔵 مثنوی معنوی، دفتر چهارم، بخش ۱۴
آن ابوجهل از پیمبر معجزی/ خواست همچون کینه‌ور تُرک غُزی

🔵 مثنوی معنوی، دفتر دوم، بخش ۸۶
آن غُزان تُرک خون‌ریز آمدند/ بهر یغما بر دهی ناگه زدند

🔵 دیوان شمس، بخش غزلیات
آب حیات تو گر از این بنده تیره شد/ تُرکی مکن به کشتنم ای تُرک تُرک خو

🔵 شمس‌الدین احمد افلاکی در کتاب «مناقب العارفین» که شرح زندگی مولانا و خاندان او است چنین می‌نویسد:

"حکایت مشهور است که روزی حضرت شیخ صلاح‌الدین [منظور صلاح‌الدین فریدون زرکوب، شاگرد و دوست مولانا است] جهت عمارت باغ خود مَشّاقان [زحمت‌کشان] ترکی به مزدوری گرفته بود. حضرت مولانا فرمود که افندی در وقت عمارتی که باشد مَشّاقان رومی باید گرفتن و در وقت خراب کردن چیزی مزدوران ترک؛ چه عمارت عالم مخصوص است به رومیان و خرابی جهان مقصور است به ترکان؛ و حق - سبحانه و تعالی - چون ایجاد عالم ملک فرمود ... گروه ترکان آفرید تا بی محابا و شفقت هر عمارتی که دیدند خراب کردند و منهدم گردانیدند، و هنوز می‌کنند و همچنان یوماًبیوم [=روز به روز] تا قیامت خراب خواهند کردن و عاقبه الامر خرابی شهر قونیه هم در دست ظلمه‌ی ترکان بی‌رحم خواهد بود"

🔹️از طریق لینک زیر می‌توانید تصویر بخش مذکور از کتاب مناقب‌العارفین را مشاهده بفرمایید.👇

https://goo.gl/6R8vkm

🆔️ @Ir_Bahman