سلام علیکم حرمتلی عزیز ایلدشلر💕💕
الله تاعالانگ آدی بیلن، آق یوُلی سیزلره اُمید ادیأرین، ارتیرینگیز حایئرلی بوُلسون💕💕
الله تاعالانگ آدی بیلن، آق یوُلی سیزلره اُمید ادیأرین، ارتیرینگیز حایئرلی بوُلسون💕💕
Forwarded from عکس نگار
@turkmenhistory💕💕
یاشماق به معنای پوشاندن است. رو گرفتن عروس از بزرگتر های داماد که به نوعی احترام گذاشتن می باشد، سنتی دیرینه در میان همه ی طوایف ترکمن ها موجود است و گاه تفاوت هایی در نوع یاشماق بستن در بین آنها دیده می شود. به طور مثال در میان نخور و گوگلان، یاشماق تمام صورت عروس را می گیرد و چهره او دیده نمی شود. ولی در میان یموت ها و تکه ها یالیق عروس، دهان او را می پوشاند و چهره عروس دیده می شود.
یاشماق یعنی تحمل و سکوت است و گفته اند سکوت عروس هر چه بیشتر باشد نشان دهنده ی نجابت بیشتر اوست و احترام او در بین اقوام همسر افزون می یابد.
به عبارت دیگر گلین (عروس) ترکمن نباید فراموش کند که یاشماق بر اساس فلسفه ای در طی قرن ها در فرهنگمان ریشه داشته است.
امروز با تکیه بر همان فلسفه و هدف که مبنای هرگونه کرامت و نجابت و عزت بوده است باید به یاشماق نگاه کرد.
اگر نمی توانیم و یا نمی خواهیم یاشماق برون را حفظ کنیم، ارزش بنیادین یاشماق درون را فراموش
نکنیم.
@sayra_dilim
@turkmenhistory💕💕
یاشماق به معنای پوشاندن است. رو گرفتن عروس از بزرگتر های داماد که به نوعی احترام گذاشتن می باشد، سنتی دیرینه در میان همه ی طوایف ترکمن ها موجود است و گاه تفاوت هایی در نوع یاشماق بستن در بین آنها دیده می شود. به طور مثال در میان نخور و گوگلان، یاشماق تمام صورت عروس را می گیرد و چهره او دیده نمی شود. ولی در میان یموت ها و تکه ها یالیق عروس، دهان او را می پوشاند و چهره عروس دیده می شود.
یاشماق یعنی تحمل و سکوت است و گفته اند سکوت عروس هر چه بیشتر باشد نشان دهنده ی نجابت بیشتر اوست و احترام او در بین اقوام همسر افزون می یابد.
به عبارت دیگر گلین (عروس) ترکمن نباید فراموش کند که یاشماق بر اساس فلسفه ای در طی قرن ها در فرهنگمان ریشه داشته است.
امروز با تکیه بر همان فلسفه و هدف که مبنای هرگونه کرامت و نجابت و عزت بوده است باید به یاشماق نگاه کرد.
اگر نمی توانیم و یا نمی خواهیم یاشماق برون را حفظ کنیم، ارزش بنیادین یاشماق درون را فراموش
نکنیم.
@sayra_dilim
@turkmenhistory💕💕
Forwarded from یوسف نورتقانی اترک لی
مرحوم حالیپا منصورصبوحی
بیرینجی قسمت(1)
مرحوم حالیپامنصورصبوحی 1344 نجی ییلینگ قیش پاصلیندا،گنبدشهرنینگ یادبود محلله سینده دونیأ اینیأر.آتاسینینگ آدی آشورآغا.
اونینگ دنگ دوشلارنینگ آیدیشینا گؤرأ منصور صبوحی مرحوم حالیپامیز چاغالیق دؤورینده هم غاتی ذهینلی و باشارجانگ اوغلان بولوپدور.
مکتبه یاشی یتیپ طالیپ واغتینده شول زماندأکی مازندران ولایت نینگ ذهینلی طالیپ لارنینگ آراسیندا،اینگ اولی درجأ ایه بولیار.مرحوم منصورحالیپا ایلکی مکتبی، اورتا مکتبی و سونگقی مکتبی هم گنبدشهرینده غازانیار.
11نجی کلاس اوقاپ یؤرن واغتلاری 16 یاشیندا بیر تویدا مرحوم حالیپانظرلی محجوبی نینگ،آیدئم آیدیشین گؤروپ هربیر تورکمن بالاسی یالی آیدئم،سازا عاشیق بولیار.
بیرینجی قسمت(1)
مرحوم حالیپامنصورصبوحی 1344 نجی ییلینگ قیش پاصلیندا،گنبدشهرنینگ یادبود محلله سینده دونیأ اینیأر.آتاسینینگ آدی آشورآغا.
اونینگ دنگ دوشلارنینگ آیدیشینا گؤرأ منصور صبوحی مرحوم حالیپامیز چاغالیق دؤورینده هم غاتی ذهینلی و باشارجانگ اوغلان بولوپدور.
مکتبه یاشی یتیپ طالیپ واغتینده شول زماندأکی مازندران ولایت نینگ ذهینلی طالیپ لارنینگ آراسیندا،اینگ اولی درجأ ایه بولیار.مرحوم منصورحالیپا ایلکی مکتبی، اورتا مکتبی و سونگقی مکتبی هم گنبدشهرینده غازانیار.
11نجی کلاس اوقاپ یؤرن واغتلاری 16 یاشیندا بیر تویدا مرحوم حالیپانظرلی محجوبی نینگ،آیدئم آیدیشین گؤروپ هربیر تورکمن بالاسی یالی آیدئم،سازا عاشیق بولیار.
Forwarded from یوسف نورتقانی اترک لی
حالیپامنصورصبوحی(2)
شول ایامده مجیدرژیم حالیپا ایلکینجی ساپارمنصورحالیپا نینگ الینه دوتار بریپ اونگا بو یولونگ اصول لارینی اؤورتیأر.کؤپ زمان گچمأنی مجیدرژیم حالیپاتورکمنستانا گیتیأر و مرحوم منصورحالیپا استادحالیپاباغشی نظرلی محجوبی نینگ قاشینا باریپ ساز چالماق اوچین شأگرد بولماغا گلندیگینی آیتیار.
کؤپی گؤرن حالیپانظرلی منصورینگ خجولی و عجایپ عشق بیلن آیدیان ساپاقلارین اونیس بریپ یاد توتیانین گؤریپ،دوتارینگ اینچه سیرلی تلسیملرینی اؤره دیپ باشلایار.آز واغتینگ ایچینده ازبر و اؤکده شأگردبولوپ یتیشن منصورصبوحی حالیپانی اؤزی بیلن انچمه تویلارا سازاندا ادیپ آلیپ گیتیأر.شیله لیک بیلن شأگردینه گؤوینی یتن نظرلی حالیپا مرحوم منصورصبوحی حالیپا پاتا بریپ آلقیش اتیأر.
شول ایامده مجیدرژیم حالیپا ایلکینجی ساپارمنصورحالیپا نینگ الینه دوتار بریپ اونگا بو یولونگ اصول لارینی اؤورتیأر.کؤپ زمان گچمأنی مجیدرژیم حالیپاتورکمنستانا گیتیأر و مرحوم منصورحالیپا استادحالیپاباغشی نظرلی محجوبی نینگ قاشینا باریپ ساز چالماق اوچین شأگرد بولماغا گلندیگینی آیتیار.
کؤپی گؤرن حالیپانظرلی منصورینگ خجولی و عجایپ عشق بیلن آیدیان ساپاقلارین اونیس بریپ یاد توتیانین گؤریپ،دوتارینگ اینچه سیرلی تلسیملرینی اؤره دیپ باشلایار.آز واغتینگ ایچینده ازبر و اؤکده شأگردبولوپ یتیشن منصورصبوحی حالیپانی اؤزی بیلن انچمه تویلارا سازاندا ادیپ آلیپ گیتیأر.شیله لیک بیلن شأگردینه گؤوینی یتن نظرلی حالیپا مرحوم منصورصبوحی حالیپا پاتا بریپ آلقیش اتیأر.
Forwarded from یوسف نورتقانی اترک لی
حالیپامنصورصبوحی(3)
حالیپانظرلی آرادان چیقاندان سونگ باغیشیلار حالیپادردی طریک،ارازمحمدشیرمحمدلی،
منادآهنگری،رحیم خیوه لی و باشغادا کؤپ باغشیلارینگ یانیندا تویلاردا ساز چالیار.
مرحوم حالیپامنصورصبوحی تورکمن صأحراده ایلکی آنسامبول دؤولت مأمدآزادی توپاری دؤرأنده بو توپارا قوشولیار و توپار بولوپ هر ملّی مراسم لار و فستیووال لاردا چیقیش ادیپ توپار و همده یکه چالماقدا بیرینجی مقاملار و سایلانان هونأرلی سازاندا بللنیأر.انقلاب اسلامی ینگیش گونلرینه دگیشلی فجر بایرامیندا 4 ساپار توپارلایین و یکه چالماقدا بیرینجی اورنینی آلیار و ژوری لر بیرآغیزدا سیلاغ حاطین و زرین لوح حاطی بیلن قادئرلانیار.
حالیپانظرلی آرادان چیقاندان سونگ باغیشیلار حالیپادردی طریک،ارازمحمدشیرمحمدلی،
منادآهنگری،رحیم خیوه لی و باشغادا کؤپ باغشیلارینگ یانیندا تویلاردا ساز چالیار.
مرحوم حالیپامنصورصبوحی تورکمن صأحراده ایلکی آنسامبول دؤولت مأمدآزادی توپاری دؤرأنده بو توپارا قوشولیار و توپار بولوپ هر ملّی مراسم لار و فستیووال لاردا چیقیش ادیپ توپار و همده یکه چالماقدا بیرینجی مقاملار و سایلانان هونأرلی سازاندا بللنیأر.انقلاب اسلامی ینگیش گونلرینه دگیشلی فجر بایرامیندا 4 ساپار توپارلایین و یکه چالماقدا بیرینجی اورنینی آلیار و ژوری لر بیرآغیزدا سیلاغ حاطین و زرین لوح حاطی بیلن قادئرلانیار.
Forwarded from یوسف نورتقانی اترک لی
حالیپامنصورصبوحی(4)
سونگقی فجربایرامینا گیدنده منصور حالیپا،مرحوم حالیپا یاغمیرنورگلدی نینگ قرمزی آدلی سازینی چالیپ اولی بایراغا و ژوری لرینگ آلقیشینا
مناسیپ بولوپ زرین لوحینی آلیار.بو صحنأنی گؤرن شاهیر آغامیز عایدی اونق دویغیلانیپ منصورحالیپا باغیشلاپ قرمزی آدلی قوشغینی شول واغتینگ اؤزینده قوشیار و سالن دا اوتیرانلار هممه سی آلقیشلایارلار.منصورحالیپا شول آلان لوح نینگ آرقاسینا روسچا یازدیریپ:حورماتلی حالیپایاغمیرآغا من شو سیلاغ حاطی سنینگ سازینگی چالیپ آلدیم ومنده سانگا هؤدیرله یأرین.یاغمیرآغا کؤپ بگنیأر و من ایرانا بارسام شول اوغلانا میخمان بولجاق دییپ آیتیار،امما آرمان تقدیر بو گؤریشمگی میسر اتمه یأر.
حالیپامنصور نرسسه داشاری یوورتلرینگ کؤپی سینه گیتیأر.ایلکینجی گزه ک فرانسه کشورینه نظرلی حالیپا قلیچ انوری حالیپا و باشغادا بیرنأچه اوغلان بولوپ گیتیأر لر.آوینیون شهرینده گچیریلن فستیووال دا سازچالاندا ژوریلر و صونغات آداملاری کؤپ آلقیش لاپ منصور صبوحی حالیپادان 3 گزه ک ایزلی ایزینا خواهش ادیپ ساز چالدیریارلار.بو واقعه کؤپ واغتلاپ فرانسه نینگ ژورنال،غازیاتلارنینگ بیرینجی صاحیفا حاباری بولیار.اوندان باشغا مرحوم منصورحالیپا سوئد،هلند، دانمارک،آلمان،تورکیه یالی یوورتلره هم یؤریته چاغیریش حاطی بیلن گیدیپ تورکمنینگ بو میللی صونغاتینگ جادیلی قدرتین گؤرکزیپ گلیأر.
سونگقی فجربایرامینا گیدنده منصور حالیپا،مرحوم حالیپا یاغمیرنورگلدی نینگ قرمزی آدلی سازینی چالیپ اولی بایراغا و ژوری لرینگ آلقیشینا
مناسیپ بولوپ زرین لوحینی آلیار.بو صحنأنی گؤرن شاهیر آغامیز عایدی اونق دویغیلانیپ منصورحالیپا باغیشلاپ قرمزی آدلی قوشغینی شول واغتینگ اؤزینده قوشیار و سالن دا اوتیرانلار هممه سی آلقیشلایارلار.منصورحالیپا شول آلان لوح نینگ آرقاسینا روسچا یازدیریپ:حورماتلی حالیپایاغمیرآغا من شو سیلاغ حاطی سنینگ سازینگی چالیپ آلدیم ومنده سانگا هؤدیرله یأرین.یاغمیرآغا کؤپ بگنیأر و من ایرانا بارسام شول اوغلانا میخمان بولجاق دییپ آیتیار،امما آرمان تقدیر بو گؤریشمگی میسر اتمه یأر.
حالیپامنصور نرسسه داشاری یوورتلرینگ کؤپی سینه گیتیأر.ایلکینجی گزه ک فرانسه کشورینه نظرلی حالیپا قلیچ انوری حالیپا و باشغادا بیرنأچه اوغلان بولوپ گیتیأر لر.آوینیون شهرینده گچیریلن فستیووال دا سازچالاندا ژوریلر و صونغات آداملاری کؤپ آلقیش لاپ منصور صبوحی حالیپادان 3 گزه ک ایزلی ایزینا خواهش ادیپ ساز چالدیریارلار.بو واقعه کؤپ واغتلاپ فرانسه نینگ ژورنال،غازیاتلارنینگ بیرینجی صاحیفا حاباری بولیار.اوندان باشغا مرحوم منصورحالیپا سوئد،هلند، دانمارک،آلمان،تورکیه یالی یوورتلره هم یؤریته چاغیریش حاطی بیلن گیدیپ تورکمنینگ بو میللی صونغاتینگ جادیلی قدرتین گؤرکزیپ گلیأر.
Forwarded from یوسف نورتقانی اترک لی
حالیپامنصورصبوحی(5)
تورکمنستانینگ بللی ومشهور حالیپالاری حاجی آقمرادچاری ومرحوم حالیپاباغشی خان گلدی آننامرادف و انچمه اوسسات باغشی سازاندالاری
منصورحالیپانینگ چپرچیلیک بیلن یرینه یتیریأن آیدئم، سازلارینی اشیدیپ اونگا پاتا بریأرلر.شول ساندان کؤپ توی لاردا حالیپاآقمرادچاریف منصورحالیپانینگ یانیندا سازاندارلیق اتیأرلر و کؤپ باها بریأرلر.
منصورحالیپااولکأمیزده کؤپ سانلی باغشی،سازاندارلارینگ هم حالیپاسی بولوپ اولارا آیدئم،سازینگ دوغری اصول بیلن چالماق یولون اؤورتیأر.
اونینگ شأگردلریندن:باغشیلار آق اؤیلی بدراق،شیخی پانگ، اریم شیرمحمدلی.
سازاندالار:حالیپاابراهیم جرجانی،موخی شیرمحمدلی، و باشغادا کؤپ یاش اوغلانلار باردیر.حالیپاباغشیلار دردی طریک وارازمحمدشیرمحمدلی وبیرنأچه باغشیلار هم ساز اوغروندا منصورحالیپادان تألیم آلیارلار.
شیله پارلاق ییلدیزیالی اؤسیپ باریان منصورحالیپا 1390 نجی ییل نینگ مهر آی نینگ 18 نجی گونینده آرادان چیقیپ،تورکمن ایلینی یاسا قویوپ گیتدی.روحی شاد یاتان یری جنت بولسون.
تورکمنستانینگ بللی ومشهور حالیپالاری حاجی آقمرادچاری ومرحوم حالیپاباغشی خان گلدی آننامرادف و انچمه اوسسات باغشی سازاندالاری
منصورحالیپانینگ چپرچیلیک بیلن یرینه یتیریأن آیدئم، سازلارینی اشیدیپ اونگا پاتا بریأرلر.شول ساندان کؤپ توی لاردا حالیپاآقمرادچاریف منصورحالیپانینگ یانیندا سازاندارلیق اتیأرلر و کؤپ باها بریأرلر.
منصورحالیپااولکأمیزده کؤپ سانلی باغشی،سازاندارلارینگ هم حالیپاسی بولوپ اولارا آیدئم،سازینگ دوغری اصول بیلن چالماق یولون اؤورتیأر.
اونینگ شأگردلریندن:باغشیلار آق اؤیلی بدراق،شیخی پانگ، اریم شیرمحمدلی.
سازاندالار:حالیپاابراهیم جرجانی،موخی شیرمحمدلی، و باشغادا کؤپ یاش اوغلانلار باردیر.حالیپاباغشیلار دردی طریک وارازمحمدشیرمحمدلی وبیرنأچه باغشیلار هم ساز اوغروندا منصورحالیپادان تألیم آلیارلار.
شیله پارلاق ییلدیزیالی اؤسیپ باریان منصورحالیپا 1390 نجی ییل نینگ مهر آی نینگ 18 نجی گونینده آرادان چیقیپ،تورکمن ایلینی یاسا قویوپ گیتدی.روحی شاد یاتان یری جنت بولسون.
Forwarded from یوسف نورتقانی اترک لی
dosmamed den ayra doşdim armanly
میراث
@turkmenhistory
1
« #خوارزم( کهنه #اورگونچ) » شهر باستانی ترکمن ها، ثبت شده در فهرست میراث جهانی یونسکو
شهر باستانی خوارزم( کهنه اورگنچ، گرگانج یا جرجانیه )، پایتخت خوارزمشاهیان، محل بر آمدن خورشید در تاریخ باستان، محل تولد زرتشت پیامبر و محل تولد و تحصیل بسیاری از دانشمندان از جمله خوارزمی، بیرونی و ابن سینا می باشد.
« اورگنج ( خوارزم ) یکی از پرجمعیت ترین و آباد ترین بلاد اسلامی بود و مرکز علم و ادب و بحث و درس بشمار می رفت، مدارس و کتابخانه های بزرگ داشت و از عهد آتسز خوارزمشاه به بعد مرکز اجتماع شعرا و ادبا و دانشمندان شد و از خراسان و ماوراءالنهر و عراق اهل علم و ادب به آن شهر روی می کردند». ( تایرخ مغول تالیف: عباس اقبال آشتیانی ص 52 )
«خوارزم (اورگنج ) در زمان سلطان محمد خوارزمشاه، زورمندترین و مشئوم ترین فرمانروای اسلام، به پایتخت تمام پایتخت های جهان و ثروتمندترین شهر عالم مشهور بود.
اورگنچ- در کنار رود جیحون- در حوضه سفلای آن- قرار داشت و در زمان خوارزمشاهیان کرسی خوارزم و یکی از پرجمعیت ترین و آبادترین بلاد اسلامی بود.
خوارزم ( اورگنج ) در دشت خرم و دلگشایی پوشیده از باغهای شکوفا و کشتزارهای زمردین که کران تا کران موج می زد و الوان مساجد آن از دور نمایان بود، قرار داشت. در این شهر خانه هایی با بامهای مسطح، سیاه چادرها و برج و باروهای خوانین محتشم در آغوش درختان آرمیده بودند. گلدسته های مساجد در کنار گنبدهای کاشی هفت رنگ چون نیزه های اسلام یر به آسمان می سودند. سطح کشتزارهای پر آب از دور بسان آینه برق می زد. اورگنج سرزمینی است که برای بهشت آفریده شده است ». (چنگیزخان ص 22 نوشته واسیلی یانچه وتسکی. )
از این گذشته جرجانیه ( اورگنج - خوارزم ) از طرفی بر سر راه تجارتی بین جرجان و ممالک طایفه بحر خزر و دشت قبچاق و جنوب روسیه حالیه قرار داشت و از طرفی دیگر با ماوراءالنهر و کاشغر و چین مربوط بود واز هر طرف بازرگانان به آن شهر می آمدند و باعث رونق بازارهای آن می شدند.
( تایرخ مغول تالیف: عباس اقبال آشتیانی ص 52 )
« شهاب الدین یاقوت حموی که در سال 616 چند ماه قبل از تسلط مغول بر جرجانیه در آن شهر بود می گوید: " هرگز شهری به این ابادی ندیده ام، آبادی ها به یکدیگر متصل و دهات چسبیده به هم است و از کثرت خانه و قصرهایی که در بیابان بنا شده و انبوهی درخت کسی که از میان روستاها می گذرد آن را با بازارها نمی تواند فرق کند؛ گمان نمی کنم در دنیا از جهت بزرگی و کثرت خیر و توانگری کردم و دین داری شهری نظیر خوارزم موجود باشد.
@turkmenhistory
1
« #خوارزم( کهنه #اورگونچ) » شهر باستانی ترکمن ها، ثبت شده در فهرست میراث جهانی یونسکو
شهر باستانی خوارزم( کهنه اورگنچ، گرگانج یا جرجانیه )، پایتخت خوارزمشاهیان، محل بر آمدن خورشید در تاریخ باستان، محل تولد زرتشت پیامبر و محل تولد و تحصیل بسیاری از دانشمندان از جمله خوارزمی، بیرونی و ابن سینا می باشد.
« اورگنج ( خوارزم ) یکی از پرجمعیت ترین و آباد ترین بلاد اسلامی بود و مرکز علم و ادب و بحث و درس بشمار می رفت، مدارس و کتابخانه های بزرگ داشت و از عهد آتسز خوارزمشاه به بعد مرکز اجتماع شعرا و ادبا و دانشمندان شد و از خراسان و ماوراءالنهر و عراق اهل علم و ادب به آن شهر روی می کردند». ( تایرخ مغول تالیف: عباس اقبال آشتیانی ص 52 )
«خوارزم (اورگنج ) در زمان سلطان محمد خوارزمشاه، زورمندترین و مشئوم ترین فرمانروای اسلام، به پایتخت تمام پایتخت های جهان و ثروتمندترین شهر عالم مشهور بود.
اورگنچ- در کنار رود جیحون- در حوضه سفلای آن- قرار داشت و در زمان خوارزمشاهیان کرسی خوارزم و یکی از پرجمعیت ترین و آبادترین بلاد اسلامی بود.
خوارزم ( اورگنج ) در دشت خرم و دلگشایی پوشیده از باغهای شکوفا و کشتزارهای زمردین که کران تا کران موج می زد و الوان مساجد آن از دور نمایان بود، قرار داشت. در این شهر خانه هایی با بامهای مسطح، سیاه چادرها و برج و باروهای خوانین محتشم در آغوش درختان آرمیده بودند. گلدسته های مساجد در کنار گنبدهای کاشی هفت رنگ چون نیزه های اسلام یر به آسمان می سودند. سطح کشتزارهای پر آب از دور بسان آینه برق می زد. اورگنج سرزمینی است که برای بهشت آفریده شده است ». (چنگیزخان ص 22 نوشته واسیلی یانچه وتسکی. )
از این گذشته جرجانیه ( اورگنج - خوارزم ) از طرفی بر سر راه تجارتی بین جرجان و ممالک طایفه بحر خزر و دشت قبچاق و جنوب روسیه حالیه قرار داشت و از طرفی دیگر با ماوراءالنهر و کاشغر و چین مربوط بود واز هر طرف بازرگانان به آن شهر می آمدند و باعث رونق بازارهای آن می شدند.
( تایرخ مغول تالیف: عباس اقبال آشتیانی ص 52 )
« شهاب الدین یاقوت حموی که در سال 616 چند ماه قبل از تسلط مغول بر جرجانیه در آن شهر بود می گوید: " هرگز شهری به این ابادی ندیده ام، آبادی ها به یکدیگر متصل و دهات چسبیده به هم است و از کثرت خانه و قصرهایی که در بیابان بنا شده و انبوهی درخت کسی که از میان روستاها می گذرد آن را با بازارها نمی تواند فرق کند؛ گمان نمی کنم در دنیا از جهت بزرگی و کثرت خیر و توانگری کردم و دین داری شهری نظیر خوارزم موجود باشد.
@turkmenhistory
@turkmenhistory
اورگونچ 2
اتسز خوارزمشاه بعد از آن که بر سلطان سنجر طغیان کرد به رقابت آن پادشاه شعر دوست دانش پرور شعرا را به دادن صلات تشویق نمود و فضلا را از اطراف به خوارزم خواست حتی موقعی که سنجر از گورخان قراختایی شکست خورد و اتسز بر خراسان مستولی شد یعنی در 536 جمعی از فضلای آن دیار مثل ابوالفضل کرمانی و ابومنصور عبادی و قاضی حسین ابن محمد ارسابندی و ابومحمد خرقی فیلسوف را با خود به خوارزم برد و پس از فوت طبیب معروف سید اسماعیل بن حسن جرجانی ( وفاتش در 531) صاحب ذخیره خوارزمشاهی و کتب دیگر مأمور مخصوصی به بغداد نزد ابوالبرکات هبة الدین علی طبیب مشهور فرستاد و برای آن که خطه خوارزم از طبیب حاذقی خالی نباشد از او خواست که یکی از شاگردان خود را به آن دیار بفرستد تا داروخانه خوارزم را با جمیع اوقات آن تحت اختیار او بگذارد و مبلغی نیز جهت خرج سفر او به بغداد فرستاد.
شهر جرجانیه ( خوارزم، اورگونج ) در عهد آتسز و جانشینان او چنان که گوشزد کردیم مرکز اجتماع علما و ادبای نامی بود و از این جهت با مرو شاهجان ( مرو در عهد سلجوقیان پایتخت علمی مشرق زمین بود/ نویسنده مقاله ) پایتخت سلطان سنجر رقابت می ورزید و فضلای بزرگ مثل امام علامه جارالله ابوالقاسم محمود بن عمر خوارزمی زمخشری (467-538) ملقب به فخر خوارزم و امیر رشیدالدین محمد عمری بلخی کاتب مشهور بوطواط ( وفاتش در 573) و بهاالدین محمد بن مویدی بغدادی و برادرش شیخ مجدالدین شرف بن مؤید بغدادی و امام شهاب الدین ابوسعد بن عمر خیوقی و شیخ نجم الدین احمد بن عمر خیوقی معروف به کشبری و امام فخرالدین محمد بن عمر رازی در آن ایام در آن شهر اقامت داشته و باعث فروزندگی مشاغل علم و ادب در جرجانیه بودند».
( تایرخ مغول تالیف: عباس اقبال آشتیانی ص 54-55 )
« چنگیزخان که از اهمیت موقع خوارزم و جمعیت و آبادی آن و قدرت ترکان قنقلی ( طایفه ترکمنی قننئق ) و شهامت مردم آن خطه اطلاع داشت معظم قشون خود را از چند طرف به خوارزم روانه کرد. از طرف جنوب شرقی یعنی از جانب بخارا لشکریان جغتای و اوگتای را مأموریت حرکت به طرف جرجانیه داد و از طرفی دیگر جوجی را که در حوالی جند بود گفت که لشکریانی به مدد اردوی جغتای و اوگتای بفرستد و خود نیز لشکریان خاصه خویش را از عقب ایشان به جرجانیه فرستاد؛ عدد این سپاهیان غیر از لشکریان خود جوجی به 100000 نفر بالغ می شد.
@turkmenhistory
اورگونچ 2
اتسز خوارزمشاه بعد از آن که بر سلطان سنجر طغیان کرد به رقابت آن پادشاه شعر دوست دانش پرور شعرا را به دادن صلات تشویق نمود و فضلا را از اطراف به خوارزم خواست حتی موقعی که سنجر از گورخان قراختایی شکست خورد و اتسز بر خراسان مستولی شد یعنی در 536 جمعی از فضلای آن دیار مثل ابوالفضل کرمانی و ابومنصور عبادی و قاضی حسین ابن محمد ارسابندی و ابومحمد خرقی فیلسوف را با خود به خوارزم برد و پس از فوت طبیب معروف سید اسماعیل بن حسن جرجانی ( وفاتش در 531) صاحب ذخیره خوارزمشاهی و کتب دیگر مأمور مخصوصی به بغداد نزد ابوالبرکات هبة الدین علی طبیب مشهور فرستاد و برای آن که خطه خوارزم از طبیب حاذقی خالی نباشد از او خواست که یکی از شاگردان خود را به آن دیار بفرستد تا داروخانه خوارزم را با جمیع اوقات آن تحت اختیار او بگذارد و مبلغی نیز جهت خرج سفر او به بغداد فرستاد.
شهر جرجانیه ( خوارزم، اورگونج ) در عهد آتسز و جانشینان او چنان که گوشزد کردیم مرکز اجتماع علما و ادبای نامی بود و از این جهت با مرو شاهجان ( مرو در عهد سلجوقیان پایتخت علمی مشرق زمین بود/ نویسنده مقاله ) پایتخت سلطان سنجر رقابت می ورزید و فضلای بزرگ مثل امام علامه جارالله ابوالقاسم محمود بن عمر خوارزمی زمخشری (467-538) ملقب به فخر خوارزم و امیر رشیدالدین محمد عمری بلخی کاتب مشهور بوطواط ( وفاتش در 573) و بهاالدین محمد بن مویدی بغدادی و برادرش شیخ مجدالدین شرف بن مؤید بغدادی و امام شهاب الدین ابوسعد بن عمر خیوقی و شیخ نجم الدین احمد بن عمر خیوقی معروف به کشبری و امام فخرالدین محمد بن عمر رازی در آن ایام در آن شهر اقامت داشته و باعث فروزندگی مشاغل علم و ادب در جرجانیه بودند».
( تایرخ مغول تالیف: عباس اقبال آشتیانی ص 54-55 )
« چنگیزخان که از اهمیت موقع خوارزم و جمعیت و آبادی آن و قدرت ترکان قنقلی ( طایفه ترکمنی قننئق ) و شهامت مردم آن خطه اطلاع داشت معظم قشون خود را از چند طرف به خوارزم روانه کرد. از طرف جنوب شرقی یعنی از جانب بخارا لشکریان جغتای و اوگتای را مأموریت حرکت به طرف جرجانیه داد و از طرفی دیگر جوجی را که در حوالی جند بود گفت که لشکریانی به مدد اردوی جغتای و اوگتای بفرستد و خود نیز لشکریان خاصه خویش را از عقب ایشان به جرجانیه فرستاد؛ عدد این سپاهیان غیر از لشکریان خود جوجی به 100000 نفر بالغ می شد.
@turkmenhistory
Forwarded from عکس نگار
@turkmenhistory
اورگونچ3
این عمل (جنگ ) چندین روز طول کشید و شهر تسلیم پیش نیاورد، مغولان تدبیری دیگر اندیشیدند و در صدد بر آمدند که سد جیحون را شکسته آب آن را به شهر جرجانیه ( خوارزم، کهنه اورگنج ) برگردانند و این کاررا بعد ها نیز کردند ».
( تایرخ مغول تالیف: عباس اقبال آشتیانی صصص 56-57-58)
« این وحشیان بی مغز و بی رحم سد باستانی جیحون را که هزار سال بود رود پرآب و زورمند را مهار می کرد در هم شکستند».
(چنگیزخان ص 248 نوشته واسیلی یانچه وتسکی. )
« مغولان سد را در هم شکستند و آب سیل آسا بسوی شهر روان شد و سرار آن را گرفت. بناها ویران شدند و زیر آب رفتند». ( ابن الاثیر، قرن سیزدهم میلادی / عزالین علی ابن محمد از دانشمندان و مورخین قرن هفتم هجری، صاحب کتاب ( کامل التواریخ و تالیفات دیگر ). (به نقل از کتاب چنگیزخان ص 248 نوشته واسیلی یانچه وتسکی. )
« بعد از خاتمه کار اهالی چنگیزیان به غارت شهر پرداختند و آن چه را هم که در حین جنگ ویران نشده بود ایشان منهدم نمودند و به این ترتیب شهری که مانند آن در آن ایام از حیث آبادی و کثرت جمعیت و اعتبار وجود نداشت و در عهد سلطان محمد خوارزمشاه بر دنیای محدود بین صحرای گبی و تبت و عراق عرب و خلیج فارس حکومت می کرد نیست و نابود کردند».( تایرخ مغول تالیف: عباس اقبال آشتیانی ص58)
محاصره جرجانیه ( خوارزم، کهنه اورگونچ ) قریب به چهار ماه یعنی از ذی القعده 617 تا صفر618 طول کشید و پس از خاتمه کار آن از اهالی شهر مزبور احدی زنده نماند و کثرت کشتگان آن به اندازه ای بود که مورخین از ضبط آن خودداری کرده و آن را باور نداشته اند. ( تاریخ جهانگشای جوینی ص101ج1. به نقل از تایرخ مغول تالیف: عباس اقبال آشتیانی ص58 )
شهر تاریخی کهنه اورگونچ در 540 كيلومتري شمال عشق‌آباد پايتخت تركمنستان و در فاصله ی 100 کیلومتری شهر داش اوغوز مرکز استان داش اوغوز در شمال ترکمنستان و در منطقه مرزی این کشور با ازبکستان قرار دارد. دولت تركمنستان يك هزار كيلومتر مربع از مساحت اين شهر را به عنوان محدوده شهر باستاني كهنه اورگونچ تعيين كرده و ۶۴۰كيلومتر آن را به يك منطقه حفاظت شده تبديل كرده است.
در این منطقه مقبره سلطان ایل آرسلان، مقبره ی سلطان تکش، مقبره توربگ خاتون همسر تیمور لنگ، مناره افسانه ای قوتلوق تیمور، مقبره شیخ ابوالعطا، مقبره و زیارتگاه نجم الدین کبری ، آرامگاه پهلوان آتا ( پیریار ولی ) از شاگردان نجم الدین کبری و آثاری مانند قرق ملا ( 40 ملا) ، آق قالا و كاروانسراي تاش قالا قرار دارند.
مجموعه تاريخي « كهنه اورگونچ »تركمنستان از سوي سازمان علمي ، فرهنگي ملل متحد« يونسكو » در فهرست ميراث جهاني به ثبت رسيده است.
@turkmenhistory
اورگونچ3
این عمل (جنگ ) چندین روز طول کشید و شهر تسلیم پیش نیاورد، مغولان تدبیری دیگر اندیشیدند و در صدد بر آمدند که سد جیحون را شکسته آب آن را به شهر جرجانیه ( خوارزم، کهنه اورگنج ) برگردانند و این کاررا بعد ها نیز کردند ».
( تایرخ مغول تالیف: عباس اقبال آشتیانی صصص 56-57-58)
« این وحشیان بی مغز و بی رحم سد باستانی جیحون را که هزار سال بود رود پرآب و زورمند را مهار می کرد در هم شکستند».
(چنگیزخان ص 248 نوشته واسیلی یانچه وتسکی. )
« مغولان سد را در هم شکستند و آب سیل آسا بسوی شهر روان شد و سرار آن را گرفت. بناها ویران شدند و زیر آب رفتند». ( ابن الاثیر، قرن سیزدهم میلادی / عزالین علی ابن محمد از دانشمندان و مورخین قرن هفتم هجری، صاحب کتاب ( کامل التواریخ و تالیفات دیگر ). (به نقل از کتاب چنگیزخان ص 248 نوشته واسیلی یانچه وتسکی. )
« بعد از خاتمه کار اهالی چنگیزیان به غارت شهر پرداختند و آن چه را هم که در حین جنگ ویران نشده بود ایشان منهدم نمودند و به این ترتیب شهری که مانند آن در آن ایام از حیث آبادی و کثرت جمعیت و اعتبار وجود نداشت و در عهد سلطان محمد خوارزمشاه بر دنیای محدود بین صحرای گبی و تبت و عراق عرب و خلیج فارس حکومت می کرد نیست و نابود کردند».( تایرخ مغول تالیف: عباس اقبال آشتیانی ص58)
محاصره جرجانیه ( خوارزم، کهنه اورگونچ ) قریب به چهار ماه یعنی از ذی القعده 617 تا صفر618 طول کشید و پس از خاتمه کار آن از اهالی شهر مزبور احدی زنده نماند و کثرت کشتگان آن به اندازه ای بود که مورخین از ضبط آن خودداری کرده و آن را باور نداشته اند. ( تاریخ جهانگشای جوینی ص101ج1. به نقل از تایرخ مغول تالیف: عباس اقبال آشتیانی ص58 )
شهر تاریخی کهنه اورگونچ در 540 كيلومتري شمال عشق‌آباد پايتخت تركمنستان و در فاصله ی 100 کیلومتری شهر داش اوغوز مرکز استان داش اوغوز در شمال ترکمنستان و در منطقه مرزی این کشور با ازبکستان قرار دارد. دولت تركمنستان يك هزار كيلومتر مربع از مساحت اين شهر را به عنوان محدوده شهر باستاني كهنه اورگونچ تعيين كرده و ۶۴۰كيلومتر آن را به يك منطقه حفاظت شده تبديل كرده است.
در این منطقه مقبره سلطان ایل آرسلان، مقبره ی سلطان تکش، مقبره توربگ خاتون همسر تیمور لنگ، مناره افسانه ای قوتلوق تیمور، مقبره شیخ ابوالعطا، مقبره و زیارتگاه نجم الدین کبری ، آرامگاه پهلوان آتا ( پیریار ولی ) از شاگردان نجم الدین کبری و آثاری مانند قرق ملا ( 40 ملا) ، آق قالا و كاروانسراي تاش قالا قرار دارند.
مجموعه تاريخي « كهنه اورگونچ »تركمنستان از سوي سازمان علمي ، فرهنگي ملل متحد« يونسكو » در فهرست ميراث جهاني به ثبت رسيده است.
@turkmenhistory
