دێرینە شێعری کوردی

🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃

ژیان_نامه


مه هاباد قه ره داغی


ڕاوێژکاری سه رۆک وه زیرانی کوردستان له کاروباری ژنان و نووسه ر و شاعیر و ره خنه گری کۆمه ڵایه تییه.یه کێک له و چالاکانه ی مافی ژنانه که له ته مه نێک دا له هیچ ته قه لایه ک بۆ داکۆکی له مافی ژنان کۆڵی نه داوه.
بێ گومان مه هاباد کاریگه رێکی ئه وتۆی به سه ر بزاڤی ژنانی کورد دا هه م دژ به به عس و هه م سیسته می پیاوسالار دا هه بووه.
هه ندێ له به رهه مه کانی ئه مانه ن:

۱.نه خشه ی دواڕۆژی کرێکار،شێعر
۲.پانۆراما،شێعر
۳.شاخ کێلگه ی گه نمه شامییه،شێعر
۴.میدالیا،شێعر
۵.هاژه ی رۆح،شێعر
۶.کۆچ،چیرۆک
۷.له پێناوی ژیانه وه ی ئافره ت دا،ڵێکۆڵینه وه
۸.فه نتازیا،کورته چیرۆک
۹.ژن له په راوێزی مێژوو دا،ڵێکۆڵینه وه

🔰🔰🔰🔰

دێرینە شێعری کوردی
https://telegram.me/trupkirezgari

دێرینە شێعری کوردی

🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃

وڵات🍃🍀🍃


پێش ٸەوەی لە دەرگای ژیان بم
پەنجەرەی ٸەوینی سەوزی تۆم لە دڵما کردەوە
پێش ٸەوەی شەوە زەنگ ڕاوم نێت
ٸەستیرەم لەگیرفانی شیعرا دەرهێناو بۆ ٸاسوم بردەوە
وەک گوڵە بەڕۆژە چاوم لە تیشک بڕی و
ماچم کرد
تێنووسی سپیمم دەرهێناو
مێژووی گشت گوڵێکی هەڵوەریووم نووسی
مێژووی گشت هەژاری بێ بەڕگ وبێشێوم تیا نووسی

کە خامەم لە نووسین بووەوە
وڵاتێک لە سه رما بۆ هەژاردروست بوو

پڕلەگوڵ، پڕلە نان
وڵاتێک هەر گەڕام بۆ ناوێک لێی بنێم
خامەکەم بۆی نوسیم...کوردستان

مەهەباد قەرەداغی1989 ☘☘☘

دێرینە شێعری کوردی
https://telegram.me/trupkirezgari

دێرینە شێعری کوردی

🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃
🍃

لە خەو هەستن درەنگە میللەتی کورد خەو زەرەرتانە
هەموو تەریخی عالەم شاهیدی فەزل و هونەرتانە
لە گەل تومە دەگویت لیبی هەتاکەی بەندیی و مەحکووم
هەتاکەی فیتنەیی یەکتر هەتاکەی نەگبەتی مەشئووم
لە ئازادی ژیانی خوت هەتاکەی بی بەش و مەحرووم
دەسا تیکوشین ئەی قەومی نەجیبی بیکەس و مەزلووم
بە گورجی بیبرن ئەو ریگە دوورەی وا لە بەرتانە
وەرن بو مەرهەمی زام و برینی جەرگی کون و کونتان
بەجاری دەس بە یەک بگرن کور و پیاو و کچ و ژنتان
هەتاکوو تەوقی مەحکوومی هەموو لابەن لە گەردنتان
بخوینن چونکە خویندن بو دیفاعی تیغی دوژمنتان
هموو ئان و زەمانی عەینی قەلغان و سوپەرتانە
برا ئەم بیشەی هەزاران شیری پر قینە
ئەگەر دیقەت لە خاکت کەی ئەزانی خاکی زیرینە
ئەمە میراتی بابانە کە وا ئیستاکە خەمگینە
بە خورایی لە دەستی بەر مەدەن ئەم خاکە شیرینە
کە توزی وەک جەواهیر سوورمە و کوحلی بەسرتانە
تەماشای شیوەنی من کەن ئەیا ئەی پولی هاوفەردان
چلون ئەگریم بە کول بو لاوی لیقەوماوی بن بەردان
وەرن گشت بینە سەر ریگهی برایی هەر وەکوو مەردان
بەسەر خاکا ئەگەر نازیش بکەن هەقتانە ئەی کوردان
تەماشای سیبەری ئەم شاح و کیوانەی لەسەرتانە
بە خوینی خوت و ئەولادت چ خوشە ئابروو بکرن
بە وەللا حەیفە بو ئیوە لە ناو یارانەدا بزرن
لە ریگەی مشتە خاکیکتان بە جاری یەک بە یەک بمرن
بە بی قەدری بە سەریا را مەبوورن حورمەتی بگرن
گولالەی سووری ئەم سەحرایە خویناوی جگەرتانە

ماموستا قانع

دێرینە شێعری کوردی
https://telegram.me/trupkirezgari

دێرینە شێعری کوردی

🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃

تا به که ی نوشووو .....

یاره ب به جامی خه م تا به که ی نوشو
تا که ی به خه مین لونگی خه م پوشو


تا که ی چوون کوره ی ئایر بجوشو
تاکه ی هه ناسه م چوون سیاته م بو


تا که ی کونجی دل خه زینه ی خه م بو
تا که کزه ی دل به ستیزه بو


تا که ی به ندی جه رگ ریزه ریزه بو
تا که ی چه نی به خت به دان بسازوو


تا که ی وه مه رگم ئاوات بوازوو
تا که ی بسوچوون نه بوون به زوخال


تا که ی بیدیان بکه روون به مال
ئینصافه ن وه سه ن نیازمندی دل

بێسارانی

دێرینە شێعری کوردی
https://telegram.me/trupkirezgari

دێرینە شێعری کوردی

🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃

ئاره‌زووی ئازیز وه‌نه‌م سه‌ر داوه‌ 
نه‌ هه‌رده‌ی ده‌روونئایر وه‌رداوه‌

تاقه‌ت بی وه‌ هوون جه‌ سه‌ختی زامان
 تک‌تک چون هه‌رسڕێزا وه‌ دامان

خه‌م نه‌ سه‌ر جۆی هوون سارای دڵ جه‌م‌ جەم
 بار چنی چون فه‌وج قافڵه‌که‌ی عه‌جه‌م

هه‌ر وه‌ زۆر مه‌نده‌ن نیم نه‌فه‌س باقی
 واده‌ی ده‌ورته‌ن،هانا، هه‌ی ساقی

ده‌ورێ ده‌ر وه‌ ناز وه‌ پیاڵه‌وه‌

 ژه‌نگێ دڵ وه‌ جام مه‌ی بماڵه‌وه‌

بۆی گوڵاڵه‌ی ده‌رد دڵبه‌ر عه‌زیزه‌ن
 مه‌زه‌ی تامێ خه‌م یاران له‌زیزه‌ن

فریاڕه‌سیم که‌ر،نه‌جای گشت که‌سم
مازه‌ ئه‌و له‌ززه‌تبه‌رشۆ نه‌ ده‌سم

ئیحیام که‌ر وه‌ جام سافێ یه‌ک مه‌نی
 به‌ڵکوو بمانوون په‌ی غه‌مێ هه‌نی 


مەولەوی

دێرینە شێعری کوردی
https://telegram.me/trupkirezgari

فارس و کورد و عەرەب هەر سێم بە دەفتەر گرتووە

نالی ئەمڕۆ حاکمی سێ موڵکە دیوانی هەیە!

دێرینە شێعری کوردی
https://telegram.me/trupkirezgari

سەوتی نەغمەی بولبولە یا چەهچەهەی خڕخاڵیە!؟

دەنگی سۆلە یا لەژێر پێی ناڵە ناڵی ناڵیە!؟

نالی

دێرینە شێعری کوردی
https://telegram.me/trupkirezgari

دێرینە شێعری کوردی

🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃

ژیان_نامه


مه‌لامحه‌ممه‌دعه‌لایی”سووتاو”

کوڕی مامۆستامه‌لاشێخ نه‌جمه‌ دینی که‌س نه‌زانه‌ وساڵی ۱۳۲۴هه‌تاوی له‌ گوندی که‌س نه‌زان هاتوته‌ دونیاوه وه‌ک خۆی باسی ده‌کا بابی که‌له‌گه‌ڵ شاعیری سه‌قزی مه‌رحووم مه‌لاکه‌ریمی زاری دۆست وبراده‌ری گیانی گیانی ئه‌بێت کاتێک مامۆستا له‌دایک ئه‌بێت مه‌لاکه‌ریمی زاری له‌پشت یه‌کێک له‌ کتێبه‌کانی باوکی مێژووی له‌دایک بوونی به‌م شێوه‌ده‌نووسێته‌وه‌ که‌ده‌ڵێت:
” چون له‌دایک بوو له‌قوربانه‌دا
‌شێوه‌ی زه‌بێحی هه‌س له‌شانه‌دا
خسووس که‌هاوناوفه‌خری عه‌ره‌ب بێ
ئه‌بێ سه‌رچاوه‌ی عیلم و‌ئه‌ده‌ب بێ
خاتربۆتاریخ واخه‌به‌ریدا
باخی ئومێدم به‌دڵ به‌ریدا”
که‌ به‌حیسابی ئه‌بجه‌د ئه‌کاته‌ ۱۳۶۱کۆچی مانگی به‌رانبه‌ربه‌۱۳۲۴هه‌تاوی. له‌خزمه‌ت زۆرمامۆستادا وه‌ک ‌باوکی به‌ڕێزدوکتورفوادمه‌عسووم و باوکی به‌رێز عه‌دنان موفتی داشانازی فه‌قێیه‌تی بوه‌ وپاشان له‌ساڵی ۱۳۴۴هه‌تاویداگه‌ڕاوه‌ته‌وه‌‌ ناوچه‌ی سه‌رده‌شت له‌گوندی “قوڵتێ”له‌خزمه‌ت مامۆستایه‌ک به‌ناوی “حه‌یاتی” بوه‌ته‌فه‌قێ وهه‌ستیشی به‌هه‌ستیاری له‌خۆیدا کردوه‌ هه‌ربۆیه‌ شێعری هۆنیوه‌ته‌وه‌ هه‌تائێستادووده‌فته‌ری له‌ گه‌نجینه‌ی ماڵی خۆدائاماده‌وچاه‌وڕوانی چاپکردن داناوه‌ونازناوی سووتاویشی بۆخۆی هه‌ڵبژاردوه‌ له‌به‌رئه‌وه‌ی ده‌ڵێ: له‌گوندی کوڵه‌سێی سه‌روو هاوین بوو حوجره‌کامان گواستبه‌وه‌سه‌ربانی ماڵێک له‌وێداچه‌ند فه‌قێ بووین که‌پرێکمان سازکردبوو رۆژێک له‌به‌رکه‌مته‌رخه‌می خۆمان ئاگری گرت ئه‌منیش کتێبه‌کانمی تێدابوو به‌هه‌رشێوه‌یه‌ک بوو هه‌ندێکیانم رزگار کرد به‌ڵام هه‌ردووده‌ستم سووتا له‌ورۆژه‌وه‌ لای هاوڕێیانم بوومه‌ته‌”‌سووتاو”!…دواتر له‌گونده‌کانی باسکی کۆڵێ فه‌قێیه‌تیکردوه‌و مامۆستایش بو وه جیا له‌مه‌لایه‌تی مامۆستا،بۆ بژێوی ژیانێکی سه‌ربه‌خۆ له‌ماڵه‌که‌ی خۆیدا ئێستایشی له‌گه‌ڵ بێت خه‌یاتی کردوه‌له‌ساڵی ۱۳۵۷دا له‌لایه‌ن براده‌رێکی زیندانی یه‌وه‌ فێری کڵاو چنینیش بوه.‌ له ‌ساڵی۱۳۵۱دا بۆ دووهه‌مین جار ژیانی هاوبه‌شی پێک هێناوه‌و خاوه‌نی سێ کوڕ و سێ کچه.

دێرینە شێعری کوردی
https://telegram.me/trupkirezgari

دێرینە شێعری کوردی

🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃

پێنج خشته‌کی یه‌کی
مامۆستا”سووتاو” له‌سه‌ر شێعرێکی مامۆستا مه‌لا که‌ریمی زاری

فیدای قه‌یتانی ئه‌برۆت بم ده‌ڵێی تیغی نه‌ریمانه‌
به‌ڵاگه‌ردانی برژانگت به‌سه‌دخه‌نجێری تورکانه‌
له‌ بۆ غاراتی جه‌رگ ودڵ هه‌موو تارێکی په‌یکانه‌
“به‌سووڕه‌ت تۆده‌ڵێی حۆری به‌قامه‌ت سه‌روی بوستانه‌
به‌غه‌مزه‌ قاتڵی عاشق به‌ته‌لعه‌ت مه‌هی تابانه‌”

له‌ته‌وقی ته‌لعه‌تی رووی تۆ که‌ وه‌ک تیشکی قه‌مه‌ر وایه‌
ته‌واو رووناک ده‌بێ سینه‌م که‌ وه‌ک زوڵمانی شه‌و وایه‌
به‌ره‌نگی تیشکی گوڵناری که‌وه‌ک تیشکی شه‌فه‌ق وایه‌
"به‌ئه‌گریجه‌ی سیاه‌ ره‌نگت که‌وه‌ک شکڵی خه‌تا وایه‌
دڵی پڕئێش وبیمارم ئه‌نیسی قه‌یسی زیندانه"
‌
به‌نازوعیشوه‌و له‌نجه‌ ره‌گی دڵمت له ‌بن هه‌ڵقه‌ند
حه‌یاتم چوو له‌رێی عیشقت دڵم مابوو ئه‌ویشت سه‌ند
له‌ عیشقی تۆ وه‌کوو مه‌جنوون مه‌کانم کێوه‌ یاده‌ربه‌ند
“به‌دووزوڵفی که‌مه‌ند ئاسا ره‌گی دڵمت له ‌بێخ هه‌ڵکه‌ند
ده‌سا ره‌حمێ که‌ با نه‌مرم دڵ ئینتیزاری ده‌رمانه‌”

دووماهی زوڵفی شه‌وره‌نگت له ‌ده‌وری روو ته مه‌نناها
سه‌ری کوڵمت به ‌چه‌شنی خۆر له‌ناو قه‌یدی به ‌ئه‌شعاعا
یه‌قین په‌روانه‌هی رووتم دڵم تابیع به‌ئه‌شعاعا
“به‌دووئه‌برۆی هیلال ئاسا که‌وه‌ک شمشێری قه‌تتاعا
بڕیت ریشه‌ی دڵی زارم له‌ ژینی خۆی هه‌راسانه‌”

مه‌که‌ن مه‌نعم له‌ ناڵینم سووتام سه‌رتاقه‌ده‌م یه‌کسه‌ر
له‌ په‌یمانی قه‌دیم ره‌هنه‌ دڵ و ئیمانه‌که‌م یه‌کسه‌ر
له‌ترسی چاوی مه‌ستی تۆ له‌بیرم قه‌ت نیه‌ که‌وسه‌ر
“له‌ده‌وری چاوی فه‌تتانت موژا خادیم وه‌کوو عه‌سکه‌ر
له‌سه‌ر قه‌ڵبم په‌رێشانه‌ به ‌دایم تیره‌بارانه‌”

غولامی راهیبه‌ی ده‌یرم له‌به‌ر سه‌روی خه‌رامانت
که‌ شیشی ئه‌وپه‌رستشگام ده‌ستم گرتوه‌ به‌دامانت
له‌به‌ر عیسا قه‌بووڵم که‌ی له‌ڕیز عه‌بدوغولامانت
“چ باکم هه‌س له‌شمشێری برۆ و په‌یکانی موژگانت
که‌ قیبله‌ی لێوی ره‌نگینت بۆمن وه‌ک ئاوی حه‌یوانه‌”

به‌ناحه‌ق لێم به‌قین که‌وتووی ده‌ڕه‌نجێنی دڵی مه‌عسووم
له‌بۆماچی له‌بی له‌علت موسلمان بووم وکافربووم
‌له‌ئایه‌ی حوسنی تۆ دیومه‌ که‌ وه‌ختێک قارینی ئه‌وبووم
“ئه‌گه‌رله‌وئاوی حه‌یوانه‌ که‌سێک بخواته‌وه‌ دووقووم
چ باکی هه‌س ئه‌گه‌ربێژن له‌عاله‌م تیره‌بارانه‌”

ئه‌گه‌رکوژرانی عاشق لات وه‌کوو فه‌ڕزه‌ ده‌هافه‌رموو!
له‌باتی وه‌سلی روخسارت ده‌که‌ی قه‌تڵم ده‌نا فه‌رموو
گه‌دام بۆ وه‌سڵی رووت هاتووم بڵێ ساتیله‌ دا فه‌رموو
“زه‌کاتی مه‌سکینی خه‌رمین به‌مسکینان عه‌تافه‌رموو
خسووسه‌ن بۆیه‌کێ وه‌ک من که‌بێ ماڵ وپه‌رێشانه”

له ‌باغی ئیشقی پڕشۆرت “سووتاو”ده‌گری ده‌کا زاری
به‌ئه‌شکی چاو و خوێنی دڵ ئه‌دێرێ باغ و گوڵزاری
هه‌دانادا دڵه‌ی به‌دبه‌خت هه‌تانه‌مرێ له‌ گوڵجاری
“عه‌جه‌ب باغێکه‌ گوڵزاری که ‌پابه‌نده‌ له‌ وا “زاری”
له‌لایه‌ک سێو ولیمۆیه‌ له‌لایه‌ک ناربوستانه‌”


مامۆستا سووتاو

دێرینە شێعری کوردی
https://telegram.me/trupkirezgari

دێرینە شێعری کوردی

🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃

🍃🍀🍃🍀🍃🍀🍃


ژیان_نامه⬇️

محەمەساڵح دیلان

(١٩٢٧ - ١٩٩٠)، کوڕی‌ مەلا ئەحمەدی‌ کوڕی‌ مەلا ساڵحی‌ کوڕی‌ مەلا قادرە. ساڵی‌ ١٩٢٧ لە گەڕەکی‌ گۆیژەی‌ شاری‌ سلێمانی‌ لەدایکبووە. سەرەتا لە ‌مزگەوتی‌ بابەعەلی‌ خراوەتە بەر خوێندن‌و دواتر لە ‌قوتابخانەی‌ خالدییە قۆناغی‌ سەرەتایی‌ تەواوکردووەو درێژەداوە بەخوێندن‌و تا پۆلی‌ سێی‌ ناوەندی‌ خوێندووە. ساڵی‌ ١٩٤٧ لە ‌فەرمانگەی‌ تووتن دامەزراوە.
لە ‌تەمەنی‌ بیست‌و یەک ساڵیدا شیعری‌ بڵاوکردۆتەوەو لە ‌دوای‌ گۆران بەسەرتۆپی‌ نەوەیەکی‌ نوێی شیعری کوردی‌ لەقەڵەمدەدرێت. ئەم شاعیرە خۆی و بەرھەمە ئەدەبییەکەی‌ تەرخانکرد بۆ خزمەتکردنی‌ کێشەی‌ گەلەکەی‌و دژایەتیکردنی ‌کۆنەپەرستان‌و بەکرێگیراوان. لە ‌ساڵی‌ ١٩٤٨ تا ١٩٦٦ نۆ جار زیندانی‌ کراوە و گەلێک‌ جاریش دوورخراوەتەوەو تووشی‌ ئازارو ئەشکەنجەدان‌و نانبڕین بووە.

شیعرە نیشتمانییەکانی‌ دیلان رۆڵێکی‌ گەورەیان بینی‌ لە ‌بەرزکردنەوەی‌ ئاستی‌ ەوشیاری‌ خەڵکی‌ کوردستانداو حەمە ساڵح دیلان-یانکردە مەشخەڵێکی‌ گەورەی‌ سەر رێبازی‌ کوردایەتی‌، کەم رووداوی‌ نیشتمانیی‌و نەتەوەیی‌ ھەیە دیلان بەشداری‌ تیانەکردبێت‌و نەیکردبێتە بۆنەیەک بۆ جۆشدانی‌ خەبات.
ئەم رۆشنبیرە گەورەیە ساڵی‌ ١٩٥٤ بەبێ‌ مۆڵەتی‌ دەوڵەت بەشداریکرد لە ‌کۆنگرەی‌ ئاشتی‌و ھاوکاری‌ گەلان-دا کە لە ‌شاری‌ (ڤیەننا)ی‌ پایتەختی‌ نەمسا ساز کرا، لەسەر ئەم بەشداریکردنە کە گەڕایەوە رەوانەی‌ زیندان کرا. حەمە ساڵح دیلان جگە لەوەی‌ کە شاعیرێکی‌ گەورەو تێکۆشەرێکی‌ خاوەن ھەڵوێست بوو، دەنگخۆشێکی‌ کەموێنەو ئاوازدانەرێکی‌ دەگمەنیش بوو.

گۆرانیی‌و مقامە‌ بەسۆزەکانی‌ دیلان کە شیعری‌ زوربەیان نووسینی‌ خۆیەتی‌ تا ئێستاش ھەر زیندوون. دیلان-ی‌ شاعیر‌و ‌ەونەر‌مەند خاوەنی‌ (مامە کوڕنوو)، (ئەی‌ نازەنین)،( شێخ مەحمودی‌ زیندوو) لە ٢٨ی‌ تشرینی‌ یەکەمی‌ ساڵی‌ ١٩٩٠ دا، بە ‌نەخۆشی‌ دڵ کۆچیدوایی‌ کردو لە ‌پاش خۆی‌ خەرمانێکی‌ پڕ بەرەکەتی‌ لە ‌شیعرو ئاوازی‌ دڵڕفێن‌و گۆرانیی‌ رەسەن بۆ بەجێھێشتن.

شیعری دیلان :🍃🍀🍃

ئەگەر بەوردی سەرجەم دیوانی ھۆنراوە ناسکەکانی بخوێنیەوە، کە لە ساڵی ١٩٨٧دا بە ھەوڵ و کۆشش و لێکۆڵینەوە و پێشەکی مامۆستا عەبدوڵڵا ئاگرین چاپکراوە، ھەست دەکەین لەباسی ناسکانەی سروشتی نیشتمانەکەی ئەوەندە بەجوانی و ناسکی و ڕازاوەیی دەربڕیوە، مەگەر ھەر مەولەوی مامۆستای و "گۆران"ی شاعیر سروشت و جوانی دەستەڵاتیان بەسەردا شکابێ.

لە چوو ناو جیھانی داستان و ئەفسانەی کوردی و جیھانی و بەکارھێنانی نیشانەکانیان بەکارامەیی و سەرکەوتوویی، شاعیرێکی یەکجار بەتوانا بووە و زۆر لە سەر‌خۆ چووەتە نێو ئەو جیھانە ئەفساوناوییە و بەرھەمی جوان و پتەوی لە ھۆنراوەی ناسک و ناوەڕۆک قووڵی پێشکەش کردووین و سەرنجی ھۆنراوە دۆست و ڕەخنەگرانی ڕاکێشاوە لەبواری ھۆنراوەی نەتەوەیی و نیشتمانیشدا خانی و حاجی قادرێکی سەردەمە، بە تەکنیکێکی نوێ دەربڕینی ناسکی واتا قووڵی خوڵقاندووە و دڵسۆزیی خۆی بۆ خاک و نەتەوەکەی دەربڕیوە، ھەروەک لە ھۆنراوەیەکیدا بەناوی «‌ڕەز» ئەمەی کردووە و گوتوویەتی:

ئای کێ بێ بانگ و ھاوارو پەیام
بگەیەنێتە گوێی گۆڕەکەی (خەیام)
بڵێ ھەی سەرشێت کوشتەی گڕی تەڕ
گەر تێتا ماوە یەک تۆز نرخ و فەڕ
تۆ لەسەر باکەی شووشەکەی شکان
لەگەڵ‌ خودادا کردت بە زۆران!!
ھەڵسە بەرەو ئەم ناوە ھەڵتووتێ
نەک شووشە شکا وا ڕەز ئەسووتێ!!


دێرینە شێعری کوردی
https://telegram.me/trupkirezgari

وادەی سفیدی شکۆفەی پیرین
شکۆفەی باخچەی پیری دڵگیرین

شکۆفەی باخچەی پیری سفیدەن
سەرمایەی میوەی عیرفان هەر ئیدەن
مەولەوی
دێرینە شێعری کوردی
https://telegram.me/trupkirezgari

فەڵەک کام تیر بی نەدات نە دەروون
جە کام زامانت شکایەت کەروون
چۆن بێ حەدەن زام دەس تۆ کەردە
ڕوو کەروون ئەو لای دۆس و یەردە

مەولەوی
دێرینە شێعری کوردی
https://telegram.me/trupkirezgari

دێرینە شێعری کوردی

🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃

ژیان_نامه

گۆران
✅⬇️✅
ناوی عەبدوڵڵا بەگە و کوڕی سلێمان بەگی کوڕی عەبدوڵڵا بەگە. باوک و باپیریشی لە ھۆنراوە و وێژەدا بەھرەیان ھەبووە. بنەماڵەی باپیری لە بەگزادەی «میران بەگی» لە ناوچەی مەریوان بوون. پاشان ڕوودەکەنە ھەڵەبجە چونکە خۆیان بە جاف زانیوە ‌و لەوێ جێگر ئەبن.
گۆران لە ساڵی ١٩٠٤ یان لە ١٩٠٥دا لە ھەڵەبجە لەدایکبووە. پ
لە ١٩١٩دا سلێمان بەگی باوکی گۆران کۆچی دوایی دەکات.لە ساڵی ١٩٢٢ەوە تا ساڵی ١٩٢٥ گەلێ دەست تەنگی ئەچێژێ.گۆران بۆ یەکەمجار لە ساڵی ١٩٢٥دا بە مامۆستایی لە قوتابخانەی ھەڵەبجە دامەزراوە ‌و تا ١٩٣٧ لە خوێندنگەکانی ئەو ناوچەیەدا ماوەتەوە.

چالاکیی سیاسی و ڕۆژنامەوانی⚫️

چەند ساڵێک لەگەڵ چەند ڕۆشنبیرێکی تری کورد دا دەچێ بۆ یافا لە فەلەستین و لە ئێستگەی ڕادیۆی ڕۆژھەڵاتی نزیک،بەشی کوردستان دەکەنەوە.
لە تشرینی دووەمی ١٩٥٢دا لە بەندیخانەی یەکەمی دێتەدەر و دەچێ بۆ سلێمانی ‌و دەبێ بە بەرپرسی ڕۆژنامەی ژین.لە ١٧ی تشرینی یەکەمی ١٩٥٤دا بۆ جاری دووھە م ده گیری. ماوەی بەندکردنەکەی لە سلێمانی، کەرکووک، کوت، بەعقووبە ‌و نوگرە سەلمان ‌و ماوەی چاودێرییەکەشی لە بەدرە بەسەردەبا.
لە سەرەتای ١٩٥٩دا سەرپەرشتیی گۆڤاری شەفەق ئەگرێتە دەست و بە ناوی بەیان دەردەکات. لە ئیسکانی سلێمانیش دایدەمەزرێنێت.
لە ناوەڕاستی ساڵی ١٩٦٠دا دێتە بەغدا و ئەبێ بە یاریدەدەری پڕۆفیسۆر لە بەشی کوردیی کۆلێژی ئادابی زانکۆی بەغدا و بە ئەندامی دەستەی نووسەرانی ڕۆژنامەی ئازادی.

چالاکییە ئەدەبییەکان🔴
یەکەمین کۆمەڵە شێعری گۆران بە ناوی «بەھەشت و یادگار» لە ١٩٥٠ لەسەر ئەرکی عەلائەدینی سەجادی لە بەغدا لە چاپ دراوە.
گۆران زۆر باش ئاگاداری نوێ بوونەوەی ئەدەبیاتی گەلانی تر وەک تورک و ئینگلیزی بووە چون نەویستووە لە ئەدەبیاتی ڕۆژ دوور کەوێتەوە دەستی داوەتە وەرگێڕان. گۆران یەکەم شاعیری کورد بووە کە شێوازی کۆنی عەرووزی بەلا دەنێت و شیعری کوردی دەگەڕێنێتەوە بۆ شێوازی ھیجای کوردی.

کۆتاییی ژیانی🌸🌸🌸

لە سەرەتای ١٩٦٢دا دەردەکەوێ کە گەدەی تووشی نەخۆشیی شێرپەنجە بووە. نەشتەرگەرێکی سەرکەوتووی لە بەغدا بۆ دەکرێ بەڵام پاش وادە. پاش ئەو نەشتەرگەرییە لە نیساندا ئەچێ بۆ مۆسکۆ و سێ مانگێک لە نەخۆشخانەی کرێملین و سەنەتۆری بەرڤیخە بەسەر دەبا و پاشان ئەگەڕێتەوە بۆ ئێراق. پاش گەڕانەوەی بە ماوەیەکی کەم نەخۆشییەکەی سەرھەڵدەداتەوە. لەبەر ئەوە ئەگەڕێتەوە بۆ سلێمانی و لەوێ لە جێدا ئەکەوێ. لە ١٨ی تشرینی دووەمی ١٩٦٢ ژیانی کۆتایی پێدێت.

بەرھەمەکان⬇️⬇️⬇️
* بەھەشت و یادگار، بەغدا، ١٩٥٠
* فرمێسک و ھونەر، بەغدا، ١٩٦٨
* سروشت و دەروون، سلێمانی، ١٩٦٩
* لاوک و پەیام، سلێمانی، ١٩٦٩
* دیوانی گۆران، بەغدا، ١٩٨٠

دێرینە شێعری کوردی
https://telegram.me/trupkirezgari

دێرینە شێعری کوردی

🍃🌷🍃🌷🍃🌷🍃باغچەی ژیانم



سەردەمێک بوو بێ نەغمە بوو باغچەی ژیانم
بێ ورتە بوو ناو هـــێـــلانەی بولبولەکانم
لەرەی دەنگی شادمانی و نەشئەم خنکابوو
شەپۆلی بای بەرەو جۆشم مەنگ راوەستابوو


نائومید بووم وام‌ئەزانی دەردێکە کاریی
بەرەو پیلی چووم هێنایە دیاریی ئیجگاریی
چاوەڕوان بووم ساکەی گەردون گەردونی بێ‌باک
جانەوەرانی گۆڕ هان ئەدا بمکەنە خۆراک



بەڵام ئەی یار یاری نازدار شۆڕەژنی شۆخ
بەلێوی ئاڵ بە چاوی ڕەش چاوی ڕەشی تۆخ
بەم جوانیانە کە نیەتی بەهەشتی دنیا
بەم جوانیانە کەلە تۆدان هەموویان تەنیا


لەو رۆژەوە دیویە سێحری زەردە خەنەی تۆ
دنیای دەروون مەلەکانی هاتوونەوە گۆ
کانیاوەکەی عومری جوانیم هاتۆتەوە کوڵ
باغچەی ژینم پڕ بۆتەوە لە نەمامی گوڵ


گوران.....
دێرینە شێعری کوردی
https://telegram.me/trupkirezgari

دێرینە شێعری کوردی

🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃

چەنی تەنیا تەنیاس دلم
اشک غم =فرمیسکی غه م
رهی معیری سووتاو

چه‌نێ بزوێنه بالاکه ت‌پەری نازی ئه‌هــــوورایی
نداری غیراز این عیبی که‌میدانی کــــــه زیبایی

که روخسارت له نێو ئاوێنه دا بینی ئه من زانیم
که بردیدار طاقت سوز خــود عا شق تر ازمایی‌

له‌بەرچاوم‌که‌وت ئیمڒۆ ئه وه ی جوانه له‌دونیا دا
توشمـع مجلس افروزی تو مـــــــاه مجلس آرایی

ئه‌من هە‌وروئەتۆغونچه به شینم پێکه‌نە‌ئە‌ی‌گوڵ
تویی مهر ومنم اختر که میمیرم چـــــو می آیی

ئه‌گه‌رساتێ ببینم رووت ئیتربۆچیمه ئه ی دڵبه ر
بهـــــــار شـــادی‌انگیزی حــــــریف باده پـیـمایی

گوڵم ئه ستێره ناتوانێ تریفه ی مانگه شه ولادا
میان شاخه های گل مشو پنهان که پـیــــــدایی

گریمانه دڵی ته نگم ئه وه نده زۆره رۆژوشه و
مگر ای اشک غم، امشب توازدل عقده بگشایی

بڕۆ (سووتاو)ی دێوانه له ئامێزی گـــــره مردن
که با این نا توا نی ها به ترک جــــــان توانایی

دێرینە شێعری کوردی
https://telegram.me/trupkirezgari

دێرینە شێعری کوردی

🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃





فەیلەقووس

ئێوارەیە دڵ پڕ خەمە کۆساری مەریوان
هەرگیز وەکو ئەمڕۆ نەبووە شاری مەریوان

دایکێ لە پەنای کێوی سەری گۆلی زرێبار
خەمبار دەگریێت و دەکا شیوەن و هاوار

دانیشتووە ڕەشپۆش و دەپاڕێتەوە خەمناک
سەرپۆشی ڕەش و زولفی سپی ڕشتووە سەر خاک

ئەو دایکە پەشێوە بە دڵێ پڕ لە خەم و ئێش
بەم شێوە دەناڵێت و دەڵێ بە قەبری دەروێش:

خەو بەسیەتی دەروێش دەسا هەستە درەنگە
نازانی دڵی مەردومی ئەو شارە چ تەنگە؟

چۆن بێخەبەری کە فەیلەقووس هاتووە دیسان؟
نوێژێ بکە دۆعایە کە دەروێش هەمیسان.

ئەمڕۆ لە بەیان خوێنی کوڕی لاوی ڕژاندم
کوشتی دوو کوڕی ژیر و دڵی پیری شکاندم

هەر شوێنێ دەچی خوێنی گەشی لاوە ڕژاوە
هەر لاوە دەبینی کە لە سێـــدارە دراوە

ئەو شارە ببینە کە چ خوێنێکی لە چاوە؟
خەمبارە هەموو خەڵکی و فرمێسکی نەماوە

بۆ نوێژ درەنگە سەرت هەڵبێنەوە دەروێش
خێرا کە دەی ئەو شارە بڕووخێنەوە دەروێش

دەروێش بەشی ئەو گەلە گریانە دەمێکە
بەرگی ڕەش و جەرگی ڕەش و بوریانە دەمێکە

هەرکەس کە نەمامێکی بە خوێنی دڵی ناوە
دارێکی لە بۆ ژینی کوڕی ناوەتە لاوە

بەم چەشنەیە ئاواتی بە دەم باوە دراە
ئێستاکە هەر ئەو دارە بە سێدارە کراوە

بۆ نوێژ درەنگە سەرت هەڵبێنەوە دەروێش
خێرا کە دەی ئەم شارە بڕووخێنەوە دەروێش

نوێژێ بکە سەر هەڵمەبڕە هەر وەکوو ئەو جار
دیسانەوە ئەو شارە بکە بەحری زرێبار.

ئێوارەیە دڵ پڕ خەمە کۆساری مەریوان
هەرگیز وەکو ئەمڕۆ نەبووە شاری مەریوان

ئەو ساتە کە شەو هاتە سەر ئەو شارە خەمۆشە
ڕێبوارێ دەڵێ بەو ژنە ڕەشپۆش و پەرۆشە

هەستە بڕۆ دایە کە لە ماڵی تۆ هەرایە
کوژراوە کوڕێکی‌ترت هەستە بڕۆ دایە

شەو هەر وەکوو سەرپۆشی سەری ئەو ژنە تەنیا
ڕەنگێکی ڕەش و پڕ لە تەمی داوەتە دنیا

دەروێش وڵامی نیە بۆ جەرگی بریند

مامۆستا شەریف

دێرینە شێعری کوردی
https://telegram.me/trupkirezgari

دێرینە شێعری کوردی

🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃

رۆژانە لە رادیۆ، تەلەڤزیۆن و میدیا دەنگییەکانی کوردستانەوە، گوێمان لە تێکستی گەلێک گۆرانیی کوردی دەبێت کە بە گوێی ھەموومان ئاشنان، بەڵام بەداخەوە کەم کەس ئاگای لە شوێنی ژیان و چارەنووسی خاوەنی ئەو تێکستە رەسەنانەیە.

 

(ملوانکەی شین) ئەو کۆمەڵە شیعرەیە کە ھەر لە سەرەتای شۆڕشی گەلانی ئێرانەوە، وەک یەکەم کۆمەڵە شیعری کوردی لە رۆژھەڵاتی کوردستان لە کەش و دۆخێکی ھەستیاردا چاپ و بڵاو کرایەوە و شیعرە دەگمەن و ھەستبزوێنە پڕ لە مۆسیقا و ریتمەکانی ئەم کۆمەڵە شیعرە زۆر بە خێرایی رۆ چوونە زەینی خەڵکەوە.

 

شیعرەکانی وەک (دایە گیان، مامە شوان، زرێبار، ملوانکەی شین، قوتابخانە) و چەندین شیعری دیکەی ناو ئەم کۆمەڵە شیعرە، دەمێکە کراونەتە ملوانکە و کیژ و کوڕانی دڵپڕ لە سەودای ئازادیی نیشتمان دەیکەنە گەردنی خۆشەویستی.

 

خاوەنی ئەو شیعرانە شەریف حوسێن پەناھی ناسراو بە (مامۆستا شەریف)ە کە دوای ئەوەی شەش ساڵ لەمەوبەر لە شاری سنە لەلایەن دەزگا ئەمنییەکانەوە تووشی لێپێچینەوە و گوشار بوو، رۆژھەڵاتی بەجێ ھێشت و دوو ساڵ لە شاری ھەولێر و کۆیە ژیا،  بەداخەوە باری دەروونیی تێکچوو و دواتر لەلایەن کەسوکاریەوە برایەوە رۆژھەڵات، بەڵام لەوێش نەحەوایەوە و دیسان لە ماڵ ھەڵات و ئیتر لەو کاتەوە ھەتا ئێستە ھیچ کەس و تەنانەت بنەماڵە و کەسوکاریشی ھەواڵی نازانن.

 

لە شیعری کوردی لە رۆژھەڵاتی کوردستاندا، دەگمەنن ئەو دەنگ و ناوە ‏شیعرییانەی لەناو نوتەی مۆسیقا و سەمفۆنیا و ‏گۆرانیدا بوونەتە ھەرمان و لەسەر زاری پیر و لاو و کوڕ کاڵان دووپات دەبنەوە.

 

دەگمەنن ‏ئەو دیوانە شیعرانەی لە سەردەمی تاریکی و بڤە و قەدەغەدا دڕیان بە تاریکی دا و ‏رووناکیبەخشی شەوی تاری ژیانی نیشتمان بوون. (ملوانکەی شین) کۆمەڵە شیعری ‏شەریف حوسێن پەناھی (مامۆستا شەریف) یەک لەو کۆمەڵە شیعرە پڕ لە ‏ریتم و لە دڵ نزیکانەی ئەدەبی بەرەنگاری و بەرخودانە کە یەک ساڵ پاش شۆڕشی گەلانی ‏ئێران و لە سەردەمێکدا کە وشە و کتێبی کوردی دەگمەن و یاساغ بوون بڵاو کرایەوە و ‏توانی لە رێچکەی شیعری کلاسیکی کوردی و لە ژانری ئەدەبی بەرگریدا ببێتە رچەشکێن ‏و بووە پردی گواستنەوەی رەوتی شیعری نوێی کوردی لەو پارچەیە و بە دەیان جار چاپ و ‏بڵاو بکرێتەوە.

 

ملوانکەی شین، تژییە لە بیرەوەری و خەون و خەیاڵی نەتەوەیەکی ستەملێکراو، بۆیە خێرا لەلایەن گۆرانیبێژان، ناسری رەزازی ‏نەجمەی غوڵامی، مەزھەر خالقی، عەدنان کەریم و چەندین کەسکی دیکەوە کرانە گۆرانی ‏و خزینە ناو نوتەی مۆسیقاوە. شاعیری (ملوانکەی شین) کە مامۆستای قوتابخانە بووە و ‏دەردەی ھەژاری، بێبەشی لە خوێندن و نەبوونی ئازادیی ھەست پێ کردووە، بە جوانی لە ‏شیعری قوتابخانەدا و لە دووتوێی پیتەکاندا سیمای ئازادی و وەتەن بۆ قوتابیانی تۆمار ‏دەکات.

 

شەریف بۆ خۆی ‏لە قوتابخانە شیعرییەکەی موکریان و بەتایبەت شاعیر ھێمن وانەی شیعر و کوردایەتی ‏فێر بووە و ئەمەش بوونە سەرچاوە و ھەوێن تا رێچکەی فێرکاری و وانەبێژیی ‏زمانی کوردی بگرێتە بەر و ئەمەشی لە ئامۆژگارییەکەی ھێمن وەرگرت کە لە پێشەکیی ‌‏(ملوانکەی شین)دا دەڵی: «ئەوەشی لەبیر بێت کە زمانەکەمان پێویستی بە خزمەت ھەیە ‏و ھەوڵ بدا وشەی رەسەنی کوردی بەکار بێنێ و خۆ لە ‌وشەی دەسکرد و داتاشراو ‏بپارێزێ».

 

چوار ساڵە ‏ئەم شاعیر و مامۆستا کوردە بێ سەروشوێنە، کەس نازانێ کەوتە کوێَوە.

ئێستا پاش چوار ساڵ لە دیارنەمانی، لە نووسەران و شاعیران دەپرسین: مامۆستای شەریف خاوەن چ ئەدەبێک بو

دێرینە شێعری کوردی
https://telegram.me/trupkirezgari

دێرینە شێعری کوردی

🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃


تەوفیق مەحموود حەمزه.....واتا تۆفێق بەگی مەحموود ئاغای حەمزه ئاغای مەسرەف....سالی 1867ی زایینی1288کۆچی له گەڕەکی گۆیژه له شاری سلیمانی له داییک بووه .....باپیری وەکیلی(بریکاری) خەرج، واتا بەرپرسیاری دارایی ئەحمەد پاشای بابان بووه بەوه ناسراو بە مەسرەفه/مصرف/ لەتەمەنی 6یا 7ساڵی دا نراوتە بەر خوێندن و زۆر ئازا و لێهاتوو بووه.....................
له ڕۆژی 19حوزەیرانی سالی1950 له سەعات 4 ی پاش نیووەڕۆدا له سلیمانی بە هۆی نەخۆشی شەکره و گورچیله له تەمەنی هەشتاوسێ ساڵیدا کۆچی دوایی دەکا،
شێعر و ئەدەب هەر له مناڵیدا له گەڵ پیرەمێرد ژیاوه جگه له ڕۆژنامه گەری به رهه می زۆری بووه ماموستا

1ـــدیوانی مەولەوی /ئەسڵ و ڕۆح /2مەم و زین له چیروکی تراژدی دڵداری 3چیرۆکی12سوارەی مەریوانی نووسیوه 4گاڵته و گه پ 5ڕۆمانی کەمانچه ژەن 6شێعرەکانی وەلی دێوانه ی له هەورامیەوه کردووه به سۆرانی7کۆمەڵێک پەخشانی هونەری جوان و رازاوه 8مێژوی کورد 9هەزاران بەیت پەندی پێشینیان 10بەند و بەیتی فولکلۆر و........و.........

دێرینە شێعری کوردی
https://telegram.me/trupkirezgari

دێرینە شێعری کوردی

🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃

ئەوەی لەم ڕۆژە قسەی حەق بکا
ئەبێ چاوەڕێی زلە و شەق بکا

ماستاوچییەکان ئەمڕۆ پیاوچاکن
زۆر بڵێ و دەم ڕووت لای خەڵکا پاکن

خاکمان سەرتاپای غەرقی گێژاوە
چونکە لە خەمی کەم کەسێ ماوە

چەن سەیرە دنیا ئاخ چۆن گۆڕاوە
پیاوچاک زەلیلە و جاش خۆی حەساوە

پیرمێرد

دێرینە شێعری کوردی
https://telegram.me/trupkirezgari