This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
Барча давлат ташкилотларида электр жиҳозлари бир соатга ўчирилади
Экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлиги ташаббуси билан 25-март — “Ер соати” куни муносабати билан махсус акция ўтказилар экан. Шу куни сайёрамизга ғамхўрлик қилиш, табиий ресурсларни асраш мақсадида барча давлат ташкилотларида электр жиҳозлари бир соатга ўчирилади.
Вазирлик аҳолидан шу куни бир соатга электрдан фойдаланмасликни сўраган. Бу билан Ернинг табиий бойликларини асрашга ўз хиссасини қўшиш мумкинлиги айтилган.
Экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлиги ташаббуси билан 25-март — “Ер соати” куни муносабати билан махсус акция ўтказилар экан. Шу куни сайёрамизга ғамхўрлик қилиш, табиий ресурсларни асраш мақсадида барча давлат ташкилотларида электр жиҳозлари бир соатга ўчирилади.
Вазирлик аҳолидан шу куни бир соатга электрдан фойдаланмасликни сўраган. Бу билан Ернинг табиий бойликларини асрашга ўз хиссасини қўшиш мумкинлиги айтилган.
Ўзини ўзи банд қилган ҳайдовчилар 420 мингдан ошган
Уларнинг 161,5 минг нафари онлайн-агрегаторлар орқали таксичилик қилаётгани айтилмоқда. Бу кўрсаткич декабрнинг якунида 80,1 минг, январнинг охирида 113,5 минг нафарни ташкил этган эди. Демак, охирги 2 ойда онлайн-агрегаторлар орқали таксичилик қилаётганлар сони де-юре 2 баробардан кўпроққа ошган. Де-факто олганда уларнинг сони ошгани йўқ, таксичилик билан шуғулланувчилар ўз фаолиятларини оқартиришмоқда. Ва бу жуда яхши тенденция.
Айни пайтда ўзини ўзи банд қилган ҳайдовчиларнинг умумий сони ва онлайн-агрегаторлар орқали таксичилик қилаётганлар орасидаги фарқ жуда катта. Бу фарқ ҳудудларда телефон орқали ишлаётган ёки интеграция қилинмаган агрегаторларда ишлаётган таксистлар ҳисобига бўлиши мумкин.
Демак, эндиги қадамда мазкур сегментни оқартириш асосий вазифа бўлиши керак.
Шунингдек, таксичилик, яъни йўловчиларни енгил автотранспорт воситаларида ташиш фаолиятини ўзини ўзи банд қилиш имкониятини 2024 йил охиригача эмас, чекланмаган доимий асосга айлантириш керак. Давлат таксичиларни эмас, ўзаро рақобатлашувчи операторларни солиққа тортиш орқали йўловчи ташиш бозорини тартибга солиш йўлидан заррача оғишмаслиги зарур.
Уларнинг 161,5 минг нафари онлайн-агрегаторлар орқали таксичилик қилаётгани айтилмоқда. Бу кўрсаткич декабрнинг якунида 80,1 минг, январнинг охирида 113,5 минг нафарни ташкил этган эди. Демак, охирги 2 ойда онлайн-агрегаторлар орқали таксичилик қилаётганлар сони де-юре 2 баробардан кўпроққа ошган. Де-факто олганда уларнинг сони ошгани йўқ, таксичилик билан шуғулланувчилар ўз фаолиятларини оқартиришмоқда. Ва бу жуда яхши тенденция.
Айни пайтда ўзини ўзи банд қилган ҳайдовчиларнинг умумий сони ва онлайн-агрегаторлар орқали таксичилик қилаётганлар орасидаги фарқ жуда катта. Бу фарқ ҳудудларда телефон орқали ишлаётган ёки интеграция қилинмаган агрегаторларда ишлаётган таксистлар ҳисобига бўлиши мумкин.
Демак, эндиги қадамда мазкур сегментни оқартириш асосий вазифа бўлиши керак.
Шунингдек, таксичилик, яъни йўловчиларни енгил автотранспорт воситаларида ташиш фаолиятини ўзини ўзи банд қилиш имкониятини 2024 йил охиригача эмас, чекланмаган доимий асосга айлантириш керак. Давлат таксичиларни эмас, ўзаро рақобатлашувчи операторларни солиққа тортиш орқали йўловчи ташиш бозорини тартибга солиш йўлидан заррача оғишмаслиги зарур.
Telegram
Soliq xizmati xabarlari - Rasmiy kanal
#ozini_ozi_band_qilish #agregator
Mingdan ortiq oʻzini oʻzi band qilgan xotin-qizlar onlayn-taksi agregatorlari xizmatlari orqali haydovchilik qilmoqda
Oʻzini oʻzi band qilish aholini tadbirkorlik faoliyatiga keng jalb etish va qonuniy mehnat qilish uchun…
Mingdan ortiq oʻzini oʻzi band qilgan xotin-qizlar onlayn-taksi agregatorlari xizmatlari orqali haydovchilik qilmoqda
Oʻzini oʻzi band qilish aholini tadbirkorlik faoliyatiga keng jalb etish va qonuniy mehnat qilish uchun…
Россия аҳолисининг қисқариши янада тезлашган
2024 йилнинг январь ойида 103 408 туғилиш қайд этилган. Бу ўтган йилнинг шу даврига нисбатан 0,8%га кам.
Ўлим сони эса кескин ортган. 2024 йил январида 181 677 ўлим қайд этилган (+7,9%).
Шундай қилиб, биргина январь ойида Россия аҳолиси 78 269 нафарга қисқарган. Солиштириш учун 2023 йил январда қисқариш 64 219 нафарни ташкил этган эди. Яъни аҳолининг қисқариши янада тезлашган.
Шунингдек, Росстат 2023 йилда аҳоли қисқариши статистикасини қайта кўриб чиққан ва жами қисқариш 500,3 минг дея корректировка киритган (аввалгиси 495,2 минг эди).
Никоҳлар сонининг кескин қисқараетгани, ажралишларнинг ортаётгани, босқинчилик урушида россияликларнинг чиқим материалидек фойдаланилаётгани яқин ва ўрта истиқболда вазият ўзгармаслигига ишора беради.
Гарчи ўта даҳшатли кўринсада, мазкур статистика очиқланишдан олдин бежалган бўлиши эҳтимоли юқори. Чунки урушда парчаланиб йўқ бўлган ва қирилаётган россияликларнинг рақамлари статистикага жуда кеч қўшилади ёки умуман махфийлаштирилган.
2024 йилнинг январь ойида 103 408 туғилиш қайд этилган. Бу ўтган йилнинг шу даврига нисбатан 0,8%га кам.
Ўлим сони эса кескин ортган. 2024 йил январида 181 677 ўлим қайд этилган (+7,9%).
Шундай қилиб, биргина январь ойида Россия аҳолиси 78 269 нафарга қисқарган. Солиштириш учун 2023 йил январда қисқариш 64 219 нафарни ташкил этган эди. Яъни аҳолининг қисқариши янада тезлашган.
Шунингдек, Росстат 2023 йилда аҳоли қисқариши статистикасини қайта кўриб чиққан ва жами қисқариш 500,3 минг дея корректировка киритган (аввалгиси 495,2 минг эди).
Никоҳлар сонининг кескин қисқараетгани, ажралишларнинг ортаётгани, босқинчилик урушида россияликларнинг чиқим материалидек фойдаланилаётгани яқин ва ўрта истиқболда вазият ўзгармаслигига ишора беради.
Гарчи ўта даҳшатли кўринсада, мазкур статистика очиқланишдан олдин бежалган бўлиши эҳтимоли юқори. Чунки урушда парчаланиб йўқ бўлган ва қирилаётган россияликларнинг рақамлари статистикага жуда кеч қўшилади ёки умуман махфийлаштирилган.
156 млрд.сўмлик Қўқон аэропорти неча йилда ўзини оқлайди?
Дам олиш кунлари Қўқонда аэропорт фойдаланишга топширилди. Қурилиш-таъмирлаш ишлари учун 156 млрд.сўм сарфлангани қайд этилган (40 млрд.сўм терминал учун, 107 млрд.сўм учиш-қўниш йўлакчаси учун).
Қўқон Аэропортига ҳозирча фақат Тошкентдан Silk Avia (Ҳавошканинг шўъбаси) рейси қўйилиши режалаштирилган.
Воқелик жиҳатидан, албатта, Қўқон аэропортининг очилиши қувончли ҳодиса. Айниқса Наврўз кунларида.
Айни пайтда Қўқон аэропортининг ишга туширилиши чиройли пиар суратлар, баландпарвоз шиорлар ва "байрамга совға" қабилида кўрилмаслиги керак.
Ҳар бир лойиҳа ўзининг иқтисодий мазмунига эга бўлсагина, фаолияти изчил ва узоқ давом этади (бўлмасам, йил ўтмай яна ёпилади). Шу ўринда Қўқон аэропортининг техник иқтисодий асослари мундарижаси қандай эканлиги жуда қизиқ. Хусусан, 156 млрд.сўмлик ўзлаштирилган капитал қанча муддатда қайтади. Зарарсизлик нуқтасига чиқиш учун Қўқон аэропорти кунига нечта рейсга ва қанча йўловчига хизмат қилиниши керак?
Дарвоқе, бундан 2 йил аввал айтилган "Фарғона водийсига ягона аэропорт қуриш" режалари нима бўлди? Ахир ўшанда "ҳар учала вилоят аэропортлари шаҳар ичида жойлашган бўлиб, фақат бир томондан қўниш мумкин, соатига олтита самолётнинг ўтказиш имконияти чекланганлиги" айтилмаганмиди?
Ўзи аэропортлар бўйича ҳар 3 ойда ўзгарадиган охирги стратегиямиз қанақа? Эртага яна ўзгариб қолмайдими?
Ва умуман, қачондан бошлаб, водийликлар хорижга Ўш ва Хўжанддан эмас, Наманан, Андижон, Фарғона ва қўлинг ўргулсин янги аэропорти бор Қўқондан учишни бошлашади? Ва қачондан бошлаб водий аэропортлари тожик ва қирғиз қардошларимизнинг аэропортларига рақобатбардош даражага чиқади?
Дам олиш кунлари Қўқонда аэропорт фойдаланишга топширилди. Қурилиш-таъмирлаш ишлари учун 156 млрд.сўм сарфлангани қайд этилган (40 млрд.сўм терминал учун, 107 млрд.сўм учиш-қўниш йўлакчаси учун).
Қўқон Аэропортига ҳозирча фақат Тошкентдан Silk Avia (Ҳавошканинг шўъбаси) рейси қўйилиши режалаштирилган.
Воқелик жиҳатидан, албатта, Қўқон аэропортининг очилиши қувончли ҳодиса. Айниқса Наврўз кунларида.
Айни пайтда Қўқон аэропортининг ишга туширилиши чиройли пиар суратлар, баландпарвоз шиорлар ва "байрамга совға" қабилида кўрилмаслиги керак.
Ҳар бир лойиҳа ўзининг иқтисодий мазмунига эга бўлсагина, фаолияти изчил ва узоқ давом этади (бўлмасам, йил ўтмай яна ёпилади). Шу ўринда Қўқон аэропортининг техник иқтисодий асослари мундарижаси қандай эканлиги жуда қизиқ. Хусусан, 156 млрд.сўмлик ўзлаштирилган капитал қанча муддатда қайтади. Зарарсизлик нуқтасига чиқиш учун Қўқон аэропорти кунига нечта рейсга ва қанча йўловчига хизмат қилиниши керак?
Дарвоқе, бундан 2 йил аввал айтилган "Фарғона водийсига ягона аэропорт қуриш" режалари нима бўлди? Ахир ўшанда "ҳар учала вилоят аэропортлари шаҳар ичида жойлашган бўлиб, фақат бир томондан қўниш мумкин, соатига олтита самолётнинг ўтказиш имконияти чекланганлиги" айтилмаганмиди?
Ўзи аэропортлар бўйича ҳар 3 ойда ўзгарадиган охирги стратегиямиз қанақа? Эртага яна ўзгариб қолмайдими?
Ва умуман, қачондан бошлаб, водийликлар хорижга Ўш ва Хўжанддан эмас, Наманан, Андижон, Фарғона ва қўлинг ўргулсин янги аэропорти бор Қўқондан учишни бошлашади? Ва қачондан бошлаб водий аэропортлари тожик ва қирғиз қардошларимизнинг аэропортларига рақобатбардош даражага чиқади?
Индинга, 27 мартдан бошлаб иситиш ва иссиқлик тарифлари оширилади
Тошкент шаҳар ҳокимлиги эртага 26 март кунидан 2023-2024 йилги иситиш даври якунланишини эълон қилди.
Мазкур ахборот нафақат иситиш мавсуми якунланаётганини, балки янги оширилган тарифлар кучга кираётганини ҳам англатади.
Демак, Тошкент шаҳар кенгашининг 2024 йил 13 февралдаги қарори ва “Veolia Energy Tashkent” МЧЖ хабарномаси талабларига кўра, янги тарифлар 2023-2024 йил иситиш мавсуми расмий якунланган кундан бир кун ўтиб кучга киради. Бу 27 мартга тўғри келмоқда.
Индиндан бошлаб,
1 кв.м. иситиладиган майдон учун 163 сўм, счетчик бўйича 1 м куб иссиқ сув учун 6 028 сўм ҳақ тўлаш керак бўлади.
Қарздорлигингиз бўлса, бугун ва эртага эски тарифларда тўлаб қўйиш фойдадан ҳоли бўлмайди.
Тошкент шаҳар ҳокимлиги эртага 26 март кунидан 2023-2024 йилги иситиш даври якунланишини эълон қилди.
Мазкур ахборот нафақат иситиш мавсуми якунланаётганини, балки янги оширилган тарифлар кучга кираётганини ҳам англатади.
Демак, Тошкент шаҳар кенгашининг 2024 йил 13 февралдаги қарори ва “Veolia Energy Tashkent” МЧЖ хабарномаси талабларига кўра, янги тарифлар 2023-2024 йил иситиш мавсуми расмий якунланган кундан бир кун ўтиб кучга киради. Бу 27 мартга тўғри келмоқда.
Индиндан бошлаб,
1 кв.м. иситиладиган майдон учун 163 сўм, счетчик бўйича 1 м куб иссиқ сув учун 6 028 сўм ҳақ тўлаш керак бўлади.
Қарздорлигингиз бўлса, бугун ва эртага эски тарифларда тўлаб қўйиш фойдадан ҳоли бўлмайди.
Қирғизистоннинг халқаро захиралари рекорд даражада ўсмоқда
Қўшни қардошларнинг олтин-валюта захиралари 3,3 млрд.доллардан ошган. Бу Қирғизистон тарихидаги максимум ҳисобланади. Захираларнинг йилик ўсиши 23,4%ни ёки 778,3 млн.долларни ташкил этган.
Қирғизистон тўлов баланси охирги ойларда қандай ўзгараётгани маълумотлари ҳали очиқлангани йўқ. Лекин пул ўтказмалари динамикаси яхшиланишда давом этаётгани захираларга ижобий таъсир ўтказаётган бўлиши мумкин.
Ўзи умуман, Марказий банкимиз маълумотларни очиқлашда ҳеч қурса Қирғизистон Миллий банкидан ўрнак олса ёмон бўлмасди (маълумотлар чуқурлиги ва очиқлиги борасида Қозоғистон Миллий банки ҳам намуна бўлади).
Ёпиқлик ва биқиқлик борасида минтақада биз билан фақат Тожикистон ва Туркманистон регуляторларигина баҳслаша олади.
Қўшни қардошларнинг олтин-валюта захиралари 3,3 млрд.доллардан ошган. Бу Қирғизистон тарихидаги максимум ҳисобланади. Захираларнинг йилик ўсиши 23,4%ни ёки 778,3 млн.долларни ташкил этган.
Қирғизистон тўлов баланси охирги ойларда қандай ўзгараётгани маълумотлари ҳали очиқлангани йўқ. Лекин пул ўтказмалари динамикаси яхшиланишда давом этаётгани захираларга ижобий таъсир ўтказаётган бўлиши мумкин.
Ўзи умуман, Марказий банкимиз маълумотларни очиқлашда ҳеч қурса Қирғизистон Миллий банкидан ўрнак олса ёмон бўлмасди (маълумотлар чуқурлиги ва очиқлиги борасида Қозоғистон Миллий банки ҳам намуна бўлади).
Ёпиқлик ва биқиқлик борасида минтақада биз билан фақат Тожикистон ва Туркманистон регуляторларигина баҳслаша олади.
BYD Uzbekistan фалсафаси қандай?
Ўзини BYD вакили ўлароқ позициялаган Иван Цао бу саволга жавоб бермаган, албатта. Унинг учун келинг, биз уриниб кўрамиз.
Очиқ мулоқотми ё реклама ҳуқуқидаги материалми, аниқ бўлмаган интервьюда жаноб Иван бирон марта BYD Uzbekistan Factory заводи номини умуман тилга олмаган. Ваҳоланки, 60% улуши Ўзавтосаноат ва 40% улуши BYD Europe B. V. назоратида бўлган завод ва унга аффилланган чайқовчи компания манфаатлари учун тез орада "маҳаллий иқлим ва йўл шароитларига мослаштирилмагани ҳамда расмий кафолатга эга бўлмагани учун тартибсиз импортни чеклаш” кўзда тутилмоқда.
Жаноб Иваннинг BYD Uzbekistan Factory'га алоқаси бўлмаса керакда, деб ўйласангиз хато қиласиз. Бир йил аввал ўтказилган презентацияда Иван Цао BYD Central Asia МЧЖ бош директори ўринбосари ва BYD Uzbekistan Factory МЧЖ бошқарув аъзоси ўлароқ намоён бўлган.
BYD Uzbekistan Factory МЧЖ билан ўзаро аффилланган 5,4 млрд.сўм устав капиталига эга BYD Central Asia МЧЖ айнан BYD электробиллари ва гибридларининг импортини бир қўлли қилиб олинишидан манфаатдор бўлмаслигини сиз тасаввур қила оласизми?
Бекорга жаноб Иван интервьюда "расмий сотувлар учун моделлар сонини 10 тагача оширамиз" деяётгани йўқ, худди ишлаб чиқаришдан чайқовчиликкача бўлган жараённи монополия қилиб олган Uzauto Motors бизнес модели шундоқ копия қилиб олинмайди, деб ўйлайсизми? Ишга тушириш пиар маросими январда ўтказилган ва амалда учинчи чоракда иш бошлайдиган заводда 3та модел ишлаб чиқарилади (йиғилади, дейиш тўғрироқ бўлади). Демак, 7 та русумдаги электромобиллар ва гибридлар импорт қилинади. Эҳтимолки, 3 ойдан кейин бегоналар бир қўлли қилинган импорт каналларига киритилмайди. Ва ўз ўзидан, айтайлик, Хитойда 10 минг долларлик электромобилни 20 минг долларгача, 15 минг долларлик гибридни 30 минггача пуллаш ва ўзбекистонликларнинг чўнтагини танловсиз қоқиштириш имкони очилади.
Яъни устиданам, остиданам, бўйиданам, эниданам монополия бўлади. Мана шу туғилаётган янги очофат монополистнинг фалсафаси бўлади. Бизнингча.
Ўзини BYD вакили ўлароқ позициялаган Иван Цао бу саволга жавоб бермаган, албатта. Унинг учун келинг, биз уриниб кўрамиз.
Очиқ мулоқотми ё реклама ҳуқуқидаги материалми, аниқ бўлмаган интервьюда жаноб Иван бирон марта BYD Uzbekistan Factory заводи номини умуман тилга олмаган. Ваҳоланки, 60% улуши Ўзавтосаноат ва 40% улуши BYD Europe B. V. назоратида бўлган завод ва унга аффилланган чайқовчи компания манфаатлари учун тез орада "маҳаллий иқлим ва йўл шароитларига мослаштирилмагани ҳамда расмий кафолатга эга бўлмагани учун тартибсиз импортни чеклаш” кўзда тутилмоқда.
Жаноб Иваннинг BYD Uzbekistan Factory'га алоқаси бўлмаса керакда, деб ўйласангиз хато қиласиз. Бир йил аввал ўтказилган презентацияда Иван Цао BYD Central Asia МЧЖ бош директори ўринбосари ва BYD Uzbekistan Factory МЧЖ бошқарув аъзоси ўлароқ намоён бўлган.
BYD Uzbekistan Factory МЧЖ билан ўзаро аффилланган 5,4 млрд.сўм устав капиталига эга BYD Central Asia МЧЖ айнан BYD электробиллари ва гибридларининг импортини бир қўлли қилиб олинишидан манфаатдор бўлмаслигини сиз тасаввур қила оласизми?
Бекорга жаноб Иван интервьюда "расмий сотувлар учун моделлар сонини 10 тагача оширамиз" деяётгани йўқ, худди ишлаб чиқаришдан чайқовчиликкача бўлган жараённи монополия қилиб олган Uzauto Motors бизнес модели шундоқ копия қилиб олинмайди, деб ўйлайсизми? Ишга тушириш пиар маросими январда ўтказилган ва амалда учинчи чоракда иш бошлайдиган заводда 3та модел ишлаб чиқарилади (йиғилади, дейиш тўғрироқ бўлади). Демак, 7 та русумдаги электромобиллар ва гибридлар импорт қилинади. Эҳтимолки, 3 ойдан кейин бегоналар бир қўлли қилинган импорт каналларига киритилмайди. Ва ўз ўзидан, айтайлик, Хитойда 10 минг долларлик электромобилни 20 минг долларгача, 15 минг долларлик гибридни 30 минггача пуллаш ва ўзбекистонликларнинг чўнтагини танловсиз қоқиштириш имкони очилади.
Яъни устиданам, остиданам, бўйиданам, эниданам монополия бўлади. Мана шу туғилаётган янги очофат монополистнинг фалсафаси бўлади. Бизнингча.
Ҳар йили қарийб 100 млрд доллар фойда келтиради: АҚШ бензинли автомобиллар учун эмиссия стандартларини кучайтиради
АҚШ Атроф-муҳитни муҳофаза қилиш агентлиги автомобил саноатида турли хил ифлослантирувчи моддалар учун янги эмиссия стандартларини тасдиқлади. Бу электр ва гибрид автомобиллар сонини кўпайтириш учун ишлаб чиқилган мамлакат тарихидаги энг муҳим иқлим қоидаларидан бири экани айтилмоқда.
Янги нормалар 7 миллиард тоннадан ортиқ карбонат ангидрид чиқиндилари чиқишининг олдини олиши ва иқтисодиётга ҳар йили қарийб 100 миллиард доллар фойда келтириши кутилмоқда. Бундан ташқари, ҳаво сифатини яхшилаш орқали соғлиқни сақлаш тизимига 13 миллиард доллар фойда ва ҳайдовчилар учун ёқилғи ва техник хизмат кўрсатиш харажатларини камайтириш орқали 62 миллиард доллар фойда олинар экан.
АҚШда машиналар асосий ҳавони ифлослантирувчи ҳисобланади. Электр машиналарга ўтиш эса «катта ўзгаришлар»ни талаб қилади.
АҚШ Атроф-муҳитни муҳофаза қилиш агентлиги автомобил саноатида турли хил ифлослантирувчи моддалар учун янги эмиссия стандартларини тасдиқлади. Бу электр ва гибрид автомобиллар сонини кўпайтириш учун ишлаб чиқилган мамлакат тарихидаги энг муҳим иқлим қоидаларидан бири экани айтилмоқда.
Янги нормалар 7 миллиард тоннадан ортиқ карбонат ангидрид чиқиндилари чиқишининг олдини олиши ва иқтисодиётга ҳар йили қарийб 100 миллиард доллар фойда келтириши кутилмоқда. Бундан ташқари, ҳаво сифатини яхшилаш орқали соғлиқни сақлаш тизимига 13 миллиард доллар фойда ва ҳайдовчилар учун ёқилғи ва техник хизмат кўрсатиш харажатларини камайтириш орқали 62 миллиард доллар фойда олинар экан.
АҚШда машиналар асосий ҳавони ифлослантирувчи ҳисобланади. Электр машиналарга ўтиш эса «катта ўзгаришлар»ни талаб қилади.
Ёмон аҳволимиз яхши бўлиб қолгани йўқ
Heritage Foundation'нинг 2024 йил учун тузилган "Иқтисодий эркинлик" рейтингида Ўзбекистон яна 0,6 балл йўқотиб, 55,9 балл билан 103-ўринни эгаллаган. Таснифга кўра, Ўзбекистон яна асосан Ноэркин давлатлар қаторида қолган. Янги ва эски тарихимизда энг юқори балл 2021 йилда (58,3) қайд этилган эди ва ўшанда ўрта меъёрдаги эркин мамлакатлар қаторига жудаям яқинлашган эдик.
Бу йилги рейтинг динамикасини шакллантирган асосий ўзгаришларни Фискал саломатлик (-13,2 балл) ва Давлат харажатлари (-4,5 балл) омиллари белгилаган. Эътиборлиси, ушбу индикаторлардаги аҳволимиз тўртинчи йил кетма-кет ёмонлашмоқда.
Фискал саломатлик ва Давлат харажатлари масаласида аҳвол тубга қараб кетаётганлигини тўрт йилдан бери тасдиқланган бюджет дефицити кўрсаткичларига намойишкорона амал қилинмаётганлиги, харажатларнинг ўсишини тиювчи институтларнинг формал фасадга айлангани, давлат харажатлари самарасиз лойиҳалар ва тўхтамаётган зарарли тажрибалар туфайли ошаётганлиги, буларнинг ҳаммаси кенг аҳоли қатламлари турмуш тарзида ва чўнтагида акс этаётгани, ижтимоий тенгсизлик ортаётганида кўриш мумкин.
Солиқ юки, Инвестициялар эркинлиги ва Молиявий эркинлик индикаторларида ўзгариш бўлмаган.
Мулкчилик ҳуқуқи (+2,0) ва Суд фаолияти самарадорлиги (+2,3) омилларидаги ўсиш учун қувонишга шошилмаслик керак. Биринчидан, ўсишга қарамай, жуда паст кўрсаткичларда қолмоқдамиз, иккинчидан, 2021 йилга солиштирганда орқага кетиш ҳали бери тикланиши қийин.
Дунёдаги иқтисодий эркин давлатлар учлиги ўзгармай қолган: Сингапур, Швейцария ва Ирландия.
Россия таъсиридан росмана озод бўла олган ва эркин тараққиёт йўлини тутган, эркин сайловларда доимий алмашинадиган ва фуқароларга ҳисобдор ҳукуматга эга Эстония (7- ўрин), Литва (15-ўрин) ва Латвия (20-ўрин) ҳайратланарли натижаларни барқарор ушлашда давом этишмоқда.
Марказий осиёдаги қардошлардан энг яхши натижа Қозоғистонга тегишли. 66-ўрин.
Ўзини ҳурмат қилган нормал давлат биронта андоза олмаслиги керак бўлган Россия 131-ўринни, унинг ягона иттифоқчиси Беларусь эса 153-ўринда қайд этилган.
Heritage Foundation'нинг 2024 йил учун тузилган "Иқтисодий эркинлик" рейтингида Ўзбекистон яна 0,6 балл йўқотиб, 55,9 балл билан 103-ўринни эгаллаган. Таснифга кўра, Ўзбекистон яна асосан Ноэркин давлатлар қаторида қолган. Янги ва эски тарихимизда энг юқори балл 2021 йилда (58,3) қайд этилган эди ва ўшанда ўрта меъёрдаги эркин мамлакатлар қаторига жудаям яқинлашган эдик.
Бу йилги рейтинг динамикасини шакллантирган асосий ўзгаришларни Фискал саломатлик (-13,2 балл) ва Давлат харажатлари (-4,5 балл) омиллари белгилаган. Эътиборлиси, ушбу индикаторлардаги аҳволимиз тўртинчи йил кетма-кет ёмонлашмоқда.
Фискал саломатлик ва Давлат харажатлари масаласида аҳвол тубга қараб кетаётганлигини тўрт йилдан бери тасдиқланган бюджет дефицити кўрсаткичларига намойишкорона амал қилинмаётганлиги, харажатларнинг ўсишини тиювчи институтларнинг формал фасадга айлангани, давлат харажатлари самарасиз лойиҳалар ва тўхтамаётган зарарли тажрибалар туфайли ошаётганлиги, буларнинг ҳаммаси кенг аҳоли қатламлари турмуш тарзида ва чўнтагида акс этаётгани, ижтимоий тенгсизлик ортаётганида кўриш мумкин.
Солиқ юки, Инвестициялар эркинлиги ва Молиявий эркинлик индикаторларида ўзгариш бўлмаган.
Мулкчилик ҳуқуқи (+2,0) ва Суд фаолияти самарадорлиги (+2,3) омилларидаги ўсиш учун қувонишга шошилмаслик керак. Биринчидан, ўсишга қарамай, жуда паст кўрсаткичларда қолмоқдамиз, иккинчидан, 2021 йилга солиштирганда орқага кетиш ҳали бери тикланиши қийин.
Дунёдаги иқтисодий эркин давлатлар учлиги ўзгармай қолган: Сингапур, Швейцария ва Ирландия.
Россия таъсиридан росмана озод бўла олган ва эркин тараққиёт йўлини тутган, эркин сайловларда доимий алмашинадиган ва фуқароларга ҳисобдор ҳукуматга эга Эстония (7- ўрин), Литва (15-ўрин) ва Латвия (20-ўрин) ҳайратланарли натижаларни барқарор ушлашда давом этишмоқда.
Марказий осиёдаги қардошлардан энг яхши натижа Қозоғистонга тегишли. 66-ўрин.
Ўзини ҳурмат қилган нормал давлат биронта андоза олмаслиги керак бўлган Россия 131-ўринни, унинг ягона иттифоқчиси Беларусь эса 153-ўринда қайд этилган.
Ўзбекнефтегазнинг молиявий аҳволи эълон қилинганидан кўра оғирроқ
2023 йилда «Ўзбекнефтгаз»нинг соф фойдаси икки баробардан кўпроққа камайгани ҳақидаги Kapital Depozit манбаларига таяниб тарқатилган маълумот бу айсбергнинг учи холос.
Қайд этиш лозимки, Ўзбекнефтегаз Молиявий ҳисоботнинг халқаро стандартларига ўтиш бўйича ҳужжат талабларини ўзича талқин қилган ҳолда, бухгалтерия ҳисобининг миллий стандартлари бўйича молиявий ҳисоботларини 2020 йилдан буён эълон қилмай келади. Регуляторлар эса бунга кўз юмган ва юммоқда, чунки очиқланмаган ҳар бир маълумот йўл қўйилаётган хатоларни яшириш, ёпиб туриш ва анча муддат хаспўшлаш имконини беради.
Kapital Depozit эълон қилган маълумотлар, катта эҳтимол, ўша очиқланмай келаётган миллий стандартлар бўйича ҳисоботдан олинган.
Мазкур маълумотда энг эътиборли динамика соф фойданинг каррасига камайгани эмас, жами капиталнинг 2,9%га, 48 трлн.сўмгача камайганидир. Бу дегани, 2023 йил давомида Ўзбекнефтегазнинг жами капитали 1,4 трлн.сўмга қисқарган. Тақсимланмаган фойданинг 522,7 млрд.сўмга (8,4%) қисқаргани ва 611,6 млрд.сўмлик соф фойдани ҳисобга олган тақдирда ҳам капиталнинг камайиши, бу яна қайсидир активларни текинга бериб юборилгани ёки воз кечилганига ишора беради.
Нима бўлгандаям, бу ҳақда аниқлик олиш учун 2023 йил якунлари бўйича халқаро стандартлар асосидаги ҳисоботни кутишга тўғри келади.
Ҳозирча ихтиёримизда 2023 йил 1-ярим йиллигига оид халқаро стандартлар ҳисоботи бор холос.
Ernst & Young аудиторлик компаниясининг бир нечта муҳим ташвишли изоҳлари билан тасдиқланган ҳисоботга кўра, соф фойда қарийб 5 каррага қисқарган. Лекин асосий муаммо бу эмас.
Асосий муаммо 2023 йилнинг биринчи ярмида молиявий ва номолиявий ковенантларнинг бузилиши оқибатида Ўзбекнефтегаз билан дефолт ва кросс-дефолт юз берганидир. Шу кунгача компания ушбу ҳолатга бирон марта изоҳ бермаган.
Молиявий натижанинг кескин ёмонлашишини операцион харажатларнинг ошиши билан бир қаторда, курс фарқидан 927 млрд.сўмлик зарар, шунингдек молиявий харажатларни деярли 2 баробарга ошиб, 1 997 млрд.сўмга етгани билан изоҳлаш мумкин. Молиявий харажатларнинг кескин ошиши қарз ва мажбуриялар бўйича фоиз харажатларининг кўпайгани билан боғлиқ.
Шунингдек, Ўзбекнефтегазнинг ликвидлик позицияси кескин оғирлашган. 2023 йил бошига 2 487 млрд.сўмлик пул маблағларига эга бўлган компания ярим йиллик якуни бўйича 346 млрд.сўмлик пул маблағлари билан қолган. Камайиш асосан банклардаги валютадаги ҳисобварақларнинг қолдиғи ҳисобига рўй берган.
Катта эҳтимол, Ўзбекнефтегаз Uzbekistan GTL заводиниинг Ҳавони ажратиш, Водород ва Синтетик газ ишлаб чиқариш ускуналарини Air Products компаниясига 1 млрд.долларга "сотилишидан" тушган маблағларни кредит ва қарзларни сўндиришга йўналтирган. Бу ҳақда яна тўхталамиз.
2023 йилнинг 3- чорагида Ўзбекнефтегаз ўзбек банкларидан яна 1,4 трлн.сўмлик қарз кўтарган. Бу ҳам ликвидликдаги узилишларни қоплаш билан боғлиқ бўлгани табиий. 2023 йилда S&P Global Ratings ҳам Ўзбекнефтгаз ликвидлиги кейинги бир неча йил ичида босим остида қолишини тахмин қилганди. S&P шунингдек, Ковенантларни бузиш ёки ликвидлик эҳтиёжлари каби муаммоларни тан олмаслик ҳукуматга кеч ҳисобот бериш туфайли компанияга ўз вақтида ва етарли даражада ёрдам кўрсатишнинг кечикишига олиб келиши мумкинлиги ҳақида огоҳлантирганди.
2023 йилда «Ўзбекнефтгаз»нинг соф фойдаси икки баробардан кўпроққа камайгани ҳақидаги Kapital Depozit манбаларига таяниб тарқатилган маълумот бу айсбергнинг учи холос.
Қайд этиш лозимки, Ўзбекнефтегаз Молиявий ҳисоботнинг халқаро стандартларига ўтиш бўйича ҳужжат талабларини ўзича талқин қилган ҳолда, бухгалтерия ҳисобининг миллий стандартлари бўйича молиявий ҳисоботларини 2020 йилдан буён эълон қилмай келади. Регуляторлар эса бунга кўз юмган ва юммоқда, чунки очиқланмаган ҳар бир маълумот йўл қўйилаётган хатоларни яшириш, ёпиб туриш ва анча муддат хаспўшлаш имконини беради.
Kapital Depozit эълон қилган маълумотлар, катта эҳтимол, ўша очиқланмай келаётган миллий стандартлар бўйича ҳисоботдан олинган.
Мазкур маълумотда энг эътиборли динамика соф фойданинг каррасига камайгани эмас, жами капиталнинг 2,9%га, 48 трлн.сўмгача камайганидир. Бу дегани, 2023 йил давомида Ўзбекнефтегазнинг жами капитали 1,4 трлн.сўмга қисқарган. Тақсимланмаган фойданинг 522,7 млрд.сўмга (8,4%) қисқаргани ва 611,6 млрд.сўмлик соф фойдани ҳисобга олган тақдирда ҳам капиталнинг камайиши, бу яна қайсидир активларни текинга бериб юборилгани ёки воз кечилганига ишора беради.
Нима бўлгандаям, бу ҳақда аниқлик олиш учун 2023 йил якунлари бўйича халқаро стандартлар асосидаги ҳисоботни кутишга тўғри келади.
Ҳозирча ихтиёримизда 2023 йил 1-ярим йиллигига оид халқаро стандартлар ҳисоботи бор холос.
Ernst & Young аудиторлик компаниясининг бир нечта муҳим ташвишли изоҳлари билан тасдиқланган ҳисоботга кўра, соф фойда қарийб 5 каррага қисқарган. Лекин асосий муаммо бу эмас.
Асосий муаммо 2023 йилнинг биринчи ярмида молиявий ва номолиявий ковенантларнинг бузилиши оқибатида Ўзбекнефтегаз билан дефолт ва кросс-дефолт юз берганидир. Шу кунгача компания ушбу ҳолатга бирон марта изоҳ бермаган.
Молиявий натижанинг кескин ёмонлашишини операцион харажатларнинг ошиши билан бир қаторда, курс фарқидан 927 млрд.сўмлик зарар, шунингдек молиявий харажатларни деярли 2 баробарга ошиб, 1 997 млрд.сўмга етгани билан изоҳлаш мумкин. Молиявий харажатларнинг кескин ошиши қарз ва мажбуриялар бўйича фоиз харажатларининг кўпайгани билан боғлиқ.
Шунингдек, Ўзбекнефтегазнинг ликвидлик позицияси кескин оғирлашган. 2023 йил бошига 2 487 млрд.сўмлик пул маблағларига эга бўлган компания ярим йиллик якуни бўйича 346 млрд.сўмлик пул маблағлари билан қолган. Камайиш асосан банклардаги валютадаги ҳисобварақларнинг қолдиғи ҳисобига рўй берган.
Катта эҳтимол, Ўзбекнефтегаз Uzbekistan GTL заводиниинг Ҳавони ажратиш, Водород ва Синтетик газ ишлаб чиқариш ускуналарини Air Products компаниясига 1 млрд.долларга "сотилишидан" тушган маблағларни кредит ва қарзларни сўндиришга йўналтирган. Бу ҳақда яна тўхталамиз.
2023 йилнинг 3- чорагида Ўзбекнефтегаз ўзбек банкларидан яна 1,4 трлн.сўмлик қарз кўтарган. Бу ҳам ликвидликдаги узилишларни қоплаш билан боғлиқ бўлгани табиий. 2023 йилда S&P Global Ratings ҳам Ўзбекнефтгаз ликвидлиги кейинги бир неча йил ичида босим остида қолишини тахмин қилганди. S&P шунингдек, Ковенантларни бузиш ёки ликвидлик эҳтиёжлари каби муаммоларни тан олмаслик ҳукуматга кеч ҳисобот бериш туфайли компанияга ўз вақтида ва етарли даражада ёрдам кўрсатишнинг кечикишига олиб келиши мумкинлиги ҳақида огоҳлантирганди.
GTL заводнинг "юраги" сотилганмиди, "ижарага" топширилганмиди ё "инвестор"га берилганмиди?
Тарқатилган расмий ахборотга ишонилса, Air Products компанияси ва «Ўзбекнефтгаз» АЖ ўртасида битим асосида Uzbekistan GTL заводига Air Products компанияси томонидан 1 миллиард долларлик инвестиция киритилган.
Ўша вақтдаёқ бу инвестиция дейилган, лекин инвестицияга ўхшамаган ғалати битимга нисбатан саволлар пайдо бўлган.
Мазкур саволларга Ernst & Young ҳисоботи бироз ойдинлик киритади.
Биринчидан, бу ҳеч қандай инвестиция эмас, барча белгиларига кўра қарз битими. Ўзбекнефтегазнинг ўзи уни молиявий мажбурият деб тан олган.
Иккинчидан, мазкур битимга боғлиқ равишда Air Products билан яна бир Пулли хизматлар келишуви тузилган (Молотов-Риббентроп яширин пакти эсга тушади). Унга кўра, Ўзбекнефтегаз 15 йил давомида ҳар йили 145 млн.доллардан, жами 2 175 млн.доллар тўлаб бериши керак бўлган. Битимнинг асл мазмунини белгилайдиган бу иккинчи келишув ҳақида шу пайтгача бирон бир очиқ маълумот берилмаган.
Давоми бор
Тарқатилган расмий ахборотга ишонилса, Air Products компанияси ва «Ўзбекнефтгаз» АЖ ўртасида битим асосида Uzbekistan GTL заводига Air Products компанияси томонидан 1 миллиард долларлик инвестиция киритилган.
Ўша вақтдаёқ бу инвестиция дейилган, лекин инвестицияга ўхшамаган ғалати битимга нисбатан саволлар пайдо бўлган.
Мазкур саволларга Ernst & Young ҳисоботи бироз ойдинлик киритади.
Биринчидан, бу ҳеч қандай инвестиция эмас, барча белгиларига кўра қарз битими. Ўзбекнефтегазнинг ўзи уни молиявий мажбурият деб тан олган.
Иккинчидан, мазкур битимга боғлиқ равишда Air Products билан яна бир Пулли хизматлар келишуви тузилган (Молотов-Риббентроп яширин пакти эсга тушади). Унга кўра, Ўзбекнефтегаз 15 йил давомида ҳар йили 145 млн.доллардан, жами 2 175 млн.доллар тўлаб бериши керак бўлган. Битимнинг асл мазмунини белгилайдиган бу иккинчи келишув ҳақида шу пайтгача бирон бир очиқ маълумот берилмаган.
Давоми бор
Давоми
Учинчидан, "инвестиция" деб эълон қилинган, аслида ғалати қарз жалб қилиш схемасидан мақсад нима бўлган, деган саволга жавоб Пул оқими ҳисоботида кўринади. Қанақадир мазмунга эга Мақсад бўлган бўлса, бу қарз олиб, илгари олинган қарзларни қайтаришга ўхшайди. 2023 йил 1 январь ҳолатига Ўзбекнефтегазнинг 7,1 трлн.сўмлик сўндирилиши талаб этиладиган қисқа муддатли қарздорлиги мавжуд бўлганини кўришингиз мумкин. Ёздаги дефолт ва кросс-дефолт қайсидир мазкур мажбуриятларнинг қайтарилишидаги кечикиш ёки узилишга тақаладими, деган саволга ҳисоботда жавоб йўқ.
Тўртинчидан, Ўзбекнефтегазда муддати келаётган қарздорликларни сўндириш ёки қайта молиялаштириш учун GTL "юрагини" ўртага қўйишдан бошқа рационал восита бўлмаганми, деган савол туғилади. Ёки масаланинг тиғизлиги 1,8 млрд.долларлик Шўртан-2 лойиҳасини Ўзбекнефтегаз ихтиёридан тортиб олиб, бошқа бенефициарга топшириш билан боғлиқми? Ё Ўзбекнефтегаз кредиторларининг рухсатини олиш учун Шўртан-2 лойиҳаси учун олинган кредитларни зудтар ёпиш керак бўлганми?
Учинчидан, "инвестиция" деб эълон қилинган, аслида ғалати қарз жалб қилиш схемасидан мақсад нима бўлган, деган саволга жавоб Пул оқими ҳисоботида кўринади. Қанақадир мазмунга эга Мақсад бўлган бўлса, бу қарз олиб, илгари олинган қарзларни қайтаришга ўхшайди. 2023 йил 1 январь ҳолатига Ўзбекнефтегазнинг 7,1 трлн.сўмлик сўндирилиши талаб этиладиган қисқа муддатли қарздорлиги мавжуд бўлганини кўришингиз мумкин. Ёздаги дефолт ва кросс-дефолт қайсидир мазкур мажбуриятларнинг қайтарилишидаги кечикиш ёки узилишга тақаладими, деган саволга ҳисоботда жавоб йўқ.
Тўртинчидан, Ўзбекнефтегазда муддати келаётган қарздорликларни сўндириш ёки қайта молиялаштириш учун GTL "юрагини" ўртага қўйишдан бошқа рационал восита бўлмаганми, деган савол туғилади. Ёки масаланинг тиғизлиги 1,8 млрд.долларлик Шўртан-2 лойиҳасини Ўзбекнефтегаз ихтиёридан тортиб олиб, бошқа бенефициарга топшириш билан боғлиқми? Ё Ўзбекнефтегаз кредиторларининг рухсатини олиш учун Шўртан-2 лойиҳаси учун олинган кредитларни зудтар ёпиш керак бўлганми?
Грузия Европа Чемпионатида!
Футбол бўйича Грузия терма жамоаси 2004 йилги Европа чемпиони Грецияни плей-оффда, пенальтилар сериясида енгиб, Европа чемпионатига йўл олди.
Грузиялик қардошлар, баракалла!
Футбол бўйича Грузия терма жамоаси 2004 йилги Европа чемпиони Грецияни плей-оффда, пенальтилар сериясида енгиб, Европа чемпионатига йўл олди.
Грузиялик қардошлар, баракалла!
bakiroo
Грузия Европа Чемпионатида! Футбол бўйича Грузия терма жамоаси 2004 йилги Европа чемпиони Грецияни плей-оффда, пенальтилар сериясида енгиб, Европа чемпионатига йўл олди. Грузиялик қардошлар, баракалла!
Украина ҳам Евро-2024' иштирокчиси
Украина терма жамоаси Исландия устидан 2:1 ҳисобида иродали ғалабага эришиб, Европа чемпионати иштирокчисига айланди.
Украиналик қардошлар, баракалла!
Украина терма жамоаси Исландия устидан 2:1 ҳисобида иродали ғалабага эришиб, Европа чемпионати иштирокчисига айланди.
Украиналик қардошлар, баракалла!
Монополист ва олигархлар тамшаниб туришипти: Метан нархига чекловларнинг бекор қилиниши бензин нархига қандай таъсир кўрсатади?
Яна 4 кундан сўнг, ўтган йили 1 октябрда кучга кирган автомобилларга газ тўлдириш шохобчаларида метан газ нархи 3 250 сўмдан ошиб кетмаслиги бўйича белгиланган ҳукумат мораторийси муддати тугайди.
Нархга чекловларнинг тугаши метан газ учун акцизнинг ошиши вақтига ҳам тўғри келмоқда.
Бундан ташқари янги нархларга, заправкаларнинг куз-қиш мавсумида йўқотган даромад маржиналлигини қоплашга интилиш ҳам таъсир кўрсатади. Шу сабабли, айрим газ тўлдириш шохобчаларида 1 апрелдан метан газ нархи 3 800 сўм бўлиши ҳақидаги эълонлардан ҳайрон бўлмаслик керак.
Май ойига мўлжалланган тарифларнинг оширилиши кутилмалари метан заправкалардаги нархларга таъсир ўтказишда яна давом этади. Яъни, бу ошиш охиргиси бўлмаслиги аниқ.
2023 йил октябридан метан нархининг ўртача 2 800 сўмдан 3 250 сўмгача ошгани монополлашган бензин бозорида ҳам нархларнинг ошишига олиб келганди.
Бу сафар ҳам шундай жараён такрорланиши, ўзи қиммат бўлган бензиннинг янада қимматлашиши эҳтимоли йўқ эмас. Чунки бозорни эгаллаб олган монополист ва олигархлар ҳар қандай вазиятда ва ҳар қандай баҳона билан нархларни ошириб олишга уринишади.
Сиз нима деб ўйлайсиз, антимонополия органи бу сафар ҳам жим турадими ё вазиятга аралашишга уриниб кўрадими?
Яна 4 кундан сўнг, ўтган йили 1 октябрда кучга кирган автомобилларга газ тўлдириш шохобчаларида метан газ нархи 3 250 сўмдан ошиб кетмаслиги бўйича белгиланган ҳукумат мораторийси муддати тугайди.
Нархга чекловларнинг тугаши метан газ учун акцизнинг ошиши вақтига ҳам тўғри келмоқда.
Бундан ташқари янги нархларга, заправкаларнинг куз-қиш мавсумида йўқотган даромад маржиналлигини қоплашга интилиш ҳам таъсир кўрсатади. Шу сабабли, айрим газ тўлдириш шохобчаларида 1 апрелдан метан газ нархи 3 800 сўм бўлиши ҳақидаги эълонлардан ҳайрон бўлмаслик керак.
Май ойига мўлжалланган тарифларнинг оширилиши кутилмалари метан заправкалардаги нархларга таъсир ўтказишда яна давом этади. Яъни, бу ошиш охиргиси бўлмаслиги аниқ.
2023 йил октябридан метан нархининг ўртача 2 800 сўмдан 3 250 сўмгача ошгани монополлашган бензин бозорида ҳам нархларнинг ошишига олиб келганди.
Бу сафар ҳам шундай жараён такрорланиши, ўзи қиммат бўлган бензиннинг янада қимматлашиши эҳтимоли йўқ эмас. Чунки бозорни эгаллаб олган монополист ва олигархлар ҳар қандай вазиятда ва ҳар қандай баҳона билан нархларни ошириб олишга уринишади.
Сиз нима деб ўйлайсиз, антимонополия органи бу сафар ҳам жим турадими ё вазиятга аралашишга уриниб кўрадими?
Telegram
bakiroo
Заправкаларда метангаз нархи ошди, юқори октанли бензин нархи ҳам
Бугундан кучга кирган бизнес учун янги энерготарифлар доирасида газзаправкаларда метан нархи, айрим кичик истисноларни айтмаса, кубасига 3250 сўмдан сотилмоқда. Айни шу нарх келгуси 6 ой учун…
Бугундан кучга кирган бизнес учун янги энерготарифлар доирасида газзаправкаларда метан нархи, айрим кичик истисноларни айтмаса, кубасига 3250 сўмдан сотилмоқда. Айни шу нарх келгуси 6 ой учун…