Марказий банк 2021 йилда 6,7 миллиард долларлик соф интервенция амалга оширган
2021 йилда Марказий банкнинг ички валюта бозорига соф интервенциялари 6,7 млрд. долларни (71,6 трлн. сўм эквиваленти) ташкил этгани очиқланди. Солиштириш учун - 2020 йилдаги интервенциялар ҳажми 5,5 миллиард доллар (53,0 трлн.сўм) атрофида эди.
Ойлар қирқимида олинса, энг кўп интервенция ноябрда (9 трлн.сўм атрофида), энг ками эса март ойида юз бергани маълум бўлади (3 трлн.сўм атрофида).
Шунингдек, 2021 йил давомида олтин ишлаб чиқарувчиларга жами 63 трлн.сўмлик тўловлар амалга оширилгани маълум қилинди.
Ҳукуматнинг фискаль канал орқали ҳаддан зиёд фаоллиги (жами 26,5 трлн.сўм) регулятор олтин сотиб олганидан кўра кўпроқ валюта интервенцияси амалга оширилиши шароитларини келтириб чиқарган.
Шунингдек ортиқча ликвидликни стериллаш учун облигациялар билан боғлиқ операциялар ҳажми оширилган. Пул-кредит сиёсати инструментлари ҳам ликвидликни рестрикция қилишга ёрдам берган.
Банк тизимига чиқарилган қўшимча ликвидликнинг деярли тўлиқ ҳажмда стерилизация қилинишини инфляцияга босим кўрсатиши мумкин бўлган монетар омиллар таъсирини минималлаштириш
имконини берган.
2021 йилда Марказий банкнинг ички валюта бозорига соф интервенциялари 6,7 млрд. долларни (71,6 трлн. сўм эквиваленти) ташкил этгани очиқланди. Солиштириш учун - 2020 йилдаги интервенциялар ҳажми 5,5 миллиард доллар (53,0 трлн.сўм) атрофида эди.
Ойлар қирқимида олинса, энг кўп интервенция ноябрда (9 трлн.сўм атрофида), энг ками эса март ойида юз бергани маълум бўлади (3 трлн.сўм атрофида).
Шунингдек, 2021 йил давомида олтин ишлаб чиқарувчиларга жами 63 трлн.сўмлик тўловлар амалга оширилгани маълум қилинди.
Ҳукуматнинг фискаль канал орқали ҳаддан зиёд фаоллиги (жами 26,5 трлн.сўм) регулятор олтин сотиб олганидан кўра кўпроқ валюта интервенцияси амалга оширилиши шароитларини келтириб чиқарган.
Шунингдек ортиқча ликвидликни стериллаш учун облигациялар билан боғлиқ операциялар ҳажми оширилган. Пул-кредит сиёсати инструментлари ҳам ликвидликни рестрикция қилишга ёрдам берган.
Банк тизимига чиқарилган қўшимча ликвидликнинг деярли тўлиқ ҳажмда стерилизация қилинишини инфляцияга босим кўрсатиши мумкин бўлган монетар омиллар таъсирини минималлаштириш
имконини берган.
498 минг сўм
2022 йил учун минимал истеъмол харажатлари миқдори 498 минг сўм деб эълон қилинди.
Айни шу сумма Ўзбекистонда камбағаллик чегараси ҳисобланади.
Илк марта минимал истеъмол харажатлари ўтган йили 31 майда эълон қилинган ва бу миқдор 440 минг сўм деб белгиланган эди.
Демак, минимал истеъмол харажатларининг янги миқдори 13,2%га оширилган.
Минимал истеъмол харажатларининг оширилиши ортидан қатор пенсия ва нафақалар миқдорлари ҳам камида шу суммага етказилиши керак бўлади. Булар:
иш стажи тўлиқ бўлмаган чоғдаги пенсияларнинг энг кам миқдори;
боқувчисини йўқотганлик пенсияси олувчиларнинг бир нафар меҳнатга қобилиятсиз оила аъзоси учун пенсиянинг энг кам миқдори;
боқувчисини йўқотганлик нафақаси олувчиларнинг бир нафар меҳнатга қобилиятсиз оила аъзоси учун нафақа миқдори.
2022 йил учун минимал истеъмол харажатлари миқдори 498 минг сўм деб эълон қилинди.
Айни шу сумма Ўзбекистонда камбағаллик чегараси ҳисобланади.
Илк марта минимал истеъмол харажатлари ўтган йили 31 майда эълон қилинган ва бу миқдор 440 минг сўм деб белгиланган эди.
Демак, минимал истеъмол харажатларининг янги миқдори 13,2%га оширилган.
Минимал истеъмол харажатларининг оширилиши ортидан қатор пенсия ва нафақалар миқдорлари ҳам камида шу суммага етказилиши керак бўлади. Булар:
иш стажи тўлиқ бўлмаган чоғдаги пенсияларнинг энг кам миқдори;
боқувчисини йўқотганлик пенсияси олувчиларнинг бир нафар меҳнатга қобилиятсиз оила аъзоси учун пенсиянинг энг кам миқдори;
боқувчисини йўқотганлик нафақаси олувчиларнинг бир нафар меҳнатга қобилиятсиз оила аъзоси учун нафақа миқдори.
Халқ томон юриш: Протекционизмдан воз кечиш
2022 йилнинг боши алғов-далғовли келди. Қўшни ва қардош Қозоғистондаги воқеалар қатор мамлакатларда, шу жумладан Ўзбекистонда ҳам иқтисодий ва ижтимоий сиёсатни тубдан ўзгартиришга, энг камида тузатишлар киритишга туртки бўлиши табиий.
Келинг, кутилаётган ўзгартиришларни "халқ томон юриш" деб атайлик. Ният шуки, бу юриш бир марталик ёки қийматини эртага барибир халқ тўлайдиган вақтинчалик ҳаракатлардан иборат бўлмаслиги лозим.
2016 йил сентябрдан буён кўп кутилган ва пировардида ҳамма учун ютуқли бўлиши керак бўлган ислоҳот - бу протекционизмдан воз кечиш ҳаракатидир.
Ўзбекистонликларни йиллар, ўнйиллар давомида камбағаллаштириб келаётган, айни вақтда саноқли корчалонларни чексиз бойитишга хизмат қилаётган протекционизмдан узил-кесил воз кечиш вақти ҳозир бўлмаса, яна қачон бўлиш мумкин?
70%гача, комбинациялашган тартиблар қўлланилганда 100%дан ҳам ошадиган импорт божларини мамлакатни ҳимоя қилувчи, рағбатлантирувчи эмас, жазоловчи ва хавф солувчи ўлароқ кўришга ўтишимиз керак.
Келинг, энг аввало божларни бож эмас, импортга солиқ дея қабул қилайлик. Кейин, импортга солиқларни рағбатлантирувчи функциясига кўпроқ урғу берайлик.
Ташқи савдо эркинлаштириш ва халқаро меҳнат тақсимоти ва жаҳон иқтисодиётининг бир қисмига айланмоқчи бўлсак, импортга солиқлар 0, 5 ва 10 фоизлик ставкалардан иборат бўлиши керак.
Ўзбекистонда ишлаб чиқарилмайдиган товар ё хизмат борки, импорт солиғи 0% бўлиши лозим.
Ўзбекистонда ишлаб чиқариладиган, лекин бозоримизда улуши 50%дан ошмайдиган товар ва хизматлар бўйича импорт солиғи 5%дан ошмаслиги зарур.
Ва ниҳоят, Ўзбекистонда ишлаб чиқариладиган, лекин ички бозоримизда улуши 50%дан зиёд товар ва хизматлар 10%лик импорт солиғига тортилиши керак. Бўлди.
Албатта бу тасниф шартли. Лекин нима бўлганда ҳам импортга солиқлар кўпи билан учта ставкада ва 10%дан ошмайдиган тарзда қўлланилиши даркор. Протекционизмдан воз кечиш айни вақтда шу пайтгача тақдим этилган имтиёз ва преференциялардан ҳам тўлиқ воз кечиш лозимлигини англатади.
@the_bakiroo
2022 йилнинг боши алғов-далғовли келди. Қўшни ва қардош Қозоғистондаги воқеалар қатор мамлакатларда, шу жумладан Ўзбекистонда ҳам иқтисодий ва ижтимоий сиёсатни тубдан ўзгартиришга, энг камида тузатишлар киритишга туртки бўлиши табиий.
Келинг, кутилаётган ўзгартиришларни "халқ томон юриш" деб атайлик. Ният шуки, бу юриш бир марталик ёки қийматини эртага барибир халқ тўлайдиган вақтинчалик ҳаракатлардан иборат бўлмаслиги лозим.
2016 йил сентябрдан буён кўп кутилган ва пировардида ҳамма учун ютуқли бўлиши керак бўлган ислоҳот - бу протекционизмдан воз кечиш ҳаракатидир.
Ўзбекистонликларни йиллар, ўнйиллар давомида камбағаллаштириб келаётган, айни вақтда саноқли корчалонларни чексиз бойитишга хизмат қилаётган протекционизмдан узил-кесил воз кечиш вақти ҳозир бўлмаса, яна қачон бўлиш мумкин?
70%гача, комбинациялашган тартиблар қўлланилганда 100%дан ҳам ошадиган импорт божларини мамлакатни ҳимоя қилувчи, рағбатлантирувчи эмас, жазоловчи ва хавф солувчи ўлароқ кўришга ўтишимиз керак.
Келинг, энг аввало божларни бож эмас, импортга солиқ дея қабул қилайлик. Кейин, импортга солиқларни рағбатлантирувчи функциясига кўпроқ урғу берайлик.
Ташқи савдо эркинлаштириш ва халқаро меҳнат тақсимоти ва жаҳон иқтисодиётининг бир қисмига айланмоқчи бўлсак, импортга солиқлар 0, 5 ва 10 фоизлик ставкалардан иборат бўлиши керак.
Ўзбекистонда ишлаб чиқарилмайдиган товар ё хизмат борки, импорт солиғи 0% бўлиши лозим.
Ўзбекистонда ишлаб чиқариладиган, лекин бозоримизда улуши 50%дан ошмайдиган товар ва хизматлар бўйича импорт солиғи 5%дан ошмаслиги зарур.
Ва ниҳоят, Ўзбекистонда ишлаб чиқариладиган, лекин ички бозоримизда улуши 50%дан зиёд товар ва хизматлар 10%лик импорт солиғига тортилиши керак. Бўлди.
Албатта бу тасниф шартли. Лекин нима бўлганда ҳам импортга солиқлар кўпи билан учта ставкада ва 10%дан ошмайдиган тарзда қўлланилиши даркор. Протекционизмдан воз кечиш айни вақтда шу пайтгача тақдим этилган имтиёз ва преференциялардан ҳам тўлиқ воз кечиш лозимлигини англатади.
@the_bakiroo
Омикрон Ўзбекистонда
Қайд этишларича, 2 кун аввал коронавируснинг омикрон штамми мамлакатимизда аниқланган.
Катта эҳтимол, мактаб ўқувчилари учун таътил даврининг узайтирилиши шу билан боғлиқ.
Қайд этишларича, 2 кун аввал коронавируснинг омикрон штамми мамлакатимизда аниқланган.
Катта эҳтимол, мактаб ўқувчилари учун таътил даврининг узайтирилиши шу билан боғлиқ.
Эътиборсизлик зиён, хавотирлар эса ортиқча
Омикрон штамми бундан икки ой аввал аниқланган. Ўтган даврда штаммнинг характеристикаси ва тарқалиш оқибатлари бўйича етарлича ахборотлар ва керакли тажрибалар жамланган.
Гарчи ўта тез тарқалувчанлик хусусиятига эга бўлсада, омикрондан шикастланиш оқибатлари бошқа штаммлардан кўра анча енгил кечаётгани билан ажралиб туради.
Шу маънода штаммнинг Ўзбекистонга кириб келиши иқтисодий фаолликка салбий таъсир этмайди, иқтисодиёт секторлари ёпилмайди, ички ва ташқи ҳаракатланишда чекловлар пайдо бўлмайди, деб умид қилса бўлади.
Айни вақтда эътиборсизлик ҳам ярамайди. Камида унутиб юборганимиз - ниқоб режими ва гигиена яна кун тартибига қайтиши керак.
Омикрон штамми бундан икки ой аввал аниқланган. Ўтган даврда штаммнинг характеристикаси ва тарқалиш оқибатлари бўйича етарлича ахборотлар ва керакли тажрибалар жамланган.
Гарчи ўта тез тарқалувчанлик хусусиятига эга бўлсада, омикрондан шикастланиш оқибатлари бошқа штаммлардан кўра анча енгил кечаётгани билан ажралиб туради.
Шу маънода штаммнинг Ўзбекистонга кириб келиши иқтисодий фаолликка салбий таъсир этмайди, иқтисодиёт секторлари ёпилмайди, ички ва ташқи ҳаракатланишда чекловлар пайдо бўлмайди, деб умид қилса бўлади.
Айни вақтда эътиборсизлик ҳам ярамайди. Камида унутиб юборганимиз - ниқоб режими ва гигиена яна кун тартибига қайтиши керак.
UzAuto Motors автомобиллари уч фоизга арзонлашадими?
Бундан 2,5 йил аввал жуда бир эзгу ниятли Президент қарори чиққан эди. Унда автомобиль саноатини ривожлантириш билан боғлиқ қатор вазифалар қўйилган. Ҳозир гап бу вазифаларнинг аксари бажарилмаганида эмас.
Қарорга кўра, 2019 йил 1 октябрдан бошлаб юртимизда ишлаб чиқарилган янги автотранспорт воситаларини сотиб олганлик учун 3 фоизлик йиғим автотранспорт воситалари ишлаб чиқарувчилари томонидан тўланиши белгиланган.
Айни шу қарор талабларидан келиб чиқиб, UzAuto Motors харид қилинган автомобиллар учун йиғим миқдорини автомобиль нархига қўшганди, яъни монополист ишлаб чиқарган автомобиллар 2019 йил 1 октябрдан кейин 3 фоизга қимматлаган эди.
2022 йил бюджетини тасдиқлашда мазкур 3 фоизлик йиғим бутунлай бекор қилинди.
Шу муносабат билан, агар иқтисодий мантиқ ва 3 фоизлик йиғим калькуляциясидан келиб чиқилса, UzAuto Motors автомобиллари уч фоизга арзонлаштирилиши керак.
Лекин бу ҳақда негадир жим-житлик. Сукунат.
Балки монополистимизнинг эсидан чиқиб қолгандир.
Келинглар, уларга бу ҳақда, ҳаммамиз биргаликда сўраб, эслатиб қўяйлик.
@the_bakiroo
Бундан 2,5 йил аввал жуда бир эзгу ниятли Президент қарори чиққан эди. Унда автомобиль саноатини ривожлантириш билан боғлиқ қатор вазифалар қўйилган. Ҳозир гап бу вазифаларнинг аксари бажарилмаганида эмас.
Қарорга кўра, 2019 йил 1 октябрдан бошлаб юртимизда ишлаб чиқарилган янги автотранспорт воситаларини сотиб олганлик учун 3 фоизлик йиғим автотранспорт воситалари ишлаб чиқарувчилари томонидан тўланиши белгиланган.
Айни шу қарор талабларидан келиб чиқиб, UzAuto Motors харид қилинган автомобиллар учун йиғим миқдорини автомобиль нархига қўшганди, яъни монополист ишлаб чиқарган автомобиллар 2019 йил 1 октябрдан кейин 3 фоизга қимматлаган эди.
2022 йил бюджетини тасдиқлашда мазкур 3 фоизлик йиғим бутунлай бекор қилинди.
Шу муносабат билан, агар иқтисодий мантиқ ва 3 фоизлик йиғим калькуляциясидан келиб чиқилса, UzAuto Motors автомобиллари уч фоизга арзонлаштирилиши керак.
Лекин бу ҳақда негадир жим-житлик. Сукунат.
Балки монополистимизнинг эсидан чиқиб қолгандир.
Келинглар, уларга бу ҳақда, ҳаммамиз биргаликда сўраб, эслатиб қўяйлик.
@the_bakiroo
Uzautomotors
UZAUTO MOTORS | Асакинский автомобильный завод
Халқ томон юриш: Субсидиялаш ўрнига монетизациялаш
Ўзбекистонда яратилаётган даромадларни тақсимлашда қўлланиладиган энг ёмон ва зарарли усуллардан бири бу субсидиялар.
Энг кўп ислоҳга муҳтож, энг самарасиз, энг қолоқ қайси соҳамиз борки, субсидиялаш билан молиялаштирилади.
Энергетика соҳасини субсидиялаш бўйича Ўзбекистон дунёда 2- ўринда туради. Биздан ёмонроқ фақат Венесуэла холос.
Ўзбекистон пенсионерларнинг, турли ижтимоий табақаларнинг метрода бепул юришини субсидиялайди. Субсидиялар йилдан йилга шишиб бормоқда.
Ўзбекистон иссиқлик таъминотини субсидиялайди. Иссиқлик тизими қора ўпқонга айланган. чунки тизим қанча кўп самарасиз ишласа, унга шунча кўп субсидия ажратилади.
Ўзбекистон транспортни, айниқса унинг мамлакатда энг расво бўлагига айланган ҳаво ва темир йўл транспортини субсидиялайди.
Ўзбекистон қишлоқ хўжалигини субсидиялайди. Шунинг учун ҳам бизнинг аграр соҳа энг кўп сув ва энергия сарф этувчи юҳога айланган .
Ўзбекистон ҳатто қарғиш теккан миллий автомобилсозликни ҳам субсидиялайди.
Рўйхатни яна узоқ давом этиш мумкин.
Саналган субсидияларнинг аксарияти гўёки ижтимоий мўътадилликни сақлаш учун йўналтирилади. Лекин асл моҳиятига кўра субсидия маблағлари ижтимоий нафақа ва пенсия олувчилар, камбағаллар ва умуман муҳтожларга манзилли етиб бормайди, мазахўрак чиновниклар ва самарасиз тизим чўнтаги орқали айланади ва ўзлаштирилади.
Шу маънода, қоғозда ижтимоий қатламга аталган неки субсидиялар бўлса, уларни тўлиқ қийматлаштириш, яъни пенсионер, нафақа олувчи, муҳтож аёллар, камбағалларга пул кўринишида етказиш, монетизациялаш вақти етди.
Оддий мисол, 2022 йилда пенсионерларни соат 10дан 16гача метрода бепул ташиш учун 117 миллиард сўм субсидия мўлжалланган. Келинг, шу пулларни пойтахтдаги 500 минг атрофидаги пенсионерга бир марталик монетизация қилиб пенсиясига қўшиб берайлик. Ҳар бир пенсионерга 234 минг сўмдан тушади. Пенсионер ўзи ҳал қилсин бу пулни қаерга ишлатишни. Истаса метрога тушсин, истаса озиқ-овқат олсин. Гап шундаки, субсиядияларнинг бекор қилиниши ва ва субсидияларга сарфланаётган маблағларни ижтимоий қатлам учун монетизациялаш истеъмол талабини ҳам оширади. Бу иқтисодий ўсишнинг муҳим шартларидан бири.
Мен ҳозир амлиётимизда бўлган энг кичик миқдордаги субсиядияларни мисол келтирдим холос. Жами кўлам эса жудаям катта.
Хусусан, Ўзбекистон ЯИМининг 6,6%и сарфланадиган энергетика соҳасига субсидиялар ҳақида алоҳида тўхтатишга тўғри келади.
Қисқача айтганда, субсидиялар ижтимоий мувозанат воситаси эмас, қайтанга тескариси, адолатсизлик ва самарасизликни яратадиган бузуқ тақсимот кўринишидир.
Халқ томон юриш ва унинг фаровонлигини яхшилашни субсидиялаш деб аталмиш бузуқ воситадан воз кечмасдан туриб амалга ошириб бўлмайди.
@the_bakiroo
Ўзбекистонда яратилаётган даромадларни тақсимлашда қўлланиладиган энг ёмон ва зарарли усуллардан бири бу субсидиялар.
Энг кўп ислоҳга муҳтож, энг самарасиз, энг қолоқ қайси соҳамиз борки, субсидиялаш билан молиялаштирилади.
Энергетика соҳасини субсидиялаш бўйича Ўзбекистон дунёда 2- ўринда туради. Биздан ёмонроқ фақат Венесуэла холос.
Ўзбекистон пенсионерларнинг, турли ижтимоий табақаларнинг метрода бепул юришини субсидиялайди. Субсидиялар йилдан йилга шишиб бормоқда.
Ўзбекистон иссиқлик таъминотини субсидиялайди. Иссиқлик тизими қора ўпқонга айланган. чунки тизим қанча кўп самарасиз ишласа, унга шунча кўп субсидия ажратилади.
Ўзбекистон транспортни, айниқса унинг мамлакатда энг расво бўлагига айланган ҳаво ва темир йўл транспортини субсидиялайди.
Ўзбекистон қишлоқ хўжалигини субсидиялайди. Шунинг учун ҳам бизнинг аграр соҳа энг кўп сув ва энергия сарф этувчи юҳога айланган .
Ўзбекистон ҳатто қарғиш теккан миллий автомобилсозликни ҳам субсидиялайди.
Рўйхатни яна узоқ давом этиш мумкин.
Саналган субсидияларнинг аксарияти гўёки ижтимоий мўътадилликни сақлаш учун йўналтирилади. Лекин асл моҳиятига кўра субсидия маблағлари ижтимоий нафақа ва пенсия олувчилар, камбағаллар ва умуман муҳтожларга манзилли етиб бормайди, мазахўрак чиновниклар ва самарасиз тизим чўнтаги орқали айланади ва ўзлаштирилади.
Шу маънода, қоғозда ижтимоий қатламга аталган неки субсидиялар бўлса, уларни тўлиқ қийматлаштириш, яъни пенсионер, нафақа олувчи, муҳтож аёллар, камбағалларга пул кўринишида етказиш, монетизациялаш вақти етди.
Оддий мисол, 2022 йилда пенсионерларни соат 10дан 16гача метрода бепул ташиш учун 117 миллиард сўм субсидия мўлжалланган. Келинг, шу пулларни пойтахтдаги 500 минг атрофидаги пенсионерга бир марталик монетизация қилиб пенсиясига қўшиб берайлик. Ҳар бир пенсионерга 234 минг сўмдан тушади. Пенсионер ўзи ҳал қилсин бу пулни қаерга ишлатишни. Истаса метрога тушсин, истаса озиқ-овқат олсин. Гап шундаки, субсиядияларнинг бекор қилиниши ва ва субсидияларга сарфланаётган маблағларни ижтимоий қатлам учун монетизациялаш истеъмол талабини ҳам оширади. Бу иқтисодий ўсишнинг муҳим шартларидан бири.
Мен ҳозир амлиётимизда бўлган энг кичик миқдордаги субсиядияларни мисол келтирдим холос. Жами кўлам эса жудаям катта.
Хусусан, Ўзбекистон ЯИМининг 6,6%и сарфланадиган энергетика соҳасига субсидиялар ҳақида алоҳида тўхтатишга тўғри келади.
Қисқача айтганда, субсидиялар ижтимоий мувозанат воситаси эмас, қайтанга тескариси, адолатсизлик ва самарасизликни яратадиган бузуқ тақсимот кўринишидир.
Халқ томон юриш ва унинг фаровонлигини яхшилашни субсидиялаш деб аталмиш бузуқ воситадан воз кечмасдан туриб амалга ошириб бўлмайди.
@the_bakiroo
IEA
Value of fossil-fuel subsidies by fuel in the top 25 countries, 2020 – Charts – Data & Statistics - IEA
Value of fossil-fuel subsidies by fuel in the top 25 countries, 2020 - Chart and data by the International Energy Agency.
Озиқ-овқат нархлари 2022 йилда ҳам ошишда давом этади
Бутун 2021 йил озиқ-овқат нархларининг тинимсиз ўсиши билан боғлиқ чақириқ ва муаммоларни яратди.
Прогнозларга кўра, озиқ-овқатлар нархи билан боғлиқ муаммолар 2022 йилда ҳам сақланиб қолади.
Олимларнинг фикрича, глобал иқлим ўзгаришлари туфайли бундай муаммоли вазият нормага айланади.
Пандемия ва постпандемия муҳитида нафақат об-ҳаво ўзгаришлари, балки логистика занжирларининг узилиши, истеъмолчиларнинг озиқ-овқатга талабидаги ўзгаришларни ҳам яратди.
2021 йилда нархи ошмаган озиқ-овқатнинг ўзи қолгани йўқ. Бу шакар, буғдой, гўшт, картошка, маккажўҳори ва ҳатто кофегача. Саналганларнинг аксарияти бўйича ҳосилдорлик қурғоқчилик ёки ортиқча ёғингарчилик оқибатида кескин пасайди.
Энг ёмони, иқлим ўзгаришлари, логистика муаммолари ва талабнинг ўзгариши муаммолари ёнига давлатларнинг эгоистик сиёсати ҳам қўшилди.
Аксар ҳукуматлар вазият фақат оғирлашиб боришини назарда тутиб керагидан ортиқ захиралар яратишни бошлади, бошқа тоифа ҳукуматлар эса озиқ-овқат экспорти бўйича савдо чекловларини тобора кўпайтириб боришмоқда (Қозоғистон, Россия ва ҳатто Ўзбекистон мисолида ҳам кўриш мумкин). Бу ўзи шундоқ ҳам мураккаб вазиятни янада оғирлаштириши мумкин.
Бутун 2021 йил озиқ-овқат нархларининг тинимсиз ўсиши билан боғлиқ чақириқ ва муаммоларни яратди.
Прогнозларга кўра, озиқ-овқатлар нархи билан боғлиқ муаммолар 2022 йилда ҳам сақланиб қолади.
Олимларнинг фикрича, глобал иқлим ўзгаришлари туфайли бундай муаммоли вазият нормага айланади.
Пандемия ва постпандемия муҳитида нафақат об-ҳаво ўзгаришлари, балки логистика занжирларининг узилиши, истеъмолчиларнинг озиқ-овқатга талабидаги ўзгаришларни ҳам яратди.
2021 йилда нархи ошмаган озиқ-овқатнинг ўзи қолгани йўқ. Бу шакар, буғдой, гўшт, картошка, маккажўҳори ва ҳатто кофегача. Саналганларнинг аксарияти бўйича ҳосилдорлик қурғоқчилик ёки ортиқча ёғингарчилик оқибатида кескин пасайди.
Энг ёмони, иқлим ўзгаришлари, логистика муаммолари ва талабнинг ўзгариши муаммолари ёнига давлатларнинг эгоистик сиёсати ҳам қўшилди.
Аксар ҳукуматлар вазият фақат оғирлашиб боришини назарда тутиб керагидан ортиқ захиралар яратишни бошлади, бошқа тоифа ҳукуматлар эса озиқ-овқат экспорти бўйича савдо чекловларини тобора кўпайтириб боришмоқда (Қозоғистон, Россия ва ҳатто Ўзбекистон мисолида ҳам кўриш мумкин). Бу ўзи шундоқ ҳам мураккаб вазиятни янада оғирлаштириши мумкин.
Ft
Subscribe to read | Financial Times
News, analysis and comment from the Financial Times, the worldʼs leading global business publication
Пул бозоридаги ҳароратни Марказий банк белгиламоқда
2021 йил давомида пул бозорида жами 100,4 трлн. сўмлик, яъни 2020 йилдагидан қарийб 2 баробар кўп операциялар амалга оширилган.
Мавсумий сабаблар, сайлов кампанияси бошланиши ва бу билан боғлиқ равишда ҳукумат харажатларининг тез суръатда ошиши фонида 2021 йилнинг 2- чорагидан бошлаб ликвидлик ҳажми кўрсаткичлари юқори даражада шаклланган.
Эффектив ликвидлик позицияси кўрсаткичи йил давомида 11,0 трлн.сўмдан йил якунида 28,8 трлн.сўмгача ошган.
"Пулнинг ҳаддан зиёд кўплиги" тижорат банкларининг бозордаги фаоллигини кескин пасайтирган. Банклараро депозитларнинг Марказий банк пул-кредит операциялари ўртача қолдиғига нисбати йил бошидаги 175%дан 30%гача пасайган. Бошқача айтганда тижорат банклари бозорда ўзаро эмас, асосан регулятор билан битимларга киришмоқда.
Пул бозорида депозит жалб этувчи банклар сони ойлик ўртача 14-15 тани ва депозит жойлаштирувчи банклар сони ўртача 20-22 тани ташкил этган.
Регуляторга кўра, тижорат банклари пул бозорида фаол қатнашаётгани ва ўз ликвидлигини самарали бошқараётгани йўқ.
Шунингдек, пул бозорида талаб томонидан, ҳам таклиф томонидан табақалашув даражаси ўта юқори. Жалб этувчи учтагина банкнинг пул бозоридаги улуши, масалан август ойида 80 фоизга етган.
Депозит жойлаштирувчи банкларда ҳам шу аҳвол. Энг кўп депозит жойлаштирувчи 3та банкнинг бозордаги улуши 50% атрофида.
2021 йил давомида пул бозорида жами 100,4 трлн. сўмлик, яъни 2020 йилдагидан қарийб 2 баробар кўп операциялар амалга оширилган.
Мавсумий сабаблар, сайлов кампанияси бошланиши ва бу билан боғлиқ равишда ҳукумат харажатларининг тез суръатда ошиши фонида 2021 йилнинг 2- чорагидан бошлаб ликвидлик ҳажми кўрсаткичлари юқори даражада шаклланган.
Эффектив ликвидлик позицияси кўрсаткичи йил давомида 11,0 трлн.сўмдан йил якунида 28,8 трлн.сўмгача ошган.
"Пулнинг ҳаддан зиёд кўплиги" тижорат банкларининг бозордаги фаоллигини кескин пасайтирган. Банклараро депозитларнинг Марказий банк пул-кредит операциялари ўртача қолдиғига нисбати йил бошидаги 175%дан 30%гача пасайган. Бошқача айтганда тижорат банклари бозорда ўзаро эмас, асосан регулятор билан битимларга киришмоқда.
Пул бозорида депозит жалб этувчи банклар сони ойлик ўртача 14-15 тани ва депозит жойлаштирувчи банклар сони ўртача 20-22 тани ташкил этган.
Регуляторга кўра, тижорат банклари пул бозорида фаол қатнашаётгани ва ўз ликвидлигини самарали бошқараётгани йўқ.
Шунингдек, пул бозорида талаб томонидан, ҳам таклиф томонидан табақалашув даражаси ўта юқори. Жалб этувчи учтагина банкнинг пул бозоридаги улуши, масалан август ойида 80 фоизга етган.
Депозит жойлаштирувчи банкларда ҳам шу аҳвол. Энг кўп депозит жойлаштирувчи 3та банкнинг бозордаги улуши 50% атрофида.
Forwarded from Allaev Uz
Мен Ўзбекистон фуқаросиман, ватаним деб Ўзбекистонни биламан, қанақадир СССР ёки бирор бошқа давлатни эмас. Мен ватанпарвар сифатида шу юрт тинч, осойишта бўлишини, ривожланишдан тўхтамаслигини, аста-секин дунёнинг замонавий давлатлар сафига киришини хоҳлайман.
Умримнинг охиригача шу юртда яшамоқчиман. Келажакда Ўзбекистонни кучли иқтисодиётга эга, экологик томондан хавфсиз, мустақил ва дунёвий мамлакат сифатида кўришни орзу қиламан.
Қозоғистон воқеаларидан сўнг Россия ОАВси ва бошқа бир қатор Лукашенкога ўхшаган коммунаст советпарастлар чиқишлари мени хавотирга солмоқда. Ўйлайманки, ҳозир ҳукуматга ҳам ҳар доимгидан қийин. Энди, йилдан-йилга Россияда умумий сиёсий йўналиш ўзгармагунча босим ошиб борадиган кўринади. ЕОИИ ва ОДКБ га бизни қўшиш учун ҳамма карталар ишга солинади.
Бу мақсадда Россия пропагандаси ҳам кучли ишлайди. Шу учун ҳам ҳаммани ҳис-ҳаяжонга берилмасликка, совуққонликка чақираман. Рус ОАВси, айниқса телевидениеси томонидан бўладиган ҳар қандай пропагандага ишонмаслигимиз, ҳар бир маълумотни қайта-қайта текширишимиз жуда муҳим.
Мустақиллигимиз абадий бўлсин, тинчлигимизга кўз тегмасин.
@allaevuzb
Умримнинг охиригача шу юртда яшамоқчиман. Келажакда Ўзбекистонни кучли иқтисодиётга эга, экологик томондан хавфсиз, мустақил ва дунёвий мамлакат сифатида кўришни орзу қиламан.
Қозоғистон воқеаларидан сўнг Россия ОАВси ва бошқа бир қатор Лукашенкога ўхшаган коммунаст советпарастлар чиқишлари мени хавотирга солмоқда. Ўйлайманки, ҳозир ҳукуматга ҳам ҳар доимгидан қийин. Энди, йилдан-йилга Россияда умумий сиёсий йўналиш ўзгармагунча босим ошиб борадиган кўринади. ЕОИИ ва ОДКБ га бизни қўшиш учун ҳамма карталар ишга солинади.
Бу мақсадда Россия пропагандаси ҳам кучли ишлайди. Шу учун ҳам ҳаммани ҳис-ҳаяжонга берилмасликка, совуққонликка чақираман. Рус ОАВси, айниқса телевидениеси томонидан бўладиган ҳар қандай пропагандага ишонмаслигимиз, ҳар бир маълумотни қайта-қайта текширишимиз жуда муҳим.
Мустақиллигимиз абадий бўлсин, тинчлигимизга кўз тегмасин.
@allaevuzb
Лукашенкога "раҳмат"
Лукашенко бир жиҳатдан ўзи билмай тўғри гапни айтди. Уйғонмаганларни, бефарқларни, ғафлатдагиларни ҳам уйғотди. Биз ростанам Қозоғистонда кечаётган воқеалардан хулоса олишимиз керак. Фақат у айтган, ўйлаган, режалаган тарзда эмас.
Биз тушундик, стратегик ва ўта юқори рентабелли соҳаларга кимларни яқинлаштириб бўлмаслигини. Сотқинлар, юртсотарлар фақат ичкаридан чиқишини.
Ички ва ташқи олигархияни маҳаллий ҳокимият органлари билан, кучишлатар тизимлари билан мулоқотлари ва яқинлашувига абсолют вето бўлиши даркорлигини, уларни қарор қабул қилишдан узоқлаштириш зарурлигини ҳам англадик.
Ислом Каримов раҳматлининг даврида миллий хавфсизлик учун норасмий исталмаган шахслар ёки юқори рискли инвесторлар тушунчаси бўларди. 10 йилдан кейин бизни кутажак истиқболни кўрарди у. Огоҳлантирувчи тизим янги замон чақириқлари нуқтаи назаридан қайта шаклланиши кераклигини тушундик биз.
Ташқи сиёсатда шу пайтгача, бу у ўтган даврми, ё янги даврми, фақат миллий манфаатларга асосланган мустақил сиесатимиз тўғри эканини, сиесатимизни фақат ўз кучимизга таянган ҳолда бетарафлик ва қўшилмаслик принципларида давом эттиришимиз кераклигини яна ҳис этдик биз.
Эртага, худо кўрсатмасин, қалтис дамларга рўпара бўлиб қолсак, биз ё фарзандларимиз, армиямиз, кучишлатарларимиз мустақиллигимиз ва давлатчилигимиз ҳимоясига отланса-ю, улар оккупантлар томонидан "террорист", деб эълон қилиниши ва отилиши мумкинлиги эҳтимоли илдизларини ҳозирданоқ қирқиш кераклиги ҳақида ўйлай бошладик.
Биз давлатчилигимиз, мустақиллигимизнинг беқиёс қийматини бугун яна қайтадан баҳоладик. Кеч бўлмасидан туриб ўлчовларимизни ўзгартириш кераклиги ҳақида хушёр тортдик.
Шу маънода Лукашенкога "раҳмат".
@the_bakiroo
Лукашенко бир жиҳатдан ўзи билмай тўғри гапни айтди. Уйғонмаганларни, бефарқларни, ғафлатдагиларни ҳам уйғотди. Биз ростанам Қозоғистонда кечаётган воқеалардан хулоса олишимиз керак. Фақат у айтган, ўйлаган, режалаган тарзда эмас.
Биз тушундик, стратегик ва ўта юқори рентабелли соҳаларга кимларни яқинлаштириб бўлмаслигини. Сотқинлар, юртсотарлар фақат ичкаридан чиқишини.
Ички ва ташқи олигархияни маҳаллий ҳокимият органлари билан, кучишлатар тизимлари билан мулоқотлари ва яқинлашувига абсолют вето бўлиши даркорлигини, уларни қарор қабул қилишдан узоқлаштириш зарурлигини ҳам англадик.
Ислом Каримов раҳматлининг даврида миллий хавфсизлик учун норасмий исталмаган шахслар ёки юқори рискли инвесторлар тушунчаси бўларди. 10 йилдан кейин бизни кутажак истиқболни кўрарди у. Огоҳлантирувчи тизим янги замон чақириқлари нуқтаи назаридан қайта шаклланиши кераклигини тушундик биз.
Ташқи сиёсатда шу пайтгача, бу у ўтган даврми, ё янги даврми, фақат миллий манфаатларга асосланган мустақил сиесатимиз тўғри эканини, сиесатимизни фақат ўз кучимизга таянган ҳолда бетарафлик ва қўшилмаслик принципларида давом эттиришимиз кераклигини яна ҳис этдик биз.
Эртага, худо кўрсатмасин, қалтис дамларга рўпара бўлиб қолсак, биз ё фарзандларимиз, армиямиз, кучишлатарларимиз мустақиллигимиз ва давлатчилигимиз ҳимоясига отланса-ю, улар оккупантлар томонидан "террорист", деб эълон қилиниши ва отилиши мумкинлиги эҳтимоли илдизларини ҳозирданоқ қирқиш кераклиги ҳақида ўйлай бошладик.
Биз давлатчилигимиз, мустақиллигимизнинг беқиёс қийматини бугун яна қайтадан баҳоладик. Кеч бўлмасидан туриб ўлчовларимизни ўзгартириш кераклиги ҳақида хушёр тортдик.
Шу маънода Лукашенкога "раҳмат".
@the_bakiroo
"Лукашенко огоҳлантиришлари ҳақида икки оғиз"
Абдулла Абдуқодиров ёзаяпти:
Қўшни Қозоғистонда бўлаётган воқеалар Ўзбекистон давлатчилиги ва Ўзбекистон халқи учун бир қатор қисқа, ўрта ва узоқ муддатли сиёсий, иқтисодий, ижтимоий ва тарихий аҳамиятга эга.
Қисқа муддатли иқтисодий оқибатлар ҳақида кўп гапирилди. Мадоми-ки, сиёсий таъсир ҳақида гапирсак, бу қисман қуйидагилардан иборат:
- воқеаларнинг бундай кескин тус олиши Ўзбекистон учун дарс бўлиб, Россиянинг абсолют таъсирида бўлган КХШТ (ОДКБ), ЕОИҲ (ЕАЭС) каби ташкилотлардан умуман узоқ юриш кераклиги ўз тасдиғини топди. ОДКБ нима учун тузилгани ва қайси мамлакатнинг импералистик манфаатларига хизмат қилиши, бунинг учун қандай раҳбарларни ўз ҳимоясига олишга, қандай мудҳиш жиноятлар қилишга тайёр экани мутлақо аён бўлди;
- ОДКБ нинг “тинчлик йўлидаги урунишлари” жуда танловчан экани ҳам кўринди. Ёдингизда бўлса Арманистон билан Озарбайжон урушганда, Арманистон шунча илтимос қилганда ҳам, ОДКБ “бу сизларнинг ўзаро ишларингиз, Озарбайжон Арманистонга четдан таҳдид солмаяпти”, - деган қабилда иш тутиб, аралашмаганди. Бу ҳолат Озарбайжон Республикасига бўлган ҳурмат туфайли эмас, балки у ерда аралашган қуролли кучлар жуда катта талофотга юз келиши муқаррарлиги туфайли юз берган эди. Ҳозир эса, Қозоғистоннинг соф ички ишига аралашиб, ОДКБ қўшинлари киритилди ва 4 кун давомида юзлаб (балки минглаб) кишилар ўлдирилди, 8000 га яқин тинч аҳоли биронта асоссиз қамоқларда.
Ўрта ва узоқ муддатли ҳавфлар ҳақида гапирсак, энг муҳими шу-ки, Россиянинг импералистик ғоялари жарчилари бўлган К.Ф.Затулин, В.В.Жириновский, О.А.Матвейчев, Л.И.Калашников каби Кремль атрофидаги сиёсатчиларнинг гапларидан кўриниб турибди-ки, Россия лочинларининг Қозоғистоннинг нафақат шимолий ҳудудлари балки умуман мамлакатни истило қилиш истаклари Россиянинг асосий элитасининг умумлашган консенсусини (нарратив ғоясини) ташкил этади. Бу таҳдид нафақат Қозоғистон учун, балки барча собиқ СССР сафида бўлган Ўрта Осиё мамлакатлари учун эксистенционал таҳдид шаклига айланган.
Бу борада Россия ҳар доим қилган ишини, яъни элиталар мойиллигини сотиб олиш, иқтисодий мантиққа эга бўлмаган ва ҳеч қачон ўзини оқламайдиган лойиҳаларга катта-катта кредитлар ажратиб, мамлакатни иқтисодий тобеъликда тутиш; турли иқтисодий найранглар ва инвестициялар билан мамлакат иқтисодиётидаги энг муҳим тармоқларни назорат қилиш (айниқса, ёқилғи-энергетика ва коммуникациялар), 5-колонна ва компродорларни кучини ишга солиб, пропаганда домига тортиб, маҳаллий аҳолини доимо маънавий босимда ушлаш ва ҳоказо турли гибрид уруш методларини қўллайди.
Булар ҳам таъсир қилмаганда – охирги аргумент - қуролни ишга солади.
Агар Россия Қозоғистонга қўшин киритишдан ўз олдига қўйган асосий мақсадларига эришса ва қўшинлар доимий равишда қолса, Хитойнинг “Бир бел – бир йўл” стратегик дастури ўз кучини умуман йўқотади, чунки Ўрта Осиё давлатлари билан бевосита ишлаш имконияти барча учун узил-кесил ёпилади. Биринчи навбатда, Хитойдан Ўрта Осиёга Қозоғистон, Қирғизистон ва Тожикистон автомобил йўллари орқали ўтадиган транспорт коридорлари (Хоргос, Алашанкой, Бахты, Иркештам, Таругарт, Тогуз Торо ва ҳоказолар) бутунлай Россия томонидан қўлга олинади ва назорат қилинади. Бу амаллар қанчалик тез бажарилади – воқеалар ривожи кўрсатади (олти ойдан, уч йилгача). Натижада Ўрта Осиё мамлакатларининг ХХР билан ташқи алоқаси бошқа йўллар орқали амалга оширилиб, хажмлари кескин тушиб, бора-бора умуман ўз аҳамиятини йўқотади. Бекорга ХХР Ташқи ишлар вазирлиги ўз баёнотида Қозоғистоннинг ҳудудий бирлиги ва суверенитетини кескин қўллашини алоҳида таъкидлагани йўқ.
Иккинчи навбатда, барча Ўрта Осиё мамлакатларининг суверенитетини формал равишда сақлаган ҳолда, уларни барчасини КХШТ (ОДКБ), ЕОИҲ (ЕАЭС) каби ташкилотлар ичига киритиб, бу мамлакатларнинг сиёсий кучларини, элитасини тўла назорат қилиб, стратегик ресурсларини талай бошлайди (аслида, бу процесс аллақачон бошланган. Шунчаки, кучлироқ ва ашаддийроқ бўлади).
Абдулла Абдуқодиров ёзаяпти:
Қўшни Қозоғистонда бўлаётган воқеалар Ўзбекистон давлатчилиги ва Ўзбекистон халқи учун бир қатор қисқа, ўрта ва узоқ муддатли сиёсий, иқтисодий, ижтимоий ва тарихий аҳамиятга эга.
Қисқа муддатли иқтисодий оқибатлар ҳақида кўп гапирилди. Мадоми-ки, сиёсий таъсир ҳақида гапирсак, бу қисман қуйидагилардан иборат:
- воқеаларнинг бундай кескин тус олиши Ўзбекистон учун дарс бўлиб, Россиянинг абсолют таъсирида бўлган КХШТ (ОДКБ), ЕОИҲ (ЕАЭС) каби ташкилотлардан умуман узоқ юриш кераклиги ўз тасдиғини топди. ОДКБ нима учун тузилгани ва қайси мамлакатнинг импералистик манфаатларига хизмат қилиши, бунинг учун қандай раҳбарларни ўз ҳимоясига олишга, қандай мудҳиш жиноятлар қилишга тайёр экани мутлақо аён бўлди;
- ОДКБ нинг “тинчлик йўлидаги урунишлари” жуда танловчан экани ҳам кўринди. Ёдингизда бўлса Арманистон билан Озарбайжон урушганда, Арманистон шунча илтимос қилганда ҳам, ОДКБ “бу сизларнинг ўзаро ишларингиз, Озарбайжон Арманистонга четдан таҳдид солмаяпти”, - деган қабилда иш тутиб, аралашмаганди. Бу ҳолат Озарбайжон Республикасига бўлган ҳурмат туфайли эмас, балки у ерда аралашган қуролли кучлар жуда катта талофотга юз келиши муқаррарлиги туфайли юз берган эди. Ҳозир эса, Қозоғистоннинг соф ички ишига аралашиб, ОДКБ қўшинлари киритилди ва 4 кун давомида юзлаб (балки минглаб) кишилар ўлдирилди, 8000 га яқин тинч аҳоли биронта асоссиз қамоқларда.
Ўрта ва узоқ муддатли ҳавфлар ҳақида гапирсак, энг муҳими шу-ки, Россиянинг импералистик ғоялари жарчилари бўлган К.Ф.Затулин, В.В.Жириновский, О.А.Матвейчев, Л.И.Калашников каби Кремль атрофидаги сиёсатчиларнинг гапларидан кўриниб турибди-ки, Россия лочинларининг Қозоғистоннинг нафақат шимолий ҳудудлари балки умуман мамлакатни истило қилиш истаклари Россиянинг асосий элитасининг умумлашган консенсусини (нарратив ғоясини) ташкил этади. Бу таҳдид нафақат Қозоғистон учун, балки барча собиқ СССР сафида бўлган Ўрта Осиё мамлакатлари учун эксистенционал таҳдид шаклига айланган.
Бу борада Россия ҳар доим қилган ишини, яъни элиталар мойиллигини сотиб олиш, иқтисодий мантиққа эга бўлмаган ва ҳеч қачон ўзини оқламайдиган лойиҳаларга катта-катта кредитлар ажратиб, мамлакатни иқтисодий тобеъликда тутиш; турли иқтисодий найранглар ва инвестициялар билан мамлакат иқтисодиётидаги энг муҳим тармоқларни назорат қилиш (айниқса, ёқилғи-энергетика ва коммуникациялар), 5-колонна ва компродорларни кучини ишга солиб, пропаганда домига тортиб, маҳаллий аҳолини доимо маънавий босимда ушлаш ва ҳоказо турли гибрид уруш методларини қўллайди.
Булар ҳам таъсир қилмаганда – охирги аргумент - қуролни ишга солади.
Агар Россия Қозоғистонга қўшин киритишдан ўз олдига қўйган асосий мақсадларига эришса ва қўшинлар доимий равишда қолса, Хитойнинг “Бир бел – бир йўл” стратегик дастури ўз кучини умуман йўқотади, чунки Ўрта Осиё давлатлари билан бевосита ишлаш имконияти барча учун узил-кесил ёпилади. Биринчи навбатда, Хитойдан Ўрта Осиёга Қозоғистон, Қирғизистон ва Тожикистон автомобил йўллари орқали ўтадиган транспорт коридорлари (Хоргос, Алашанкой, Бахты, Иркештам, Таругарт, Тогуз Торо ва ҳоказолар) бутунлай Россия томонидан қўлга олинади ва назорат қилинади. Бу амаллар қанчалик тез бажарилади – воқеалар ривожи кўрсатади (олти ойдан, уч йилгача). Натижада Ўрта Осиё мамлакатларининг ХХР билан ташқи алоқаси бошқа йўллар орқали амалга оширилиб, хажмлари кескин тушиб, бора-бора умуман ўз аҳамиятини йўқотади. Бекорга ХХР Ташқи ишлар вазирлиги ўз баёнотида Қозоғистоннинг ҳудудий бирлиги ва суверенитетини кескин қўллашини алоҳида таъкидлагани йўқ.
Иккинчи навбатда, барча Ўрта Осиё мамлакатларининг суверенитетини формал равишда сақлаган ҳолда, уларни барчасини КХШТ (ОДКБ), ЕОИҲ (ЕАЭС) каби ташкилотлар ичига киритиб, бу мамлакатларнинг сиёсий кучларини, элитасини тўла назорат қилиб, стратегик ресурсларини талай бошлайди (аслида, бу процесс аллақачон бошланган. Шунчаки, кучлироқ ва ашаддийроқ бўлади).
PS.
А теперь два слова по поводу предупреждения А.Лукашенко.
На моей памяти нет ни одного случая, чтобы лидеры Узбекистана давали советы властям и народу Беларуси. Так что, крому как наглостью такое заявление не назовешь;
Второе, - мы прекрасно знаем, как и в силу каких обстоятельств этот человек все еще формально исполняет свои обязанности. Легитимность власти данного субъекта многими не признан и мною тоже. Поэтому ответный совет – вы о себе, о будущем ваших детей, потенциальных изгоев, и о легитимности своего пребывания на таком посту подумайте, прежде чем раздавать советы, когда их у вас никто не спрашивает.
Мы также прекрасно понимаем по какой причине вы такое говорите. Мы свои выводы и без вас уже сделали и часть из них изложена выше.
Третье, очень надеюсь, что вооруженные силы Узбекистана, равно и народ Узбекистана, так же, как и народ Казакстана, объединится перед лицом внешней угрозы и защитит своего лигитимно избранного лидера и свои ценности, когда в этом будет нужда (не дай Господь!).
https://t.me/the_bakiroo/3910
А теперь два слова по поводу предупреждения А.Лукашенко.
На моей памяти нет ни одного случая, чтобы лидеры Узбекистана давали советы властям и народу Беларуси. Так что, крому как наглостью такое заявление не назовешь;
Второе, - мы прекрасно знаем, как и в силу каких обстоятельств этот человек все еще формально исполняет свои обязанности. Легитимность власти данного субъекта многими не признан и мною тоже. Поэтому ответный совет – вы о себе, о будущем ваших детей, потенциальных изгоев, и о легитимности своего пребывания на таком посту подумайте, прежде чем раздавать советы, когда их у вас никто не спрашивает.
Мы также прекрасно понимаем по какой причине вы такое говорите. Мы свои выводы и без вас уже сделали и часть из них изложена выше.
Третье, очень надеюсь, что вооруженные силы Узбекистана, равно и народ Узбекистана, так же, как и народ Казакстана, объединится перед лицом внешней угрозы и защитит своего лигитимно избранного лидера и свои ценности, когда в этом будет нужда (не дай Господь!).
https://t.me/the_bakiroo/3910
Telegram
bakiroo
"Лукашенко огоҳлантиришлари ҳақида икки оғиз"
Абдулла Абдуқодиров ёзаяпти:
Қўшни Қозоғистонда бўлаётган воқеалар Ўзбекистон давлатчилиги ва Ўзбекистон халқи учун бир қатор қисқа, ўрта ва узоқ муддатли сиёсий, иқтисодий, ижтимоий ва тарихий аҳамиятга эга.…
Абдулла Абдуқодиров ёзаяпти:
Қўшни Қозоғистонда бўлаётган воқеалар Ўзбекистон давлатчилиги ва Ўзбекистон халқи учун бир қатор қисқа, ўрта ва узоқ муддатли сиёсий, иқтисодий, ижтимоий ва тарихий аҳамиятга эга.…
2022 йилда чигит учун кураш яна кучаяди
2021 йилнинг охири ва 2022 йилнинг боши ўзбекистонликлар учун қашқадарёча чигит эмбаргоси воқеалари билан эсда қолди.
Ўтган ҳафтада вазият бирмунча юмшагани, асосий чигит минтақаси Қашқадарёдан нафақат қўшни самарқандлик, балки водийлик тадбиркорлар ҳам биржа орқали сотиб олинган чигитни олиб чиқишга муваффақ бўлишди.
Лекин бу статус-кво узоқ давом этмаслиги мумкин. Ўзини чигитлар ҳукмдори деб ҳисоблайдиган ҳокимлар реванш олишга ҳаракат қилишади.
Чунки чигитга норасмий хўжайинлик ва уни кимга сотишни маъмурий ҳал этиш жудаям соққали масала, бир сўм сарфламай миллиардлар ишлаб топиш мумкин шу йўл билан.
Гарчи ноқонуний бўлса-да, ҳокимларда кластерларга зўравонлик ва босим ўтказиш ричаглари, афсуски, ҳалиям мавжуд. Биринчи ричаг бу кластерлардан ерни тортиб қўйиш таҳдиди билан боғлиқ. Биз яқин тарихимизда бундай воқеаларни кўп кўрдик. Хоҳиш бўлса бас, жойлардаги судларимиз ҳокимлар ноғорасига ўйнашдан бош тортишмайди. Янги қоидаларга кўра кластер билан ишлаётган 66% фермер кластердан норози бўлса, кластер тугатилиши мумкин. Фермерларни кластерга, ҳатто энг самарали кластерга қарши қандай уюштириш мумкинлигини Ўзбекистонда, айниқса Қашқадарёда жуда яхши билишади.
Қолаверса, апрель-май ойларига бориб чигит дефицити ва пахта ёғи, озуқа нархи ўсиши шароитида кластерларга мавжуд чигитни биржага эркин нархларда эмас, "бошқариладиган", "халққа ёқадиган" нархларда чиқариш мажбурияти юкланиши эҳтимоли ҳам йўқ эмас.
Нима қилмоқ керак? Энг осон йўлини 2022 йилдан кучга кирган қоидаларимиз таклиф этган. Ўтган йилги қарорга кўра, 2022 йил 1 январдан бошлаб пахта-тўқимачилик кластерлари ва кооперациялар томонидан пахтадан олинган чигитни тайёр маҳсулотни қайтариш шарти асосида ёғ-мой ташкилотларига бериш фақат бир пахта-тўқимачилик кластери доирасидаги ташкилотлар ўртасида амалга оширилиши белгиланган.
Яъни кластерлар чигитга чигитни биржага чиқариб сотмасдан эгалик қилиши учун ёғ-мой ишлаб чиқаришни ташкил этишлари керак. Айрим узоқни кўра билган кластерлар аллақачон шу йўлдан юришни бошлаган.
Яна бир йўл хусусийлашириш учун савдога чиқарилган ёғ-мой заводларини сотиб олиш. Тўғри, бу қимматроққа тушиши мумкин. Лекин келажакда ўзини албатта оқлайди.
Шундай экан, чигит ғамини ҳозирдан ўйлаш ва бу бўйича режаларга ҳозирдан киришиш лозим.
@the_bakiroo
2021 йилнинг охири ва 2022 йилнинг боши ўзбекистонликлар учун қашқадарёча чигит эмбаргоси воқеалари билан эсда қолди.
Ўтган ҳафтада вазият бирмунча юмшагани, асосий чигит минтақаси Қашқадарёдан нафақат қўшни самарқандлик, балки водийлик тадбиркорлар ҳам биржа орқали сотиб олинган чигитни олиб чиқишга муваффақ бўлишди.
Лекин бу статус-кво узоқ давом этмаслиги мумкин. Ўзини чигитлар ҳукмдори деб ҳисоблайдиган ҳокимлар реванш олишга ҳаракат қилишади.
Чунки чигитга норасмий хўжайинлик ва уни кимга сотишни маъмурий ҳал этиш жудаям соққали масала, бир сўм сарфламай миллиардлар ишлаб топиш мумкин шу йўл билан.
Гарчи ноқонуний бўлса-да, ҳокимларда кластерларга зўравонлик ва босим ўтказиш ричаглари, афсуски, ҳалиям мавжуд. Биринчи ричаг бу кластерлардан ерни тортиб қўйиш таҳдиди билан боғлиқ. Биз яқин тарихимизда бундай воқеаларни кўп кўрдик. Хоҳиш бўлса бас, жойлардаги судларимиз ҳокимлар ноғорасига ўйнашдан бош тортишмайди. Янги қоидаларга кўра кластер билан ишлаётган 66% фермер кластердан норози бўлса, кластер тугатилиши мумкин. Фермерларни кластерга, ҳатто энг самарали кластерга қарши қандай уюштириш мумкинлигини Ўзбекистонда, айниқса Қашқадарёда жуда яхши билишади.
Қолаверса, апрель-май ойларига бориб чигит дефицити ва пахта ёғи, озуқа нархи ўсиши шароитида кластерларга мавжуд чигитни биржага эркин нархларда эмас, "бошқариладиган", "халққа ёқадиган" нархларда чиқариш мажбурияти юкланиши эҳтимоли ҳам йўқ эмас.
Нима қилмоқ керак? Энг осон йўлини 2022 йилдан кучга кирган қоидаларимиз таклиф этган. Ўтган йилги қарорга кўра, 2022 йил 1 январдан бошлаб пахта-тўқимачилик кластерлари ва кооперациялар томонидан пахтадан олинган чигитни тайёр маҳсулотни қайтариш шарти асосида ёғ-мой ташкилотларига бериш фақат бир пахта-тўқимачилик кластери доирасидаги ташкилотлар ўртасида амалга оширилиши белгиланган.
Яъни кластерлар чигитга чигитни биржага чиқариб сотмасдан эгалик қилиши учун ёғ-мой ишлаб чиқаришни ташкил этишлари керак. Айрим узоқни кўра билган кластерлар аллақачон шу йўлдан юришни бошлаган.
Яна бир йўл хусусийлашириш учун савдога чиқарилган ёғ-мой заводларини сотиб олиш. Тўғри, бу қимматроққа тушиши мумкин. Лекин келажакда ўзини албатта оқлайди.
Шундай экан, чигит ғамини ҳозирдан ўйлаш ва бу бўйича режаларга ҳозирдан киришиш лозим.
@the_bakiroo
Қозоғистонда янги бош вазир таништирилди
Токаев томонидан номзоди таклиф этилган Алихан Смаилов Қозоғистон ҳукуматининг янги раиси этиб тасдиқланди.
Смаилов 2022 йил 5 январдан буён Аскар Мамин истеъфога чиқарилгандан кейин бош вазир вазифасини бажариб келаётганди. 50 ёшли Алихан Смаилов иқтисодчи. Бунгача Бош вазирнинг биринчи ўринбосари - молия вазири лавозимида бўлган.
Шунингдек, Токаев ОДКБ интервенцияси яқин 2 кун ичида тугалланишини билдирган.
Токаев томонидан номзоди таклиф этилган Алихан Смаилов Қозоғистон ҳукуматининг янги раиси этиб тасдиқланди.
Смаилов 2022 йил 5 январдан буён Аскар Мамин истеъфога чиқарилгандан кейин бош вазир вазифасини бажариб келаётганди. 50 ёшли Алихан Смаилов иқтисодчи. Бунгача Бош вазирнинг биринчи ўринбосари - молия вазири лавозимида бўлган.
Шунингдек, Токаев ОДКБ интервенцияси яқин 2 кун ичида тугалланишини билдирган.
Токаев янги ижтимоий шартнома зарурияти ҳақида гапирди
Қозоғистон раҳбари ўтган 10 кун давомида биринчи марта Назарбоев шахсини эслаб ўтган.
Токаевга кўра, айнан Назарбоев туфайли жуда даромадли компаниялар гуруҳи ва ҳатто халқаро стандартлар бўйича ҳам бой одамлар қатлами пайдо бўлган.
Шунингдек, Токаев мамлакат бойларининг ижтимоий масъулиятига ҳам тўхталган ва жамият билан бўлишиш тезисларини очиқлаган.
Қозоғистон мисолида ўзлаштиришимиз лозим бўлган яна битта дарс шуки, ҳаддан ташқари бойлар ва ҳаддан ташқари қашшоқлар бир жамиятда мувозанатли ҳаёт кечира олиши мумкин эмас. Мамлакат бойликлари ва ресурслари тақсимоти ижтимоий адолат тарозиси билан тақсимланиши ва ижтимоий тенгсизликни тийиб туриш принциплари устига қурилиши керак.
Образли айтганда, саройлар ва харобалар кўп муддат давомида ёнма-ён мавжуд бўла олмайди. Катта эҳтимол, вазият ижтимоий мувозанат томон ўзгартирилмаса, саройлар ҳам харобага айланади. Акси эмас.
Қозоғистон раҳбари ўтган 10 кун давомида биринчи марта Назарбоев шахсини эслаб ўтган.
Токаевга кўра, айнан Назарбоев туфайли жуда даромадли компаниялар гуруҳи ва ҳатто халқаро стандартлар бўйича ҳам бой одамлар қатлами пайдо бўлган.
Шунингдек, Токаев мамлакат бойларининг ижтимоий масъулиятига ҳам тўхталган ва жамият билан бўлишиш тезисларини очиқлаган.
Қозоғистон мисолида ўзлаштиришимиз лозим бўлган яна битта дарс шуки, ҳаддан ташқари бойлар ва ҳаддан ташқари қашшоқлар бир жамиятда мувозанатли ҳаёт кечира олиши мумкин эмас. Мамлакат бойликлари ва ресурслари тақсимоти ижтимоий адолат тарозиси билан тақсимланиши ва ижтимоий тенгсизликни тийиб туриш принциплари устига қурилиши керак.
Образли айтганда, саройлар ва харобалар кўп муддат давомида ёнма-ён мавжуд бўла олмайди. Катта эҳтимол, вазият ижтимоий мувозанат томон ўзгартирилмаса, саройлар ҳам харобага айланади. Акси эмас.
Telegram
ORDA
⚡️Токаев: Благодаря Первому Президенту – Елбасы в стране появилась группа очень прибыльных компаний и прослойка людей богатых даже по международным меркам. Считаю, что пришло время отдать должное народу Казахстана и помогать ему на системной и регулярной…
Шендерович Россияни тарк этмоқда
Путин режимининг ашаддий танқидчиларидан бири, ёзувчи ва публицист Виктор Шендерович Россиядан кетаётганлиги ҳақида маълум қилган.
Шендерович учун ватанни тарк этишга мажбур этган охирги томчи бўлиб Путиннинг қассоби ўлароқ танилган, криминал ўтмишга эга ва хусусий армияси Суриядан тортиб Ливиягача, Украинадан тортиб Судангача (балки Қозоғистонда ҳам) бўлган ҳудудларда одамхўрлик билан шуғулланаётган Пригожиннинг даъволари бўлгани айтилмоқда. Эфирлардан бирида Шендерович Пригожинни қотил деб атаган. Путинча Суд ушбу фикрни билдирган Шендеровичга нисбатан судгача қамоқда ушлаб туриш чорасини қўлламоқчи.
Кремль остонасида отилган Немцов ва аввал захарланиб, кейин қамоққа тиқилган Навальнийлар тақдири ҳақида тўхталиб, танлов катта эмаслиги, "Ватандан мажбурий хижрат ҳам қамоқ аслида" деган фикрларни билдирган Шендерович.
Аввалроқ, ўтган йилнинг декабрида Шендерович Хорижий агент деб топилган эди.
Путин режимининг ашаддий танқидчиларидан бири, ёзувчи ва публицист Виктор Шендерович Россиядан кетаётганлиги ҳақида маълум қилган.
Шендерович учун ватанни тарк этишга мажбур этган охирги томчи бўлиб Путиннинг қассоби ўлароқ танилган, криминал ўтмишга эга ва хусусий армияси Суриядан тортиб Ливиягача, Украинадан тортиб Судангача (балки Қозоғистонда ҳам) бўлган ҳудудларда одамхўрлик билан шуғулланаётган Пригожиннинг даъволари бўлгани айтилмоқда. Эфирлардан бирида Шендерович Пригожинни қотил деб атаган. Путинча Суд ушбу фикрни билдирган Шендеровичга нисбатан судгача қамоқда ушлаб туриш чорасини қўлламоқчи.
Кремль остонасида отилган Немцов ва аввал захарланиб, кейин қамоққа тиқилган Навальнийлар тақдири ҳақида тўхталиб, танлов катта эмаслиги, "Ватандан мажбурий хижрат ҳам қамоқ аслида" деган фикрларни билдирган Шендерович.
Аввалроқ, ўтган йилнинг декабрида Шендерович Хорижий агент деб топилган эди.
Қўлма-қўл "Оҳангаронцемент" ва офшордан бошқариладиган цемент заводлари ҳақида
Давлетовўз “Оҳангаронцемент” АЖнинг бенефициарлари ўзгараётганига эътибор қаратган. Охирги муҳим фактларга кўра Ўзбекистондаги энг йирик тўртта цемент заводининг бири энди олигарх Усмановнинг USM Holding"и назоратига ўтаётган бўлиши мумкин.
Айтиш мумкинки, Оҳангаронцемент тарихи бу Ўзбекистондаги мулк ҳуқуқигачайса қилиб тупуриб қўйиш муносабатлар тарихидир. Унинг қўллардан қўлларга ўтиши ҳақида китоблар ёзса бўлади ва бу жараён ҳали-бери тўхтамаса керак.
Оҳангаронцемент 1994 йилда хусусийлаштирилган. Заводни меҳнат жамоаси, турли очиқ бўлмаган холдинглар (кўча билан бирга) ва қисман давлат назорат қилган. 2000 йилларда завод турли схемалар воситасида Гулнора Каримова назоратидаги Zeromax GmbH эгалигига ўтган. Гулнора Каримова активларни шишириб, бир неча опциялар кўринишида сотишга жуда уста бўлган. Шу тариқа Оҳангаронцемент 2006 йилда «"Евроцемент груп"га жуда қимматга пулланган.
2013 йилдан кейин Гулнора Каримова ўйиндан чиқарилгач, Оҳангаронцемент учун яна янги курашлар бошланган. Бир муддат ўтиб, ҳатто 1994 йилдаги хусусийлаштириш ноқонунийлиги тўғрисидаги ажримлар пайдо бўлган. Шу тариқа "Евроцемент груп" Оҳангаронцементдан қутулмаса бўлмайдиган шароитга етиб келган. Бу орада "Евроцемент груп" Сбербанк назоратига ўтишга ҳам улгуради. Феълан 2020 йил октябрдан 2021 йил майгача Оҳангаронцемент охирги бенефициари Сбербанк бўлган.
2021 йил май ойида "Евроцемент груп" заводдаги ўз улушини Кипрдаги офшор фирма Lamanka Enterprises LTDга сотади. Де-юре айни пайтда ҳам бу компания Оҳангаронцементнинг асосий бенефицари бўлиб турипти. Лекин охирги ўзгаришлар кўрсатмоқдаки, заводда мулк эгалиги бўйича янги транзит бошланган. Агар бу юз берса, USM Holding охирги 20 йилда заводни қўлдан қўлга олган тўртинчи, балки бешинчи эгаси бўлади.
Яна бир гап. Ўзбекистондаги энг йирик 4та цемент заводининг барчаси Кипрдаги офшорлар назоратида. Оҳангаронцементга Lamanka Enterprises LTD эгалик қилса, "Қизилқумцемент", "Қувасойцемент" ва "Бекободцемент"ни бошқа бир Кипр офшори United Cement Group ўз назоратига олган.
Цемент заводлари офшорда рўйхатдан ўтган компаниялар ҳисобига ўтса, нима қилибди дейишингиз мумкин. Биринчидан, уларнинг асл бенефициарларини аниқлаштириб бўлмайди, иккинчидан, цемент заводларининг эгалиги бўйича кейинги битимлар Ўзбекистондан ташқарида туриб амалга оширилаверади.
Яна бир масала борки, бозорнинг ярмини назорат қиладиган учта цемент заводининг битта компанияга, яна офшор компанияга топширилиши бу - рақобатга зиён келтирувчи стратегик хато ҳам. Ўзбекистоннинг монополияга қарши кураш органлари битимларга қандай розилик берган, бу алоҳида саволли масала. Саволлар бу эпохада бўлмаса, кейингисида албатта берилади.
Чунки ўзбек цемент заводларининг қўлма-қўллиги тарихи ҳали ёзиб битилмаган.
Давлетовўз “Оҳангаронцемент” АЖнинг бенефициарлари ўзгараётганига эътибор қаратган. Охирги муҳим фактларга кўра Ўзбекистондаги энг йирик тўртта цемент заводининг бири энди олигарх Усмановнинг USM Holding"и назоратига ўтаётган бўлиши мумкин.
Айтиш мумкинки, Оҳангаронцемент тарихи бу Ўзбекистондаги мулк ҳуқуқига
Оҳангаронцемент 1994 йилда хусусийлаштирилган. Заводни меҳнат жамоаси, турли очиқ бўлмаган холдинглар (кўча билан бирга) ва қисман давлат назорат қилган. 2000 йилларда завод турли схемалар воситасида Гулнора Каримова назоратидаги Zeromax GmbH эгалигига ўтган. Гулнора Каримова активларни шишириб, бир неча опциялар кўринишида сотишга жуда уста бўлган. Шу тариқа Оҳангаронцемент 2006 йилда «"Евроцемент груп"га жуда қимматга пулланган.
2013 йилдан кейин Гулнора Каримова ўйиндан чиқарилгач, Оҳангаронцемент учун яна янги курашлар бошланган. Бир муддат ўтиб, ҳатто 1994 йилдаги хусусийлаштириш ноқонунийлиги тўғрисидаги ажримлар пайдо бўлган. Шу тариқа "Евроцемент груп" Оҳангаронцементдан қутулмаса бўлмайдиган шароитга етиб келган. Бу орада "Евроцемент груп" Сбербанк назоратига ўтишга ҳам улгуради. Феълан 2020 йил октябрдан 2021 йил майгача Оҳангаронцемент охирги бенефициари Сбербанк бўлган.
2021 йил май ойида "Евроцемент груп" заводдаги ўз улушини Кипрдаги офшор фирма Lamanka Enterprises LTDга сотади. Де-юре айни пайтда ҳам бу компания Оҳангаронцементнинг асосий бенефицари бўлиб турипти. Лекин охирги ўзгаришлар кўрсатмоқдаки, заводда мулк эгалиги бўйича янги транзит бошланган. Агар бу юз берса, USM Holding охирги 20 йилда заводни қўлдан қўлга олган тўртинчи, балки бешинчи эгаси бўлади.
Яна бир гап. Ўзбекистондаги энг йирик 4та цемент заводининг барчаси Кипрдаги офшорлар назоратида. Оҳангаронцементга Lamanka Enterprises LTD эгалик қилса, "Қизилқумцемент", "Қувасойцемент" ва "Бекободцемент"ни бошқа бир Кипр офшори United Cement Group ўз назоратига олган.
Цемент заводлари офшорда рўйхатдан ўтган компаниялар ҳисобига ўтса, нима қилибди дейишингиз мумкин. Биринчидан, уларнинг асл бенефициарларини аниқлаштириб бўлмайди, иккинчидан, цемент заводларининг эгалиги бўйича кейинги битимлар Ўзбекистондан ташқарида туриб амалга оширилаверади.
Яна бир масала борки, бозорнинг ярмини назорат қиладиган учта цемент заводининг битта компанияга, яна офшор компанияга топширилиши бу - рақобатга зиён келтирувчи стратегик хато ҳам. Ўзбекистоннинг монополияга қарши кураш органлари битимларга қандай розилик берган, бу алоҳида саволли масала. Саволлар бу эпохада бўлмаса, кейингисида албатта берилади.
Чунки ўзбек цемент заводларининг қўлма-қўллиги тарихи ҳали ёзиб битилмаган.
Telegram
davletovuz
“Akkermann Cement CА” компанияси “Оҳангаронцемент” АЖ афилланган шахслари рўйхатига киритилибди. Усольцев Юрий Александрович “Оҳангаронцемент” АЖ бош директори этиб тайинланган. У айни бир пайтда Akkermann Cement CА МЧЖ раҳбари ҳамдир. Мазкур жамият тўлиғича…
Учинчи ойдирки сезилган инфляция тўғрисидаги маълумотлар очиқланаётгани йўқ
Марказий банк 2021 йил декабрь ойи сўровномалари асосида инфляцион кутилмалар тўғрисидаги маълумотларни эълон қилди.
Шарҳга кўра, аҳолининг ҳам, бизнеснинг ҳам инфляцион кутилмалари декабрь ойида сезиларли даражада пасайган.
Аҳоли келаси 12 ойда 15,7% инфляция кутаётган бўлса (-0,8%), бизнес сал оптимистроқ - нархларни 14,9%га ошиши мумкинлигини қайд этган (-0,7%).
Регулятор яқин вақтларгача одатда инфляцион кутилмалар билан бирга ўтган 12 ойдаги сезилган инфляция кўрсаткичларини ҳам эълон қилиб борарди. Сезилган инфляция янги даврнинг деярли барча ойларида кутилган инфляциядан юқори бўлиб келган.
Қайд этиш жоизки, ҳар ойлик сўровномаларда сезилган инфляция бўйича анкета саволлари сақланиб қолаётган бўлса-да, унинг натижалари октябрь ойидан буён эълон қилинаётгани йўқ.
Маълумот учун, Статистика қўмитаси ўлчовларига кўра 2021 йилда расмий инфляция 9,980000000000%ни ташкил этган эди.
Марказий банк 2021 йил декабрь ойи сўровномалари асосида инфляцион кутилмалар тўғрисидаги маълумотларни эълон қилди.
Шарҳга кўра, аҳолининг ҳам, бизнеснинг ҳам инфляцион кутилмалари декабрь ойида сезиларли даражада пасайган.
Аҳоли келаси 12 ойда 15,7% инфляция кутаётган бўлса (-0,8%), бизнес сал оптимистроқ - нархларни 14,9%га ошиши мумкинлигини қайд этган (-0,7%).
Регулятор яқин вақтларгача одатда инфляцион кутилмалар билан бирга ўтган 12 ойдаги сезилган инфляция кўрсаткичларини ҳам эълон қилиб борарди. Сезилган инфляция янги даврнинг деярли барча ойларида кутилган инфляциядан юқори бўлиб келган.
Қайд этиш жоизки, ҳар ойлик сўровномаларда сезилган инфляция бўйича анкета саволлари сақланиб қолаётган бўлса-да, унинг натижалари октябрь ойидан буён эълон қилинаётгани йўқ.
Маълумот учун, Статистика қўмитаси ўлчовларига кўра 2021 йилда расмий инфляция 9,980000000000%ни ташкил этган эди.
Forwarded from Mirkonomika
Менимча асосий муаммо бойликнинг қандай ортирилишида
Отабек ака битта давлатда ҳаддан зиёд бойлар ва камбағаллар бирга яшай олмайди деган фикрни илгари сурибди, мен ўйлайманки, жамият ҳақиқий маънода ишлашдан тўхташи учун тенгсизлик жуда юқори бўлиши шарт эмас. Менимча, тенгсизликнинг жамият кайфиятида роль ўйнашига унинг даражасидан кўра унинг қандай келиб чиқиши муҳумроқ аҳамият касб этади. Яъни бойлик эгаларининг бойлик ортириш манбаси ҳамда усули кўпроқ аҳамият касб этади.
Агар собиқ иттифоқ мамлакатларига эътибор берсак, иттифоқ тугагандан кейин бошқа ривожланган ёки ривожалаётган давлатлардан фарқли равишда янги республикаларда тенгсизлик даражаси паст бўлган. Яъни совет даврида юритилган сиёсат( ғоя) тенгсизликнинг айниқса бойлик бўйича тенгсизликнинг кескин ошишига йўл қўймаган. Кейинчалик эса иттифоқдан ажраган мамлакатлар бирин кетин бозор иқтисодиёти(турли мамлакатларда турлича тезликда) йўлини тутгани боис бу давлатларда хусусий мулкчилик шаклланган. Агар 30 йил орқага қайтсак кўришимиз мумкинки, деярли барча иттифоқ давлатлари бир хил стартдан бошлаган, айниқса бойлик бўйича тенгсизликда. Кейинчалик эса давлатларнинг танлаган йўли ёки бошқа омиллар сабаб ҳозирирга келиб бу давлатларнинг деярли барчасида тенгсизлик турлича.
Айтганимдек, 30 йил олдин бизда ёки Қозоғистонда бойлик бўйича тенгсизлик катта фарқ қилмаган. Лекин ҳозирги кунга келиб турли очиқ манбаларга кўра Қозоғистонда тенгсизлик биздан юқорироқ дейилади. Лекин биздаги ёки Қозоғистондаги тенгсизлик даражасини ривожланган давлатлардаги кўрсатгичлар билан таққосласак, кўришимиз мумкинки, биздаги тенгсизлик даражаси анча паст бўлиб чиқади.
Аммо юқорида айтганимдек, тенгсизликнинг даражаси эмас балки унинг қандай келиб чиқиш сабаблари жамиятнинг кайфиятига кўпроқ таъсир қилиши мумкин. Яъни биздаги даромадлар тенгсизлигига эътибор қаратсак, кўришимиз мумкинки, 30 йилда биздаги каби бойликнинг тенгсизлашиши кузатилмаслиги керак эди(бойликнинг тенгсизлиги бўйича расмий маълумотлар мавжуд эмас, шахсий кузатувлар асосида гапираяпман). Биздаги муаммо бойлик ортиришнинг усули ёки манбасида. Масалан, мени ўзим ўқиган кичик туманда олдин давлат мулки бўлган объектларнинг деярли ҳаммаси ҳоким ёки унга яқин одамларга тегишли эди( одамлар ҳазил билан юқорига тош отсанг ҳокимнинг мулкига тушади деб кулишар эди ҳатто). Ёки мана Жиззах вилояти ҳоким ўринбосарининг мусодара қилинган мулкларини эслаб кўринг. Яъни бойликни ортиришнинг йўли куч-қудрат ёки мансаб орқали бўлганлиги учун даромадлар тенгсизлиги айтарлик юқори бўлмасада бойлик бўйича тенгсизлик сезиларли бўлиб улгурган.
Ҳокимлар давлат(халқ) мулкини ўзлаштиради, қарор қабул қилувчилар кичик гуруҳ манфаатларини ўйлаб қарор қабул қилади(масалан ташқи савдо) бу каби жиҳатлар эса мамлакатдаги тенгсизликни оширади. Бунақа амалиётлар, баъзи гуруҳларнинг бойишини таъминлаши билан бирга қолган барчанинг камбағаллашишига сабаб бўлади. Айнан шу жиҳатига кўра, бойлик ортиришнинг бундай шакли тенгсизлик жуда юқори бўлмасада жамиятдаги кайфиятга ёмон таъсир қилади. Бошқача айтганда жамиятда тенгсизлик жуда юқори бўлмасада, жамиятда норозилик кучли бўлади.
Чексиз юқори тенгсизлик албатта муаммо, лекин мамлакатимизнинг ҳозирги ҳолатида чексиз юқори тенгсизлик эмас балки адолатсиз бўлган тенгсизлик энг асосий хатар. Бундай тенгсизлик, унинг даражаси жуда юқори бўлмасада жамият учун жудаям хавфли. Бизнинг жамиятга эса айнан шундай тенгсизлик хавф солмоқда. Буни эса одамларнинг кайфиятидан кўриш қийин эмас.
@Mirkonomika
Отабек ака битта давлатда ҳаддан зиёд бойлар ва камбағаллар бирга яшай олмайди деган фикрни илгари сурибди, мен ўйлайманки, жамият ҳақиқий маънода ишлашдан тўхташи учун тенгсизлик жуда юқори бўлиши шарт эмас. Менимча, тенгсизликнинг жамият кайфиятида роль ўйнашига унинг даражасидан кўра унинг қандай келиб чиқиши муҳумроқ аҳамият касб этади. Яъни бойлик эгаларининг бойлик ортириш манбаси ҳамда усули кўпроқ аҳамият касб этади.
Агар собиқ иттифоқ мамлакатларига эътибор берсак, иттифоқ тугагандан кейин бошқа ривожланган ёки ривожалаётган давлатлардан фарқли равишда янги республикаларда тенгсизлик даражаси паст бўлган. Яъни совет даврида юритилган сиёсат( ғоя) тенгсизликнинг айниқса бойлик бўйича тенгсизликнинг кескин ошишига йўл қўймаган. Кейинчалик эса иттифоқдан ажраган мамлакатлар бирин кетин бозор иқтисодиёти(турли мамлакатларда турлича тезликда) йўлини тутгани боис бу давлатларда хусусий мулкчилик шаклланган. Агар 30 йил орқага қайтсак кўришимиз мумкинки, деярли барча иттифоқ давлатлари бир хил стартдан бошлаган, айниқса бойлик бўйича тенгсизликда. Кейинчалик эса давлатларнинг танлаган йўли ёки бошқа омиллар сабаб ҳозирирга келиб бу давлатларнинг деярли барчасида тенгсизлик турлича.
Айтганимдек, 30 йил олдин бизда ёки Қозоғистонда бойлик бўйича тенгсизлик катта фарқ қилмаган. Лекин ҳозирги кунга келиб турли очиқ манбаларга кўра Қозоғистонда тенгсизлик биздан юқорироқ дейилади. Лекин биздаги ёки Қозоғистондаги тенгсизлик даражасини ривожланган давлатлардаги кўрсатгичлар билан таққосласак, кўришимиз мумкинки, биздаги тенгсизлик даражаси анча паст бўлиб чиқади.
Аммо юқорида айтганимдек, тенгсизликнинг даражаси эмас балки унинг қандай келиб чиқиш сабаблари жамиятнинг кайфиятига кўпроқ таъсир қилиши мумкин. Яъни биздаги даромадлар тенгсизлигига эътибор қаратсак, кўришимиз мумкинки, 30 йилда биздаги каби бойликнинг тенгсизлашиши кузатилмаслиги керак эди(бойликнинг тенгсизлиги бўйича расмий маълумотлар мавжуд эмас, шахсий кузатувлар асосида гапираяпман). Биздаги муаммо бойлик ортиришнинг усули ёки манбасида. Масалан, мени ўзим ўқиган кичик туманда олдин давлат мулки бўлган объектларнинг деярли ҳаммаси ҳоким ёки унга яқин одамларга тегишли эди( одамлар ҳазил билан юқорига тош отсанг ҳокимнинг мулкига тушади деб кулишар эди ҳатто). Ёки мана Жиззах вилояти ҳоким ўринбосарининг мусодара қилинган мулкларини эслаб кўринг. Яъни бойликни ортиришнинг йўли куч-қудрат ёки мансаб орқали бўлганлиги учун даромадлар тенгсизлиги айтарлик юқори бўлмасада бойлик бўйича тенгсизлик сезиларли бўлиб улгурган.
Ҳокимлар давлат(халқ) мулкини ўзлаштиради, қарор қабул қилувчилар кичик гуруҳ манфаатларини ўйлаб қарор қабул қилади(масалан ташқи савдо) бу каби жиҳатлар эса мамлакатдаги тенгсизликни оширади. Бунақа амалиётлар, баъзи гуруҳларнинг бойишини таъминлаши билан бирга қолган барчанинг камбағаллашишига сабаб бўлади. Айнан шу жиҳатига кўра, бойлик ортиришнинг бундай шакли тенгсизлик жуда юқори бўлмасада жамиятдаги кайфиятга ёмон таъсир қилади. Бошқача айтганда жамиятда тенгсизлик жуда юқори бўлмасада, жамиятда норозилик кучли бўлади.
Чексиз юқори тенгсизлик албатта муаммо, лекин мамлакатимизнинг ҳозирги ҳолатида чексиз юқори тенгсизлик эмас балки адолатсиз бўлган тенгсизлик энг асосий хатар. Бундай тенгсизлик, унинг даражаси жуда юқори бўлмасада жамият учун жудаям хавфли. Бизнинг жамиятга эса айнан шундай тенгсизлик хавф солмоқда. Буни эса одамларнинг кайфиятидан кўриш қийин эмас.
@Mirkonomika
Telegram
bakiroo
Токаев янги ижтимоий шартнома зарурияти ҳақида гапирди
Қозоғистон раҳбари ўтган 10 кун давомида биринчи марта Назарбоев шахсини эслаб ўтган.
Токаевга кўра, айнан Назарбоев туфайли жуда даромадли компаниялар гуруҳи ва ҳатто халқаро стандартлар бўйича ҳам…
Қозоғистон раҳбари ўтган 10 кун давомида биринчи марта Назарбоев шахсини эслаб ўтган.
Токаевга кўра, айнан Назарбоев туфайли жуда даромадли компаниялар гуруҳи ва ҳатто халқаро стандартлар бўйича ҳам…
Кунлик шикастланиш аввалги тўлқин кўрсаткичларига етди
Охирги марта коронавирусдан кунлик 600тадан ортиқ шикастланиш ҳолати аввалги тўлқинда - 2021 йил 16 сентябрда қайд этилган эди.
Пневмония ҳолати эса 2021 йил 12 ноябрдан буён кузатилмаган.
Кеча 604 нафар ўзбекистонликда коронавирус аниқланган. Пневмония ҳолати ҳозирча йўқ (кузатувларга кўра, омикрон штамми пневмониягача олиб бормаслик хусусиятига эга).
Ўсиб бориш тенденцияси 4 январдан буён давом этаяпти. Агар тренд сақланса январь ойи охири ва февраль бошида платога чиқилиши мумкин. Биздан аввал омикрон штаммини қабул қилиб олган давлатлар тажрибасига қарасак, кунлик шикастланишлар аввалги тўлқинлардан кўра 4-5 баробаргача юқори бўлиши мумкин.
Шу кунларда офис ва ишхоналарда белгиларига кўра грипп ва коронавирусга яқин касаллик жуда кўп тарқалмоқда. Тест топширилганда коронавирус чиқаётгани йўқ (Балки тестларимизда омикрон штаммини аниқлашда муаммолар бўлиши мумкин). Кузатувларга кўра, касалланаётганлар орасида олдин коронавирусни бошдан ўтказганлар улуши кўп. Эмланганлар эса беморликни жуда осон ва енгил ўтказишмоқда.
Нима бўлганда ҳам эҳтиёткорликни кучайтириш ва вакциналаш жараёни билан қамровни оширишда давом этиш керак бўлади.
Вазиятни жиддийлашаётганидан ва омикрон штамми билан боғлиқ тўлқин кутилганидан кўпроқ вақт чўзилиши мумкинлигидан келиб чиқиб, балки мактаб ва олий ўқув юртларида ўқув жараёнини онлайн ташкил этиш ҳақида ҳам ўйлаб кўриш керак бўлади.
Охирги марта коронавирусдан кунлик 600тадан ортиқ шикастланиш ҳолати аввалги тўлқинда - 2021 йил 16 сентябрда қайд этилган эди.
Пневмония ҳолати эса 2021 йил 12 ноябрдан буён кузатилмаган.
Кеча 604 нафар ўзбекистонликда коронавирус аниқланган. Пневмония ҳолати ҳозирча йўқ (кузатувларга кўра, омикрон штамми пневмониягача олиб бормаслик хусусиятига эга).
Ўсиб бориш тенденцияси 4 январдан буён давом этаяпти. Агар тренд сақланса январь ойи охири ва февраль бошида платога чиқилиши мумкин. Биздан аввал омикрон штаммини қабул қилиб олган давлатлар тажрибасига қарасак, кунлик шикастланишлар аввалги тўлқинлардан кўра 4-5 баробаргача юқори бўлиши мумкин.
Шу кунларда офис ва ишхоналарда белгиларига кўра грипп ва коронавирусга яқин касаллик жуда кўп тарқалмоқда. Тест топширилганда коронавирус чиқаётгани йўқ (Балки тестларимизда омикрон штаммини аниқлашда муаммолар бўлиши мумкин). Кузатувларга кўра, касалланаётганлар орасида олдин коронавирусни бошдан ўтказганлар улуши кўп. Эмланганлар эса беморликни жуда осон ва енгил ўтказишмоқда.
Нима бўлганда ҳам эҳтиёткорликни кучайтириш ва вакциналаш жараёни билан қамровни оширишда давом этиш керак бўлади.
Вазиятни жиддийлашаётганидан ва омикрон штамми билан боғлиқ тўлқин кутилганидан кўпроқ вақт чўзилиши мумкинлигидан келиб чиқиб, балки мактаб ва олий ўқув юртларида ўқув жараёнини онлайн ташкил этиш ҳақида ҳам ўйлаб кўриш керак бўлади.