بلایای طبیعی زنگ خطری برای میراث تاریخی محافظتنشده
احسان عزتپور
فعال مدنی و سردبیر ماهنامه نسیم اندیشه
کشور ما ایران از دیرباز با مخاطرات طبیعی ویرانگری مانند سیل، زمین لرزه و آتش سوزی در طی هزازان سال روبرو بوده است که خرابیهای گسترده ای را ببار آورده است. این بلایای طبیعی در منابع تاریخی متعددی آورده شده است. به طور مثال از زمین لرزه های تبریز و تهران میتوان نام برد. در حدود صد ساله اخیر زلزلههای متعددی در جای جای کشور ما رخ داده است مانند زلزله های بویین زهرا، بم، و کرمانشاه در سال گذشته. در طی زلزلههای متعددی که در اقصا نقاط کشور رخ داد از شمال کشور تا جنوب، و دو زلزله در تهران که هشداری بود برای تهران و سایر شهرهای ایران.
اما در کنار نگرانیها از تخریب بناهای شهری یک نکته بسیار حایز اهمیت است و آنهم بحث حفظ آثار و ابنیه تاریخی کشور است که میراثی پر اهمیت است که در مقابل زمین لرزه و بلایای طبیعی بسیار بی دفاع است. با بررسی دقیق تر متوجه میشویم برنامه ی مشخصی در راستای مقاوم سازی و چیدمان آثار تاریخی در موزهها و خانههای تاریخی وجود ندارد.
و سوال مهمتری که پیش روی ماست این است که ساختمانها و مراکز تاریخی فرهنگی تا چه حدی میتوانند زلزلهها را تحمل کنند و برای مقاوم سازی این بناها هم چه تدبیری اندیشیده شده است؟ همچنین همانطور که گفته شد آیا آثار تاریخی که در موزهها و خانه موزهها قرار دارند چقدر با چیدمان مناسب و محافظت شده ای قرار داده شده اند. اگر در موزهها و خانه موزهها گشتی بزنید متوجه خواهید شد که بسیاری از این چیدمانها نه تنها محافظت نشده اند بلکه در موقع وقوع زلزله میتوانند برای بازدید کنندهها نیز خطرآفرین نیز باشند.
و سوال آخر آیا پس از وقوع زلزلههای ویرانگر برنامه ای برای حراست از باقیمانده ی بناهای تاریخی و بازسازی مجدد آنها وجود دارد؟ زلزله بم و تخریب ارگ تاریخی بم میتواند مثال مناسبی برای این موضوع باشد که برنامهی مدونی برای مقابله با آن وجود ندارد.
در این میان، سازمانهای غیردولتی فعال در حوزه میراث فرهنگی نقش مهمی در مطالبهگری و مشارکت اجتماعی در خصوص کاهش آسیبهای بالقوه این آثار در بلایای طبیعی دارند و میتوانند با بررسی تجربیات داخلی و بین المللی در جهت پیشگیری از بلایای طبیعی و ارایه الگوهای موفق گامهای مهمی بردارند.
همچنین شبکه انجمنهای میراث فرهنگی میتواند با همکاری با سازمان مدیریت بحران کشور و سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، ستادی در خصوص مدیریت بلایای طبیعی در جهت حفظ و حراست از آثار تاریخی و میراث فرهنگی کشور تشکیل دهد.
احسان عزتپور
فعال مدنی و سردبیر ماهنامه نسیم اندیشه
کشور ما ایران از دیرباز با مخاطرات طبیعی ویرانگری مانند سیل، زمین لرزه و آتش سوزی در طی هزازان سال روبرو بوده است که خرابیهای گسترده ای را ببار آورده است. این بلایای طبیعی در منابع تاریخی متعددی آورده شده است. به طور مثال از زمین لرزه های تبریز و تهران میتوان نام برد. در حدود صد ساله اخیر زلزلههای متعددی در جای جای کشور ما رخ داده است مانند زلزله های بویین زهرا، بم، و کرمانشاه در سال گذشته. در طی زلزلههای متعددی که در اقصا نقاط کشور رخ داد از شمال کشور تا جنوب، و دو زلزله در تهران که هشداری بود برای تهران و سایر شهرهای ایران.
اما در کنار نگرانیها از تخریب بناهای شهری یک نکته بسیار حایز اهمیت است و آنهم بحث حفظ آثار و ابنیه تاریخی کشور است که میراثی پر اهمیت است که در مقابل زمین لرزه و بلایای طبیعی بسیار بی دفاع است. با بررسی دقیق تر متوجه میشویم برنامه ی مشخصی در راستای مقاوم سازی و چیدمان آثار تاریخی در موزهها و خانههای تاریخی وجود ندارد.
و سوال مهمتری که پیش روی ماست این است که ساختمانها و مراکز تاریخی فرهنگی تا چه حدی میتوانند زلزلهها را تحمل کنند و برای مقاوم سازی این بناها هم چه تدبیری اندیشیده شده است؟ همچنین همانطور که گفته شد آیا آثار تاریخی که در موزهها و خانه موزهها قرار دارند چقدر با چیدمان مناسب و محافظت شده ای قرار داده شده اند. اگر در موزهها و خانه موزهها گشتی بزنید متوجه خواهید شد که بسیاری از این چیدمانها نه تنها محافظت نشده اند بلکه در موقع وقوع زلزله میتوانند برای بازدید کنندهها نیز خطرآفرین نیز باشند.
و سوال آخر آیا پس از وقوع زلزلههای ویرانگر برنامه ای برای حراست از باقیمانده ی بناهای تاریخی و بازسازی مجدد آنها وجود دارد؟ زلزله بم و تخریب ارگ تاریخی بم میتواند مثال مناسبی برای این موضوع باشد که برنامهی مدونی برای مقابله با آن وجود ندارد.
در این میان، سازمانهای غیردولتی فعال در حوزه میراث فرهنگی نقش مهمی در مطالبهگری و مشارکت اجتماعی در خصوص کاهش آسیبهای بالقوه این آثار در بلایای طبیعی دارند و میتوانند با بررسی تجربیات داخلی و بین المللی در جهت پیشگیری از بلایای طبیعی و ارایه الگوهای موفق گامهای مهمی بردارند.
همچنین شبکه انجمنهای میراث فرهنگی میتواند با همکاری با سازمان مدیریت بحران کشور و سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، ستادی در خصوص مدیریت بلایای طبیعی در جهت حفظ و حراست از آثار تاریخی و میراث فرهنگی کشور تشکیل دهد.
شنبه دوازدهم خردادماه، ساعت 16 تا 18، شماری از اعضای اصلی و علیالبدل شورای مرکزی شبکهی سمنهای میراثی استان تهران، به قصد آشنایی، دیداری با آقای دکتر دلاور بزرگنیا، مدیرکل جدید میراثفرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان تهران داشتند.
در این نشست که شوربختانه به دلیل مشکلاتی شماری از دوستان شورای مرکزی نتوانستند در آن حضور یابند علیرضا افشاری دبیرکل شبکه، نیما آذری دبیر کارگروه گردشگری شبکه، به همراه آقای جامسون (انجمن طبیعت)، استاد سیفاللهی (میراثآفرینان مانی نو) و بانو سیفی (انجمن مؤسسهی توسعهی پایدار و محیطزیست ـ سنستا) به نمایندگی از کارگروه صنایع دستی، و ابراهیم سیسان (انجمن عکاسان ایران) از کارگروه میراث فرهنگی و از ادارهکل نیز سروران گرامی، بانوان سیروسنیا (معاونت میراث فرهنگی) و قاسمی (مدیریت روابط عمومی) و آقایان رستمی (از بخش حقوقی)، جعفری (معاونت سرمایهگذاری) و علیمحمدی (معاونت گردشگری) حضور داشتند.
در این نشست افشاری پس از معرفی شبکه به تفاهمنامهی بستهشده میان شبکه (کارگروه میراث فرهنگی) و ادارهکل در زمان ریاست جناب خسروآبادی، و دو نشستی که در پی آن برپا شده بود، اشاره کرد که آقای بزرگنیا از آن استقبال کردند و پیشنهاد دادند که تفاهمنامههایی در دیگر حوزهها نیز به آن پیوست گردد. از پیشنهاد آقای آذری برای تشکیل اتاق فکر برای هر حوزه هم استقبال شد (با حضور دبیر و نمایندگانی از کارگروهها، معاونت مربوط، رسانهها و کارشناسان). دوستان حاضر هر کدام به نمایندگی حوزهی خودشان به طرح مشکلات و کاستیها پرداختند و در کنار دکتر بزرگنیا، جناب جعفری نیز توضیحاتی را در زمینهی برپایی اقامتگاههای سنتی در شهر تهران ارائه داد.
بهزودی نشست دومی برای پیگیری دقیقتر موارد طرحشده و مواردی که از گذشته مانده بود (خانهی رضاخانی، داشتن نمایندگانی در شورای فنی و شورای ثبت و تعیین حریم استان تهران،...) برپا خواهد شد.
در این نشست که شوربختانه به دلیل مشکلاتی شماری از دوستان شورای مرکزی نتوانستند در آن حضور یابند علیرضا افشاری دبیرکل شبکه، نیما آذری دبیر کارگروه گردشگری شبکه، به همراه آقای جامسون (انجمن طبیعت)، استاد سیفاللهی (میراثآفرینان مانی نو) و بانو سیفی (انجمن مؤسسهی توسعهی پایدار و محیطزیست ـ سنستا) به نمایندگی از کارگروه صنایع دستی، و ابراهیم سیسان (انجمن عکاسان ایران) از کارگروه میراث فرهنگی و از ادارهکل نیز سروران گرامی، بانوان سیروسنیا (معاونت میراث فرهنگی) و قاسمی (مدیریت روابط عمومی) و آقایان رستمی (از بخش حقوقی)، جعفری (معاونت سرمایهگذاری) و علیمحمدی (معاونت گردشگری) حضور داشتند.
در این نشست افشاری پس از معرفی شبکه به تفاهمنامهی بستهشده میان شبکه (کارگروه میراث فرهنگی) و ادارهکل در زمان ریاست جناب خسروآبادی، و دو نشستی که در پی آن برپا شده بود، اشاره کرد که آقای بزرگنیا از آن استقبال کردند و پیشنهاد دادند که تفاهمنامههایی در دیگر حوزهها نیز به آن پیوست گردد. از پیشنهاد آقای آذری برای تشکیل اتاق فکر برای هر حوزه هم استقبال شد (با حضور دبیر و نمایندگانی از کارگروهها، معاونت مربوط، رسانهها و کارشناسان). دوستان حاضر هر کدام به نمایندگی حوزهی خودشان به طرح مشکلات و کاستیها پرداختند و در کنار دکتر بزرگنیا، جناب جعفری نیز توضیحاتی را در زمینهی برپایی اقامتگاههای سنتی در شهر تهران ارائه داد.
بهزودی نشست دومی برای پیگیری دقیقتر موارد طرحشده و مواردی که از گذشته مانده بود (خانهی رضاخانی، داشتن نمایندگانی در شورای فنی و شورای ثبت و تعیین حریم استان تهران،...) برپا خواهد شد.
تصویرهایی از نشست 👆 عکسها از جناب وحیدی (روابط عمومی ادارهکل)
▫️ میزگرد نشست مجتمعهای تجاری چندمنظوره و کیفیت زندگی شهروندان
▪️ با حضور نماینده شبکه سمنهای میراثی استان تهران
▫️ چهارشنبه 23 خرداد، ساعت 17 تا 20
▪️ سرای محله سعادتآباد
@tehranmiras
▪️ با حضور نماینده شبکه سمنهای میراثی استان تهران
▫️ چهارشنبه 23 خرداد، ساعت 17 تا 20
▪️ سرای محله سعادتآباد
@tehranmiras
نشستنامه کارگروه میراث معنوی
باشندگان:
انجمن نیستان گمشده، انجمن پارسیگان مهربوم، انجمن میراث و تامل، انجمن فرزندان ایران
سه شنبه ۲۹ خرداد ـ در دفتر انجمن نیستان گمشده
بانو معروضی گزارشی از همکاری با بنیاد امید فعال در زمینه حمایت از کودکان بی سرپرست و بدسرپرست پیرامون آموزش رقصهای محلی به این کودکان ارایه دادند و اینکه این بنیاد امکان همکاری با انجمن های فرهنگی را داراست و در این رابطه انجمن فرزندان ایران در دو زمینه عکاسی و کتابخوانی اعلام آمادگی نمود. پس از آن گزارشی از برگزاری کارگاه آموزشی و سفر بهاره انجمن نیستان پیرامون جشنهای بهاره ارایه شد. قرار شد کارگاهی یک روزه جشنهای تیرماه به مدیریت انجمن نیستان گمشده برای شبکه در هفته دوم تیرماه برگزار گردد. جمعه آخر هر ماه شاهنامهخوانی از ساعت ۵ تا ۷ در دفتر انجمن نیستان گمشده برقرار است.
آقای شهامت از انجمن میراث و تامل گفتند: دوای درد جامعه امروز علمی و عمیق حرکت کردن است. گزارشی از برنامه های بهاره انجمن میراث تامل را ارایه دادند. برای تیرگان پیشنهاد دادند برویم جایی که باران نیست و مراسم تمنای بارانخواهی را اجرا نماییم. دشت لار مراسم قیقاج با اسب توسط عشایر برگزار میگردد، که پیشنهاد کردند برای شرکت و مشاهده برویم. گزارشی از سفر یک روزه انجمن خود را به سازمان آب و تصفیه خانه غرب تهران دادند. همچنین از تالار علم و فنون دکتر زیرکزاده، داخل فرهنگسرای بهمن، گفتند که قرار است خراب و تبدیل به پارکینگ طبقاتی شود. پیشنهاد شرکت در نمایشگاه میراث فرهنگی و صنایع دستی را که در شهریور برگزار میشود ارایه دادند.
انجمن پارسیگان برنامه تابستانه خود را که برگزاری دوره تحولات سیاسی دوره قاجاریه است معرفی نمودند که چهارشنبه سی خرداد نشست نخست آن در خانه فرهنگ یوسف آباد برگزار میگردد.
حاضران پس از پایان نشست به بازدید از دفتر انجمن نیستان گمشده و امکانات آن برای برگزاری کلاسها و برنامههای فرهنگی رفتند که گزارش تصویری آن در ادامه ارایه میشود 👇و امکان استفاده از آن برای سانجمنهای عضو شبکه مهیاست.
برای حضور در نشستهای کارگروه میراث معنوی آقای ارشیا لشگری را مطلع کنید.
باشندگان:
انجمن نیستان گمشده، انجمن پارسیگان مهربوم، انجمن میراث و تامل، انجمن فرزندان ایران
سه شنبه ۲۹ خرداد ـ در دفتر انجمن نیستان گمشده
بانو معروضی گزارشی از همکاری با بنیاد امید فعال در زمینه حمایت از کودکان بی سرپرست و بدسرپرست پیرامون آموزش رقصهای محلی به این کودکان ارایه دادند و اینکه این بنیاد امکان همکاری با انجمن های فرهنگی را داراست و در این رابطه انجمن فرزندان ایران در دو زمینه عکاسی و کتابخوانی اعلام آمادگی نمود. پس از آن گزارشی از برگزاری کارگاه آموزشی و سفر بهاره انجمن نیستان پیرامون جشنهای بهاره ارایه شد. قرار شد کارگاهی یک روزه جشنهای تیرماه به مدیریت انجمن نیستان گمشده برای شبکه در هفته دوم تیرماه برگزار گردد. جمعه آخر هر ماه شاهنامهخوانی از ساعت ۵ تا ۷ در دفتر انجمن نیستان گمشده برقرار است.
آقای شهامت از انجمن میراث و تامل گفتند: دوای درد جامعه امروز علمی و عمیق حرکت کردن است. گزارشی از برنامه های بهاره انجمن میراث تامل را ارایه دادند. برای تیرگان پیشنهاد دادند برویم جایی که باران نیست و مراسم تمنای بارانخواهی را اجرا نماییم. دشت لار مراسم قیقاج با اسب توسط عشایر برگزار میگردد، که پیشنهاد کردند برای شرکت و مشاهده برویم. گزارشی از سفر یک روزه انجمن خود را به سازمان آب و تصفیه خانه غرب تهران دادند. همچنین از تالار علم و فنون دکتر زیرکزاده، داخل فرهنگسرای بهمن، گفتند که قرار است خراب و تبدیل به پارکینگ طبقاتی شود. پیشنهاد شرکت در نمایشگاه میراث فرهنگی و صنایع دستی را که در شهریور برگزار میشود ارایه دادند.
انجمن پارسیگان برنامه تابستانه خود را که برگزاری دوره تحولات سیاسی دوره قاجاریه است معرفی نمودند که چهارشنبه سی خرداد نشست نخست آن در خانه فرهنگ یوسف آباد برگزار میگردد.
حاضران پس از پایان نشست به بازدید از دفتر انجمن نیستان گمشده و امکانات آن برای برگزاری کلاسها و برنامههای فرهنگی رفتند که گزارش تصویری آن در ادامه ارایه میشود 👇و امکان استفاده از آن برای سانجمنهای عضو شبکه مهیاست.
برای حضور در نشستهای کارگروه میراث معنوی آقای ارشیا لشگری را مطلع کنید.