به‌نام خدا

جناب آقای دکتر محمدجواد حق‌شناس
ریاست محترم کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای شهر پنجم تهران

همان‌گونه که می‌بایست آگاه باشید جناب حجت نظری، ریاست محترم ستاد توان‌افزایی سازمان‌های مردم‌نهاد، که عضو آن کمیسیون است در روزهای پایانی سال 1396 گفت که 11 عضو از 12 عضو آن ستاد را مشخص کرده‌ و منتظر نفر دوازدهم، یعنی نمایندة استانداری، است تا بالاخره کار آن ستاد را آغاز نماید (گفتنی است در حدود هفت ماهی که از برکناری مسؤول پیشین ستاد می‌گذرد هنوز اقدامی در آن صورت نگرفته است). با توجه به آن که 5 تن از این تعداد از اعضای آن شورا، دو تن کارشناس این حوزه و سه تن نمایندگان سازمان‌های مردم‌نهاد هستند، این پرسش برای ما به‌وجود آمده است که فرآیند و سازوکار انتخاب نمایندگانِ سمن‌ها چگونه بوده است؟
از آن‌جایی که ما خود را دلسوز شهرمان و شورای شهری که انتخاب کرده‌ایم می‌دانیم؛ و نمی‌خواهیم ارتباط ما با آن ستاد هم‌چون دوره‌ی پیشینِ آنجا به کمینه‌ی خود برسد؛ و شورای کنونی نیز همواره بر شفافیت تأکید داشته است؛ و با توجه به آن‌که شهر تهران دارای بیشترین تعداد سمن‌ها در کشور است که بسیاری از آنها در حوزه‌های تخصصی خود تشکیلِ شبکه داده‌اند؛ این برای ما مهم است که تفاوتِ عملکردها را ببینیم، و چه شایسته بود که در انتخابِ کارشناسانِ آن ستاد هم، طیِ سازوکاری، با کنشگران و دبیران سمن‌ها ــ یا دست‌کم دبیرکل‌های شبکه‌های موجودِ استانی ــ رایزنی می‌شد، که این اتفاق روی نداد. اما این‌که در انتخاب نمایندگانِ سمن‌ها هم این مشورت صورت نگیرد و احتمالاً بر پایه‌ی آیین‌نامه‌ای داخلی فقط کارشناسان آنها را معرفی کنند نشانه‌ی خوبی نیست.
امید که با عنایت شما به این نامه، امکان همراهی و همکاریِ نهادینه در آینده شکل بگیرد.

رونوشت:
ـ جناب آقای مهندس هاشمی؛ ریاست محترم شورای اسلامی شهر تهران، ری و تجریش؛
ـ سرکار خانم الهام فخاری؛ ریاست شورای اسلامی استان تهران؛
ـ سرکار خانم صدراعظم نوری؛ عضو محترم و ریاست کمیسیون محیط‌زیست سلامت و خدمات‌شهری شورای اسلامی شهر تهران، ری و تجریش؛
ـ حسن خلیل‌آبادی؛ عضو محترم و رئیس کمیته میراث فرهنگی و گردشگری شورای اسلامی شهر تهران، ری و تجریش؛
ـ جناب آقای دکتر امینی؛ عضو محترم و ریاست کمیسیون نظارت و حقوقی شورای اسلامی شهر تهران، ری و تجریش؛
ـ جناب آقای دکتر شجاع‌پوریان؛ معاون محترم امور اجتماعی فرهنگی شهرداری تهران؛
ـ‌ سرکار خانم فرزانه مروستی؛ سرپرست محترم دفتر امور اجتماعی فرهنگی استانداری تهران.

ارادتمندان (به‌نمایندگی بخشِ قابل‌توجهی از سمن‌های استان تهران):

سعید طهماسبیان ـ شبکه‌ی سمن‌های محیط‌زیستی استان تهران
علیرضا افشاری ـ شبکه‌ی سمن‌های میراثی استان تهران
خسرو صالحي ـ شبكه‌ی ياري كودكان كار
احمد بختیاری ـ کارگروه تشکل‌های حوزه مدیریت بحران و امداد و نجات

زهرا محمدی‌نژاد ـ موسسه حامیان رشد و بالندگی (نماینده‌ی سمن‌ها در استانداری تهران)

احمد قویدل ـ‌ کانون هموفیلی ایران
میثم موحدفرد ـ انجمن پاسداشت مفاخر ایران
لیلا حقیقت‌جو ـ انجمن موزه‌داران جوان
منوچهر لطفی ـ انجمن مجموعه‌داران ایران
نیلوفر حیدری ـ کانون ادبی فرصت
ناهید پورابراهیمی ـ انجمن پارسیگان مهربوم
علیرضا حاجی‌اشرفی ـ انجمن توانمندیهای گردشگری ایران
بهزاد کاظمی ـ کانون جوانان پارس
طاهره آذرگشسب ـ انجمن گوزن قهوه‌ای دنا
حامد دریایی‌فرد ـ انجمن عمارات محروسه ایران
ماه پری فرید همتی ـ انجمن توسعه حقوق شهروندی

محمد درویش ـ‌ مدیرعامل حامیان جامعه مدنی
مه‌لقا ملاح ـ جمعیت زنان مبارز با آلودگی محیط‌زیست
ميترا البرزى‌منش ـ انجمن پایشگران محیط‌زیست ایران (پاما)
عباس محمدی ـ گروه دیدبان کوهستان انجمن کوهنوردان ایران
حمید توسلی‌افرا ـ انجمن طبیعت‌گران برنا
مهدي توحيدپور ـ انجمن تمدن سبز هنرمندان حامي محيط‌زيست
شهلا منفرد ـ انجمن زنان طرفدار توسعه پایدار محیط‌زیست
فرشید ساکی ـ دیده‌بان دادشهر آفاق
سجاد عسکری ـ کميته پيگيری خانه‌های تاریخی تهران
مقداد علیاری ـ انجمن غار و غارشناسی ایران
حمیدرضا افشاری ـ انجمن فرهنگی افراز
حسین رفیع ـ گروه بچه‌های آب
گل‌خانم باقری‌نیا ـ انجمن دنیای سالم
آرش جمشیدنژاد ـ انجمن رفتگران طبیعت تهران

ساناز صنایع گلدوز ـ انجمن آشتی با زمین
محمد شرافت ـ انجمن آوای طبیعت استان تهران
سیدمحمدصادق دریاباری ـ موسسه حامیان طبیعت پاک
پیام احتسابیان ـ موسسه طبیعت‌پژوهان زیما
علیرضا عباسی ـ انجمن دوچرخه‌سواری پروانه سبز
حسام‌الدین نراقی ـ انجمن امداد ایرانیان
عبداله سالاری ـ انجمن حامیان و پژوهشگران حیات‌وحش
پریسا پیمان ـ گروه فرهنگی ساعت زمین
فریبا فتحی ـ انجمن زیست‌بوم پاک
محمدرضا شهریاری ـ انجمن خردورزان
تبسم هاشمی ـ مؤسسه تسلی
آناهیتا زمانی ـ دروازه های سبز پارس
مهدی مجتهدی ـ انجمن دامون
شروان شعاعی ـ مؤسسه مهرگان پرتو پژوه
بهمن حاج‌هاشمی ـ انجمن حافظان زیست‌محیطی، حقوقی شهر و طبیعت
ابراهیم نیک‌آئین ـ بنیاد پیشگیری دنیای آینده
هدیه‌گل‌ صباغ ـ مرکز مهر اسپیدار
حسین عبیری گلپایگانی ـ موسسه کوهستان سبز

گلایه سمن‌ها از عملکرد ریاست ستاد توان‌افزایی سازمان‌های مردم‌نهاد

ده‌ها نماینده سازمان‌های مردم‌نهاد در نامه‌ای به ریاست کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای شهر پنجم تهران از عملکرد ریاست ستاد توان‌افزایی سازمان‌های مردم‌نهاد گلایه کردند.

به گزارش خبرگزاری مهر، ده‌ها نماینده سازمان‌های مردم‌نهاد در نامه‌ای به ریاست کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای شهر پنجم تهران که نسخه‌ای از آن در اختیار خبرنگار مهر قرار گرفته از عملکرد ریاست ستاد توان‌افزایی سازمان‌های مردم‌نهاد گلایه کردند.

در این نامه که تعداد زیادی از مسوولان سمن‌های تهرانی از امضاکنندگان آن بوده‌اند آمده است: ...

https://www.mehrnews.com/news/4272735/گلایه-سمن-ها-ازعملکرد-ریاست-ستاد-توان-افزایی-سازمان-های-مردم-نهاد

مهدیه جعفری ـ مؤسسه میراث طبیعت ساینا
رضا نیکپور ـ انجمن ایلام‌شناسی ایران
محمدحسین نیکجو ـ موسسه کاوشگران طبیعت دنیا
مهرزاد شفیع‌پور ـ موسسه همیاران توسعه بومی و پایدار استان تهران
مهدی امیدی‌جعفری ـ گروه بین‌المللی ورزش خانواده

بازتاب نامه در روزنامه قانون
29 فروردین 1397

http://www.ghanoondaily.ir/fa/news/main/100016/%DA%AF%D9%84%D8%A7%DB%8C%D9%87-%D8%B3%D9%85%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7-%D8%A7%D8%B2-%D8%B9%D9%85%D9%84%DA%A9%D8%B1%D8%AF----%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA-%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D8%AA%D9%88%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%81%D8%B2%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%E2%80%8C%D9%86%D9%87%D8%A7%D8%AF

نشست کارگروه میراث معنوی چهارشنبه پنج اردیبهشت برگزار خواهد شد.
از انجمن های فعال و علاقمند در زمینه میراث معنوی دعوت می نماییم در این نشست شرکت نمایند.

ارشیا لشگری
دبیر کارگروه میراث معنوی
۰۹۱۲۴۱۱۶۲۶۶

نشانی:
خیابان مطهری-خ لارستان-پ ۱۸
دفتر تشکلهای میراث فرهنگی
چهارشنبه ۵ اردیبهشت ماه ساعت ۱۶:۳۰ تا ۱۹

نشست نامه کارگروه میراث معنوی
چهارشنبه 5 اردیبهشت 1397
دفتر تشکل‌های میراث فرهنگی خیابان لارستان

باشندگان:
انجمن نیستان گمشده، انجمن پارسیگان مهربوم، انجمن فرزندان ایران، انجمن حقوق شهروندی ملارد، انجمن فرهنگی افراز

موارد مورد بررسی:

1. آیین نامه داخلی کارگروهها

پیشنهاد شد بجز منشی، صندوقدار، مسؤل روابط عمومی نیز اضافه شود
پیرامون جذب و معرفی کارگروهها بجز مدیر کلیه هموندان کارگروه به ویژه روابط عمومی مسؤولیت دارند
کارگروه موظف است هر شش ماه یکبار گزارشی از فعالیت خود را به شورای مرکزی ارائه دهد
انجمن های عضو شبکه موظف اند حداقل در یک کارگروه نماینده معرفی نمایند و نمایندگان به هر دلیل اگر امکان حضور در نشست را دارا نبودند نبودن خود را به دبیر آگاهی دهند.

2. هماهنگی جهت نشست با مدیر کل میراث فرهنگی استان تهران
درخواست های زیر در صورت نشست با ایشان ازسوی کارگروه میراث معنوی مطرح گردد:
- توجه به ‌‌آیین های توابع اطراف تهران
- ایجاد تفاهم نامه بین میراث استان و اداره آموزش پرورش استان جهت معرفی آیین های کهن ایرانی
- معرفی اسپانسر برای برنامه ها

3. برگزاری کلاس آموزش جشنهای ایرانی

پس از مشورت قرار شد کلاس در قالب سفری یکروزه به تاریخ جمعه 21 اردیبهشت ویژه انجمن ها برگزار گردد.
میزبانی برنامه را انجمن حقوق شهروندی ملارد برعهده گرفتن
ارائه درس توسط انجمن نیستان گمشده هماهنگی انجمن فرزندان ایران اطلاع رسانی و نام نویسی انجمن پارسیگان و انجمن افراز.

4. برگزاری بزرگداشت فردوسی و خیام
توسط انجمن نیستان گمشده مطرح گردید که انجمن افراز برای برگزاری  مشترک اعلام آمادگی نمود.
بررسی حضور مغولستان و چین در میراث جهانی نوروز
با توجه به درخواست آقای افشاری دبیر شبکه مطرح گردید که اعضا خواستار اطلاعات بیشتر و مستندات در این‌باره شدند.

تعیین نشست بعدی:
نشست بعدی چهارشنبه سی خرداد به میزبانی انجمن نیستان گمشده برگزار خواهد شد.

▫️ در گفت‌وگو با علیرضا افشاری، دبیرکل شبکه‌ی سمن‌های میراثی استان تهران طرح شد:
▪️ چرا سمن‌ها از شورای شهر انتقاد می‌کنند؟

▫️ روزنامه‌ی جام جم (صفحه‌ی 15 ـ ایران)، دوشنبه 17 اردیبهشت

press.jamejamonline.ir/Newspreview/3282075167039025101

▫️ چندی پیش نامه‌ای خطاب به ریاست «کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای شهر پنجم تهران»، دکتر محمدجواد حق‌شناس، منتشر شد که در آن بخش قابل توجهی از دبیران سمن‌ها و به‌ویژه شبکه‌های سمنی شهر تهران نسبت به عملکرد ریاست «ستاد توان‌افزایی سازمان‌های مردم‌نهاد» انتقاد کرده بودند. در آن نامه اشاره شده بود: «همان‌گونه که می‌بایست آگاه باشید جناب حجت نظری، ریاست محترم ستاد توان‌افزایی سازمان‌های مردم‌نهاد، که عضو آن کمیسیون است در روزهای پایانی سال 1396 گفت که 11 عضو از 12 عضو آن ستاد را مشخص کرده‌ و منتظر نفر دوازدهم، یعنی نمایندة استانداری، است تا بالاخره کار آن ستاد را آغاز نماید (گفتنی است در حدود هفت ماهی که از برکناری مسؤول پیشین ستاد می‌گذرد هنوز اقدامی در آن صورت نگرفته است). با توجه به آن که 5 تن از این تعداد از اعضای آن شورا، دو تن کارشناس این حوزه و سه تن نمایندگان سازمان‌های مردم‌نهاد هستند، این پرسش برای ما به‌وجود آمده است که فرآیند و سازوکار انتخاب نمایندگانِ سمن‌ها چگونه بوده است؟».

▫️ در این نامه، دبیران چهار شبکه‌ی محیط‌زیستی، میراثی، «ياري كودكان كار» و تشکل‌های «حوزه مدیریت بحران و امداد و نجات» استان تهران به همراه نماینده‌ی سمن‌ها در استانداری تهران و نزدیک به 50 دبیر سمن‌های فعال و سرشناس شهر تهران ــ هم‌چون کانون هموفیلی ایران، حامیان جامعه مدنی، جمعیت زنان مبارز با آلودگی محیط‌زیست، انجمن افراز، انجمن غار و غارشناسی ایران، انجمن امداد ایرانیان، انجمن مجموعه‌داران ایران، کانون فرصت شهر ری، انجمن پایشگران محیط‌زیست ایران (پاما)، گروه دیدبان کوهستان انجمن کوهنوردان ایران، کميته پيگيری خانه‌های تاریخی تهران، انجمن رفتگران طبیعت، انجمن دامون و انجمن ایلام‌شناسی ایران ــ به جهتِ شکل‌گیریِ همراهی و همکاریِ نهادینه در آینده، از دکتر حق‌شناس خواسته بودند: «از آن‌جایی که ما خود را دلسوز شهرمان و شورای شهری که انتخاب کرده‌ایم می‌دانیم؛ و نمی‌خواهیم ارتباط ما با آن ستاد هم‌چون دوره‌ی پیشینِ آنجا به کمینه‌ی خود برسد؛ و شورای کنونی نیز همواره بر شفافیت تأکید داشته است؛ و با توجه به آن‌که شهر تهران دارای بیشترین تعداد سمن‌ها در کشور است که بسیاری از آنها در حوزه‌های تخصصی خود تشکیلِ شبکه داده‌اند؛ این برای ما مهم است که تفاوتِ عملکردها را ببینیم، و چه شایسته بود که در انتخابِ کارشناسانِ آن ستاد هم، طیِ سازوکاری، با کنشگران و دبیران سمن‌ها ــ یا دست‌کم دبیرکل‌های شبکه‌های موجودِ استانی ــ رایزنی می‌شد، که این اتفاق روی نداد. اما این‌که در انتخاب نمایندگانِ سمن‌ها هم این مشورت صورت نگیرد و احتمالاً بر پایه‌ی آیین‌نامه‌ای داخلی فقط کارشناسان آنها را معرفی کنند نشانه‌ی خوبی نیست».

▫️ از همین رو و درباره‌ی این نامه، که گام مهمی در بیان جمعیِ مطالبات مدنی است، گفت‌وگویی انجام دادیم با یکی از امضاکنندگان آن، علیرضا افشاری، که دبیرکل شبکه‌ی سمن‌های میراثی استان تهران است.

▪️ نخست این که کارکرد و هدف از ایجاد «ستاد توان‌افزایی سازمان‌های مردم‌نهاد» چه بوده؟
▫️ همان‌طور که از نام ستاد برمی‌آید این ستاد توسط نمایندگان مردم در اداره‌ی شهر و به قصد سازماندهی و در اختیار درآوردنِ امکانات مدیریت شهری برای توانمند ساختن نهادهای مدنی شکل گرفته است. ما هر چه فاصله‌ی میان سازمان‌های حکومتی، سپس دولتی، و بعد عمومی را با مردم به‌وسیله‌ی نهادهایی مردمی پُر کنیم طبیعتاً شیوه‌ی اداره‌ی مملکت مردمی‌تر خواهد شد و خروجیِ آن ماندگارتر و پایدارتر می‌شود. توانمندسازیِ این نهادها در کنارِ حضور خودجوشِ مردم در فعالیت‌های داوطلبانه دوگانه‌ای است که می‌تواند به این امر منجر شود. با چنین اندیشه‌ای این نهاد در شورای شهر تهران شکل گرفت. رئیس این ستاد عضوی از کمیسیون فرهنگی ـ اجتماعی است که با حضور نمایندگانی از کمیسیون‌های اصلی شورای اسلامی شهر تهران، وزارت کشور و شهرداری تهران، و به‌ویژه بودجه‌ی قابل اعتنایی که در اختیار دارد و توان تأثیرگذاری‌اش بر مهم‌ترین نهاد مرتبط با موضوع سمن‌ها در شهر تهران، یعنی شهرداری قدرتمند این اَبَرشهر که فضاهای فرهنگی بسیاری را در اختیار و توانِ اصلی تأثیرگذاری در لایه‌های مختلف شهر را بر دوش دارد، می‌تواند و می‌بایست به رشد و توانمند شدنِ سمن‌ها در این شهر یاری برساند و دست‌کم نیاز اولیه‌ی سمن‌ها هم‌چون در اختیار داشتنِ جا برای فعالیت‌شان را پاسخ دهد.

▪️ آیا در این سال‌ها این ستاد مصدر خدماتی برای سمن‌های تهرانی بوده است؟
▫️ شوربختانه خیر. آن‌هم به سرنوشتِ بسیاری از سازمان‌ها در کشور ما دچار شد که همه قوانینی خوب و پیشرو دارند اما به‌گونه‌ای ضعیف و کاملاً سیاسی اجرا می‌شوند. ریاست پیشین این ستاد فقط با شمار محدودی از سمن‌ها کار می‌کرد و حتی همان‌ها را هم یاری چندانی نکرد، جز دادنِ چند بُن و کارت هدیه! و در واقع از آنها به‌گونه‌ای کاملاً ابزاری برای تبلیغِ فردی بهره می‌برد و شوربختانه بخش بزرگی از بودجه‌ی ستاد را دست‌مایه‌ی اجرای طرح‌هایی بی‌خاصیت و تبلیغی نمود که فقط برای چند تن نزدیکانِ وی، که سمن‌های‌شان اجرای آن طرح‌ها را بر عهده گرفته بودند، سود در بر داشت. اما انتظار داشتیم و داریم حال که کسانی با اندیشه‌های متفاوت و معتقد به نهادهای مدنی به شورای شهر راه یافته‌اند این وضعیت به‌سرعت تغییر کند که هنوز در طی نزدیک به سه فصلی که از حضورشان می‌گذرد اقدامی مشاهده نشده است و در زمینه‌ی به مشارکت گرفتنِ توانِ مدنی شهر وضعیت هم‌چنان تغییری نکرده است. فراموش نکنیم که فرصت‌ها محدود هستند و اکنون، همان‌گونه که در ماجرای شهرداری تهران شاهد بودیم، در برهه‌ای نیستیم که دوستان این‌قدر نسبت به چنین مسائلی بدیهی تعلل داشته باشند، مگر آن‌که هدفی دیگر در سر داشته باشند که خب، ما از آن آگاهی نداریم.

▪️ به نظر شما ستاد اکنون چه کارهایی را می‌تواند انجام دهد که از انجامش دریغ کرده؟
▫️ پیش از این در یادداشت‌هایی این موارد را نوشته‌ام. کوتاه فهرست کنم، این کارها شدنی است و نیاز به زمانی طولانی هم ندارد! نخست بهره بردن این ستاد از افراد آگاه و باتجربه در حوزه‌های سمنی در کادر اداری و مدیریتی ستاد. شوربختانه تاکنون خبری از تغییر در آن نشنیدیم و آنچه هم تاکنون جسته و گریخته به گوش‌مان رسیده ــ که همین نشانه‌ی ضعف در شفافیت است ــ حضور جوانانی سیاسی و نه مدنی در بدنه‌ی آن است و تنها فردی که پیشینه‌ی سمنی دارد متأسفانه تهرانی نیست که واقعاً جای شگفتی دارد. در حالی که ستاد می‌بایست از کسانی بهره برد که به خوبی بتوانند پُل ارتباطی سمن‌های تهرانی با ستاد باشند. می‌دانیم که منش افراد سیاسی در برخورد با کوشش‌های مدنی به کل متفاوت با منش افراد مدنی است. دوم، چیدنِ سازوکاری برای ارتباط ستاد سمن‌ها با سمن‌های شهر است که این ارتباط،‌ هم‌چون قبل، به سمن‌هایی خاص محدود نشود. پیشنهادی هم که مدت‌هاست طرح کرده و تکرار می‌کنم ارتباط با سمن‌ها از طریقِ شبکه‌هاست. در حوزه‌هایی هم که شبکه‌ای شکل نگرفته می‌توان با یاری چند سمنِ فعال در آن حوزه شبکه را شکل داد. با این کار، خود به‌خود جلوی بسیاری از حرف و حدیث‌ها در ارتباط مستقیم ستاد برای یاری‌رسانی به یک سمن بسته می‌شود، وقتی آن سمن موردِ تأیید شبکه‌ی آن حوزه باشد. و موضوع مهم دیگر، که می‌بایست در شورای شهر و به‌ویژه در حوزه‌ای که با سمن‌ها در ارتباط است کاملاً رعایت شود، شفافیت است؛ شفافیت در روند کار و شفافیت در هزینه‌کردها. شوربختانه توسط گروه جدید حتی یک گزارشِ ساده‌ی مالی از چهار سال گذشته‌ی ستاد هم ارائه نشده است.

▪️ آیا اقدامی برای گرفتن ارتباط با ریاست جدید این ستاد توسط سمن‌ها انجام شده؟ اگر نتیجه نگرفته، علتش چه بوده است؟
▫️ همان‌طور که در متن نامه‌ی اخیر مشاهده می‌کنید گروه مدیریتی حتی برای معرفی نمایندگان سازمان‌های مردم‌نهاد به ستاد هم با سمن‌ها مشورتی نداشته است، دیگر تو خود بخوان مفصل از این مجمل؛ آن هم در شهری بسیار پرجمعیت چون تهران و با وجود این‌همه نهادهای مدنی پیشرو و آن‌هم در شورای شهری این‌چنین مدعی احترام گذاشتن به مردم. پس، دیگر می‌توان وضعیت سمن‌ها و کار مدنی در دیگر شهرهای کشور را حدس زد که چگونه است. آری، به همراه دو تن دیگر از دبیران شبکه‌ها و چند تن دوست سمنی دیداری اولیه با جناب نظری داشتیم و ایشان در حضور عضو محترم دیگری از شورای شهر قول دیداری رسمی را با حضور گروه مشاورانش داد و ما هم آمادگی داشتیم تا با دعوت از دبیرانِ سمن‌های قدیمی دیگر حوزه‌ها نشستِ وعده‌داده‌شده را تبدیل به نهادی برای ایجاد تغییرات در ستاد کنیم تا بعد، این تغییرات طی آیین‌نامه‌هایی نهادینه شده و ستاد بتواند پُرتوان و مؤثر کارهایش را پی‌گیری کند. اما اگر شما دعوتی به این نشست شده باشید، ما هم شدیم. از این‌رو، اکنون امیدواریم دکتر حق‌شناس هر چه زودتر رأساً به موضوع ورود کنند تا این حرکت شکل گیرد. با وجود زمانی که از دست رفته باز هم، هر گاه ماهی را از آب بگیریم تازه است!

▪️ چرا سمن‌ها از شورای شهر انتقاد می‌کنند؟
▫️ روزنامه‌ی جام جم (صفحه‌ی 15 ـ ایران)، دوشنبه 17 اردیبهشت

بلایای طبیعی زنگ خطری برای میراث تاریخی محافظت‌نشده

احسان عزت‌پور
فعال مدنی و سردبیر ماهنامه نسیم اندیشه

کشور ما ایران از دیرباز با مخاطرات طبیعی ویرانگری مانند سیل، زمین لرزه و آتش سوزی در طی هزازان سال روبرو بوده است که خرابی‌های گسترده ای را ببار آورده است. این بلایای طبیعی در منابع تاریخی متعددی آورده شده است. به طور مثال از زمین لرزه های تبریز و تهران می‌توان نام برد. در حدود صد ساله اخیر زلزله‌های متعددی در جای جای کشور ما رخ داده است مانند زلزله های بویین زهرا، بم، و کرمانشاه در سال گذشته. در طی زلزله‌های متعددی که در اقصا نقاط کشور رخ داد از شمال کشور تا جنوب، و دو زلزله در تهران که هشداری بود برای تهران و سایر شهرهای ایران.

اما در کنار نگرانی‌ها از تخریب بناهای شهری یک نکته بسیار حایز اهمیت است و آنهم بحث حفظ آثار و ابنیه تاریخی کشور است که میراثی پر اهمیت است که در مقابل زمین لرزه و بلایای طبیعی بسیار بی دفاع است. با بررسی دقیق تر متوجه می‌شویم برنامه ی مشخصی در راستای مقاوم سازی و چیدمان آثار تاریخی در موزه‌ها و خانه‌های تاریخی وجود ندارد.

و سوال مهمتری که پیش روی ماست این است که ساختمان‌ها و مراکز تاریخی فرهنگی تا چه حدی می‌توانند زلزله‌ها را تحمل کنند و برای مقاوم سازی این بنا‌ها هم چه تدبیری اندیشیده شده است؟ همچنین همانطور که گفته شد آیا آثار تاریخی که در موزه‌ها و خانه موزه‌ها قرار دارند چقدر با چیدمان مناسب و محافظت شده ای قرار داده شده اند. اگر در موزه‌ها و خانه موزه‌ها گشتی بزنید متوجه خواهید شد که بسیاری از این چیدمان‌ها نه تنها محافظت نشده اند بلکه در موقع وقوع زلزله می‌توانند برای بازدید کننده‌ها نیز خطرآفرین نیز باشند.

و سوال آخر آیا پس از وقوع زلزله‌های ویرانگر برنامه ای برای حراست از باقیمانده ی بناهای تاریخی و بازسازی مجدد آنها وجود دارد؟ زلزله بم و تخریب ارگ تاریخی بم می‌تواند مثال مناسبی برای این موضوع باشد که برنامه‌ی مدونی برای مقابله با آن وجود ندارد.

در این میان، سازمان‌های غیردولتی فعال در حوزه میراث فرهنگی نقش مهمی در مطالبه‌گری و مشارکت اجتماعی در خصوص کاهش آسیب‌های بالقوه این آثار در بلایای طبیعی دارند و می‌توانند با بررسی تجربیات داخلی و بین المللی در جهت پیشگیری از بلایای طبیعی و ارایه الگوهای موفق گام‌های مهمی بردارند.

همچنین شبکه انجمن‌های میراث فرهنگی می‌تواند با همکاری با سازمان مدیریت بحران کشور و سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، ستادی در خصوص مدیریت بلایای طبیعی در جهت حفظ و حراست از آثار تاریخی و میراث فرهنگی کشور تشکیل دهد.

شنبه دوازدهم خردادماه، ساعت 16 تا 18، شماری از اعضای اصلی و علی‌البدل شورای مرکزی شبکه‌ی سمن‌های میراثی استان تهران، به قصد آشنایی، دیداری با آقای دکتر دلاور بزرگ‌نیا، مدیرکل جدید میراث‌فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان تهران داشتند.

در این نشست که شوربختانه به دلیل مشکلاتی شماری از دوستان شورای مرکزی نتوانستند در آن حضور یابند علیرضا افشاری دبیرکل شبکه، نیما آذری دبیر کارگروه گردشگری شبکه، به همراه آقای جامسون (انجمن طبیعت)، استاد سیف‌اللهی (میراث‌آفرینان مانی نو) و بانو سیفی (انجمن مؤسسه‌ی توسعه‌ی پایدار و محیط‌زیست ـ سنستا) به نمایندگی از کارگروه صنایع دستی، و ابراهیم سیسان (انجمن عکاسان ایران) از کارگروه میراث فرهنگی و از اداره‌کل نیز سروران گرامی، بانوان سیروس‌نیا (معاونت میراث فرهنگی) و قاسمی (مدیریت روابط عمومی) و آقایان رستمی (از بخش حقوقی)، جعفری (معاونت سرمایه‌گذاری) و علی‌محمدی (معاونت گردشگری) حضور داشتند.

در این نشست افشاری پس از معرفی شبکه به تفاهم‌نامه‌ی بسته‌شده میان شبکه (کارگروه میراث فرهنگی) و اداره‌کل در زمان ریاست جناب خسروآبادی، و دو نشستی که در پی آن برپا شده بود، اشاره کرد که آقای بزرگ‌نیا از آن استقبال کردند و پیشنهاد دادند که تفاهم‌نامه‌هایی در دیگر حوزه‌ها نیز به آن پیوست گردد. از پیشنهاد آقای آذری برای تشکیل اتاق فکر برای هر حوزه هم استقبال شد (با حضور دبیر و نمایندگانی از کارگروه‌ها، معاونت مربوط، رسانه‌ها و کارشناسان). دوستان حاضر هر کدام به نمایندگی حوزه‌ی خودشان به طرح مشکلات و کاستی‌ها پرداختند و در کنار دکتر بزرگ‌نیا، جناب جعفری نیز توضیحاتی را در زمینه‌ی برپایی اقامت‌گاه‌های سنتی در شهر تهران ارائه داد.

به‌زودی نشست دومی برای پیگیری دقیق‌تر موارد طرح‌شده و مواردی که از گذشته مانده بود (خانه‌ی رضاخانی، داشتن نمایندگانی در شورای فنی و شورای ثبت و تعیین حریم استان تهران،...) برپا خواهد شد.