تَّى يُصَلِّيَ رَكْعَتَيْنِ. متفق عليه .

ثامنا : يستحب حضور خطبة العيد بعد الانتهاء من الصلاة وإن كان المصلي مخيرا في الأصل بين الاستماع والانصراف؛ لقوله صلى الله عليه وسلم بعد ما صلى العيد: إنَّا نَخْطُبُ ، فَمَنْ أَحَبَّ أَنْ يَجْلِسَ لِلْخُطْبَةِ فَلْيَجْلِسْ ، وَمَنْ أَحَبَّ أَنْ يَذْهَبَ فَلْيَذْهَبْ ... رواه أبو داوود. لكن حضوره أفضل.

قال ابن قدامة: ... وَالِاسْتِمَاعُ لَهَا أَفْضَلُ. اهـ. وقال ابن عثيمين: ... لكن الأفضل أن يبقى.

والله أعلم.


الفتوى التالية   الفتوى السابقة

وثيقة الخصوصية | اتفاقية الخدمة | من نحن
1998-2016 ©Islamweb.net جميع حقوق النشر محفوظة



وشك كردنەوە ی ده‌ست و چاو دوای دەست نوێژ
ماڵپەڕی فەرموودە
دایكی باوەڕداران عائیشە (ڕەزای خوای لێبێت) دەفەرمووێت: (كَانَ لَه خِرْقَةٌ يُنَشِّفُ بِهَا بَعْدَ الْوُضُوءِ)(( صَحيح: صَحَّحَهُ الشَّيْخ الأَلْبَاني فِي صَحِيح الْجَامِع (4830) وَفي الصَّحِيحَة(2099).)) واتە: پێغەمبەری خوا((صلی الله علیه وسلم )) دەسڕێكی پەڕۆی پێ بوو لەدوای دەست نوێژ خۆی پێ ووشك دەكردەوە.
تێبینی: ئەگەر كەسێك ئاوی دەست نەكەوت یاخود ترسی ئەوەی هەبوو بە بە
كارهێنانی ئاو زیان بەلاشەی دەگات ئەوا دەتوانێت تەیەمموم بكات جا ئەو تەیەممومە بۆدەست نوێژ بێت یان بۆ خۆشۆرین بێت، پەروەردگار لەقورئانی پیرۆزدا دەفەرمووێت:ﮋﭷﭸﭹﭺﭻﭼﭽﭾﭿﮊالمائدة:٦ واتە: ئەگەر ئاوتان دەست نەكەوت (بۆ خۆشۆرین یان بۆ دەست نوێژ) ئەوا تەیەمموم بكەن لەسەر زەوییەكی پاك، هەردوو دەستان بەزەویدا بهێنن پاشان بەدەم و چاوو دەستاندا. وە تەیمموم كردن یەكێكە لەنیعمەتەكانی پەروەردگار بەسەر بەندەكانیەوە بە تایبەت وە تەیمموم كردن یەكێكە لەنیعمەتەكانی پەروەردگار بەسەر بەندەكانیەوە بە تایبەت بۆ ئەوكەسانەی كەنەخۆشن و ناتوانن ئاو بەكار بهێنن بێگومان پەروەردگار داوایەك بۆ ئەوكەسانەی كەنەخۆشن و ناتوانن ئاو بەكار بهێنن بێگومان پەروەردگار داوایەك لەبەندەكانی ناكات كە لەتوانایاندا نەبێت.

هەركەسێك غەم و پەژارە و ناڕەحەتییەكی تووش ببێت
هەركەسێك غەم و پەژارە و ناڕەحەتییەكی تووش ببێت بائه م دوعاییه بخوێنێت
پێغەمبەر (صلی الله علیه وسلم) فەرموویەتی: ((مَا أَصَابَ أَحَداً هَمٌّ وَلا حَزَنٌ فَقَالَ : اللَّهُمَّ إِنِّي عَبْدُكَ ، وَابْنُ عَبْدِكَ ، وَابْنُ أَمَتِكَ ، نَاصِيَتِي بِيَدِكَ ، مَاضٍ فِيَّ حُكْمُكَ ، عَدْلٌ فِيَّ قَضَاؤُكَ ، أَسْأَلُكَ بِكُلِّ اسْمٍ هُوَ لَكَ ، سَمَّيْتَ بِهِ نَفْسَكَ ، أَوْ عَلَّمْتَهُ أحَدَاً مِنْ خَلْقِكَ ، أَوْ أنْزَلَتَهُ فِـي كِتَابِكَ ، أَوْ اسْتَأْثَرْتَ فِـي عِلْمِ الْغَيْبِ عِنْدَكَ ، أنْ تَجْعَلَ الْقُرْآنَ رَبِيعَ قَلْبِي وَنُورَ صَدْرِي وَجَلاءَ حُزْنِي وَذَهَابَ هَمِّي . إِلاَّ أَذْهَبَ اللهُ هَمَّهُ وَحُزْنَهُ وَأَبْدَلَهُ مَكَانَهُ فَرَجَاً)) [صحيح رواهُ أحمد رقم : (1 / 391) ، صححهُ الألبانـي في سلسلة الأحاديث الصحيحة رقم : (199)] . واتە : هەركەسێك غەم و پەژارە و ناڕەحەتییەكی تووش ببێت و بڵێت : خوایە من بەندەی تۆم ، و كوڕی پیاوێكم كە بەندەی تۆیە ، و كوڕی ئافرەتێكم كە بەندەی تۆیە ، پێشەسەرم لە دەستی تۆدایە ، حوكمی تۆ بەسەرمدا پەیڕەوكراوە ، بڕیاری تۆ بەسەرمدا ڕاست و دادپەروەرانەیە ، داوات لێدەكەم بە هەموو ناوێك كە ناوی خۆتت پێ ناوە ، یان فێری كەسێكت كردووە لە دروستكراوەكانت ، یان داتبەزاندووە لە كتێبەكەتدا ، یان تایبەتت كردووە بە خۆتەوە لە زانستی غەیبدا لای خۆت ، كەوا قورئان بكەیت بە بەهاری دڵم و رووناكی سێنگم و هەڵگری پەژارەم و لابەری غەمم . ئیللا خوا غەم و پەژارەی لادەبات و لە جێ ی ئەوەدا دەیگۆڕێتەوە بە دڵ فراوانی .
ماڵپه‌ڕی فه‌رمووده‌

ئەوەی كەدەست نوێژی پێ بەتاڵ دەبێتەوە
ماڵپەڕی فەرموودە
1- هەرشتێك لەپێش یان لەپاشەوە دەربچێت (الحَدَث) .

هاوەڵی خۆشەویست(أَبُو هُرَيْرَة (ڕه زای خوای لێبێت) دەفەرمووێت: پێغەمبەری خوا(صلی الله علیه وسلم) فەرموویەتی: (لاَ تُقْبَلُ صَلاَةُ مَنْ أَحْدَثَ حَتَّى يَتَوَضَّأَ (أَخْرَجَهُ الْبُخَارِيُّ (135) و مُسْلِمٌ (536)) واتە: خوای گەورە نوێژ لەهیچ كەسێك قەبوڵ ناكات ئەگەر هەرشتیك لەپێشی یان لەپاشیەوە دەربچێت تاكو دەست نوێژ نەگرێتەوە.

2- خەوتن (النَّوْمِ) .

ئەگەر كەسێك بخەوێت و ئاگای لەخۆی نەمێنێ ئەوا دەست نوێژەكەی بەتاڵ دەبێتەوە، چونكە پێغەمبەری خوا (صلی الله علیه وسلم) فەرموویەتی: (الْعَيْنُ وِكَاءُ السَّهِ فَمَنْ نَامَ فَلْيَتَوَضَّأْ)( صَحيح: أَخْرَجَه ابن مَاجَة(477) وصَحَّحَهُ الشَّيْخ الأَلْبَاني فِي صَحِيح الْجَامِع (4149)) واتە: چاو گرێی كۆمە جا هەر كەسێك خەوی لێكەوت وئاگای لەخۆی نەما با دەست نوێژ بگرێتەوە.

تێبینی:

ئەگەر خەوتن دەست نوێژ بشكێنێت و بەتاڵی بكاتەوە ئەوا لە هۆش چوون وە نەمانی عەقڵ پێشتر دەست نوێژ دەشكێنێت، چونكە لەهۆش چوون زیاتر مرۆڤـ بێ ئاگا دەكات .

3- دەست بەر زەكەر كەوتن بەئارەزووەوە (مَسّ الذَّكَر):

ئەگەر كەسێك دەستی بەر زەكەری كەوت ئەوا دەست نوێژەكەی بەتاڵ دەبێتەوە، (بُسْرَة بِنْتَ صَفْوَانَ (رَضِيَ اللَّه عَنْهَا دەفەرمووێت: پێغەمبەری خوا(صلی الله علیه وسلم) فەرموویەتی: (مَنْ مَسَّ ذَكَرَهُ فَلْيَتَوَضَّأْ)( صَحيح: أَخْرَجَه أَحْمَد(7275) وصَحَّحَهُ الشَّيْخ الأَلْبَاني فِي صَحِيح الْجَامِع (6554). ) واتە: هەر كەسێك دەستی بەر زەكەری كەوت ئەوا با دەست نوێژ بشۆرێتەوە. بەمەرجێك ئەو دەست بەركەوتنە بە ئارەزووەوە بێت (برِوانة: تمام المِنَّة للشَّيْخ الأَلْبَاني (ص: 103)).

4- خواردنی گۆشتی ووشتر (اكْل لَحْمِ الإِبِل)

هەركەسێك گۆشتی ووشتری خوارد ئەوا بادەست نوێژ بشۆرێتەوە، هاوەڵی خۆشەویست(جَابِرِ بْن سَمُرَةَ (ڕه زای خوای لێبێت) دەفەرمووێت: پیاوێك پرسیاری كرد لە پێغەمبەری خوا(صلی الله علیه وسلم) دەربارەی دەست نوێژ گرتن لە گۆشتی وشتر؟ ئەویش فەرمووی: (نَعَمْ فَتَوَضَّأْ مِنْ لُحُومِ الإِبِلِ) واتە: بەڵێ دەست نوێژ بگرنەوە لە گۆشتی وشتر.

حوکمی ئه و نوێژانه ی که به عه مدی له ده ست دراون
خوشك و برای موسوڵمان سه لامتان لێده كه م به سه لامی ئیسلام

السلام علیكم ورحمە الله وبركاته : به بۆنه ی نزیك بونه وه ی جه ژنی قوربانی پیرۆز پیرۆز بایتان لێده كه م وه خودا تاعه تان لێ قه بول بكات . ئه و كارانه ی كه سونه ته له شەو و ڕۆژی جەژنی قوربان بكرێت وەلەو سی ڕۆژەی كەلەدوای جەژن دین (ايام التشريق) ئةمانن

*التكبير:وتنى الله اكبر

سونەته لەبەرەبەیانی ڕۆژی عەرەفه تاوەكو نویژی عەسری ئاخیر ڕۆژی جەژن, خودا دەفەرمووێت ((واذكروا الله في أيام معدودات))واته ذكرى خودا بكه ن له م ڕۆژانه واته ڕۆژانی جەژن وه جۆنیەتی وتنی ئەم زكره بەو شیوەیه (الله أكبر الله أكبر، لا إله إلا الله، والله أكبر الله أكبر ولله الحمد) وه پیاوان بۆیان سونەته بەدەنكی بەرز بیڵێن لە مزگەوتەكانیان وه لەبازاڕ وماڵەكانیان وە لەدوای نوێژەكانیان . ئەمەش ئاگاداریەكە بۆ بەبەرز ڕاگرتنی خودای پەروەردگار وە ڕونكردنەوەی تۆیه بۆ خودا كە تۆ خودا دەپەرستیت و شوكرو سوپاسی دەكەیت.

*ذبح الأضحية: كوشتنەوەی قوربانیەكەت

ئەمەیان لەدوای كردنی نوێژی جەژن لە بەر ئەوەی پێغەمبەر صلی الله علیه وسلم دەفەرمووێت:"من ذبح قبل أن يصلي فليعد مكانها أخرى، ومن لم يذبح فليذبح"رواه البخاري ومسلم واته هەركەسێك ئاژەڵ سەر ببڕێت پێش نوێژی جه ژن با ئاژەڵێكی تر سەر ببڕێت, وەهەركەس قوربانی نەكردوه با قوربانی بكات. وە بۆ سەر بڕینی ئاژەلەكەت بۆت جائیزه لە هەر ڕۆژێك بیت لەم چوار ڕۆژانه لەبەر ئەوەی هاتووه لەپێغەمبەر صلی الله علیه وسلم:"

كل أيام التشريق ذبح".

*الاغتسال والتطيب للرجال: خۆشوردن بۆ پیاوان وە بەكار هێنانی بۆن بۆ پیاوان
وە لەبەركردنی جوانترین جل و بەرگ بەبێ (اسراف) ,واته زیاده ڕۆیی وە بۆ ئافرەتانیش دروسته دەرچون بۆ نوێژی جەژن بەڵام بەبێ سفوری بەجل و بەرگی شەرعی وە نابێت خۆشیان بۆن خۆش بكەن لەبەر ئەوەی پێغەمبەر صلی الله علیه وسلم قەدەغەی كردوه كە ئافرەت خۆی بۆن خۆش بكات..

*الأكل من الأضحية: خواردنی گۆشت لە قوربانیەكەت

پێغەمبەری خوا صلی الله علیه وسلم خواردنی نەدەخوارد تاوەكو نوێژی جەژنی نەكردبا پاشان دەهات دەی خوارد لە قوربانیەكەی.*الذهاب إلى مصلى العيد ماشياً أن تيسر: چوون بۆ نوێژی جەژن به پیادەیی(بەپێیان) ئەگەر بكرێت وە سونەته نوێژ له (مصلى)بكرێت ئيلا ئەگەر عوزر هەبوو وەك باران بارین,وه نوێژكردن لەگەڵ موسڵمانان وه سونەتیشه گوێ گرتن له خوتبەی جەژن ,وه ئافرەتانیش بۆیان هەیه حازری نوێژی جەژن ببن هەتاكوئافرەت ئەگەر خوێنی حەیزیش ببینیت بۆی هەیه بێت بۆ مصلی بەڵام نابێت بێت بۆ شوێن نوێژكردنەكە بەس لەدوعاكردنەكە بەژدار دەبێت,
وە سونەتە كاتێك دێت بۆ نوێژی جەژن با گەڕانەوەت بۆ ماڵت بەڕێگایەكی تر بێت لەبەر ئەوەی پێغەمبەر صلی الله علیه وسلم
وای كردوه.

*التهنئة بالعيد:وه جەژنه پیرۆزانه

لەبەر ئەوەی هاتووه كه هاوەڵانی پێغەمبەر صلی الله علیه وسلم وایان كردوه

له كۆتاییدا..

لەبیرت نەچێت بەردەوام به لەسەر كاری چاك وەك بەجێ هێنانی سیلەی ڕەحم وه سەردانی خزم و كەس و كارت
وه واز هێنان لەتوڕە بون و
حەسادەت وشتی نابەجێ
وه هەوڵ بده سەردانی ئەوانەی كه هەژارن وه یەتیمن یارمەتیان بده هەوڵ بده دڵیان خۆش بكه یت .............
داواكارم له پەروەردگار یارمەتی دەرمان بێت بۆ ئەنجام دانی كاری چاك وه بمان گێڕیت لەوانەی كە كردەوەی چاك دەكەن لەو چەند ڕۆژانه بەتایبەت

وصلى الله على نبينا محمد وعلى آله وصحبه أجمعين.
ئاماده کردنی ناصح محمدامین

كوڕ و كچ بەمۆبایل یان بە ئینتەرنێت نامه ‌ chat بۆ یەكتر بنێرن حەرامە؟
بەناوى خواى بەخشندەى میهرەبان ئەسڵ ئەوەیە لەشەرعدا كچ و كوڕ یان پیاو و ئافرەت بەیەكەوە قسە نەكەن مەگەر پێویست بێت جا قسەكردن بە مۆبایل یان نامە گۆڕینەوە یان چا كردن بە ئینتەرنێت بە بێ بوونى هۆكارێكى شەرعى وە ڕێگەچارەى تر ببێت ئەو كاتە حەرامە چونكە لەم سنورە ناوەستێ و دەبێتە دەرگایەك بۆ شتى خراپتر بەڵام ئەگەر ناچار بۆ مەبەستێكى شەرعى بەكار هێنرا ئەوا با كەسێكى مەحرەم هەبێت لە نێوانیاندا ئەگەر ئەم مەرجانە نەبێت ئەوكاتە بە خەڵوەت حیساب دەكرێت چونكە دەتوانن بە نهێنى هەموو قسەیەك بكەن ئەمەش جۆرێكە لە خەڵوە یان دەتوانین بڵێین خەڵوەى بچووك وە ڕێخۆشكەرە بۆ خەڵوەى گەورە. لە ئیمامى عومەرەوە ڕەزاى خواى لێ بێ لە پێغەمبەرەوە صلى الله علیه وسلم دەگێڕێتەوە كە فەرموویەتى:: (لا يَخُلُونَّ رجلٌ بامرأةٍ إلا كان ثالثها الشيطان) رواه الترمذي برقم 2165. دەبینى خەڵوە قەدەغەیە بەبێ قسەكردن بەبێ كارى خراپ چ جاى قسەكردن و پەیوەندى و نامە گۆڕینەوە كاتێ شەریعەتى ئیسلام خەڵوە حەرام دەكات چونكە ڕێگەیە بۆ حەرام هەروایش قسەو چاتكردن ئەگەر ناچار نەبوو ڕێگەیە بۆ حەرام وە واقعی خەڵكیش شایەتە كە كەسانێكى زۆر لە گەنجەكانمان بەهۆى چاتى كوڕ و كچەوە زیانیان لێكەوتووە. لە لایەن مامۆستا (خلیل أحمد)ە وە وەڵام دراوەتەوە
نووسەر : بەهەشت

شین و ڕۆ ڕۆ مەكەن لەسەر مردووەكانتان
عَنْ عُمَرَ بْنِ الخَطّاَبَ، عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ ((الْمَيِّتُ يُعَذَّبُ فِي قَبْرِهِ بِمَا نِيحَ عَلَيْهِ)) رواه مسلم 927.
واتە: ((مردوو سزا دەدرێ لەناو گۆردا بەهۆی ئەو شین و ڕۆڕۆیەی كە لە سەری دەكرێ)).

ئەگەر وەسیەتی كردبێت كە ئەم كارەی لەسەر نەكەن ئەوا ئەو كەسە ناگرێتەوە والله أعلم،(نووسەر).



{{وه‌رگیراوه‌ له‌به‌رنامه‌ی ((٢٤٠ فه‌رموده‌ی مرواری)) له‌پله‌ی ستۆر دایبه‌زینن}}
{Kurdish Islamic Apps}

پێغەمبەری خودا (صلى الله عليه وسلم) چۆن ویردەکانی دەخوێند

١- عبدالله ی کوڕی عەمر (ڕەزای خودایان لێ بێت) دەفەرمووێت: پێغەمبەری خودام (صلى الله عليه وسلم) بینی ویردەکانی بە دەستی ڕاستی دەژمارد .(1)

- - - - - - - - - - - - - - - -

١ - أخرجه أبو داود بلفظه ٢ / ٨١ والترمذي ٥ / ٥٢١ وانظر صحيح الجامع ٤ / ٢٧١ برقم ٤٨٦٥ {وصححه الألباني في صحيح الجامع (٤٩٨٩)}.

لە جۆرەکانی ڕەوشت جوانی و کۆ کردنەوەی ماڵ

١- ئەگەر دونیا تاریک بوو و شەوتان بەسەردا ھات ئەوە مناڵەکانتان بگرنەوەو بیانکەنە ژورەوە، بە ڕاستی شەیتانەکان لەو کاتەدا بڵاو دەبنەوە، پاشان کاتێک، کە لە شەو ڕۆیشت وازیان لێ بھێنن و دەرگاکان دابخەن و ناوی خودا بھێنن، چونکە بە ڕاستی شەیتان دەرگای داخراو ناکاتەوە، ھەروەھا دەمی کونەکانتان بگرن و ناوی خودا بھێنن و سەری قاپ و قاچاخەکانتان دابخەن و ناوی خودا بھێنن، خۆ ئەگەر شتێکیشی بخەنە سەر، پاشان چرا و ڕوناکیەکانیشتان بکوژێننەوە .(1)

- - - - - - - - - - - - - - - -

١ - البخاري مع الفتح ١٠ / ٨٨ ومسلم ٣ / ١٥٩٥ {وصحابي الحديث هو جابر بن عبد الله (رضي الله عنهما)}.

ئه‌و كردارانه‌ى ده‌بێته‌ هۆى ڕزگار بوونى موسوڵمان له‌ سزاى گۆڕ
پێغه مبه ر(صلی الله علیه وسلم) مژده ى داوه كه هه ندێ له و باوه ڕدارانه ى خواى گه وره ڕزگاريان ده كات له سزاى گۆڕ ئه مانه ى خواره وه ن :

يه كه م : شه هيد بوون له پێناوى خو ادا

له (ميقدامى كوڕى مه عد) ه وه ده فه رموێت : پێغه مبه ر(صلی الله علیه وسلم)
فه رمووى : ((للشهيد عند الله ست خصال ـ في رواية ـ [ سبع خصال ] يغفر له فى أول دفعة من دمه ويرى مقعده من الجنة ويجار من عذاب القبر ويأمن من الفزع الأكبر...))( أخرجه : الترمذى في (السنن): (1633) وإبن ماجه في (السنن) (2799))واته : شه هيد لاى خوا حه وت شتى بۆ هه يه ، به يه كه م دڵۆپ له خوێنى كه ده ڕژێت خواى گه وره له هه موو گوناهى خۆش ده بێت ، وه شوێنى خۆى له به هه شت دا نيشان ده دات وه پارێزراو ده بێت له سزاى گۆڕ ...هتد .. واته : هه موو جۆره سزايه كى ناوگۆڕى لێ دووره ، له فه رمووده كه ى تردا (راشدى كوڕى سه عد) ، ده فه رموێت : هاوه ڵێكى پێغه مبه ر (صلی الله علیه وسلم)
به پێغه مبه رى ووت : ((ما بال المؤمنين يفتنون فى قبورهم إلاّ الشهيد ؟ قال
((كفى ببارقة السيوف على رأسه فتنة))( أخرجه : النسائي في((السنن)) (4/99)). واته : بۆچى باوه ڕداران توشى تاقيكردنه وه ده بن له گۆڕه كانياندا ته نها شه هيد نه بێت ؟ پێغه مبه ر(صلی الله علیه وسلم)
فه رمووى: (شه وقى شمشێر به سه ريانه وه به سه بۆ تاقى كردنه وه يان) ، ئيبن و قه يم ـ رحمه الله ـ ده فه رموێت : (واتاى ئه و فه رمووده يه ى پێشوو (والله أعلم) ئه وه يه : خواى گه وره ئه و شه هيده تاقى ده كاته وه و جياى ده كاته وه له دووڕووه كان به شه وق و بريسكه ى سه رى ئه و شمشێره ى كه پێ ى شه هيد بووه و ڕاى نه كردووه له به رده ميدا . وه ئه گه ر دووڕوو بوايه ئه وا ئارامى نه ده گرت و ڕاى ده كرد و ئه وه ش به ڵگه يه له سه ر ئه وه ى باوه ڕه كه ى واى لێ كردووه ئارام بگرێت و ڕۆحى خۆى ببه خشێت له پێناوى خوادا)( انظر : في كتاب ((الروح)) لإبن القيم
(ص:
81)) .

دووم : مردن له ڕۆژى هه ينى دا يان له شه وه كه يدا


پێغه مبه ر(صلی الله علیه وسلم)
ده فه رموێت : (( إنَّ يوم الجمعة سيَّد الايام ، وأعظمها عند الله ، وهو اعظم عند الله من يوم الأضحى و يوم الفطر ...))( اخرجه : أحمد (3/430) ، وحسنه الشيخ الألباني في (صحيح الجامع ) (2279) ، و(صحيح الترغيب) (695)) واته : ڕۆژى جومعه سه روه رى ڕۆژه كانه وله هه موويان گه وره تر لاى خوا ، ئه و ڕۆژه گه وره تره لاى خوا له ڕۆژى جه ژنى ڕه مه زان و قوربان .

وه له فه رمووده يه كى تردا ده فه رموێت: (( خير يوم طلعت عليه الشمس يوم الجمعة ، فيه خلق آدم [ وفيه أدخل الجنة وفيه أخرج منها ] [ وفيه مات وفيه تيبَ عليه][ وفيه النفخة وفيه الصعقة] ...))( أخرجه أحمد (2/504) ، ومسلم (854)، وأبوداود (1046، 1047) ، والترمذي (491)) واته : چاكترين ڕۆژێك ڕۆژى به سه ردا هه ڵ هاتبێت ، ڕۆژى جومعه يه ، له و ڕۆژه دا ئادم ( عليه السلام) دروست كرا ، وه له و ڕۆژه دا كراواته ناو به هه شته وه ، وه له و ڕۆژه دا ده ركراوه له به هه شت ، وه له و ڕۆژه دا ته وبه ى لێ وه رگيراوه ، وه له و
ڕۆژه شدا وه فاتى كردووه ،وه هه ر له و ڕۆژه دا ڕۆژى كۆتاى دێته پێش ...


له عبدالله ى كوڕى عه مره وه (ڕه زای خوای لێبێت) ده فه رموێت پێغه مبه ر(صلی الله علیه وسلم)
فه رمووى : ((ما من مسلم يموت يوم الجمعة أو ليلة الجمعة إلا وقاه الله من فتنة القبر ))( أخرجه : عبدالرزاق في ((المصنف)) (5596) ، وأحمد في ((المسند)) (2/169)). واته : هه ر موسوڵمانێك له ڕۆژى جومعه دا يان له شه وه كه يدا بمرێت خواى گه وره له تاقيكردنه وه ى گۆڕ ده يپارێزێت .

سێ يه م : پاساوانى كردن له پێناوى خوادا (الرباط)

ئه بو هورةيرة (ڕه زای خوای لێبێت)
ده فه رموێت پێغه مبه ر (صلی الله علیه وسلم)
فه رمووى : ((كل ميت يختم على عمله الا الذى مات مرابطاً في سبيل الله فإنه ينمو له عمله إلى يوم القيامة ويأمن من فتنة القبر))( أخرجه : مسلم في ((الصحيح)) : (4915)) . واته : (هه موو مردوويه ك كۆتايى به كرده وه كانى دێت و مۆر ده نرێت به سه ريدا ته نها ئه و كه سه نه بێت كه له پێناوى خواى گه وره دا پاسه وانى كردووه دژ به دوژمنانى كافر ئه و كه سه كرده وه كه ى گه شه ى پێ ده درێت له گۆڕدا تا ڕۆژى كۆتايى و پارێزراو ده بێت له سزاو تاقيكردنه وه ى گۆڕ) .


وه هه روه ها پێغه مبه ر (صلی الله علیه وسلم) ده فه رموێت : (( من مات مرابطاً في سبيل الله اجري عليه عمله الصالح الذي كان يعمل [(وفي رواية ) اجرى الله له اجره الذي كان يعمل : اجر صلاته وصيامه و نفقتِهِ]، واجري عليه رزقه ، وأمِن من الفتان ، وبعثه الله آمنا من الفزع الكبر))( أخرجه :الطبراني (الكبير)( 6179) ، واحمد (23727)) . واته : هه ر كه سێك بمرێت له كاتى پاسه وانى كردندا له پێناوى خواى گه وره ، خوا ئه و كرده وه چاكه ى بۆ درێژه پێده دات

[ پاداشتى ئه و كاره ى كه ئه نجامى داوه : پاداشتى نوێژ و ڕۆژو وه خه رجيه كانى ] ، وه درێژ به ڕۆزى پێدانى بۆ ده درێت تا ڕۆژى كۆتايى
وه دوور ده بێت له تاقيكردنه وه و لێ پرسينه وه ى ناوگۆر ، وه له ڕۆژى كۆتايشدا خواى گه وره زيندوى ده كاته وه و بێ ترسى ده كات له تۆقينى هه ره گه وره .

چواره م : خۆێندنى سوڕه تى (اللمك)


پێغه مبه ر(صلی الله علیه وسلم)
ده فه رموێت : ((سورة تبارك هي المانعة من عذاب القبر ...))( أخرجه:
الحاكم في ((المستدرك)) (2/498)) . واته : (سوره تى ته باره ك ئه و سوره ته يه كه ڕێگره له سزاى گۆڕ ) واته : ئه و موسوڵمانانه ى كه بيخوێنن يان له به ريانه هيوا وايه كه (إن شاء الله) خواى گه وره بيان پارێزێت له سزاى گۆڕ . پێغه مبه ر(صلی الله علیه وسلم)
ده فه رموێت : ((إن سورة في القرآن ثلاثون أية
شفعت لصاحبها حتى غُفِر له (تبارك الذي بيده الملك) ))( اخرجه : أبوداود (1400)، والترمذي (2891)، وابن ماجة (3786) ،وصححه الشيخ الألباني في (صحيح ابي داود) (1247))
واته : سوره تێك له قورئاندا هه يه سى ئايه ته تكاى بۆ خاوه نه كه ى كرد تا خوا لێ ى خۆش بوو . خوێندنه كه شى ـ والله أعلم ـ چاكتر وايه پێش خه وتن بێت.

له ڕيوايه تێكدا ده فه رموێت : ((كان لاينام حتى يقرأ (السجدة) ، و(تبارك) ،[ وبني اسرائيل) و (الزمر)]))( أخرجه : الترمذي (3404، 3405) ، وصححه الشيخ الألباني في (الصحيحة) (641 ،587)).واته : هه موو شه وێك پێغه مبه ر(صلی الله علیه وسلم)

پێش ئه وه ى بخه وێت چوار سوره تى خوێندووه يه كێ له و سوره تانه سوره تى ته باره ك بووه ، پاشان سوڕه تى(السجدة) ، و پاشان (الاسراء) ،و پاشان (الزمر). بۆيه پێغه مبه ر(صلی الله علیه وسلم)
ده فه رموێت : پارێزراوه له سزاى گۆڕ وه هه روه ها ده ور كردنه وه و خوێندنه وه ى ده بێته وه هۆى ئه وه ى كه دێته وه ڵام له سه ر خاوه نه كى و دوورى ده خات له سزاى گۆڕ.وه له ڕوايه تێكدا هاتووه : (( من قرأها كل ليلة جاءت تجادلُ عن صاحبها)) (أخرجه: الدارمى ((2/455)) ، والبيهقي في : ((اثياب عذاب القبر)) (163))
واته : ((هه ركه سێك هه موو شه وێك بيخوێنێته وه ، دێت و خاوه نه كه ى سه ر ده خات وتكاى بۆ ده كات)).

پێنجه م : مردن به نه خۆشى سك چوون

له (سوله يمان بن صرد و خاليد بن عرفطة ) و (رضي الله عنهما) ... پێغه مبه ر(صلی الله علیه وسلم)
فه رموويه تى : ... ((من يقتله بطنه فلن يعذب في قبره ...))( أخرجه : أحمد في ((المسند)) (5/292) رقم
(18310)). واته : هه ركه سێك سكى بيكوژێت ياخود ببێته هۆى مردنى و له ناوچوونى به هيچ جۆرێك سزا نادرێت له گۆڕدا. دياره ئه وه ش كه ئيمامى (سندى) ده فه رموێت ئه م (بطن) ه مه به ست له (إستسقاء) واته : ووشك بوونه وه ى ناو سك كه به هۆى سك چوونه وه ده بێت (والله أعلم).

شه شه م : خێر وچاكه كردن

خێر وچاكه كردن گوناه ده كوژێنێته وه ، وه ك چۆن ئاو ئاگر ده كوژێنێته وه ،خێر و(صدقه )ى نهێنى توڕه بوونى خوا ناهێڵێت به سه ر خاوه نه كه يه وه . وه له گۆڕيشدا سزاو گه رمايى له سه ر خاوه نه كه ى ده كوژێنێته وه : عوقبه ى كوڕى عامر (ڕه زای خوای لێبێت)
ده ه گێرێته وه له پێغه مبه روه (صلی الله علیه وسلم)
كه فه رموويه تى:((إنَّ الصدقة لتطفيء عن أهلها حرَّ القبور..))( أخرجه : الطبراني ((الكبير)) (17/ 248 (788) ) ، والبيهقي ((الشعب)) (3347) ، وحسنه الشيخ الألباني في ((صحيح الترغيب و الترهيب )) برقم (873)) واته : خێر وچاكه كردن گه رماوگڕى ناو گۆڕه كان ده كوژێنێته وه به سه ر خاوه نه كانيانه وه .
مردن و ژيانى ناو گۆڕ له قورئان و فه رمووده صه حيحه كاندا

پرسیار:
ئایا دەست نوێژ لە مێرد دەشكێت؟
وەڵام:
بەناوى خواى بەخشندەى میهرەبان
دەست نوێژ بەدەست لەیەك كەوتن ناشكێت هەرچەندە مەسەلەیەكى خیلافیە لە نێوان زانایاندا بەڵام هیچ حەدیسێكمان نیە كە پێغەمبەرى خوا صلى الله علیه وسلم دەستنوێژى لە خێزانەكانى شكاندبێ بە پێچەوانەوە حەدیسمان هەیە لەسەر ئەوەى كە شەونوێژى كردووە دەستى داوە لە پێى دایكە عائیشە لە پێشى خەوتبوو هەروەها دایكە عائیشە بۆمان دەگێرێتەوە و دەفەرموێ:
(أن رسول الله صلى الله عليه وسلم قبّل بعض نسائه ثم ذهب إلى الصلاة ولم يتوضأ)رواه ابن ماجه وحسنه الشيخ الألباني رحمه الله.
واتە: پێغەمبەرى خوا صلى الله علیه وسلم ماچى یەكێ لە خێزانەكانى كردووە پاشان ڕۆشتوە بۆ نوێژ و دەستنوێژى نەگرتووەتەوە.
لەلایەن مامۆستا (خلیل أحمد)ە وە وەڵام دراوەتەوە

دەتەوێ‌ لە خوای پەروەردگار نزیك بیتەوە؟
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ أَنَّ رَسُولَ اللهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ: ((أَقْرَبُ مَا يَكُونُ الْعَبْدُ مِنْ رَبِّهِ، وَهُوَ سَاجِدٌ، فَأَكْثِرُوا الدُّعَاءَ)) رواه مسلم 482.
واتە: ((نزیكترین كات كە بەندە لە خودای خۆی نزیك بێت ئەو كاتەیە كە لە سوژدە دا بێت, كەواتە لەو كاتەدا زۆر بپاڕێنەوە)).


{{وه‌رگیراوه‌ له‌به‌رنامه‌ی ((٢٤٠ فه‌رموده‌ی مرواری)) له‌پله‌ی ستۆر دایبه‌زینن}}
{Kurdish Islamic Apps}

دەرخستنی دەست و قۆڵى ئافرەت لە بازاڕەكاندا ؟
پرسیار كرا لە شێخ محمد بن صالح العثيمين (ڕەحمەتی خوای لێبێت) سەبارەت بە دەرخستنی دەست و قۆڵى ئافرەت لە بازاڕەكاندا ؟
لە وەڵامدا فەرمووی: سوپاس بۆ خوا، پاشان گومانی تێدا نیە بە دەرخستنی دەست و قۆڵ لەلایەن ئافرەتانەوە لە بازاڕو شوێنە گشتیەكان كارێكی نادروستەو دوورە لە ڕەوشتی موسوڵمان، هەروەها هۆكارێكیشە لە بۆ بڵاوبوونەوەی فیتنەو بەڵا، چ جای ئەو ئافرەتانەی كە بازنگ و شتی جوانكاری لە دەست دەكەن، وە خۆشیان دەڕازێننەوە بە شێوەی زەمانی جاهیلی، بۆیە بە هیچ جۆرێك بۆ ئافرەتان درووست نیە جوانیەكەیان بەدەربخەن، چونكە دەبێتە هۆى تاوانباربوونی خۆى و تاوانباربوونی كەسانی تر بەوەی كە تەماشاكردنی حەرام ڕوو دەدات. [فتاوى حجاب المرأة المسلمة ل79 ]
نووسەر: محمد بن صالح العثيمين

چەند كۆسپێك لە ڕێگاى لاواندا:پێنجەم: دەست بەتاڵى
یەكێكى تر لە كۆسپە گەورەكانى بەردەم لاوان بەتاڵى و گرنگى نەدانە بە كات، پێغەمبەر صلى الله عليه وسلم دەفەرمووێت: " نعمتان مغبون فيهما كثير من الناس: الصحة و الفراغ " بۆیە پێویستە لە سەر لاوان نرخى كاتەكانیان بزانن، چونكە كات ژیانە، هەر ڕۆژێكى لێ بڕوات تا ڕۆژى قیامەت ناگەڕێتەوە، تەمەن چەند هەناسەیەكە، و خولەكەكان تەمەنەكان دەڕوخێنن، مردنیش كتوپڕ دێت، و گۆڕیش سندوقى چاكەكانە.
دقات قلب المرء قائلة له إن الحياة دقائق و ثواني
واتە: ترپەى دڵى مرۆڤ پێی دەڵێت: ژیان چەند خولەك و چركەیەكە.
براى لاوم بزانە كە: ئەركەكانى سەرشانت زیاترن لە كاتەكانت، بۆیە (چرووك بە) لە بەكارهێنانى كاتەكانت و مەهێڵە بێهودە لە دەستت دەربچن.
یەكێك لە پێشینان فەرموویەتى: ((كەسێكم خۆش ناوێت بە بەتاڵى بیبینم، كە نە بە دینەوە سەرقاڵ بێت، نە بە دونیاوە)).
وەرگێڕانى بە دەستكاریەوە:إدریس محمود

نیشانەی ﴿ دووەم ﴾بەشەکانی دوو ڕوویی ﴿النفاق﴾

نیفاق لای ئەهلی سوننەت و جەماعەت دەکرێت بەدوو بەشەوە بەشی یەکەم نیفاقی بیرو باروڕ ئەم جۆرە نیفاقە مرۆڤ لەکۆمەڵی مسوڵمانان دێنێتە دەرەوە و خاوەنەکەی لەژێرەوەی ئاگری دۆزەخ دا دەبێت وەك خوای گەورە دەفەرمووێ

﴿ إِنَّ ٱلْمُنَٰفِقِينَ فِى ٱلدَّرْكِ ٱلْأَسْفَلِ مِنَ ٱلنَّارِ وَلَن تَجِدَ لَهُمْ نَصِيرًا ﴿۱٤٥﴾﴿النساء﴾

﴿واتە.به‌ڕاستی دووڕووه‌کان له‌ چینی هه‌ره‌ خواری ناو دۆزه‌خدان و هه‌رگیز بۆ ئه‌وان پشتیوانێکت ده‌ست ناکه‌وێت. ﴾.

مونافیق ئەو کەسەیە کە بەشاراوەیی پەیامی پێغەمبەر﴿صلی اللە علیە وسلم﴾ کە دینی خوایە بەدرۆ دەخاتەوە یان کتێبەکانی خوا و فریشتەکان یان هەربنچینەیەك لە بنچینەکانی ئەهلی سوننەو جەماعە بەدرۆ دەخاتەوە خوای گەورە دەفەرمووێ

وَمِنَ النَّاسِ مَن يَقُولُ آمَنَّا بِاللَّهِ وَبِالْيَوْمِ الْآخِرِ وَمَا هُم بِمُؤْمِنِينَ ﴿ ۸ ﴾ يُخَادِعُونَ اللَّهَ وَالَّذِينَ آمَنُوا وَمَا يَخْدَعُونَ إِلَّا أَنفُسَهُمْ وَمَا يَشْعُرُونَ ﴿۹ ﴾ فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٌ فَزَادَهُمُ اللَّهُ مَرَضًا وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ بِمَا كَانُوا يَكْذِبُونَ ﴿ ۱۰ ﴾

له ناو خه‌ڵکیدا که‌سانێک هه‌ن که ده‌ڵێن: ئیمان و باوه‌ڕمان به خوا و به ڕۆژی قیامه‌ت هێناوه ﴿له‌ڕاستیدا ئه‌وانه درۆ ده‌که‌ن﴾ ئه‌وانه هه‌میشه باوه‌ڕدار نین﴾.ئه‌وانه ﴿به‌خه‌یاڵی خۆیان وا ده‌زانن﴾ خوا و ئه‌و که‌سانه ده‌خه‌ڵه‌تێنن که باوه‌ڕداری ڕاسته‌قینه‌ن!! که‌چی جگه له خۆیان که‌سیان پێ ناخه‌ڵه‌تێنرێ، به‌ڵام هه‌ست ناکه‌ن و تێناگه‌ن و بیرناکه‌نه‌وه‌.﴾ئه‌وانه له دڵ و ده‌روونیاندا نه‌خۆشی بێ باوه‌ڕی و حه‌سوودی و کینه هه‌یه‌، خوایش ده‌ردیان گران و کاریگه‌ر ده‌کات و سزایه‌کی سه‌ختیش (له دینا و قیامه‌تدا) چاوه‌ڕێنانه به هۆی درۆکردن و ﴿دژایه‌تییان بۆ ئیسلام﴾.ەوەیە.﴾

بەشی دووەم نیفاقی کردەوە وەک پێغەمبەر﴿صلی الله علیه وسلم ﴾لە صەحیحی بوخاری موسلیم دا دەفەرمووێ

﴿آیة المنافق ثلاث ٳذا حدَّث كذب وٳذا وعد ٲَخْلَف وٳذا ٲُؤْتُمِنَ خال﴾

واتە سیفەتی مونافیق سێ سیفەتن گەر قسەبکات دڕۆ بکات گەر بەڵێنیدا بەڵێنەکەی نەباتە سەر ئەگەر ئەر شتێکی لادانرا یان پێی سپێردرا خیانەتی تیدا بکات﴾

﴿جا ئێستا ﴿سی﴾ سفەتەکە لەسیفەتکانی مونافیقان دەخەینە ڕوو:﴾

تفاضل أهل الإيمان في الأعمال

22 - حدثنا إسماعيل قال: حدثني مالك، عن عمرو بن يحيى المازني، عن أبيه، عن أبي سعيد الخدري رضي الله عنه، عن النبي صلى الله عليه وسلم قال:
(يدخل أهل الجنة الجنة وأهل النار النار، ثم يقول الله تعالى: أخرجوا من كان في قلبه مثقال حبة من خردل من إيمان، فيخرجون منها قد اسودوا، فيلقون في نهر الحيا، أو الحياة - شك مالك - فينبتون كما تنبت الحبة في جانب السيل، ألم تر أنها تخرج صفراء ملتوية) قال وهيب: حدثنا عمرو: الحياة، وقال: خردل من خير
[6192]
23 - حدثنا محمد بن عبيد الله قال: حدثنا إبراهيم بن سعد، عن صالح، عن ابن شهاب، عن أبي أمامة بن سهل، أنه سمع أبا سعيد الخدري يقول: قال رسول الله صلى الله عليه وسلم:
(بينا أنا نائم، رأيت الناس يعرضون علي وعليهم قمص، منها ما يبلغ الثدي، ومنها ما دون ذلك، وعرض علي عمر بن الخطاب وعليه قميص يجره) [3488، 6606، 6607]

له‌ ڕۆژى قيامه‌تدا خه‌فه‌ت بۆ چى ده‌خۆيت ؟
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ (ڕه‌زای خوای لێبێت) قَالَ : قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله‌ علیه‌ وسلم) : ((مَا مِنْ قَوْمٍ يَقُومُونَ مِنْ مَجْلِسٍ لاَ يَذْكُرُونَ اللَّهَ فِيهِ إِلاَّ قَامُوا عَنْ مِثْلِ جِيفَةِ حِمَارٍ وَكَانَ لَهُمْ حَسْرَةً يَوْمَ الْقِيَامَةِ)) صحيح سنن أبـي داود : (4855) وصحح الـجامع الصغير رقم : (5750) . واته‌ : هيچ كۆمه‌ڵه‌ كه‌سێك نى يه‌ له‌ مه‌جليسێكدا هه‌ستن و باسى خوايان تێدا نه‌كردبێت ئيللا وه‌كو ئه‌وه‌ وايه‌ كه‌ له‌سه‌ر لاكى گوێدرێژێك (كه‌رێك) هه‌ستابێتن ، وه‌ ئه‌و دانيشتنه‌شيان ده‌بێته‌ هۆى خۆخواردنه‌وه‌ و په‌شيمانى بۆيان له‌ ڕۆژى قيامه‌تدا .
ئاماده‌كردن و وه‌رگێڕانى : مامۆستا : مـحمد عبد الرحمن لطيف

نیشانەی ﴿سێ یەم ﴾درۆکــــــردن

﴿ئیبنو تەیمییە دەڵێ درۆکردن ڕوکنێکە لەڕوکنەکانی کوفر هەروا دەڵێ خوای گەورە کەلەقورئان باسی نیفاق دەکات یەکسەر لەگەڵ ئەو وشەیەدا باسی درۆ دەکات بەهەمان شێوە گەر باسی درۆبکات لەگەڵ ئەم وشەیەدا باسی نیفاق دەکات وەك دەفەرمووێ ﴾

﴿وَاللهُ يَشْهَدُ إِنَّ الْمُنَافِقِينَ لَكَاذِبُونَ﴾

﴿واتە خوا شاهیدە کە ئەو ناپاك و دووڕوانە باوەریان بە تۆ نیە ﴾ هەروەها فەرموویەتی: پێغەمبەر ﴿صلی الله علیە وسلم ﴾﴿ويل للذي يحدث فيكذب ليضحك به القوم ويل له ويل له﴾صحيح سنن الترمذي رقم: ﴿557﴾.

واتە: وەیل و تیاچوون و فەوتان بۆ ئەو كەسەی كەوا قسە دەكات و درۆ دەكات بۆ ئەوەی خەڵكی پێی پێبكەنن، وەیل و تیاچوون و فەوتان بۆ ئەو كەسە، وەیل و تیاچوون و فەوتان بۆ ئەو كەسە.

﴿جا گەر دڕۆ بەشێوەی سوعبەت یان راستیی بکرێت یان بۆ فێڵ یان بۆ ئەنجامدانی کارێك بکرێت ئەوا لقێکی دوو ڕوویی یە﴾.

له ڕۆژى هەینى دا سەعاتێك هەيه پاڕانەوه تێيدا وەڵام دەدرێتەوه
عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أَنَّهُ قَالَ يَوْمُ الْجُمُعَةِ ثِنْتَا عَشْرَةَ يُرِيدُ سَاعَةً لَا يُوجَدُ مُسْلِمٌ يَسْأَلُ اللَّهَ عَزَّ وَجَلَّ شَيْئًا إِلَّا أَتَاهُ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ فَالْتَمِسُوهَا آخِرَ سَاعَةٍ بَعْدَ الْعَصْرِ) رواه أبوداود والنسائي وصححه الشَّيْخ الأَلْبَاني في صَحِيح الْجَامِع (٨١٩٠) .
هاوەڵی خۆشەویست جابری کوڕی عەبدوڵلا (خوای لێ ڕازی بێت) دەڵێت: پێغەمبەرى خوا (صلی الله علیه وسلم) فەرموويەتى: ڕۆژى هەينى (١٢) سەعاته، سەعاتێكى تێدايه هيچ بەندەيەكى موسڵمان نييه كەتێيدا بپاڕێتەوەو داوا لەخواى پەروەردگار بكات، ئەوا ئيللا پەروەردگار دەيداتێ، جا لەسەعاتەكەى كۆتاييدا بەدوايدا بگەڕێن، لەدواى نوێژى عەسر...
ئاماده‌کردنی : مامۆستا ابوبکراحمد