تواناتک Tavaanatech
86.9K subscribers
20.2K photos
9.43K videos
2.74K files
12.1K links
@tech_admin_b تماس با ادمین
فیسبوک
www.facebook.com/TavaanaTech

اینستاگرام
instagram.com/tavaanatech

توئیتر تواناتک
https://twitter.com/Tavaanatech

تماس ایمیلی
tech@tavaana.org

سایت
tech.tavaana.org
Download Telegram
حتما این تجربه‌ را داشته‌اید که بعد از بیماری احساس خستگی کنید و نای راه رفتن نداشته باشید. پس از پایان بیماری هم در صورت ورزش متوجه می‌شویم که توانایی‌‌مان نسبت به گذشته کاهش پیدا کرده است.

تا به حال این تصور وجود داشت که بخش مهمی از این وضعیت، ناشی از اثرات روانی بیماری است. اما اکنون پژوهشگران متوجه شده‌اند که ابتلا به بیماری «مستقیما» سبب کاهش قدرت عضلانی می‌شوند.

نتایج یک پژوهش تازه نشان داده که بیماری‌هایی که سبب بروز التهاب در بدن می‌شوند (مانند کووید۱۹، بیماری‌های باکتریایی و حتی آلزایمر) سبب رها شدن یک فاکتور التهابی به نام «اینترلوکین ۶» می‌شوند. تا اینجای داستان را از سال‌ها قبل می‌دانستیم.

حالا مشخص شده که اینترلوکین ۶ از طریق خون وارد سلول‌های عضلات می‌شود و روی میتوکندری‌های سلول (که کارخانه‌های تولید انرژی هستند) تاثیر می‌گذارند و باعث کاهش تولید انرژی می‌شود.

نکته مهم دیگر این است که پژوهشگران متوجه شده‌اند اینترلوکین ۶ از طریق یک مسیر خاص به نام JAK سبب این تاثیر می‌شود و همین الان هم چند دارو برای مهار این مسیر در دسترس است.

بنابراین در آینده احتمالا می‌توانیم منتظر داروهایی باشیم که جلوی کاهش قدرت عضلانی متعاقب ابتلا به بیماری را می‌گیرند.
(علی‌اصغر هنرمند)

منبع:

https://www.news-medical.net/news/20240713/Study-reveals-how-inflammation-weakens-muscles-during-illness.aspx

#پزشکی

@tavaanatech
نفس تازه، دندان‌های تمیز و دهانی بدون باکتری. این همان چیزی است که بسیاری از مردم امیدوارند با استفاده روزانه از دهانشویه به آن برسند. اما یک مطالعه جدید نشان می دهد که این انتظارات همیشه برآورده نمی‌شوند و برخی از دهانشویه‌ها حتی خطراتی برای سلامتی دارند. اکنون متخصصان حتی زنگ خطر را به صدا درآورده‌اند زیرا نگرانند که استفاده روزانه از محصولات حتی باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان‌هایی از جمله سرطان‌های مری و روده شوند.

به گزارش "تاگس شاو"، وبسایت کانال یک تلویزیون آلمان، محققان دانشکده پزشکی آنتورپ بلژیک در مطالعه‌ای که بر روی ۵۹ نفر انجام و در ژوئن ۲۰۲۴ در "مجله میکروبیولوژی پزشکی" منتشر شد، از شرکت‌کنندگان خواستند تا به مدت سه ماه از یک نوع برند محبوب دهان شویه حاوی الکل استفاده کنند.

نتایج غیر منتظره این مطالعه نشان داد که استفاده روزانه از این دهانشویه به جای کاهش، فراوانی، تعداد باکتری‌های خاص در دهان را افزایش داده است. به طور خاص دو نوع باکتری از جمله "فوزوباکتریوم نوکلئاتوم" (Fusobacterium nucleatum) و "استرپتوکوک آنژینوزوس" در دهان شرکت کنندگان تکثیر شدند. نوع اول که در پلاک طبیعی دندان یافت می‌شود، می‌تواند باعث ایجاد پریودنتیت شود، یک نوع بیماری که باعث تحلیل لثه و در نهایت لق شدن دندان‌ها می‌گردد.

استرپتوکوک آنژینوزوس نه تنها باعث بیماری پریودنتال و پوسیدگی دندان می‌شود، بلکه در بیماران مبتلا به سرطان معده یا مری نیز وجود دارد.

متخصصان دانشگاه لودویگ-ماکسیمیلیان مونیخ هم هشدار می‌دهند که دهان‌شویه‌های حاوی الکل با مراحل پیش‌سرطانی در دهان ارتباط دارند. اکثر دهانشویه‌ها حاوی الکل نیستند و حتی برخی از آن‌ها که "فلوراید" نیز دارند، برای بهبود وضعیت بهداشت دهان و دندان مناسب‌تر هستند. هرکسی که به شدت از التهاب لثه رنج می‌برد، باید برای مدتی دهان خود با آن‌ها غرغره کند. همچنین مسواک زدن چندین بار در روز و استفاده از نخ دندان بین دندان‌ها برای رفع التهاب بسیار مهم است.
(دویچه‌وله)

#دهانشویه #پزشکی

@tavaanatech
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
ویدئویی از نحوه عملکرد اره برقی گچ بری ارتوپدی و دلیل اینکه چرا به پوست آسیب نمی‌زند

#ارتوپدی #پزشکی

@tavaanatech
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
پنج هزار کیلومتر فاصله‌ جراح چینی با بیمار بوده و با ربات جراحی‌ یک تومور رو از ریه‌ی بیمار درآورده! کل عمل یک ساعت طول کشیده و نتیجه موفقیت آمیز بوده
(از توییتر: مجید میرزایی- حواس پرت)

#پزشکی #جراحی #تکنولوژی

@tavaanatech
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
اسکلروتراپی

اسکلروتراپی(Sclerotherapy) روشی است که برای درمان ناهنجاری عروق خونی (ناهنجاری عروقی) و همچنین ناهنجاری‌های دستگاه لنفاوی استفاده می‌شود.
در این روش، یک ماده شیمیایی به نام اسکلروزانت به وریدهای واریسی تزریق می‌شود.

#پزشکی #اسکلروتراپی

@tavaanatech
بیمارستان و مرکز تحقیقات تخصصی قلب ملک فیصل در عربستان سعودی، روز پنجشنبه اولین عمل جراحی قلب کاملا رباتیک را انجام داد، این عمل جراحی زیر نظر دکتر فراس خلیل، رئیس بخش جراحی قلب و مدیر جراحی رباتیک، انجام شد.

این گروه جراحی، قبل از انجام عمل جراحی روی نوجوان ۱۶ ساله‌ای که نارسایی قلبی داشت، طی سه روز هفت بار این عمل جراحی را به‌شکل مجازی تمرین کردند. متخصصان امیدوارند که این نوآوری، جراحی قلب را از روش‌های سنتی شکافتن قفسه سینه، که دوره نقاهت آن هفته‌ها یا ماه‌ها طول می‌کشد، نجات دهد.

بنابر اعلام بیمارستان ملک فیصل، انتظار می‌رود فناوری رباتیک امکان جراحی با کمترین تهاجم و عوارض را فراهم کند و بدین ترتیب، درد کاهش یابد، دوره درمان کوتاه‌تر شود و بهبود سریع‌تر رخ دهد، خطر عوارض به حداقل برسد و کیفیت زندگی بیماران به طرز چشمگیری بهبود یابد.

دکتر خلیل می‌گوید: «موفقیت اولین پیوند قلب رباتیک جهان، نه‌تنها جهشی متحول‌‌‌‌کننده برای مرکز ماست، که برای عربستان سعودی که مسیرش را، در راستای چشم‌انداز ۲۰۳۰ برای دست‌یابی به نوآوری، به سمت رهبری جهانی پزشکی تخصصی طی ‌می‌کند، بسیار حائز اهمیت است.» او همچنین رهبری «روشنگرانه» پادشاهی عربستان سعودی برای حمایت «پایدار و تزلزل‌ناپذیر» از توسعه بخش مراقبت‌های بهداشتی را ستود.

#رباتیک #پیوند_قلب #پزشکی

@tavaanatech
به گزارش ایندیپندنت، سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) روز جمعه اعلام کرد که اسپری واکسن آنفلوانزای استرازنکا به نام «فلومیست» (FluMist) برای استفاده شخصی تایید شده است. این نخستین واکسن آنفلوانزا است که برای استفاده نیاز به متخصصان بهداشت ندارد.

این واکسن، که از سال ۲۰۰۳ تایید شده بود، حاوی نوع ضعیف شده از ویروس‌های آنفولانزا است و به صورت اسپری در بینی وارد می‌شود. استرازنکا می‌خواهد این واکسن را از طریق داروخانه آنلاین عرضه کند.

#آنفولانزا #پزشکی

@tavaanatech
در یک رخداد فوق‌العاده، یک خانم ۲۵ ساله‌ی مبتلا به دیابت نوع ۱، بعد از دریافت نوع جدیدی از درمان دیگر نیازی به استفاده از انسولین ندارد.

در روش جدید، سلول‌های بنیادی از بدن خود بیمار گرفته شده و پس از برنامه‌ریزی، تبدیل به سلول‌هایی می‌شوند که انسولین تولید می‌کنند.

جالب‌تر اینکه پژوهشگران سلول‌ها را در پانکراس قرار نداده‌اند، بلکه آنها را زیر غلاف عضلات جلوی شکم تزریق کرده‌اند تا امکان پایش وضعیت آنها راحت‌تر باشد. کل فرایند تزریق هم کمتر از نیم ساعت زمان برده است.

از مدت‌ها قبل، روش پیوند سلول‌های تولید کننده‌ی انسولین از پانکراس اهدا کننده در دسترس است. اما مشکل اینجاست که تعداد اهدا کنندگان بسیار محدود است و دریافت کننده هم باید تا آخر عمر داروهای سرکوب ایمنی دریافت کند. اما در روش تازه سلول‌ها بنیادی از بدن خود بیمار گرفته شده است.

حدود سه ماه بعد از تزریق سلول‌های بنیادی، فرد گیرنده دیگر نیازی به دریافت انسولین نداشت و اکنون بیش از یک سال از انجام این فرایند گذشته است.

پژوهشگران می‌گویند در حال حاضر قند خون فرد گیرنده در ۹۸ درصد اوقات شبانه‌روز، در محدود‌ی طبیعی است.

البته خود ابداع‌کنندگان این روش می‌گویند هنوز نمی‌خواهند از کلمه «درمان» برای روش جدید استفاده کنند و اگر این وضعیت در فرد گیرنده برای پنج سال ادامه پیدا کند، آن را «درمان» می‌نامند.

در دیابت نوع ۱ بدن به اندازه‌ی کافی انسولین تولید نمی‌کند (یا به طور کلی انسولین نمی‌سازد) و حدود ۵ الی ۱۰ درصد مبتلایان دیابت را تشکیل می‌دهد. دیابت نوع ۱ برخلاف نوع ۲، قابل پیشگیری نیست و کشف یک درمان برای آن خبر مهمی برای مبتلایان است.

البته هنوز باید صبر کرد. چون محققان می‌گویند فرایند برنامه‌ریزی سلول‌های بنیادی در حال حاضر دشوار و هزینه‌بر است. اما امیدوارند در آینده نه‌چندان دور در دسترس عموم قرار بگیرد.

نتیجه روش تازه روز گذشته در ژورنال Cell منتشر شده است.

https://www.cell.com/cell/abstract/S0092-8674(24)01022-5

https://www.nature.com/articles/d41586-024-03129-3

(علی‌اصغر هنرمند)

#دیابت #پزشکی #انسولین

@tavaanatech
«ویکتور امبروس» و «گری رافکان»، دو دانشمند آمریکایی روز دوشنبه مشترکا به دلیل تحقیقاتشان درباره «تنظیم بیان ژن‌ها» و «microRNA» برنده جایزه نوبل پزشکی ۲۰۲۴ شدند.

بر اساس بیانیه کمیته نوبل این دو دانشمند در طول تحقیقاتشان موفق شدند کشف مهمی در زمینه برقراری ارتباط میان ژن‌ها انجام دهند.

ویکتور امبروس ۷۰ ساله، زیست شناس و استاد دانشگاه پزشکی دانشگاه ماساچوست آمریکا و آقای رافکان ۶۹ نیز متخصص زیست شناسی مولکولی و پژوهشگر بیمارستان عمومی ماساچوست و دانشکده پزشکی هاروارد است

#نوبل #پزشکی

@tavaanatech
روز گذشته اعلام شد که پروفسور ویکتور امبروس ۷۰ ساله و پروفسور گری راوکون ۷۲ ساله برندگان جایزه نوبل پزشکی ۲۰۲۴ شده‌اند. آنها در دهه ۸۰ میلادی، مولکول کوچکی به نام MicroRNA را کشف کردند که در عملکرد ژن‌ها نقش کلیدی دارد. در دوران کرونا نام mRNA بر سر زبان‌ها افتاد، اما این یکی با آن متفاوت است و کارش متوقف کردن عملکرد mRNA است!

آنها پژوهش‌های خودشان را روی نوعی نماتد (یک جور کرم لوله‌ای) انجام می‌دادند و ابتدا تصور بر این بود که MicroRNA فقط در این موجودات وجود دارند. اما چند سال بعد مشخص شد که آنها در دیگر موجودات از جمله انسان‌ها حاضر هستند و تا به حال بیش از ۲۰۰۰ نوع آن در انسان کشف شده!

این مولکول‌های کوچک، فعالیت‌ ژن‌ها را کنترل می‌کنند و در ادامه مشخص شد بسیاری از ژن‌ها توسط بیش از یک نوع MicroRNA کنترل می‌شوند و اینها به‌نوعی کار خاموش و روشن‌ کردن ژن‌‌ها را انجام می‌دهند.

سال ۲۰۰۲ برای نخستین بار مشخص شد که وجود ایراد در برخی از microRNA‌ها خودش می‌تواند دلیل بعضی بیماری‌ها باشد و برای مثال اکنون می‌دانیم که برخی از انواع سرطان خون به خاطر نقص در این مولکول‌ها ایجاد می‌شود.

کشف آنها سبب شد که بتوانیم یکی از فرایند‌های مهم ابراز ژن‌ها را درک کنیم. پژوهش‌های متعددی که در ادامه انجام شد، نشان داد این مولکول‌های کوچک در تکامل موجودات زنده‌ی نقش کلیدی داشته‌اند.

به این موضوع فکر کنید که در بدن ما سلول‌های بسیار متنوعی با عملکرد‌های گوناگون وجود دارد: برای مثال عملکرد سلول عصبی مغز انسان با سلول قلب و کبد بسیار متفاوت است. در حالی که همه آنها حاوی یک کد ژنتیکی «مشترک» هستند. چیزی که عملکرد آنها را متفاوت می‌کند، خاموش و روشن شدن ژن‌های مختلف در آنها است که توسط microRNA کنترل می‌شود.

هنوز دانش ما نسبت به microRNA‌ها محدودیت‌های زیادی دارد، اما محققان امیدوارند روزی بتوانند از آنها در کنترل و درمان بیماری‌ها استفاده کنند.

پروفسور امبروس استاد دانشکده پزشکی دانشگاه ماساچوست و پروفسور راوکون هم استاد دانشکده پزشکی دانشگاه هاروارد است.
(علی‌اصغر هنرمند)

#نوبل #پزشکی

@tavaanatech
سرطان تخمدان هشتمین سرطان شایع در زنان است. واکسن OvarianVax که از سوی محققان دانشگاه آکسفورد در حال تولید است، اولین واکسن در جهان بر علیه این بیماری خواهد بود.

برای ساخت این واکسن دانشمندان بررسی خواهند کرد که کدام پروتئین‌ها روی سطح سلول‌های سرطان تخمدان در مراحل اولیه بیشتر از سوی سیستم ایمنی شناسایی می‌شوند و واکسن چقدر در کشتن مدل‌های کوچک سرطان تخمدان در آزمایشگاه که به آن‌ها "ارگانوئید" می‌گویند، موثر است.

اگر این تحقیقات موفقیت‌آمیز باشد، محققان کار بر روی آزمایش‌های بالینی واکسن را آغاز خواهند کرد.

خطر ابتلا به سرطان تخمدان در زنان با ژن‌های تغییریافته BRCA1 تا ۶۵ درصد بیشتر و در زنان با ژن‌های تغییریافته BRCA2 تا ۳۵ درصد بیشتر از زنان بدون این تغییرات ژنی است. در حال حاضر به زنان مبتلا به تغییرات BRCA1/2 توصیه می‌شود که تا سن ۳۵ سالگی تخمدان‌های خود را خارج کنند.

سرطان تخمدان متاسفانه در مراحل اولیه هیچ علامتی ندارد و حتی ممکن است با بیماری‌های دیگر اشتباه گرفته شود. با این حال شایع‌ترین علائم و نشانه‌‌های این سرطان عبارتند از: نفخ یا تورم شکم، إحساس سیری فوری، کاهش وزن، درد در ناحیه لگن، کمر درد، خستگی، یبوست و نیاز مکرر به ادرار کردن.

علاوه بر عوامل ژنتیکی، افزایش سن و سابقه خانوادگی ابتلا به این سرطان از عوامل خطر آن محسوب می‌شوند.
(دویچه‌وله فارسی)

#سرطان #پزشکی

@tavaanatech
محققان آلمانی و بلژیکی در مقاله‌ای درباره احتمال خطاهای بسیار خطرناک در پاسخ‌های کوپایلت و سایر ابزارهای هوش مصنوعی هشدار داده‌اند.

در مقاله‌ای پژوهشی، به‌طور خاص از دستیار هوش مصنوعی کوپایلت خواسته شده تا به ۱۰ پرسش پزشکی متدوال در آمریکا درباره ۵۰ مورد از پرکاربردترین داروها و تجهیزات پزشکی پاسخ دهد که در مجموع ۵۰۰ پاسخ تولیدشده از جنبه‌های مختلف ارزیابی شد و نتایج آن چندان امیدوارکننده نبود.

نتایج این تحقیق حاکی از این است که که ۴٢ درصد پاسخ‌های کوپایلت ممکن است منجر به آسیب جدی و ٢٢ درصد نیز باعث مرگ فرد شود. پاسخ‌های کوپایلت به لحاظ دقت علمی، در ٢۴ درصد موارد با دانش پزشکی مطابقت نداشتند و ٣ درصد پاسخ‌ها کاملاً اشتباه بودند و فقط ۵۴ درصد پاسخ‌ها مطابق تحقیقات علمی بودند.

#هوش_مصنوعی #کوپایلت #پزشکی

@tavaanatech
هشت نفر از پانزده سهمیه ورودی دانشکده پزشکی میلان در سال تحصیلی پیش رو، ایرانی هستند.

در سال‌های اخیر سن مهاجرت به طرز چشم‌گیری کاهش یافته است و از سوی دیگر نرخ مهاجرت نخبگان بیش از پیش افزایش یافته است.
(خبرنامه امیرکبیر)

همچنین در پژوهش‌های انجام‌شده در ایران درباره میزان مهاجرت رتبه‌های برتر رشته ریاضی و فیزیک در سال‌های ۱۳۸۰ تا ۱۳۹۵، مشخص شده است که حدود ۸۰ درصد از دانشجویانی که رتبه‌های برتر را کسب کرده‌اند، طی سال‌های اخیر از ایران مهاجرت کرده‌اند و رتبه‌های برتر دانشجویان در سال‌های ۱۳۸۷ و ۱۳۸۸، تمامی دارندگان ۱۰ رتبه برتر در رشته‌های ریاضی و فیزیک، از ایران رفته‌اند. همچنین، ۸۰ درصد دارندگان رتبه‌های برتر کنکور در رشته‌های مختلف نیز در سال‌های اخیر از ایران مهاجرت کرده‌اند، که آماری بسیار بالا و فاجعه‌انگیز برای آینده کشور محسوب می‌شود.

بر اساس گزارشی که رصدخانه مهاجرت ایران منتشر کرده است؛ ایرانی‌ها هفتمین ملیت در میان پزشک‌ و جراح در امریکا هستند.
گزارش‌های قبلی این رصدخانه نشان می‌دهد که؛ ۱۶۰ متخصص قلب در یک سال و همچنین در چهار سال اخیر «۱۶ هزار پزشک عمومی» از کشور مهاجرت کرده‌اند.
«۳۰ هزار کادر درمان» نیز طی یک سال گذشته از دانشکده‌های علوم پزشکی درخواست گواهی گود استندینگ ارائه کرده‌اند که «مقصدشان عمان بوده است».
همچنین«رصدخانه مهاجرت ایران» اعلام کرده بود که ۷۳درصد پزشکان و پرستاران ایرانی و نزدیک به ۶۰ درصد استادان دانشگاه و دانشجویان ایرانی تمایل به مهاجرت دارند.

#مهاجرت #پزشکی #مهاجرت_نخبگان

@tavaanatech
وقتی صحبت از جایگزینی پزشکان با هوش مصنوعی می‌شود، اکثر کارشناسان معتقدند که برخی رشته‌ها مانند جراحی‌ها در آخر لیست جایگزینی قرار دارند! چون باید ترکیب دقیقی از هوش‌مصنوعی و رباتیک ایجاد شود.

اما این مسیر هم به سرعت در حال طی شدن است. اکنون کنفرانس سالیانه چشم پزشکان فوق تخصص جراحی شبکیه (EURETINA2024) در بارسلونای اسپانیا در حال برگزاری است و امروز یک تیم از دانشگاه کالیفرنیا، رباتی ویژه‌ی جراحی چشم را در آنجا معرفی کرده‌اند.

آنها می‌گویند تست‌های اولیه‌ی این سیستم رباتیک که از هوش مصنوعی هم کمک می‌گیرد، بسیار دقیق و موفقیت‌آمیز بوده: دقت حرکت ربات در حد یک میکرون است، یعنی می‌توان به آن دستور داد که به اندازه‌ی یک میکرون جابجا شود. توجه کنید که یک سانتیمتر معادل ۱۰ هزار میکرون است!

جالب‌تر اینکه میزان لرزش دست طبیعی انسان بین ۳۰ الی ۵۰ میکرون است. بنابراین استفاده از این ربات سبب می‌شود که جراحی‌های چشم با دقت بسیار بالاتری نسبت به دست جراح انجام شود.

سازندگان این ربات یک ویژگی مهم دیگر هم به آن اضافه کرده‌اند که می‌تواند دید کامل‌تری نسبت به میکروسکوپ‌های جراحی فعلی در اختیار قرار دهد.

این ربات حاوی دو حالت عملکردی است: در حالت اول ربات خودش جراحی را انجام می‌دهد و پزشک فقط بر مراحل کار نظارت می‌کند و در حالت دوم در نقش ابزار کار جراح مورد استفاده قرار می‌گیرد و اپراتور آن را با یک دسته کنترل می‌کند.

سازندگان می‌گویند از این ربات فعلا می‌توان برای جراحی‌های دقیق شبکیه‌ی چشم و آب مروارید استفاده کرد. البته این سیستم هنوز به مرحله‌ی آزمایش انسانی نرسیده، اما در آینده نه‌چندان دور و با طی تست‌های حیوانی، می‌تواند تاییدیه‌های لازم را دریافت کند.
(علی‌اصغر هنرمند)

منبع:
https://www.medscape.com/viewarticle/super-human-robot-could-be-future-eye-surgery-2024a1000ivf

#پزشکی #رباتیک

@tavaanatech
بر اساس گزارش رسانه‎های داخلی، آلودگی محلول‌های دیالیز صفاقی، تولید شرکت داروسازی ثامن، وابسته به آستان قدس رضوی، علاوه بر مسمومیت عده کثیری از بیماران دیالیزی، سبب فوت حداقل ۷۰ تن از مصرف‌کنندگان این محصول دارویی شده است.

شرکت دارویی ثامن، وابسته به بنیاد بهره‌وری موقوفات آستان قدس رضوی است که سال ۱۳۶۳ با عنوان سرم‌سازی ثامن در مشهد ثبت شد و تنها تولیدکننده محلول‌های دیالیز صفاقی در ایران محسوب می‌شود.

محدودیت واردات داروهای خارجی به ایران از فروردین‌ ۱۳۹۵ تشدید شد؛ زمانی که رئیس وقت سازمان غذا و دارو اعلام کرد که این محدودیت‌ها برای داروهایی که مشابه آنان در ایران تولید می‌شود، اعمال شده است. اکثر بیماران و پزشکان از کیفیت داروهای ایرانی شکایت دارند.

#دیالیز #پزشکی #دیالیز_صفاقی

@tavaanatech
در یک پیشرفت چشمگیر، سه نفر که بینایی‌شان به‌شدت کاهش یافته بود، پس از دریافت پیوند سلول‌های بنیادی، بهبود قابل توجهی در بینایی خود پیدا کردند که این بهبودی بیش از یک سال ادامه داشته است. نفر چهارمی که دچار نقص بینایی شدید بود نیز پس از پیوند، پیشرفت‌هایی را تجربه کرد، اما این پیشرفت‌ها دوام نیاورد. این چهار نفر، نخستین کسانی هستند که از سلول‌های بنیادی بازبرنامه‌ریزی‌شده برای درمان آسیب‌های قرنیه استفاده کرده‌اند؛ قرنیه لایه شفاف بیرونی چشم است که مسئول اصلی محافظت از چشم و تمرکز نور ورودی به داخل چشم است.

نتایج این تحقیق که در ژورنال معتبر لنست منتشر شده است، به گفته کاپیل بهارتی (Kapil Bharti)، محقق سلول‌های بنیادی در مؤسسه ملی چشم آمریکا، واقع در مؤسسه ملی بهداشت در بتسدا، مریلند، تحسین‌برانگیز است. وی این دستاورد را «تحولی هیجان‌انگیز» توصیف کرده است. جین لورینگ (Jeanne Loring)، محقق سلول‌های بنیادی در مؤسسه تحقیقات اسکریپس (Scripps Research) کالیفرنیا نیز می‌گوید که این نتایج نیاز به آزمایش‌های بیشتری بر روی بیماران را تقویت می‌کند.

استفاده از سلول‌های بازبرنامه‌ریزی‌شده
لایه بیرونی قرنیه به کمک منبعی از سلول‌های بنیادی که در حلقه لیمبال (Limbal Ring) – حلقه تیره اطراف عنبیه (Iris) – قرار دارند، تجدید و ترمیم می‌شود. زمانی که این منبع حیاتی به علت آسیب یا بیماری‌های خودایمنی و ژنتیکی کاهش می‌یابد، فرد به وضعیتی به نام کمبود سلول‌های بنیادی لیمبال (Limbal Stem Cell Deficiency یا LSCD) مبتلا می‌شود. در این شرایط، زخم‌ها سطح قرنیه را می‌پوشانند و در نهایت فرد به نابینایی دچار می‌شود.

درمان‌های کنونی برای LSCD محدود هستند. این درمان‌ها معمولاً شامل پیوند سلول‌های قرنیه از چشم سالم خود فرد هستند که فرایندی تهاجمی و با نتایج نامشخص است. در مواردی که هر دو چشم دچار این مشکل باشند، پیوند قرنیه از اهداکنندگان متوفی گزینه دیگری است؛ اما در این روش هم احتمال رد پیوند توسط سیستم ایمنی بدن فرد گیرنده وجود دارد.

کووجی نیشیدا (Kohji Nishida)، چشم‌پزشک در دانشگاه اوزاکا (Osaka University) ژاپن و همکارانش از روش جدیدی برای پیوند قرنیه استفاده کردند. آنها سلول‌های خونی یک اهداکننده سالم را به حالتی مشابه سلول‌های جنینی بازبرنامه‌ریزی کرده و سپس این سلول‌ها را به لایه‌ای شفاف از سلول‌های اپیتلیال (Epithelial) قرنیه‌ای که شبیه به سنگ‌فرش‌های کوچک و مرتب بود، تغییر دادند.

اجرای عمل پیوند و نتایج اولیه
از ژوئن ۲۰۱۹ تا نوامبر ۲۰۲۰، این تیم دو زن و دو مرد بین ۳۹ تا ۷۲ ساله که هر دو چشم آنها به LSCD دچار بود را در این پژوهش شرکت دادند. طی جراحی، تیم تحقیقاتی ابتدا لایه زخم پوشاننده قرنیه آسیب‌دیده در یکی از چشم‌ها را برداشتند و سپس لایه‌ای از سلول‌های اپیتلیال مشتق از سلول‌های بازبرنامه‌ریزی‌شده را به آن چشم پیوند زدند. پس از پیوند، برای محافظت از این لایه جدید یک لنز نرم محافظتی روی آن قرار دادند.

بررسی نتایج پس از پیوند
دو سال پس از پیوند، هیچ‌کدام از افراد دچار عوارض جانبی جدی نشدند. پیوندها بدون ایجاد تومور – که یکی از خطرات شناخته‌شده سلول‌های iPS است – موفقیت‌آمیز بودند و حتی در دو بیماری که داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی دریافت نمی‌کردند، نشانه‌ای از رد پیوند مشاهده نشد. این مسئله به گفته کاپیل بهارتی، خبر مثبتی است که پیوندها توسط سیستم ایمنی بدن بیماران رد نشدند. هر چند برای اطمینان از ایمنی این روش، انجام پیوندهای بیشتری ضروری است.

پس از پیوند، تمامی چهار بیمار بهبود فوری در بینایی خود را تجربه کردند و سطح آسیب‌دیده قرنیه آنها به میزان قابل توجهی کاهش یافت. این بهبودها در سه نفر ماندگار بود؛ اما در یک نفر پس از یک سال کمی از بینایی به حالت قبل بازگشت.

بهارتی می‌گوید که هنوز علت دقیق این بهبودهای بینایی مشخص نیست. ممکن است سلول‌های پیوندی در قرنیه گیرندگان تکثیر شده باشند یا اینکه حذف بافت زخم قبل از پیوند و یا تحریک سلول‌های خود بیمار به مهاجرت از سایر بخش‌های چشم به قرنیه و تجدید آن، در این بهبود مؤثر بوده باشد.

برنامه‌های آینده برای کارآزمایی‌های بالینی
نیشیدا اعلام کرده که برنامه‌ریزی برای آغاز کارآزمایی‌های بالینی این روش درمانی در ماه مارس آغاز خواهد شد که طی آن اثربخشی این روش بررسی می‌شود. همچنین چندین کارآزمایی دیگر مبتنی بر سلول‌های بنیادی iPS در سراسر جهان برای درمان بیماری‌های چشمی در حال انجام است. به گفته بهارتی، موفقیت‌های اولیه این تحقیقات حاکی از آن است که این روش‌ها در مسیر درستی قرار دارند.
(از وب‌سایت 1pezeshk)

#پزشکی #سلول_بنیادی

@tavaanatech