| ضرب‌المثلهای قرآنی | 433
سوره انسان آیه۳
إِنَّا هَدَیْنَاهُ السَّبِیلَ إِمَّا شَاکِرًا وَإِمَّا کَفُورًا
براستی که ما راه را به او نشان دادیم، خواه شاکر باشد یا ناسپاس.
ضرب‌المثل:
والسلام، نامه تمام
🔸🔹🔸
▪️ نکات تفسیری
▫️ مردم دربرابر هدایتی که ما ارائه کردیم دو نوع‌اند، یا شاکرند و یا کفور. در هر دو حالت هدایت الهی بطور یکسان شامل حالشان شده است، اما بعضی ازاین نعمت استفاده مطلوب کرده‌اند و بعضی به عکس آن را، کفران نموده‌اند.
▫️ این آیه به سه مسله مهم و سرنوشت ساز در زندگى انسان اشاره مى کند:
مسئله تکلیف، هدایت و آزادى اراده و اختیار. که لازم و ملزوم و مکمل یکدیگرند.
در ضمن جمله (انا هدیناه السبیل اما شاکرا و اما کفورا) خط بطلان بر مکتب جبر مى کشد.
🔸🔹🔸
▪️ مثل‌ها و کنایات معادل
▫️ اتمام حجّت؛ آخرین حرف و جمله تمام.
▫️ از ما گفتن، از شما شنیدن
▫️ من مرده تو زند
اتمام حجت کسی که پیش‌بینی و نظر خود را درست دانسته و به وقوع آن مطمئن باشد اگرچه بعد از مرگش.
▫️ با شخص شنونده است که نصیحت را بپذیرد یا نپذیرد.
🔸🔹🔸
▪️ اشعار هم مضمون
▫️ راه است و چاه، دید بینا آفتاب
بگذار بیافتد تا ببیند سزای خویش
▫️ چاه است و راه و دیده‌ی بینا و آفتاب
تا آدمی‌نگاه کند پیش پای خویش
چندین چراغ دارد و بیراه می‌رود
بگذار تا بیفتد و بیند سزای خوایش
🔸🔹🔸
▪️ ریشه‌های قرآنی و حدیث
▫️ وَقُلِ الْحَقُّ مِنْ رَبِّكُمْ فَمَنْ شَاءَ فَلْيُؤْمِنْ وَمَنْ شَاءَ فَلْيَكْفُرْ...
و بگو: دین حق همان است که از جانب پروردگار شما آمد، پس هر که می‌خواهد ایمان آرد و هر که می‌خواهد کافر شود، ... آیه 29 سوره کهف
آيه، در پاسخ به كسانى است كه براى ايمان آوردنشان، شرط و شروط مى‌گذاشتند و مى‌گفتند: شرط گرويدن ما آن است كه فقرا را طرد كنى.
گرچه مردم در انتخاب ايمان و كفر مختارند، ولى بايد بدانند كه سرانجام كفر عذاب سوزان قيامت است.
▫️ در آیه 29 سوره انسان، خداوند، حجت را بر مردم تمام كرده است. و می‌فرماید: راه خدا، اجبارى نيست، هر كه مى‌خواهد به سعادت برسد، بايد خود آن را انتخاب كند و بپيمايد.
إِنَّ هذِهِ تَذْكِرَةٌ فَمَنْ شاءَ اتَّخَذَ إِلى رَبِّهِ سَبِيلًا
(به راستى اين آيات، وسيله تذكّرى است، پس هركه بخواهد، راهى به سوى پروردگارش در پيش گيرد.)
▫️ شبیه همین مطلب در آیه «فَأَلْهَمَها فُجُورَها وَ تَقْواها» و او را به شر و خیر الهام کرد ( سوره شمس آیه ۸ ) فهم و درك خوبيها و بديها به صورت فطرى، در عمق روح انسانها نهاده شده است.
▫️ لَئِنْ شَكَرْتُمْ لَأَزيدَنَّكُمْ وَ لَئِنْ كَفَرْتُمْ إِنَّ عَذابي لَشَديد:
اگر شکرگزار باشید بر شما می‌افزاییم و اگر ناسپاسی کنید حتما عذابم شدید خواهد بود (سوره ابراهیم آیه۷) این آیات قاعده‌ای برای سیر کلی زندگی انسان را بیان میکند:
در جهت خوبی‌ها، اگر به خوبی‌هایی که می‌دانیم عمل کنیم، راه‌های جدید برایمان گشوده میشود و بقیه مسیر الی الله برایمان روشن میشود .
و در جهت انحراف هم هرمقدار آنچه می‌دانیم عمل نکنیم، ابهام و سرگردانی و عدم تشخیص و سلطه بیشتر شیطان بر ما تقویت خواهد شد.
پس، این آیه فرمول کلی‌ای ازتصویر راه زندگی انسان از ابتدا تا انتها، و چگونگی خوب شدن خوبها و بد شدن بدها ارائه می‌دهد.
▫️ سَأَلْتُ أَبا عَبْدِاللَّهِ(ع) عَنْ قَوْلِه عَزَّوَجَلَّ: إِنَّا هَدَيْناهُ السَّبِيلَ إِمَّا شاكِراً وَ إِمَّا كَفُوراً.
قالَ: إمَّا آخِذٌ فَهُوَ شاكِرٌ، وَإمَّا تارِكٌ فَهُوَ كافِرٌ.
حمران بن أعين گويد: از حضرت صادق(ع) پرسيدم منظور گفتار خداى بزرگ كه مىفرمايد: «همانا به راه رهبريش كرديم يا سپاسگزار باشد يا ناسپاس» چیست؟
فرمود: يا بگيرد (و عمل كند با اختيار خود) پس او سپاسگزار و شاكر است، و يا ترك كند (و عمل نكند با اختيار خود پس او ناسپاس) و كافر است.
@tasvir_tafsir
سوره انسان آیه۳
إِنَّا هَدَیْنَاهُ السَّبِیلَ إِمَّا شَاکِرًا وَإِمَّا کَفُورًا
براستی که ما راه را به او نشان دادیم، خواه شاکر باشد یا ناسپاس.
ضرب‌المثل:
والسلام، نامه تمام
🔸🔹🔸
▪️ نکات تفسیری
▫️ مردم دربرابر هدایتی که ما ارائه کردیم دو نوع‌اند، یا شاکرند و یا کفور. در هر دو حالت هدایت الهی بطور یکسان شامل حالشان شده است، اما بعضی ازاین نعمت استفاده مطلوب کرده‌اند و بعضی به عکس آن را، کفران نموده‌اند.
▫️ این آیه به سه مسله مهم و سرنوشت ساز در زندگى انسان اشاره مى کند:
مسئله تکلیف، هدایت و آزادى اراده و اختیار. که لازم و ملزوم و مکمل یکدیگرند.
در ضمن جمله (انا هدیناه السبیل اما شاکرا و اما کفورا) خط بطلان بر مکتب جبر مى کشد.
🔸🔹🔸
▪️ مثل‌ها و کنایات معادل
▫️ اتمام حجّت؛ آخرین حرف و جمله تمام.
▫️ از ما گفتن، از شما شنیدن
▫️ من مرده تو زند
اتمام حجت کسی که پیش‌بینی و نظر خود را درست دانسته و به وقوع آن مطمئن باشد اگرچه بعد از مرگش.
▫️ با شخص شنونده است که نصیحت را بپذیرد یا نپذیرد.
🔸🔹🔸
▪️ اشعار هم مضمون
▫️ راه است و چاه، دید بینا آفتاب
بگذار بیافتد تا ببیند سزای خویش
▫️ چاه است و راه و دیده‌ی بینا و آفتاب
تا آدمی‌نگاه کند پیش پای خویش
چندین چراغ دارد و بیراه می‌رود
بگذار تا بیفتد و بیند سزای خوایش
🔸🔹🔸
▪️ ریشه‌های قرآنی و حدیث
▫️ وَقُلِ الْحَقُّ مِنْ رَبِّكُمْ فَمَنْ شَاءَ فَلْيُؤْمِنْ وَمَنْ شَاءَ فَلْيَكْفُرْ...
و بگو: دین حق همان است که از جانب پروردگار شما آمد، پس هر که می‌خواهد ایمان آرد و هر که می‌خواهد کافر شود، ... آیه 29 سوره کهف
آيه، در پاسخ به كسانى است كه براى ايمان آوردنشان، شرط و شروط مى‌گذاشتند و مى‌گفتند: شرط گرويدن ما آن است كه فقرا را طرد كنى.
گرچه مردم در انتخاب ايمان و كفر مختارند، ولى بايد بدانند كه سرانجام كفر عذاب سوزان قيامت است.
▫️ در آیه 29 سوره انسان، خداوند، حجت را بر مردم تمام كرده است. و می‌فرماید: راه خدا، اجبارى نيست، هر كه مى‌خواهد به سعادت برسد، بايد خود آن را انتخاب كند و بپيمايد.
إِنَّ هذِهِ تَذْكِرَةٌ فَمَنْ شاءَ اتَّخَذَ إِلى رَبِّهِ سَبِيلًا
(به راستى اين آيات، وسيله تذكّرى است، پس هركه بخواهد، راهى به سوى پروردگارش در پيش گيرد.)
▫️ شبیه همین مطلب در آیه «فَأَلْهَمَها فُجُورَها وَ تَقْواها» و او را به شر و خیر الهام کرد ( سوره شمس آیه ۸ ) فهم و درك خوبيها و بديها به صورت فطرى، در عمق روح انسانها نهاده شده است.
▫️ لَئِنْ شَكَرْتُمْ لَأَزيدَنَّكُمْ وَ لَئِنْ كَفَرْتُمْ إِنَّ عَذابي لَشَديد:
اگر شکرگزار باشید بر شما می‌افزاییم و اگر ناسپاسی کنید حتما عذابم شدید خواهد بود (سوره ابراهیم آیه۷) این آیات قاعده‌ای برای سیر کلی زندگی انسان را بیان میکند:
در جهت خوبی‌ها، اگر به خوبی‌هایی که می‌دانیم عمل کنیم، راه‌های جدید برایمان گشوده میشود و بقیه مسیر الی الله برایمان روشن میشود .
و در جهت انحراف هم هرمقدار آنچه می‌دانیم عمل نکنیم، ابهام و سرگردانی و عدم تشخیص و سلطه بیشتر شیطان بر ما تقویت خواهد شد.
پس، این آیه فرمول کلی‌ای ازتصویر راه زندگی انسان از ابتدا تا انتها، و چگونگی خوب شدن خوبها و بد شدن بدها ارائه می‌دهد.
▫️ سَأَلْتُ أَبا عَبْدِاللَّهِ(ع) عَنْ قَوْلِه عَزَّوَجَلَّ: إِنَّا هَدَيْناهُ السَّبِيلَ إِمَّا شاكِراً وَ إِمَّا كَفُوراً.
قالَ: إمَّا آخِذٌ فَهُوَ شاكِرٌ، وَإمَّا تارِكٌ فَهُوَ كافِرٌ.
حمران بن أعين گويد: از حضرت صادق(ع) پرسيدم منظور گفتار خداى بزرگ كه مىفرمايد: «همانا به راه رهبريش كرديم يا سپاسگزار باشد يا ناسپاس» چیست؟
فرمود: يا بگيرد (و عمل كند با اختيار خود) پس او سپاسگزار و شاكر است، و يا ترك كند (و عمل نكند با اختيار خود پس او ناسپاس) و كافر است.
@tasvir_tafsir
| ضرب‌المثلهای قرآنی | 434
سوره نازعات آيه 24 و 25
فَقالَ أَنَا رَبُّکُمُ الْأَعْلي/ فَأَخَذَهُ اللَّهُ نَکالَ الْآخِرَةِ وَ الْأُولي
و گفت: «من پروردگار برتر شما هستم!» / از این رو خداوند او را به عذاب آخرت و دنیا گرفتار ساخت!
ضرب‌المثل :
تکیه بر جای بزرگان نتوان زد به گزاف
🔸🔹🔸
▪️ نکات تفسیری
▫️ فرعون در مقابل دعوت حضرت موسی(ع) به پاکی و پاکیزگی دعوى موسى را تكذيب كرد، و به عصيان پروردگار پرداخت بزرگترين ادعا را با بدترين تعبيرات مطرح نمود و گفت : « من پروردگار بزرگ شما هستم» سركشى را به آخرين مرحله رسانده و مستحق دردناك ترين عذاب شد. و فرمان الهى بايد فرا رسد و او و دستگاه ظلم و فسادش را درهم بكوبد لذا در آيه بعد مى فرمايد: « خداوند او را به عذاب آخرت و دنيا گرفتار ساخت »
▫️ عذاب فرعون در دنیا و آخرت، نمونه اى از برخورد شدید خداوند با مخالفان پیامبران است.
▫️ خداوند، فرعون را به دلیل تکذیب رسالت و معجزه موسى(ع) و عصیانگرى و ادعاى ربوبیت، هلاک ساخت.
▫️ فرعون در این جمله ادعاى ربوبیت مىکند، و ظاهرش این است که خود را رب اعلا مىپنداشته یعنى از سایر ارباب که مورد پرستش مصریان بودند بلند مرتبهتر مىدانسته.
▫️ مدّعيان ناأهل ودروغين مناصب دينى، بدجان مىدهند.
▫️ كيفر توهين بهوحى و دين، عذاب مهين وخواركننده را داراست
🔸🔹🔸
▪️ معنی و مفهوم ضرب‌المثل
یعنی بی حساب و بدون رنج و زحمت نمی‌توان به بزرگی رسید
🔸🔹🔸
▪️ مثل‌ها و کنایات معادل
▫️ تنها کسانی که دل‌داده دانشند بزرگند، نه آنان که سوداگر دانشند.
▫️ غوره نشده مویز شده
به کوچکی که بخواهد بزرگی کند می‌گویند.
▫️ حلزون خود را به جمع شاخدارها میکند:
چیزی کوچک وبی اهمیت خود را داخل بزرگان میکند.
▫️ باد به غبغب ( آستین، دماغ ) انداختن
به خود نازیدن؛ خود را بزرگ و مهم جلوه دادن
▫️ ا ز کاه کوه ساختن
چیز کوچک وبی اهمیت را بزرگ جلوه دادن
▫️ لی لی به لالاش گذاشتن
▫️ آدم تا کوچکی نکنه بزرگ نمی‌شه
▫️ آدم از کوچکی بزرگ میشود :
🔸🔹🔸
▪️ اشعار هم مضمون
تکیه بر جای بزرگان نتوان زد به گزاف
مگر اسباب بزرگی همه آماده کنی / حافظ
▫️ دلا تا بزرگي نياري به دست
به جاي بزرگان نبايد نشست / نظامی
🔸🔹🔸
▪️ ریشه‌های قرآنی و حدیث
« فَقالَ أَنَا رَبُّکُمُ الْأَعْلي» ( سوره نازعات آیه 24) فرعون با گفتن این جمله ادعاى ربوبیت مىکند، و ظاهرش این است که خود را رب اعلا مىپنداشته یعنى از سایر ارباب که مورد پرستش مصریان بودند بلند مرتبهتر مىدانسته. و منظورش این بوده که بگوید: من از همه خدایان به شما نزدیکترم، براى اینکه ارزاق شما به دست من تامین مىشود، و شؤون زندگى و شرافت و آقائیتان به همت من حفظ مىشود، ولى سایر خدایان داراى این صفت نیستند.
و به حکایت قرآن درباریانش براى تحریک فرعون به قتل حضرت موسی(ع) مى‌گفتند: ... أَ تَذَرُ مُوسي وَ قَوْمَهُ لِيُفْسِدُوا فِي الْأَرْضِ وَ يَذَرَکَ وَ آلِهَتَکَ ... ( سوره اعراف آیه127)
«... آیا موسى را آزاد مىگذارى تا در زمین فساد نموده، تو را و خدایانت را تباه کند ... »،
▫️ خداوند در سوره انعام آیه 93 به نمونه دیگری ادعای پوچ اشاره میکند: وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرَى عَلَى اللَّهِ كَذِبًا أَوْ قَالَ أُوحِيَ إِلَيَّ وَلَمْ يُوحَ إِلَيْهِ شَيْءٌ وَمَنْ قَالَ سَأُنْزِلُ مِثْلَ مَا أَنْزَلَ اللَّهُ ...
و کیست ستمکارتر از آن که بر خدا دروغی بندد و یا وحی به او نرسیده گوید: به من وحی می‌رسد، و نیز گوید: من هم محققا مانند آن ( کتاب ) که خدا فرستاده خواهم آورد...
▫️ دشمن حقّ، ابتدا مىگويد: قرآن افسانه است، اگر موفّق نشد، مىگويد: من هم مىتوانم مثل قرآن حرفهاى جالب بزنم. « سَأُنْزِلُ مِثْلَ مَا أَنْزَلَ اللَّهُ »
▫️ در جاى ديگر مىخوانيم: « لَوْ نَشَاءُ لَقُلْنَا مِثْلَ هَذَا » سوره انفال آیه 31 ( و چون بر آنان آیات ما تلاوت شود گویند: شنیدیم، اگر ما هم می‌خواستیم مانند آن می‌گفتیم، .... )
@tasvir_tafsir
سوره نازعات آيه 24 و 25
فَقالَ أَنَا رَبُّکُمُ الْأَعْلي/ فَأَخَذَهُ اللَّهُ نَکالَ الْآخِرَةِ وَ الْأُولي
و گفت: «من پروردگار برتر شما هستم!» / از این رو خداوند او را به عذاب آخرت و دنیا گرفتار ساخت!
ضرب‌المثل :
تکیه بر جای بزرگان نتوان زد به گزاف
🔸🔹🔸
▪️ نکات تفسیری
▫️ فرعون در مقابل دعوت حضرت موسی(ع) به پاکی و پاکیزگی دعوى موسى را تكذيب كرد، و به عصيان پروردگار پرداخت بزرگترين ادعا را با بدترين تعبيرات مطرح نمود و گفت : « من پروردگار بزرگ شما هستم» سركشى را به آخرين مرحله رسانده و مستحق دردناك ترين عذاب شد. و فرمان الهى بايد فرا رسد و او و دستگاه ظلم و فسادش را درهم بكوبد لذا در آيه بعد مى فرمايد: « خداوند او را به عذاب آخرت و دنيا گرفتار ساخت »
▫️ عذاب فرعون در دنیا و آخرت، نمونه اى از برخورد شدید خداوند با مخالفان پیامبران است.
▫️ خداوند، فرعون را به دلیل تکذیب رسالت و معجزه موسى(ع) و عصیانگرى و ادعاى ربوبیت، هلاک ساخت.
▫️ فرعون در این جمله ادعاى ربوبیت مىکند، و ظاهرش این است که خود را رب اعلا مىپنداشته یعنى از سایر ارباب که مورد پرستش مصریان بودند بلند مرتبهتر مىدانسته.
▫️ مدّعيان ناأهل ودروغين مناصب دينى، بدجان مىدهند.
▫️ كيفر توهين بهوحى و دين، عذاب مهين وخواركننده را داراست
🔸🔹🔸
▪️ معنی و مفهوم ضرب‌المثل
یعنی بی حساب و بدون رنج و زحمت نمی‌توان به بزرگی رسید
🔸🔹🔸
▪️ مثل‌ها و کنایات معادل
▫️ تنها کسانی که دل‌داده دانشند بزرگند، نه آنان که سوداگر دانشند.
▫️ غوره نشده مویز شده
به کوچکی که بخواهد بزرگی کند می‌گویند.
▫️ حلزون خود را به جمع شاخدارها میکند:
چیزی کوچک وبی اهمیت خود را داخل بزرگان میکند.
▫️ باد به غبغب ( آستین، دماغ ) انداختن
به خود نازیدن؛ خود را بزرگ و مهم جلوه دادن
▫️ ا ز کاه کوه ساختن
چیز کوچک وبی اهمیت را بزرگ جلوه دادن
▫️ لی لی به لالاش گذاشتن
▫️ آدم تا کوچکی نکنه بزرگ نمی‌شه
▫️ آدم از کوچکی بزرگ میشود :
🔸🔹🔸
▪️ اشعار هم مضمون
تکیه بر جای بزرگان نتوان زد به گزاف
مگر اسباب بزرگی همه آماده کنی / حافظ
▫️ دلا تا بزرگي نياري به دست
به جاي بزرگان نبايد نشست / نظامی
🔸🔹🔸
▪️ ریشه‌های قرآنی و حدیث
« فَقالَ أَنَا رَبُّکُمُ الْأَعْلي» ( سوره نازعات آیه 24) فرعون با گفتن این جمله ادعاى ربوبیت مىکند، و ظاهرش این است که خود را رب اعلا مىپنداشته یعنى از سایر ارباب که مورد پرستش مصریان بودند بلند مرتبهتر مىدانسته. و منظورش این بوده که بگوید: من از همه خدایان به شما نزدیکترم، براى اینکه ارزاق شما به دست من تامین مىشود، و شؤون زندگى و شرافت و آقائیتان به همت من حفظ مىشود، ولى سایر خدایان داراى این صفت نیستند.
و به حکایت قرآن درباریانش براى تحریک فرعون به قتل حضرت موسی(ع) مى‌گفتند: ... أَ تَذَرُ مُوسي وَ قَوْمَهُ لِيُفْسِدُوا فِي الْأَرْضِ وَ يَذَرَکَ وَ آلِهَتَکَ ... ( سوره اعراف آیه127)
«... آیا موسى را آزاد مىگذارى تا در زمین فساد نموده، تو را و خدایانت را تباه کند ... »،
▫️ خداوند در سوره انعام آیه 93 به نمونه دیگری ادعای پوچ اشاره میکند: وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرَى عَلَى اللَّهِ كَذِبًا أَوْ قَالَ أُوحِيَ إِلَيَّ وَلَمْ يُوحَ إِلَيْهِ شَيْءٌ وَمَنْ قَالَ سَأُنْزِلُ مِثْلَ مَا أَنْزَلَ اللَّهُ ...
و کیست ستمکارتر از آن که بر خدا دروغی بندد و یا وحی به او نرسیده گوید: به من وحی می‌رسد، و نیز گوید: من هم محققا مانند آن ( کتاب ) که خدا فرستاده خواهم آورد...
▫️ دشمن حقّ، ابتدا مىگويد: قرآن افسانه است، اگر موفّق نشد، مىگويد: من هم مىتوانم مثل قرآن حرفهاى جالب بزنم. « سَأُنْزِلُ مِثْلَ مَا أَنْزَلَ اللَّهُ »
▫️ در جاى ديگر مىخوانيم: « لَوْ نَشَاءُ لَقُلْنَا مِثْلَ هَذَا » سوره انفال آیه 31 ( و چون بر آنان آیات ما تلاوت شود گویند: شنیدیم، اگر ما هم می‌خواستیم مانند آن می‌گفتیم، .... )
@tasvir_tafsir
| ضرب‌المثلهای قرآنی | 435
سوره عبس آیه 38 تا 41
وُجُوهٌ يَوْمَئِذٍ مُسْفِرَةٌ / 38 / ضاحِکَةٌ مُسْتَبْشِرَةٌ / 39 / وَ وُجُوهٌ يَوْمَئِذٍ عَلَيْها غَبَرَةٌ / 40 / تَرْهَقُها قَتَرَةٌ / 41
چهره‌هایی در آن روز گشاده و نورانی است / خندان و مسرور است / و صورتهایی در آن روز غبارآلود است / و دود تاریکی آنها را پوشانده است
ضرب‌المثل:
آن را كه حساب پاك است از محاسب چه باك است
🔸🔹🔸
▪️ پیام‌های ضرب‌المثل
پيام ضرب‌المثل اين است كه اگر اعمال و رفتار شخصي درست و خوب باشد ديگر از حسابرسي در اين دنيا و نيز فرداي قيامت، هیچ باكي نخواهد داشت
🔸🔹🔸
▪️ کاربرد ضرب‌المثل
تشويق به كارهاي درست و پرهيز از كارهاي خلافاست.
🔸🔹🔸
▪️ زمینه پیدایش ضرب‌المثل
اين مثل قسمتي از حكايتي است كه در گلستان سعدي باب اول در سيرت پادشاهان آمده است: «و حكما گويند: چهار كس از چهار كس به جان برنجند: حرامي از سلطان و دزد از پاسبان و فاسق از غمّاز و روسپي از محتسب، و آن را كه حساب پاك است از محاسب چه باك است».
🔸🔹🔸
▪️ مثل‌ها و کنایات معادل
▫️ زر پاك از محك نمي‌ترسد.
▫️ خائن، هميشه خائف است.
▫️ چرا ترسم ز ناكرده گناهي.
▫️ پنبه‌دزد، دست به ريشش مي‌كشد.
▫️ دست كه به چوب بردي، گربه دزد، حساب كار خودش را مي‌كند.
▫️ راست باش و مدار از كس بيم.
▫️ انبر را كه در آتش بگذارند، آقا دزده حساب كار خود را مي‌كند.
▫️ هر كه خيانت ورزد، دستش از حساب بلرزد
▫️ طلا که پاکه، چه منتش به خاکه
▫️ پاکم کن و خاکم کن
🔸🔹🔸
▪️ اشعار هم مضمون
▫️ گوهر پاک بیاید که شود قابل فیض
ورنه هر سنگ و گلی لؤلؤ و مرجان نشود
▫️ تو پاك باش و مدار اي برادر از كس باك
زنند جامه ناپاك، گازُران بر سنگ / سعدي
▫️ ای خالق دادارم، پاکم کن و خاکم کن
من جز تو که را دارم؟ پاکم کن و خاکم کن
این ناله و این آهم این اشک سحرگاهم
این سوز دل زارم پاکم کن و خاکم کن
مولا و حبیب من محبوب و طبیب من
آلوده و بیمارم پاکم کن و خاکم کن / غلامرضا سازگار
🔸🔹🔸
▪️ ریشه‌های قرآنی و حدیث
فَأَمَّا مَنْ أُوتِيَ کِتابَهُ بِيَمينِهِ / فَسَوْفَ يُحاسَبُ حِساباً يَسيراً / وَ يَنْقَلِبُ إِلي أَهْلِهِ مَسْرُوراً
اما کسی که نامه عمل او به دست راستش داده شود / به آسانی محاسبه می‌شوند / شادمان به سوی کسان خود بازمی‌‌گردند (سوره انشقاق آیات ۷-۹)
امام حسين(ع): « اَلْاَمينُ آمِنٌ و الْبَريءُ جَريءٌ و الخائِنُ خائِفٌ و الْمُسِيءُ مُسْتَوْحِشٌ؛ امانتدار در اَمان است، بي‌گناه بي‌باك است، خيانتكار ترسان است و بدكار هراسان»
▫️ متقین کسانی هستند که از ظلم، شرک و گناه و آلودگی پاک هستند، و همین پاکی عامل راهیابی آنان به بهشت است.
الَّذِينَ تَتَوَفَّاهُمُ الْمَلَائِكَةُ ظَالِمِي أَنْفُسِهِمْ فَأَلْقَوُا السَّلَمَ مَا كُنَّا نَعْمَلُ مِنْ سُوءٍ بَلَى إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ / آیه 28 سوره نحل
آن كسانى‌كه فرشتگان جانشان را مى‌گيرند (در حالى كه) به خود ستم‌كار بوده‌اند، پس (در آن موقع آنان) سر تسليم فرو آرند (وبه دروغ گويند:) ما هيچ‌گونه كار بدى انجام نداده‌ايم. چنين نيست، بلكه قطعاً خداوند به آنچه انجام داده‌ايد، آگاه است.
الَّذِينَ تَتَوَفَّاهُمُ الْمَلَائِكَةُ طَيِّبِينَ يَقُولُونَ سَلَامٌ عَلَيْكُمُ ادْخُلُوا الْجَنَّةَ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ
آنان که در حال پاکیزگی (از شرک) فرشتگان قبض روحشان کنند به آنها گویند که شما به موجب اعمال نیکویی که در دنیا به جا آوردید اکنون به بهشت ابدی درآیید. / آیه 32 سوره نحل
🔸🔹🔸
▪️ در حديث ديگران:
خدایا مرا پاکیزه بپذیر / آخرین جمله وصیت نامه فرمانده لشکر31عاشورا شهید مهندس مهدی باکری
@tasvir_tafsir
سوره عبس آیه 38 تا 41
وُجُوهٌ يَوْمَئِذٍ مُسْفِرَةٌ / 38 / ضاحِکَةٌ مُسْتَبْشِرَةٌ / 39 / وَ وُجُوهٌ يَوْمَئِذٍ عَلَيْها غَبَرَةٌ / 40 / تَرْهَقُها قَتَرَةٌ / 41
چهره‌هایی در آن روز گشاده و نورانی است / خندان و مسرور است / و صورتهایی در آن روز غبارآلود است / و دود تاریکی آنها را پوشانده است
ضرب‌المثل:
آن را كه حساب پاك است از محاسب چه باك است
🔸🔹🔸
▪️ پیام‌های ضرب‌المثل
پيام ضرب‌المثل اين است كه اگر اعمال و رفتار شخصي درست و خوب باشد ديگر از حسابرسي در اين دنيا و نيز فرداي قيامت، هیچ باكي نخواهد داشت
🔸🔹🔸
▪️ کاربرد ضرب‌المثل
تشويق به كارهاي درست و پرهيز از كارهاي خلافاست.
🔸🔹🔸
▪️ زمینه پیدایش ضرب‌المثل
اين مثل قسمتي از حكايتي است كه در گلستان سعدي باب اول در سيرت پادشاهان آمده است: «و حكما گويند: چهار كس از چهار كس به جان برنجند: حرامي از سلطان و دزد از پاسبان و فاسق از غمّاز و روسپي از محتسب، و آن را كه حساب پاك است از محاسب چه باك است».
🔸🔹🔸
▪️ مثل‌ها و کنایات معادل
▫️ زر پاك از محك نمي‌ترسد.
▫️ خائن، هميشه خائف است.
▫️ چرا ترسم ز ناكرده گناهي.
▫️ پنبه‌دزد، دست به ريشش مي‌كشد.
▫️ دست كه به چوب بردي، گربه دزد، حساب كار خودش را مي‌كند.
▫️ راست باش و مدار از كس بيم.
▫️ انبر را كه در آتش بگذارند، آقا دزده حساب كار خود را مي‌كند.
▫️ هر كه خيانت ورزد، دستش از حساب بلرزد
▫️ طلا که پاکه، چه منتش به خاکه
▫️ پاکم کن و خاکم کن
🔸🔹🔸
▪️ اشعار هم مضمون
▫️ گوهر پاک بیاید که شود قابل فیض
ورنه هر سنگ و گلی لؤلؤ و مرجان نشود
▫️ تو پاك باش و مدار اي برادر از كس باك
زنند جامه ناپاك، گازُران بر سنگ / سعدي
▫️ ای خالق دادارم، پاکم کن و خاکم کن
من جز تو که را دارم؟ پاکم کن و خاکم کن
این ناله و این آهم این اشک سحرگاهم
این سوز دل زارم پاکم کن و خاکم کن
مولا و حبیب من محبوب و طبیب من
آلوده و بیمارم پاکم کن و خاکم کن / غلامرضا سازگار
🔸🔹🔸
▪️ ریشه‌های قرآنی و حدیث
فَأَمَّا مَنْ أُوتِيَ کِتابَهُ بِيَمينِهِ / فَسَوْفَ يُحاسَبُ حِساباً يَسيراً / وَ يَنْقَلِبُ إِلي أَهْلِهِ مَسْرُوراً
اما کسی که نامه عمل او به دست راستش داده شود / به آسانی محاسبه می‌شوند / شادمان به سوی کسان خود بازمی‌‌گردند (سوره انشقاق آیات ۷-۹)
امام حسين(ع): « اَلْاَمينُ آمِنٌ و الْبَريءُ جَريءٌ و الخائِنُ خائِفٌ و الْمُسِيءُ مُسْتَوْحِشٌ؛ امانتدار در اَمان است، بي‌گناه بي‌باك است، خيانتكار ترسان است و بدكار هراسان»
▫️ متقین کسانی هستند که از ظلم، شرک و گناه و آلودگی پاک هستند، و همین پاکی عامل راهیابی آنان به بهشت است.
الَّذِينَ تَتَوَفَّاهُمُ الْمَلَائِكَةُ ظَالِمِي أَنْفُسِهِمْ فَأَلْقَوُا السَّلَمَ مَا كُنَّا نَعْمَلُ مِنْ سُوءٍ بَلَى إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ / آیه 28 سوره نحل
آن كسانى‌كه فرشتگان جانشان را مى‌گيرند (در حالى كه) به خود ستم‌كار بوده‌اند، پس (در آن موقع آنان) سر تسليم فرو آرند (وبه دروغ گويند:) ما هيچ‌گونه كار بدى انجام نداده‌ايم. چنين نيست، بلكه قطعاً خداوند به آنچه انجام داده‌ايد، آگاه است.
الَّذِينَ تَتَوَفَّاهُمُ الْمَلَائِكَةُ طَيِّبِينَ يَقُولُونَ سَلَامٌ عَلَيْكُمُ ادْخُلُوا الْجَنَّةَ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ
آنان که در حال پاکیزگی (از شرک) فرشتگان قبض روحشان کنند به آنها گویند که شما به موجب اعمال نیکویی که در دنیا به جا آوردید اکنون به بهشت ابدی درآیید. / آیه 32 سوره نحل
🔸🔹🔸
▪️ در حديث ديگران:
خدایا مرا پاکیزه بپذیر / آخرین جمله وصیت نامه فرمانده لشکر31عاشورا شهید مهندس مهدی باکری
@tasvir_tafsir
| ضرب‌المثلهای قرآنی | 436
سوره تکویر آیه 4
وَ إِذَا الْعِشارُ عُطِّلَتْ
و هنگامی که اموال نفیس و با ارزش رها و بی صاحب شود
ضرب‌المثل:
فکر نان باش که خربزه آب است
🔸🔹🔸
▪️ نکات تفسیری
و آن گاه که شتران ده ماهه آبستن را (که نزد عرب بسیار عزیز است) به کلی رها کنند.
و در آن هنگام که با ارزشترین اموال به دست فراموشی سپرده شود.
«عشار» جمع «عشراء» در اصل به معنی شتر ماده بارداری است که ده ماه بر حمل او گذشته، و در آستانه آوردن بچه است یعنی چیزی نمی‌گذرد که شتر دیگری از او متولد میشود، و شیر فراوان در پستان او ظاهر می‌گردد.
در آن روز که این آیات نازل گشت چنین شتری با ارزشترین اموال عرب محسوب می‌شد.
منظور این است شدت هول و وحشت آن روز به قدری است که هر انسانی نفیسترین اموال خویش را فراموش میکند.
🔸🔹🔸
▪️ معنی و مفهوم ضرب‌المثل
سفارش یا نصیحت به کسی که از امور مهم و اصلی غافل شده و وقت خود را بر کارهای فرعی و چیزهای بیهوده و بیخودی صرف کند. امور سطحی و کم ارزش را رها کن و به مسائل مهم تر بیندیش .
🔸🔹🔸
▪️ زمینه پیدایش ضرب‌المثل
▫️ داستان این ضرب‌المثل هم به این صورت است که دو دوست بودند که با هم کار خشتمالی می‌کردند. و البته به میزانی هم که کار می‌کردند، دستمزد نمی‌گرفتند. از همین رو بود که همیشه روزگار را به سختی می‌گذراندند.
روزی یکی از آن دو برای تهیه نان به بازار رفت. اما در آنجا بوی کباب و آش او را سرمست کرد. پولش کفاف خرید این قبیل غذاها را نمی‌داد از همین رو بر نفس و خواسته خود غلبه کرد. اما چند قدم آن طرف تر به مغازه میوه فروشی رسید و چشمش به خربزه‌ها افتاد. با خود گفت بهتر است خربزه بخرم و چون حریف نفسش نشد بجای نان خربزه خرید.
القصه، خربزه را به بغل زد و با خود برد. دوستش همچنان مشغول به خشتمالی بود که او را دید و البته خیلی زود فهمید که چه اتفاقی افتاده. به روی دوستش لبخندی زد و گفت: خربزه که ما را سیر نمی‌کند؟ ما قرار است ساعت‌ها کار کنیم! باید نان می‌گرفتی که مثل همیشه انرژی لازم را برای ادامه کار را به ما بدهد. پس رو به دوستش کرد و گفت: فکر نان باش که خربزه آب است.
🔸🔹🔸
* مثل‌ها و کنایات معادل
_ آب در هاون کوبیدن
_ گره به باد زدن
_ گره به باد زنی خویش را برنجانی
_ لفت و لعاب دادن
_ بخیه به آبدوغ زدن
_ آب به ریسمان بستن
_ آب به غربال پیمودن
_ خشت بر آب زدن
_ نقش بر آب زدن
_ باد در قفس کردن
_ آهن سرد کوفتن
_ سودای خام پختن
_ گره به باد زدن
_ اسب را گم کردن و پی نعلش گشتن :
_ خر را گم کرده پی پالانش (نعلش) می‌گرده:
چیز نقد و اصل را رها کرده دربدر دنبال نسیه و فرع آن می‌گردد.
_ از تعارف کم کن و بر مبلغ افزای
_ آش خوب باشد کاسه اش چوب باشد:
اصل مهم است نه فرع.
_ شام و ناهار هیچ چیز ،آفتابه لگن هفت دست
🔸🔹🔸
* اشعار هم مضمون
_ مجال سخن تا نبینی ز پیش
به بیهوده گفتن مبر قدر خویش
_ شکیبایی از جهدِ بیهوده به /نظامی گنجوی
🔸🔹🔸
* ریشه‌های قرآنی و حدیث
_ آنها از هر گونه لغو و بیهودگى رویگردانند (وَ الَّذِینَ هُمْ عَنِ اللَّغْوِ مُعْرِضُونَ ). آیه 3 سوره مؤمنون
▫️ وَ إِذا سَمِعُوا اللَّغْوَ أَعْرَضُوا عَنْهُ وَ قالُوا لَنا أَعْمالُنا وَ لَكُمْ أَعْمالُكُمْ سَلامٌ عَلَيْكُمْ لا نَبْتَغِي الْجاهِلِينَ
و هرگاه (سخن) لَغوى را بشنوند، از آن روى برگردانند و گويند: اعمال ما براى ما و كارهاى شما براى شما باشد، سلام (وِداعِ ما) بر شماباد، ما به سراغ جاهلان نمى‌رويم. آیه 55 سوره قصص
@tasvir_tafsir
سوره تکویر آیه 4
وَ إِذَا الْعِشارُ عُطِّلَتْ
و هنگامی که اموال نفیس و با ارزش رها و بی صاحب شود
ضرب‌المثل:
فکر نان باش که خربزه آب است
🔸🔹🔸
▪️ نکات تفسیری
و آن گاه که شتران ده ماهه آبستن را (که نزد عرب بسیار عزیز است) به کلی رها کنند.
و در آن هنگام که با ارزشترین اموال به دست فراموشی سپرده شود.
«عشار» جمع «عشراء» در اصل به معنی شتر ماده بارداری است که ده ماه بر حمل او گذشته، و در آستانه آوردن بچه است یعنی چیزی نمی‌گذرد که شتر دیگری از او متولد میشود، و شیر فراوان در پستان او ظاهر می‌گردد.
در آن روز که این آیات نازل گشت چنین شتری با ارزشترین اموال عرب محسوب می‌شد.
منظور این است شدت هول و وحشت آن روز به قدری است که هر انسانی نفیسترین اموال خویش را فراموش میکند.
🔸🔹🔸
▪️ معنی و مفهوم ضرب‌المثل
سفارش یا نصیحت به کسی که از امور مهم و اصلی غافل شده و وقت خود را بر کارهای فرعی و چیزهای بیهوده و بیخودی صرف کند. امور سطحی و کم ارزش را رها کن و به مسائل مهم تر بیندیش .
🔸🔹🔸
▪️ زمینه پیدایش ضرب‌المثل
▫️ داستان این ضرب‌المثل هم به این صورت است که دو دوست بودند که با هم کار خشتمالی می‌کردند. و البته به میزانی هم که کار می‌کردند، دستمزد نمی‌گرفتند. از همین رو بود که همیشه روزگار را به سختی می‌گذراندند.
روزی یکی از آن دو برای تهیه نان به بازار رفت. اما در آنجا بوی کباب و آش او را سرمست کرد. پولش کفاف خرید این قبیل غذاها را نمی‌داد از همین رو بر نفس و خواسته خود غلبه کرد. اما چند قدم آن طرف تر به مغازه میوه فروشی رسید و چشمش به خربزه‌ها افتاد. با خود گفت بهتر است خربزه بخرم و چون حریف نفسش نشد بجای نان خربزه خرید.
القصه، خربزه را به بغل زد و با خود برد. دوستش همچنان مشغول به خشتمالی بود که او را دید و البته خیلی زود فهمید که چه اتفاقی افتاده. به روی دوستش لبخندی زد و گفت: خربزه که ما را سیر نمی‌کند؟ ما قرار است ساعت‌ها کار کنیم! باید نان می‌گرفتی که مثل همیشه انرژی لازم را برای ادامه کار را به ما بدهد. پس رو به دوستش کرد و گفت: فکر نان باش که خربزه آب است.
🔸🔹🔸
* مثل‌ها و کنایات معادل
_ آب در هاون کوبیدن
_ گره به باد زدن
_ گره به باد زنی خویش را برنجانی
_ لفت و لعاب دادن
_ بخیه به آبدوغ زدن
_ آب به ریسمان بستن
_ آب به غربال پیمودن
_ خشت بر آب زدن
_ نقش بر آب زدن
_ باد در قفس کردن
_ آهن سرد کوفتن
_ سودای خام پختن
_ گره به باد زدن
_ اسب را گم کردن و پی نعلش گشتن :
_ خر را گم کرده پی پالانش (نعلش) می‌گرده:
چیز نقد و اصل را رها کرده دربدر دنبال نسیه و فرع آن می‌گردد.
_ از تعارف کم کن و بر مبلغ افزای
_ آش خوب باشد کاسه اش چوب باشد:
اصل مهم است نه فرع.
_ شام و ناهار هیچ چیز ،آفتابه لگن هفت دست
🔸🔹🔸
* اشعار هم مضمون
_ مجال سخن تا نبینی ز پیش
به بیهوده گفتن مبر قدر خویش
_ شکیبایی از جهدِ بیهوده به /نظامی گنجوی
🔸🔹🔸
* ریشه‌های قرآنی و حدیث
_ آنها از هر گونه لغو و بیهودگى رویگردانند (وَ الَّذِینَ هُمْ عَنِ اللَّغْوِ مُعْرِضُونَ ). آیه 3 سوره مؤمنون
▫️ وَ إِذا سَمِعُوا اللَّغْوَ أَعْرَضُوا عَنْهُ وَ قالُوا لَنا أَعْمالُنا وَ لَكُمْ أَعْمالُكُمْ سَلامٌ عَلَيْكُمْ لا نَبْتَغِي الْجاهِلِينَ
و هرگاه (سخن) لَغوى را بشنوند، از آن روى برگردانند و گويند: اعمال ما براى ما و كارهاى شما براى شما باشد، سلام (وِداعِ ما) بر شماباد، ما به سراغ جاهلان نمى‌رويم. آیه 55 سوره قصص
@tasvir_tafsir
| ضرب‌المثلهای قرآنی | 437
سوره انفطار آیه 10 و 11
وَ إِنَّ عَلَيْکُمْ لَحافِظينَ / کِراماً کاتِبينَ
و بی شک نگاهبانانی بر شما گمارده شده ... / والا مقام و نویسنده
ضرب‌المثل:
حسابش با کرام الکاتبین است
🔸🔹🔸
▪️ نکات تفسیری
▫️ کِرامُ الکاتِبین؛ فرشتگانی که کارهای خوب و بد انسان را ثبت می‌کنند. دو فرشتۀ نگهبان انسان، عتید و رقیب، که کارهای او را ثبت و ضبط می‌کنند. فرشتۀ سمت راست را رقیب و فرشتۀ سمت چپ را عتید گویند. رقیب به معنای مراقب، و عتید به معنای کسی است که مهیای انجام کار است.
🔸🔹🔸
▪️ کاربرد ضرب‌المثل
این ضرب‌المثل زمانی به کار می‌رود که به خواهند از عاقبت یک کار هشدار بدهند. از او توقع خوش حسابی نداشته باش ،آدم بی بند و باری است.
🔸🔹🔸
▪️ مثل‌ها و کنایات معادل
▫️ ترازو از صاحب خود هم حساب نمي‌برد.
▫️ از آب کره گرفتن
▫️ مو را از ماست کشیدن
اشاره به دقت و نکته بینی و حساسیت بیش از حد،ریز بینی و جزئی نگری بی اندازه
🔸🔹🔸
▪️ اشعار هم مضمون
▫️ تو پنداری که بدگو رفت و جان برد
حسابش با کرام الکاتبین است / ﺣﺎﻓﻆ
🔸🔹🔸
▪️ ریشه‌های قرآنی و حدیث
▫️ زندیقى خدمت حضرت صادق (ع) رسید عرض کرد: شما مى فرمائید هر فردى داراى دو مَلک است که مأمور ثبت اعمال اویند در حالى که خدا را بر همه چیز دانا مى دانید.
حضرت فرمودند: اول آنکه خدای تعالى براى مَلک عبادتى قرار داده که رزق اوست . آرى رزق مَلک عبادتست، هر صنف مَلک یک قسم عبادت دارند، مانند جناب عزارائیل و میکائیل و جبرائیل و ... از آنجمله کرام الکاتبین هستند که عبادتشان ثبت اعمال بندگانست . دیگر آنکه خداى تعالى مَلک را بربندگانش شاهد قرار داده است. وقتى که بنده متوجه شد کسانى هستند که ناظر اعمال اویند مواظبت بیشترى مى کند و در حضور مَلک رعایت مى کند چون فردا این کارهایش را شهادت مى دهند خجالت مى کشد و گناه نمى کند.
▫️ چه کسانی شاهد بر اعمال ما هستند؟
وَقُلِ اعْمَلُوا فَسَيرَى اللَّهُ عَمَلَكُمْ وَرَسُولُهُ وَالْمُؤْمِنُونَ وَسَتُرَدُّونَ إِلَى عَالِمِ الْغَيبِ وَالشَّهَادَةِ فَينَبِّئُكُمْ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ( سوره توبة آیه 105)
بگو: «عمل کنيد! خداوند و فرستاده او و مؤمنان ( ائمه)، اعمال شما را مي‌بينند! و بزودي، بسوي داناي نهان و آشکار، بازگردانده مي‌شويد؛ و شما را به آنچه عمل مي‌کرديد، خبر مي‌دهد!»
پس غیر خدا پیامبر و مومنان ( ائمه) اعمال ما را می‌بینند . در روایت ما هم وارد شده اعما ل ما روزهای جمعه و دوشنبه بر حضرت مهدی ( عج) عرضه میشود .
در این آیات هم اشاره دارد که به غیر از خدا فرشتگان ( رقیب و عتید) هم ناظر اعمال آدمی‌هستند :
وَلَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسَانَ وَنَعْلَمُ مَا تُوَسْوِسُ بِهِ نَفْسُهُ وَنَحْنُ أَقْرَبُ إِلَيهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِيدِ (سوره ق آیه16 )
ما انسان را آفريديم و وسوسه‌هاي نفس او را مي‌دانيم، و ما به او از رگ قلبش نزديکتريم!
إِذْ يتَلَقَّى الْمُتَلَقِّيانِ عَنِ الْيمِينِ وَعَنِ الشِّمَالِ قَعِيدٌ (سوره ق آیه17)
(به خاطر بياوريد) هنگامي را که دو فرشته راست و چپ که ملازم انسانند اعمال او را دريافت مي‌دارند؛
مَا يلْفِظُ مِنْ قَوْلٍ إِلَّا لَدَيهِ رَقِيبٌ عَتِيدٌ(سوره ق آیه18)
انسان هيچ سخني را بر زبان نمي‌آورد مگر اينکه همان دم، فرشته‌اي مراقب و آماده براي انجام مأموريت (و ضبط آن) است!
@tasvir_tafsir
سوره انفطار آیه 10 و 11
وَ إِنَّ عَلَيْکُمْ لَحافِظينَ / کِراماً کاتِبينَ
و بی شک نگاهبانانی بر شما گمارده شده ... / والا مقام و نویسنده
ضرب‌المثل:
حسابش با کرام الکاتبین است
🔸🔹🔸
▪️ نکات تفسیری
▫️ کِرامُ الکاتِبین؛ فرشتگانی که کارهای خوب و بد انسان را ثبت می‌کنند. دو فرشتۀ نگهبان انسان، عتید و رقیب، که کارهای او را ثبت و ضبط می‌کنند. فرشتۀ سمت راست را رقیب و فرشتۀ سمت چپ را عتید گویند. رقیب به معنای مراقب، و عتید به معنای کسی است که مهیای انجام کار است.
🔸🔹🔸
▪️ کاربرد ضرب‌المثل
این ضرب‌المثل زمانی به کار می‌رود که به خواهند از عاقبت یک کار هشدار بدهند. از او توقع خوش حسابی نداشته باش ،آدم بی بند و باری است.
🔸🔹🔸
▪️ مثل‌ها و کنایات معادل
▫️ ترازو از صاحب خود هم حساب نمي‌برد.
▫️ از آب کره گرفتن
▫️ مو را از ماست کشیدن
اشاره به دقت و نکته بینی و حساسیت بیش از حد،ریز بینی و جزئی نگری بی اندازه
🔸🔹🔸
▪️ اشعار هم مضمون
▫️ تو پنداری که بدگو رفت و جان برد
حسابش با کرام الکاتبین است / ﺣﺎﻓﻆ
🔸🔹🔸
▪️ ریشه‌های قرآنی و حدیث
▫️ زندیقى خدمت حضرت صادق (ع) رسید عرض کرد: شما مى فرمائید هر فردى داراى دو مَلک است که مأمور ثبت اعمال اویند در حالى که خدا را بر همه چیز دانا مى دانید.
حضرت فرمودند: اول آنکه خدای تعالى براى مَلک عبادتى قرار داده که رزق اوست . آرى رزق مَلک عبادتست، هر صنف مَلک یک قسم عبادت دارند، مانند جناب عزارائیل و میکائیل و جبرائیل و ... از آنجمله کرام الکاتبین هستند که عبادتشان ثبت اعمال بندگانست . دیگر آنکه خداى تعالى مَلک را بربندگانش شاهد قرار داده است. وقتى که بنده متوجه شد کسانى هستند که ناظر اعمال اویند مواظبت بیشترى مى کند و در حضور مَلک رعایت مى کند چون فردا این کارهایش را شهادت مى دهند خجالت مى کشد و گناه نمى کند.
▫️ چه کسانی شاهد بر اعمال ما هستند؟
وَقُلِ اعْمَلُوا فَسَيرَى اللَّهُ عَمَلَكُمْ وَرَسُولُهُ وَالْمُؤْمِنُونَ وَسَتُرَدُّونَ إِلَى عَالِمِ الْغَيبِ وَالشَّهَادَةِ فَينَبِّئُكُمْ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ( سوره توبة آیه 105)
بگو: «عمل کنيد! خداوند و فرستاده او و مؤمنان ( ائمه)، اعمال شما را مي‌بينند! و بزودي، بسوي داناي نهان و آشکار، بازگردانده مي‌شويد؛ و شما را به آنچه عمل مي‌کرديد، خبر مي‌دهد!»
پس غیر خدا پیامبر و مومنان ( ائمه) اعمال ما را می‌بینند . در روایت ما هم وارد شده اعما ل ما روزهای جمعه و دوشنبه بر حضرت مهدی ( عج) عرضه میشود .
در این آیات هم اشاره دارد که به غیر از خدا فرشتگان ( رقیب و عتید) هم ناظر اعمال آدمی‌هستند :
وَلَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسَانَ وَنَعْلَمُ مَا تُوَسْوِسُ بِهِ نَفْسُهُ وَنَحْنُ أَقْرَبُ إِلَيهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِيدِ (سوره ق آیه16 )
ما انسان را آفريديم و وسوسه‌هاي نفس او را مي‌دانيم، و ما به او از رگ قلبش نزديکتريم!
إِذْ يتَلَقَّى الْمُتَلَقِّيانِ عَنِ الْيمِينِ وَعَنِ الشِّمَالِ قَعِيدٌ (سوره ق آیه17)
(به خاطر بياوريد) هنگامي را که دو فرشته راست و چپ که ملازم انسانند اعمال او را دريافت مي‌دارند؛
مَا يلْفِظُ مِنْ قَوْلٍ إِلَّا لَدَيهِ رَقِيبٌ عَتِيدٌ(سوره ق آیه18)
انسان هيچ سخني را بر زبان نمي‌آورد مگر اينکه همان دم، فرشته‌اي مراقب و آماده براي انجام مأموريت (و ضبط آن) است!
@tasvir_tafsir
| ضرب‌المثلهای قرآنی | 438
سوره انشقاق آیه 6
يا أَيُّهَا الْإِنْسانُ إِنَّکَ کادِحٌ إِلي رَبِّکَ کَدْحاً فَمُلاقيهِ
ای انسان! تو با تلاش و رنج بسوی پروردگارت می‌روی و او را ملاقات خواهی کرد!
ضرب‌المثل:
پَرِ طاووس وبالِ طاووس است
🔸🔹🔸
▪️ مثل‌ها و کنایات معادل
▫️ البلاء للولاء
این جمله را در مورد تسلیت کسانی گویند که بخاطر امتحان وی، حادثه تلخی بر آنها وارد شده است و خواهند که خاطر او خرسند شود. که چون مورد لطف پروردگار بوده بلا بر او رسیده است .
▫️ بي‌زران از دستبرد رهزنان آسوده‌اند
▫️ سبكبار مردم، سبك‌تر روند؛
▫️ آدم به اميد، زنده است.
▫️ هر خزان را ز پي، البته بهاري باشد.
▫️ بعد نوميدي، بسي اميدهاست / مولوي
▫️ صبر، گشاينده هر مشكل است.
▫️ يوسف از صبر به يعقوب رسيد.
▫️ صبر تلخ است وليكن، بر شيرين دارد / سعدي
🔸🔹🔸
▪️ اشعار هم مضمون
▫️ اگر بادیگرانش بود میلی
چرا ظرف مرا بشکست لیلی .
▫️ هر كه در این بزم مقربتر است
جام بلا بیشترش می‌دهند
▫️ پس از تيرگي روشني گيرد آب
برآيد پس از تيره‌شب آفتاب / اسدي
▫️ بگذرد اين روزگار تلخ‌تر از زهر
بار دگر روزگار چون شكر آيد / حافظ
🔸🔹🔸
▪️ ریشه‌های قرآنی و حدیث
چرا سختی میکشیم؟
حکمت اول: آزمایش
▫️ خداوند در آیات متعددی از قرآن علت وقوع برخی بلاها را آزمایش معرفی میکند: «وَنَبْلُوکُم بِالشَّرِّ وَالْخَیْرِ فِتْنَةً»؛(سوره انبیاء آیه 35 و سوره بقره آیه 155) «... و شما را با بدی‌ها و خوبی‌ها آزمایش می‌کنیم...».
حکمت دوم : عذاب و جزای اعمال بد افراد
قرآن کریم زمینه‌ساز عذاب را خود انسان معرفی میکند: وَ ما أَصابَكُمْ مِنْ مُصِيبَةٍ فَبِما كَسَبَتْ أَيْدِيكُمْ وَ يَعْفُوا عَنْ كَثِيرٍ (هر مصیبتی به شما رسد،به خاطر اعمالی است که انجام داده‌اید. بسیاری را نیز عفو میکند.) سوره شوری آیه 30
حکمت سوم: ترفیع درجه و اجر و ثواب
▫️ انسانی که به دنیا آمده تا درجات قرب را بپیماید و اجر و ثواب تحصیل کند و آماده‌ی سفر آخرت شود،خداوند او را به بلا و مشکلاتی مبتلا میکند تا او صبر نماید و خداوند به او درجات و پاداش‌های زیاد بدهد: «وَلَنَبْلُوَنَّکُمْ بِشَیْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِنَ الْأَمْوَالِ وَالْأَنْفُسِ وَالَّثمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرِینَ»
و قطعاً همه شما را به چیزی از ترس و گرسنگی و کاهشی در ثروتها و جانها و محصولات، آزمایش می‌کنیم؛ و به شکیبایان مژده ده.» (سوره بقره آیه 155)
حکمت چهارم : ظهور صفات خداوند، و نعمت‌های الهی
▫️ اگر چه بلاهایی مثل سیل و زلزله و حتی مشکلات و بلاهای شخصی و ... ظاهری تلخ و ناگوار دارند اما امام حسن عسگری(ع) می‌فرماید: هیچ بلایی نیست مگر اینکه خداوند در آن نعمتی قرار داده است.
حکمت پنجم: تطهیر از گناه
▫️ خداوند بعضی از بندگان مومن خود که در دنیا گناهان و خطاهایی انجام داده‌اند، به واسطه لطفی که به آنها دارد، در دنیا با مبتلا شدن به مشکلات و گرفتاری‌ها پاک
حکمت ششم: رغبت به آخرت
خداوند زندگی دنیا را با انواع مشکلات و سختی‌ها آمیخته است تا اهل ایمان به آن راضی نشوند و همیشه خواهان حیات بی‌مشکل آخرت باشند. اگر در دنیا هیچ بلا و مشکلی نبود، کمتر کسی نسبت به زندگی آخرت میل داشت
حکمت هفتم: اصلاح رذایل اخلاقی
در بین علت‌های بلاها به اهداف تربیتی نیز بر می‌خوریم.
از حضرت علی(ع) نقل شده:
«گاهی بندگانی را که صفت ویرانگر «کبر» و خود بزرگ بینی دارند، به بلاها و بیماری‌هایی مبتلا میکند تا به ضعف و ذلت خود پی ببرند و این درد مهلک از وجودشان دور شود. به دنبال آن درهای رحمت و مغرفت به رویشان باز شود.»
@tasvir_tafsir
سوره انشقاق آیه 6
يا أَيُّهَا الْإِنْسانُ إِنَّکَ کادِحٌ إِلي رَبِّکَ کَدْحاً فَمُلاقيهِ
ای انسان! تو با تلاش و رنج بسوی پروردگارت می‌روی و او را ملاقات خواهی کرد!
ضرب‌المثل:
پَرِ طاووس وبالِ طاووس است
🔸🔹🔸
▪️ مثل‌ها و کنایات معادل
▫️ البلاء للولاء
این جمله را در مورد تسلیت کسانی گویند که بخاطر امتحان وی، حادثه تلخی بر آنها وارد شده است و خواهند که خاطر او خرسند شود. که چون مورد لطف پروردگار بوده بلا بر او رسیده است .
▫️ بي‌زران از دستبرد رهزنان آسوده‌اند
▫️ سبكبار مردم، سبك‌تر روند؛
▫️ آدم به اميد، زنده است.
▫️ هر خزان را ز پي، البته بهاري باشد.
▫️ بعد نوميدي، بسي اميدهاست / مولوي
▫️ صبر، گشاينده هر مشكل است.
▫️ يوسف از صبر به يعقوب رسيد.
▫️ صبر تلخ است وليكن، بر شيرين دارد / سعدي
🔸🔹🔸
▪️ اشعار هم مضمون
▫️ اگر بادیگرانش بود میلی
چرا ظرف مرا بشکست لیلی .
▫️ هر كه در این بزم مقربتر است
جام بلا بیشترش می‌دهند
▫️ پس از تيرگي روشني گيرد آب
برآيد پس از تيره‌شب آفتاب / اسدي
▫️ بگذرد اين روزگار تلخ‌تر از زهر
بار دگر روزگار چون شكر آيد / حافظ
🔸🔹🔸
▪️ ریشه‌های قرآنی و حدیث
چرا سختی میکشیم؟
حکمت اول: آزمایش
▫️ خداوند در آیات متعددی از قرآن علت وقوع برخی بلاها را آزمایش معرفی میکند: «وَنَبْلُوکُم بِالشَّرِّ وَالْخَیْرِ فِتْنَةً»؛(سوره انبیاء آیه 35 و سوره بقره آیه 155) «... و شما را با بدی‌ها و خوبی‌ها آزمایش می‌کنیم...».
حکمت دوم : عذاب و جزای اعمال بد افراد
قرآن کریم زمینه‌ساز عذاب را خود انسان معرفی میکند: وَ ما أَصابَكُمْ مِنْ مُصِيبَةٍ فَبِما كَسَبَتْ أَيْدِيكُمْ وَ يَعْفُوا عَنْ كَثِيرٍ (هر مصیبتی به شما رسد،به خاطر اعمالی است که انجام داده‌اید. بسیاری را نیز عفو میکند.) سوره شوری آیه 30
حکمت سوم: ترفیع درجه و اجر و ثواب
▫️ انسانی که به دنیا آمده تا درجات قرب را بپیماید و اجر و ثواب تحصیل کند و آماده‌ی سفر آخرت شود،خداوند او را به بلا و مشکلاتی مبتلا میکند تا او صبر نماید و خداوند به او درجات و پاداش‌های زیاد بدهد: «وَلَنَبْلُوَنَّکُمْ بِشَیْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِنَ الْأَمْوَالِ وَالْأَنْفُسِ وَالَّثمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرِینَ»
و قطعاً همه شما را به چیزی از ترس و گرسنگی و کاهشی در ثروتها و جانها و محصولات، آزمایش می‌کنیم؛ و به شکیبایان مژده ده.» (سوره بقره آیه 155)
حکمت چهارم : ظهور صفات خداوند، و نعمت‌های الهی
▫️ اگر چه بلاهایی مثل سیل و زلزله و حتی مشکلات و بلاهای شخصی و ... ظاهری تلخ و ناگوار دارند اما امام حسن عسگری(ع) می‌فرماید: هیچ بلایی نیست مگر اینکه خداوند در آن نعمتی قرار داده است.
حکمت پنجم: تطهیر از گناه
▫️ خداوند بعضی از بندگان مومن خود که در دنیا گناهان و خطاهایی انجام داده‌اند، به واسطه لطفی که به آنها دارد، در دنیا با مبتلا شدن به مشکلات و گرفتاری‌ها پاک
حکمت ششم: رغبت به آخرت
خداوند زندگی دنیا را با انواع مشکلات و سختی‌ها آمیخته است تا اهل ایمان به آن راضی نشوند و همیشه خواهان حیات بی‌مشکل آخرت باشند. اگر در دنیا هیچ بلا و مشکلی نبود، کمتر کسی نسبت به زندگی آخرت میل داشت
حکمت هفتم: اصلاح رذایل اخلاقی
در بین علت‌های بلاها به اهداف تربیتی نیز بر می‌خوریم.
از حضرت علی(ع) نقل شده:
«گاهی بندگانی را که صفت ویرانگر «کبر» و خود بزرگ بینی دارند، به بلاها و بیماری‌هایی مبتلا میکند تا به ضعف و ذلت خود پی ببرند و این درد مهلک از وجودشان دور شود. به دنبال آن درهای رحمت و مغرفت به رویشان باز شود.»
@tasvir_tafsir
| ضرب‌المثلهای قرآنی | 439
سوره اعلی آیه 16 و 17
بَلْ تُؤْثِرُونَ الْحَياةَ الدُّنْيا / وَ الْآخِرَةُ خَيْرٌ وَ أَبْقي
ولی شما زندگی دنیا را مقدم می‌دارید / در حالی که آخرت بهتر و پایدارتر است!
ضرب‌المثل:
آنچه نپاید دلبستگی را نشاید
🔸🔹🔸
▪️ نکات تفسیری
▫️ این مثل تعلیم می‌دهد که صورت ظاهر جهال، مناط اعتبار نیست؛ بلکه جمال معنی قابل نظر است. بعضی مردم که اسباب تحمل دنیوی ایشان موجود و زینت علم و عقل از ایشان مفقود است، قابل اعتنا نیستند؛ چه که به زودی زایل خواهد شد و بر عکس صاحبان عقل و علم روز به روز، بر احترام و مقامشان خواهد افزود، فی الدنیا و الاخره.
▫️ اين خصلت شوم، ( حبّ دنیا ) در رأس رذايل است. دلبستگي به دنيا وعلاقه به اين عروس آراسته اما بي وفا، عروس هزار دامادی است، عجوزه، انسان را از سير معنوي وآفاق کمال باز مي دارد.
بايد رشته‌هاي «حب دنيا » را با قيچي «آخرت گرايي» قطع کرد و پاي از باتلاق «علايق دنيوي» بيرون کشيد، که هر کس دراين مرداب افتاد، هر چه بگذرد بيشتر فرو مي رود تا غرق گردد.
▫️ نه ما براي دنيا مي مانيم، نه دنيا براي ما. پس شايسته دلباختن نيست
▫️ دشواري حساب؛ روز قيامت، روز محاسبه و مؤاخذه است؛ سبکباران در آخرت زودتر به مقصد ومقصود مي رسند. هرکه بامش بيش، برفش بيشتر
🔸🔹🔸
▪️ گر نکته دان عشقی بشنو تو این حکایت
▫️ تبدیل دنیا به آخرت
اگر به توصيه‌هاي ديني عمل شود و دنيا داران، هرچه بيشتر اهل احسان، انفاق، صدقه، قرض الحسنه، وقف، خيرات، ساختن بناهاي خير براي عموم، بذل و بخشش به بستگان محروم، سرپرستي يتيمان و بيوه زنان، کمک به سيل زدگان، زلزله زدگان، گرسنگان و ... باشند، رشته‌هاي وابستگي به دنيا کم مي شود و «دنيا» تبديل به «آخرت » مي گردد.
🔸🔹🔸
▪️ مثل‌ها و کنایات معادل
▫️ به مالت نناز که به یک شب بنده، به حسنت نناز که به یک تب بنده:
اشاره به اینکه ثروت و زیبایی دو چیز متزلزل و ناپایدار هستند و نباید به آنها مغرور و دلخوش بود.
▫️ چراغ هیج کس تا صبح نسوزد:
روزهای خوش و خوشبختی‌های انسان دایمی‌و پایدار نیست.
▫️ نه عروس دنیا نه داماد آخرت
▫️ مال دنیا وبال آخرته
▫️ این جهان ماندنی نیست و هر چه در آن است می‌گذاریم و میگذریم
▫️ باغ تفرج است و بس، میوه نمی‌دهد به کس
▫️ حسن تو دائم بدين قرار نماند؛
▫️ مباش غرّه به سيماي خويش چون طاووس؛
▫️ اين زن و زور و زر گذاشتني است؛
▫️ با خود ز جهان جز كفني نتوان برد؛
▫️ مال دنيا به دنيا مي‌ماند؛
▫️ مال دنيا چرك كف دست است:
🔸🔹🔸
▪️ اشعار هم مضمون
▫️ بر مال و جمال خويشتن غره مشو
كان را به شبي برند و اين را به تبي
▫️ بس خون كسان كه چرخ بي‌باك بريخت
بس گُل كه برآمد از گِل و پاك بريخت
بر حُسن و جواني اي پسر غره مشو
بس غنچه ناشكفته بر خاك بريخت / خيام
▫️ چنان كامدي رفت خواهي تهي
تو گنج از پي گنجباني نهي / اسدي
▫️ در آن ساعت كه خواهند اين و آن مُرد
نخواهند از جهان بيش از كفن بُرد / سعدي
▫️ مهتران جهان همه مُردند
مرگ را سر همه فرو بردند
از هزاران هزار نعمت و جاه
نه به آخر بجز كفن بردند / رودكي
▫️ آب کم جو تشنگی آور بدست
تا بجوشد آب از بالا و پست
@tasvir_tafsir
سوره اعلی آیه 16 و 17
بَلْ تُؤْثِرُونَ الْحَياةَ الدُّنْيا / وَ الْآخِرَةُ خَيْرٌ وَ أَبْقي
ولی شما زندگی دنیا را مقدم می‌دارید / در حالی که آخرت بهتر و پایدارتر است!
ضرب‌المثل:
آنچه نپاید دلبستگی را نشاید
🔸🔹🔸
▪️ نکات تفسیری
▫️ این مثل تعلیم می‌دهد که صورت ظاهر جهال، مناط اعتبار نیست؛ بلکه جمال معنی قابل نظر است. بعضی مردم که اسباب تحمل دنیوی ایشان موجود و زینت علم و عقل از ایشان مفقود است، قابل اعتنا نیستند؛ چه که به زودی زایل خواهد شد و بر عکس صاحبان عقل و علم روز به روز، بر احترام و مقامشان خواهد افزود، فی الدنیا و الاخره.
▫️ اين خصلت شوم، ( حبّ دنیا ) در رأس رذايل است. دلبستگي به دنيا وعلاقه به اين عروس آراسته اما بي وفا، عروس هزار دامادی است، عجوزه، انسان را از سير معنوي وآفاق کمال باز مي دارد.
بايد رشته‌هاي «حب دنيا » را با قيچي «آخرت گرايي» قطع کرد و پاي از باتلاق «علايق دنيوي» بيرون کشيد، که هر کس دراين مرداب افتاد، هر چه بگذرد بيشتر فرو مي رود تا غرق گردد.
▫️ نه ما براي دنيا مي مانيم، نه دنيا براي ما. پس شايسته دلباختن نيست
▫️ دشواري حساب؛ روز قيامت، روز محاسبه و مؤاخذه است؛ سبکباران در آخرت زودتر به مقصد ومقصود مي رسند. هرکه بامش بيش، برفش بيشتر
🔸🔹🔸
▪️ گر نکته دان عشقی بشنو تو این حکایت
▫️ تبدیل دنیا به آخرت
اگر به توصيه‌هاي ديني عمل شود و دنيا داران، هرچه بيشتر اهل احسان، انفاق، صدقه، قرض الحسنه، وقف، خيرات، ساختن بناهاي خير براي عموم، بذل و بخشش به بستگان محروم، سرپرستي يتيمان و بيوه زنان، کمک به سيل زدگان، زلزله زدگان، گرسنگان و ... باشند، رشته‌هاي وابستگي به دنيا کم مي شود و «دنيا» تبديل به «آخرت » مي گردد.
🔸🔹🔸
▪️ مثل‌ها و کنایات معادل
▫️ به مالت نناز که به یک شب بنده، به حسنت نناز که به یک تب بنده:
اشاره به اینکه ثروت و زیبایی دو چیز متزلزل و ناپایدار هستند و نباید به آنها مغرور و دلخوش بود.
▫️ چراغ هیج کس تا صبح نسوزد:
روزهای خوش و خوشبختی‌های انسان دایمی‌و پایدار نیست.
▫️ نه عروس دنیا نه داماد آخرت
▫️ مال دنیا وبال آخرته
▫️ این جهان ماندنی نیست و هر چه در آن است می‌گذاریم و میگذریم
▫️ باغ تفرج است و بس، میوه نمی‌دهد به کس
▫️ حسن تو دائم بدين قرار نماند؛
▫️ مباش غرّه به سيماي خويش چون طاووس؛
▫️ اين زن و زور و زر گذاشتني است؛
▫️ با خود ز جهان جز كفني نتوان برد؛
▫️ مال دنيا به دنيا مي‌ماند؛
▫️ مال دنيا چرك كف دست است:
🔸🔹🔸
▪️ اشعار هم مضمون
▫️ بر مال و جمال خويشتن غره مشو
كان را به شبي برند و اين را به تبي
▫️ بس خون كسان كه چرخ بي‌باك بريخت
بس گُل كه برآمد از گِل و پاك بريخت
بر حُسن و جواني اي پسر غره مشو
بس غنچه ناشكفته بر خاك بريخت / خيام
▫️ چنان كامدي رفت خواهي تهي
تو گنج از پي گنجباني نهي / اسدي
▫️ در آن ساعت كه خواهند اين و آن مُرد
نخواهند از جهان بيش از كفن بُرد / سعدي
▫️ مهتران جهان همه مُردند
مرگ را سر همه فرو بردند
از هزاران هزار نعمت و جاه
نه به آخر بجز كفن بردند / رودكي
▫️ آب کم جو تشنگی آور بدست
تا بجوشد آب از بالا و پست
@tasvir_tafsir
| ضرب‌المثلهای قرآنی | 440
سوره بلد آیه 4
لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ فِي كَبَدٍ
همانا ما انسان را در رنج و زحمت آفريديم
ضرب‌المثل:
هركه از مخاطره بترسد به بزرگي نرسد
🔸🔹🔸
▪️ نکات تفسیری
می‌فرماید«لقدخلقنا الانسان فی کبد»یعنی :که ما انسان را در رنج آفریدیم.در المیزان در تفسیر سوره بلد می‌فرماید:«هیچ کاری وشأنی از ستون حیات را نخواهی دید که توام با تلخی‌ها ورنج‌ها وخستگی‌ها نباشد، از آنروزیکه در شکم مادر روح بکالبدش دمیده شد، تا روزی که از دنیا رخت بر می‌بندد هیچ راحت وآسایش که خالی از تعب و مشقت باشد نمی‌بیند. وهیچ سعادتی را خالص از شقاوت نمی‌یابد، تنها خانه آخرت است که راحتش آمیخته با تعب نیست» (المیزان ج40 ص 233)
وبالاخره اگر کسی خواست انسان باشد ودر این دنیا هم زندگی کند با سختی‌های متفاوت روبرو خواهد بود. هرکس با صبوری بیشتری توانست با سختی‌ها برخورد کند درجه انسانیت او بالاتر است.
🔸🔹🔸
▪️ مثل‌ها و کنایات معادل
▫️ به راحتی نرسید آنکه زحمتی نکشید
▫️ رنج کش تا به گنج رسی
▫️ نيايد ز ترسندگان هيچ كار
▫️ تا به آب نزنی شناگر نشوی
▫️ هرکه از خطر بگریزد خطیر نشود.
▫️ شغال ترسنده انگور خوب نخورد.
▫️ رو رنج بکش که گنج در رنج بود
▫️ زندگی سگی
زندگی توام با درد و رنج و فقر و تنگدستی را در اصطلاح عامیانه زندگی سگی می‌نامند
▫️ باد آورده را باد می‌برد
▫️ زیر رنج بُود گنج‌های پنهانی
▫️ نازک نارنجی
زود رنج، کم تحمل در مقابل مشکلات
▫️ در جوانی زحمت کش تا در پیری راحتی یابی
🔸🔹🔸
▪️ اشعار هم مضمون
▫️ از خطر خیزد خطر، زیرا که سود ده چهل
بر نبندد گر بترسد از خطر بازارگان
▫️ دو شیر گرسنه است و یک ران گور
کباب آن کسیراست کو راست زور / نظامی
▫️ ز ظلمت مترس ای پسندیده دوست
که ممکن بود کاب حیوان در اوست
▫️ نابرده رنج گنج میسر نمی‌شود
مزد آن گرفت جان برادر که کار کرد
▫️ در عقبِ رنج، بسی راحت است / نظامی
▫️ جور دشمن چه کند گر نکشد طالب دوست
گنج و مار و گل و خار و غم و شادی به همند
🔸🔹🔸
▪️ ریشه‌های قرآنی و حدیث
▫️ إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ يُسْرًا / با هر سختى و دشواری آسانى است / سوره شرح آیه 5 و 6
فَأَمَّا الْإِنْسانُ إِذا مَا ابْتَلاهُ رَبُّهُ فَأَكْرَمَهُ وَ نَعَّمَهُ فَيَقُولُ رَبِّي أَكْرَمَنِ / وَ أَمَّا إِذا مَا ابْتَلاهُ فَقَدَرَ عَلَيْهِ رِزْقَهُ فَيَقُولُ رَبِّي أَهانَنِ / سوره فجر آیات 15 و 16
اما انسان (کم ظرف ضعیف بی صبر) چون خدا او را برای آزمایش و امتحان کرامت و نعمتی بخشد در آن حال (مغرور ناز و نعمت شود و) گوید: خدا مرا عزیز و گرامی‌داشت. / و چون او را باز برای آزمودن تنگ روزی کند (دلتنگ و غمین شود و) گوید: خدا مرا خوار گردانید.
▫️ از حضرت محمد (ص) سئوال شد کدام مردم در دنیا در بلای سخت تر باشد؟در پاسخ فرمود: پیغمبران وسپس مانندتر آن وشبیه‌تر آن بحق و پس مانندتر آن، مومن هم باندازه ایمانش بلامی‌کشد وخوش کردار پس، هر که ایمانش درست وکردارش خوبست بلایش سخت است. وهر که ایمانش پست وکردارش سست بلایش اندک است.(تحف العقول)
رسول اكرم (ص) مي‌فرمايند: نيكي دنيا و آخرت با دانش همراهست و بدي دنيا و آخرت با ناداني قرين است
ونیزمی‌فرماید : فقري سخت تر از ناداني نيست و مالي سودمندتر از خرد نيست
@tasvir_tafsir
سوره بلد آیه 4
لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ فِي كَبَدٍ
همانا ما انسان را در رنج و زحمت آفريديم
ضرب‌المثل:
هركه از مخاطره بترسد به بزرگي نرسد
🔸🔹🔸
▪️ نکات تفسیری
می‌فرماید«لقدخلقنا الانسان فی کبد»یعنی :که ما انسان را در رنج آفریدیم.در المیزان در تفسیر سوره بلد می‌فرماید:«هیچ کاری وشأنی از ستون حیات را نخواهی دید که توام با تلخی‌ها ورنج‌ها وخستگی‌ها نباشد، از آنروزیکه در شکم مادر روح بکالبدش دمیده شد، تا روزی که از دنیا رخت بر می‌بندد هیچ راحت وآسایش که خالی از تعب و مشقت باشد نمی‌بیند. وهیچ سعادتی را خالص از شقاوت نمی‌یابد، تنها خانه آخرت است که راحتش آمیخته با تعب نیست» (المیزان ج40 ص 233)
وبالاخره اگر کسی خواست انسان باشد ودر این دنیا هم زندگی کند با سختی‌های متفاوت روبرو خواهد بود. هرکس با صبوری بیشتری توانست با سختی‌ها برخورد کند درجه انسانیت او بالاتر است.
🔸🔹🔸
▪️ مثل‌ها و کنایات معادل
▫️ به راحتی نرسید آنکه زحمتی نکشید
▫️ رنج کش تا به گنج رسی
▫️ نيايد ز ترسندگان هيچ كار
▫️ تا به آب نزنی شناگر نشوی
▫️ هرکه از خطر بگریزد خطیر نشود.
▫️ شغال ترسنده انگور خوب نخورد.
▫️ رو رنج بکش که گنج در رنج بود
▫️ زندگی سگی
زندگی توام با درد و رنج و فقر و تنگدستی را در اصطلاح عامیانه زندگی سگی می‌نامند
▫️ باد آورده را باد می‌برد
▫️ زیر رنج بُود گنج‌های پنهانی
▫️ نازک نارنجی
زود رنج، کم تحمل در مقابل مشکلات
▫️ در جوانی زحمت کش تا در پیری راحتی یابی
🔸🔹🔸
▪️ اشعار هم مضمون
▫️ از خطر خیزد خطر، زیرا که سود ده چهل
بر نبندد گر بترسد از خطر بازارگان
▫️ دو شیر گرسنه است و یک ران گور
کباب آن کسیراست کو راست زور / نظامی
▫️ ز ظلمت مترس ای پسندیده دوست
که ممکن بود کاب حیوان در اوست
▫️ نابرده رنج گنج میسر نمی‌شود
مزد آن گرفت جان برادر که کار کرد
▫️ در عقبِ رنج، بسی راحت است / نظامی
▫️ جور دشمن چه کند گر نکشد طالب دوست
گنج و مار و گل و خار و غم و شادی به همند
🔸🔹🔸
▪️ ریشه‌های قرآنی و حدیث
▫️ إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ يُسْرًا / با هر سختى و دشواری آسانى است / سوره شرح آیه 5 و 6
فَأَمَّا الْإِنْسانُ إِذا مَا ابْتَلاهُ رَبُّهُ فَأَكْرَمَهُ وَ نَعَّمَهُ فَيَقُولُ رَبِّي أَكْرَمَنِ / وَ أَمَّا إِذا مَا ابْتَلاهُ فَقَدَرَ عَلَيْهِ رِزْقَهُ فَيَقُولُ رَبِّي أَهانَنِ / سوره فجر آیات 15 و 16
اما انسان (کم ظرف ضعیف بی صبر) چون خدا او را برای آزمایش و امتحان کرامت و نعمتی بخشد در آن حال (مغرور ناز و نعمت شود و) گوید: خدا مرا عزیز و گرامی‌داشت. / و چون او را باز برای آزمودن تنگ روزی کند (دلتنگ و غمین شود و) گوید: خدا مرا خوار گردانید.
▫️ از حضرت محمد (ص) سئوال شد کدام مردم در دنیا در بلای سخت تر باشد؟در پاسخ فرمود: پیغمبران وسپس مانندتر آن وشبیه‌تر آن بحق و پس مانندتر آن، مومن هم باندازه ایمانش بلامی‌کشد وخوش کردار پس، هر که ایمانش درست وکردارش خوبست بلایش سخت است. وهر که ایمانش پست وکردارش سست بلایش اندک است.(تحف العقول)
رسول اكرم (ص) مي‌فرمايند: نيكي دنيا و آخرت با دانش همراهست و بدي دنيا و آخرت با ناداني قرين است
ونیزمی‌فرماید : فقري سخت تر از ناداني نيست و مالي سودمندتر از خرد نيست
@tasvir_tafsir
| ضرب‌المثلهای قرآنی | 441
سوره بلد آیه 10
وَ هَدَيْناهُ النَّجْدَيْنِ
انسان را به خیر و شرش هدایت نمودیم .
ضرب‌المثل:
خير و شر برادرند، اما برابر نيستند
🔸🔹🔸
▪️ نکات تفسیری
_خدای سبحان کسی است که تشخیص خیر و شر را به بشر الهام کرده و فرمود: و راه نمودیم، الهام کردیم به انسان طریق خیر و شر، حق و باطل، طاعت و معصیت، سعادت و شقاوت، نیک و بد و حسنه و سیئه را
▫️ شناخت راه‌هاى نیک و بد، نعمتى الهى و غفلت از آن، شگفت آور و ملامت بار است.
▫️ پس عذر کسی که بگوید: طریق خیر و شر، حق و باطل مشخص نبود موجه نیست
▫️ این هدایت از سه طریق انجام مىگیرد: از طریق ادراکات عقلى و استدلال، و از طریق فطرت و وجدان بدون نیاز به استدلال، و از طریق وحى و تعلیمات انبیاء و اوصیا.
یا در بسیارى از موارد با هر سه طریق به انسان تعلیم میشود.
▫️ خدا خالق مار و آتش و میکروب و چاقو و حرکت پوسته زمین(زلزله) و ... است و هر کدام اینها نیز خواص خاص خود را دارند. خدا خالق چشم و گوش و سلامتی و ... است و اگر کسی کور است یعنی چشم ندارد، اگر کسی کر است یعنی گوش سالم ندارد و نبود علت نمی‌خواهد. آنچه علت می‌خواهد «بود» است.
مسئله خیر و شر یکی از مباحث مهم فلسفی و کلامی‌است . اکنون به اندازه ای که باعث طولانی شدن کلام و ملالت نشود, چند نکته را عرض می‌کنیم : الف ) خیر به چیزی گفته میشود که هماهنگ با وجود ما و مآیه پیشرفت تکامل ماست . در مقابل شر چیزی است که ناهماهنگ با وجود ما باشد و مآیه عقب ماندگی و انحطاط گردد. ب ) خیر و شر بر سه گونه است : خیر مطلق , شر مطلق , خیر و شر نسبی ; خیر مطلق آن است که هیچ جنبه منفی نداشته باشد و شر, عکس آن ; یعنی هیچ جنبه مثبت ندارد, خیر و شر نسبی بین آن دو است .
🔸🔹🔸
▪️ گر نکته دان عشقی بشنو تو این حکایت
▫️ اگر نفعی نمی‌رسانی لااقل ضرر هم نزن، اگر كمكی نمی‌كنی لااقل مزاحمت و دردسر هم ایجاد نكن .
آورده اند كه ...
یكی از شعرا پیش امیر دزدان رفت و او را ثنا گفت، امیر دزدان فرمود تا جامه از وی بركشیدند و از ده بیرون كردند . مسكین برهنه در سرما همی‌رفت، سگان در قفای او افتادند، خواست تا سنگی بردارد . زمین یخ بسته بود گفت : این حرامزاده مردمان هستند كه سنگ را بسته و سگ را گشوده اند!
امیر دزدان از غرفه بشنید و بخندید و گفت : ای حكیم از من چیزی بخواه، گفت : جامه خود را خواهم اگر از روی كرم انعام فرمایی .
امیدوار بود آدمیبه خیر كسان
مرا به خیر تو امید نیست شر مرسان / گلستان سعدی
🔸🔹🔸
▪️ مثل‌ها و کنایات معادل
▫️ تعجیل بد است لیک در کار خیر نیکوست.
امیدوار بود آدمیبه خیر کسان
مرا به خیر تو امید نیست شر مرسان/ سعدی
🔸🔹🔸
▪️ اشعار هم مضمون
▫️ هرگه دل به عشق دهی، خوش دمی‌بود
در کار خیر حاجت هیچ استخاره نیست / حافظ
▫️ دلا دلالت خیرت کنم به راه نجات
مکن به فسق مباهات و زهد هم مفروش
▫️ چون طهارت نبود کعبه و بتخانه یکی است
▫️ نبود خیر در آن خانه که عصمت نبود
▫️ هرچیز کز آن بتر نباشد
از مصلحتی به در نباشد
شرّی که به خیر باز گردد
آن خیر بود که شرّ نباشد/ سعدی
🔸🔹🔸
▪️ ریشه‌های قرآنی و حدیث
▫️ از جمله آیاتی که براه خیر و شر اشاره میکند قسمتی از آیه256 سوره بقره است که می‌فرماید:
... قَدْ تَبَيَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَيِّ ... - یعنی راه رشد و هدایت از راه غی و گمراهی ممتاز و مشخص است.
▫️ ... وَالسَّلَامُ عَلَى مَنِ اتَّبَعَ الْهُدَى
و سلام (حق) بر آن کس که طریق هدایت را پیروی کند./ آیه 47 سوره طه
▫️ قرآن بصراحت بیان می‌فرماید که ما خوبی و بدی را به انسانها الهام کردهایم و از این بیان میتوان استنباط نمود که انسانها فطرتا خوبی و بدی را میفهمند.
وَ نَفْسٍ وَ ما سَوَّاها / فَأَلْهَمَها فُجُورَها وَ تَقْواها
قسم به جان آدمی‌و آن کسی که آن را آفریده و منظم ساخته، سپس فجور و تقوا ( شر و خیرش) را به او الهام کرده است / سوره شمس آیات 7 و 8
@tasvir_tafsir
سوره بلد آیه 10
وَ هَدَيْناهُ النَّجْدَيْنِ
انسان را به خیر و شرش هدایت نمودیم .
ضرب‌المثل:
خير و شر برادرند، اما برابر نيستند
🔸🔹🔸
▪️ نکات تفسیری
_خدای سبحان کسی است که تشخیص خیر و شر را به بشر الهام کرده و فرمود: و راه نمودیم، الهام کردیم به انسان طریق خیر و شر، حق و باطل، طاعت و معصیت، سعادت و شقاوت، نیک و بد و حسنه و سیئه را
▫️ شناخت راه‌هاى نیک و بد، نعمتى الهى و غفلت از آن، شگفت آور و ملامت بار است.
▫️ پس عذر کسی که بگوید: طریق خیر و شر، حق و باطل مشخص نبود موجه نیست
▫️ این هدایت از سه طریق انجام مىگیرد: از طریق ادراکات عقلى و استدلال، و از طریق فطرت و وجدان بدون نیاز به استدلال، و از طریق وحى و تعلیمات انبیاء و اوصیا.
یا در بسیارى از موارد با هر سه طریق به انسان تعلیم میشود.
▫️ خدا خالق مار و آتش و میکروب و چاقو و حرکت پوسته زمین(زلزله) و ... است و هر کدام اینها نیز خواص خاص خود را دارند. خدا خالق چشم و گوش و سلامتی و ... است و اگر کسی کور است یعنی چشم ندارد، اگر کسی کر است یعنی گوش سالم ندارد و نبود علت نمی‌خواهد. آنچه علت می‌خواهد «بود» است.
مسئله خیر و شر یکی از مباحث مهم فلسفی و کلامی‌است . اکنون به اندازه ای که باعث طولانی شدن کلام و ملالت نشود, چند نکته را عرض می‌کنیم : الف ) خیر به چیزی گفته میشود که هماهنگ با وجود ما و مآیه پیشرفت تکامل ماست . در مقابل شر چیزی است که ناهماهنگ با وجود ما باشد و مآیه عقب ماندگی و انحطاط گردد. ب ) خیر و شر بر سه گونه است : خیر مطلق , شر مطلق , خیر و شر نسبی ; خیر مطلق آن است که هیچ جنبه منفی نداشته باشد و شر, عکس آن ; یعنی هیچ جنبه مثبت ندارد, خیر و شر نسبی بین آن دو است .
🔸🔹🔸
▪️ گر نکته دان عشقی بشنو تو این حکایت
▫️ اگر نفعی نمی‌رسانی لااقل ضرر هم نزن، اگر كمكی نمی‌كنی لااقل مزاحمت و دردسر هم ایجاد نكن .
آورده اند كه ...
یكی از شعرا پیش امیر دزدان رفت و او را ثنا گفت، امیر دزدان فرمود تا جامه از وی بركشیدند و از ده بیرون كردند . مسكین برهنه در سرما همی‌رفت، سگان در قفای او افتادند، خواست تا سنگی بردارد . زمین یخ بسته بود گفت : این حرامزاده مردمان هستند كه سنگ را بسته و سگ را گشوده اند!
امیر دزدان از غرفه بشنید و بخندید و گفت : ای حكیم از من چیزی بخواه، گفت : جامه خود را خواهم اگر از روی كرم انعام فرمایی .
امیدوار بود آدمیبه خیر كسان
مرا به خیر تو امید نیست شر مرسان / گلستان سعدی
🔸🔹🔸
▪️ مثل‌ها و کنایات معادل
▫️ تعجیل بد است لیک در کار خیر نیکوست.
امیدوار بود آدمیبه خیر کسان
مرا به خیر تو امید نیست شر مرسان/ سعدی
🔸🔹🔸
▪️ اشعار هم مضمون
▫️ هرگه دل به عشق دهی، خوش دمی‌بود
در کار خیر حاجت هیچ استخاره نیست / حافظ
▫️ دلا دلالت خیرت کنم به راه نجات
مکن به فسق مباهات و زهد هم مفروش
▫️ چون طهارت نبود کعبه و بتخانه یکی است
▫️ نبود خیر در آن خانه که عصمت نبود
▫️ هرچیز کز آن بتر نباشد
از مصلحتی به در نباشد
شرّی که به خیر باز گردد
آن خیر بود که شرّ نباشد/ سعدی
🔸🔹🔸
▪️ ریشه‌های قرآنی و حدیث
▫️ از جمله آیاتی که براه خیر و شر اشاره میکند قسمتی از آیه256 سوره بقره است که می‌فرماید:
... قَدْ تَبَيَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَيِّ ... - یعنی راه رشد و هدایت از راه غی و گمراهی ممتاز و مشخص است.
▫️ ... وَالسَّلَامُ عَلَى مَنِ اتَّبَعَ الْهُدَى
و سلام (حق) بر آن کس که طریق هدایت را پیروی کند./ آیه 47 سوره طه
▫️ قرآن بصراحت بیان می‌فرماید که ما خوبی و بدی را به انسانها الهام کردهایم و از این بیان میتوان استنباط نمود که انسانها فطرتا خوبی و بدی را میفهمند.
وَ نَفْسٍ وَ ما سَوَّاها / فَأَلْهَمَها فُجُورَها وَ تَقْواها
قسم به جان آدمی‌و آن کسی که آن را آفریده و منظم ساخته، سپس فجور و تقوا ( شر و خیرش) را به او الهام کرده است / سوره شمس آیات 7 و 8
@tasvir_tafsir
| ضرب‌المثلهای قرآنی | 442
سوره شمس آیه 8
فَأَلْهَمَهَا فُجُورَهَا وَتَقْوَاهَا
پليدى‌ها و پاكى‌هايش را به او الهام كرد
ضرب‌المثل:
انسان فرشته نیست؛ ممکن الخطاست
🔸🔹🔸
▪️ نکات تفسیری
▫️ پرسوگندترين سوره‌ها، همين سوره شمس است كه طبيعتاً بايد در مورد مهمترين مسائل باشد و آن تزكيه روح از هرگونه پليدى و آلودگى است. شايد اين همه سوگند براى بيان اينكه رستگارى در سايه تهذيب است، به خاطر آن باشد كه خداوند به انسان بفهماند كه من تمام مقدّمات را براى تو آماده كردم، زمينه تلاش و استراحت شما را فراهم كردم. و درك خوبى‌ها و بدى‌ها را به روح شما الهام كردم تا به اختيار خود، راه تزكيه نفس را بپيماييد.
▫️ در سوره شمس خداوند 11 بار قسم خورده است تزکیه انسان بسیار مهم است که بعد از 11 قسم به آن اشاره فرموده است کسی خود را از آلودگی‌ها پاک کرد، رستگار میشود. مطمئن باشیم که اگر خود را به شهوات آلوده کردیم بدبختیم. انسان در میدان جنگ عقل و شهوت اگر بر شهوت غالب شود بهشتی است.
▫️ فهم و درك خوبيها و بديها به صورت فطرى، در عمق روح انسانها نهاده شده است. «فَأَلْهَمَها فُجُورَها وَ تَقْواها»
▫️ ابتدا بايد پليدى‌ها را بشناسيم، سپس راه گريز و پرهيز از آنها را. (كلمه «فجور» قبل از «تقوا» آمده است.) «فُجُورَها وَ تَقْواها»
🔸🔹🔸
▪️ گر نکته دان عشقی بشنو تو این حکایت
▫️ اهل معرفت می‌گویند جهاد سه قسم است:
«جهاد اصغر» که انسان در بیرون هستی خود با دشمن مهاجم می‌جنگد.
از این بالاتر، «جهاد اوسط» است که در صحنه نفس، بین رذیلتها و فضیلتها نزاع و تهاجم وجود دارد و انسان می‌کوشد در جنگ بین فجور و تقوا و حرص و قناعت، و جهل و عقل و... ، فضیلت را فاتح کند؛ یعنی، آنچه در علم اخلاق و فن تهذیب نفس، به «جهاد اکبر» موسوم است نزد اهل معرفت، جهاد اوسط است.
اما «جهاد اکبر» نزد اهل معرفت، همان جنگ عقل و عشق است؛ کسی که عارف و مشتاق لقای حق باشد، جهاد اکبر یا جنگ بزرگتر را بین عقل و عشق می‌داند، نه بین عقل و جهل، و آنگاه می‌کوشد تا عشق و محبت را بر عقل پیروز کند،
▫️ بسیاری از دانشمندان در جریان انقلاب اسلامی به امام (رضوان الله علیه) هشدار می‌دادند که نبرد با ارتش قدرتمند پهلوی، کار آسانی نیست و خود را به آب و آتش انداختن است. این هشدار یا نصیحت، عاقلانه بود؛ اما امام راحل (ره) عاشقانه قیام کرد؛ نه عاقلانه.
▫️ در قیام سالار شهیدان (سلام الله علیه) نیز بسیاری از مؤمنان، علماء، زاهدان و ناسکان، به آن حضرت، توصیه می‌کردند تا به استقبال صحنه خونین کربلا نرود؛ زیرا مرگ، آوارگی و اسارت را در پی دارد. البته اینها انسانهای عاقل بودند و سعی می‌کردند که عقل را بر جهل و فضایل اخلاقی را بر رذایل اخلاقی پیروز کنند، ولی عاشق نبودند.
🔸🔹🔸
▪️ مثل‌ها و کنایات معادل
▫️ هيچ كس از معصيت معصوم نيست
▫️ عشق در هر کجا قدم گزارد,عقل و درایت آنجا را ترک میکند / چینی
▫️ انسان فاعلِ مختار است
▫️ خر بر آن آدمی شرف دارد. که چو خر دیده بر علف دارد
▫️ طفیل هستی عشقند آدمی‌و پری
▫️ خدايا آنكه را عقل دادي چه ندادي و آنكه را عقل ندادي چه دادي؟
▫️ اگر هوس است يه دفعه بس است.
▫️ آدم که پیر شد حریص میشود
▫️ تب تند عرقش زود در میاید
▫️ جوان‌ها در قفسند، پیرها در هوسند
▫️ آخر پیری و معرکه گیری
▫️ يك لحظه هوسراني يك عمر پشيماني.
▫️ عشق هفت ثانیه دوام دارد و هوس هفت دقیقه و اندوه و بیچارگی یک عمر. مثل عربی
▫️ گر از بسیط زمین عقل منعدم گردد، به خود گمان نبرد کسی؛ که نادان است
▫️ عقل که نباشد، جان در عذاب است
▫️ اگر عاقلی یک اشارت بس است
▫️ اگر عقلت منم زین کار بگذر
▫️ هنگامی‌که خشم حرف می‌زند عقل چهره خود را می‌پوشاند.مثل چینی
▫️ فرار از نفس اماره، به که فرار از شیر درنده
▫️ از نفس بد جز فعل بد نیاید و از طینت ناپاک جز فساد و بیباکی نزاید
🔸🔹🔸
▪️ اشعار هم مضمون
▫️ در حدیث آمد که خلاق مجید
خلق عالم را سه گونه آفرید
یک گروه را جمله عقل و علم و جود
آن فرشته است و نداند جز سجود
نیست اندر عنصرش حرص و هوی
نور مطلق زنده از عشق خدا
یک گروه دیگر از دانش تهی
همچو حیوان از علف در فربهی
او نبیند جز که اصطبل و علف
از شقاوت غافل است و از شرف
و آن سوم هست آدمیزاد و بشر
از فرشته نیمی و نیمش ز خر
نیم خر خود مایل سفلی بود
نیم دیگر مایل علوی شود
تا کدامین غالب آید در نبرد
زین دوگانه تا کدامین برد نرد/ مولوی
▫️ چون نباشد خام، شیر خام آدم خورده است /صائب
@tasvir_tafsir
سوره شمس آیه 8
فَأَلْهَمَهَا فُجُورَهَا وَتَقْوَاهَا
پليدى‌ها و پاكى‌هايش را به او الهام كرد
ضرب‌المثل:
انسان فرشته نیست؛ ممکن الخطاست
🔸🔹🔸
▪️ نکات تفسیری
▫️ پرسوگندترين سوره‌ها، همين سوره شمس است كه طبيعتاً بايد در مورد مهمترين مسائل باشد و آن تزكيه روح از هرگونه پليدى و آلودگى است. شايد اين همه سوگند براى بيان اينكه رستگارى در سايه تهذيب است، به خاطر آن باشد كه خداوند به انسان بفهماند كه من تمام مقدّمات را براى تو آماده كردم، زمينه تلاش و استراحت شما را فراهم كردم. و درك خوبى‌ها و بدى‌ها را به روح شما الهام كردم تا به اختيار خود، راه تزكيه نفس را بپيماييد.
▫️ در سوره شمس خداوند 11 بار قسم خورده است تزکیه انسان بسیار مهم است که بعد از 11 قسم به آن اشاره فرموده است کسی خود را از آلودگی‌ها پاک کرد، رستگار میشود. مطمئن باشیم که اگر خود را به شهوات آلوده کردیم بدبختیم. انسان در میدان جنگ عقل و شهوت اگر بر شهوت غالب شود بهشتی است.
▫️ فهم و درك خوبيها و بديها به صورت فطرى، در عمق روح انسانها نهاده شده است. «فَأَلْهَمَها فُجُورَها وَ تَقْواها»
▫️ ابتدا بايد پليدى‌ها را بشناسيم، سپس راه گريز و پرهيز از آنها را. (كلمه «فجور» قبل از «تقوا» آمده است.) «فُجُورَها وَ تَقْواها»
🔸🔹🔸
▪️ گر نکته دان عشقی بشنو تو این حکایت
▫️ اهل معرفت می‌گویند جهاد سه قسم است:
«جهاد اصغر» که انسان در بیرون هستی خود با دشمن مهاجم می‌جنگد.
از این بالاتر، «جهاد اوسط» است که در صحنه نفس، بین رذیلتها و فضیلتها نزاع و تهاجم وجود دارد و انسان می‌کوشد در جنگ بین فجور و تقوا و حرص و قناعت، و جهل و عقل و... ، فضیلت را فاتح کند؛ یعنی، آنچه در علم اخلاق و فن تهذیب نفس، به «جهاد اکبر» موسوم است نزد اهل معرفت، جهاد اوسط است.
اما «جهاد اکبر» نزد اهل معرفت، همان جنگ عقل و عشق است؛ کسی که عارف و مشتاق لقای حق باشد، جهاد اکبر یا جنگ بزرگتر را بین عقل و عشق می‌داند، نه بین عقل و جهل، و آنگاه می‌کوشد تا عشق و محبت را بر عقل پیروز کند،
▫️ بسیاری از دانشمندان در جریان انقلاب اسلامی به امام (رضوان الله علیه) هشدار می‌دادند که نبرد با ارتش قدرتمند پهلوی، کار آسانی نیست و خود را به آب و آتش انداختن است. این هشدار یا نصیحت، عاقلانه بود؛ اما امام راحل (ره) عاشقانه قیام کرد؛ نه عاقلانه.
▫️ در قیام سالار شهیدان (سلام الله علیه) نیز بسیاری از مؤمنان، علماء، زاهدان و ناسکان، به آن حضرت، توصیه می‌کردند تا به استقبال صحنه خونین کربلا نرود؛ زیرا مرگ، آوارگی و اسارت را در پی دارد. البته اینها انسانهای عاقل بودند و سعی می‌کردند که عقل را بر جهل و فضایل اخلاقی را بر رذایل اخلاقی پیروز کنند، ولی عاشق نبودند.
🔸🔹🔸
▪️ مثل‌ها و کنایات معادل
▫️ هيچ كس از معصيت معصوم نيست
▫️ عشق در هر کجا قدم گزارد,عقل و درایت آنجا را ترک میکند / چینی
▫️ انسان فاعلِ مختار است
▫️ خر بر آن آدمی شرف دارد. که چو خر دیده بر علف دارد
▫️ طفیل هستی عشقند آدمی‌و پری
▫️ خدايا آنكه را عقل دادي چه ندادي و آنكه را عقل ندادي چه دادي؟
▫️ اگر هوس است يه دفعه بس است.
▫️ آدم که پیر شد حریص میشود
▫️ تب تند عرقش زود در میاید
▫️ جوان‌ها در قفسند، پیرها در هوسند
▫️ آخر پیری و معرکه گیری
▫️ يك لحظه هوسراني يك عمر پشيماني.
▫️ عشق هفت ثانیه دوام دارد و هوس هفت دقیقه و اندوه و بیچارگی یک عمر. مثل عربی
▫️ گر از بسیط زمین عقل منعدم گردد، به خود گمان نبرد کسی؛ که نادان است
▫️ عقل که نباشد، جان در عذاب است
▫️ اگر عاقلی یک اشارت بس است
▫️ اگر عقلت منم زین کار بگذر
▫️ هنگامی‌که خشم حرف می‌زند عقل چهره خود را می‌پوشاند.مثل چینی
▫️ فرار از نفس اماره، به که فرار از شیر درنده
▫️ از نفس بد جز فعل بد نیاید و از طینت ناپاک جز فساد و بیباکی نزاید
🔸🔹🔸
▪️ اشعار هم مضمون
▫️ در حدیث آمد که خلاق مجید
خلق عالم را سه گونه آفرید
یک گروه را جمله عقل و علم و جود
آن فرشته است و نداند جز سجود
نیست اندر عنصرش حرص و هوی
نور مطلق زنده از عشق خدا
یک گروه دیگر از دانش تهی
همچو حیوان از علف در فربهی
او نبیند جز که اصطبل و علف
از شقاوت غافل است و از شرف
و آن سوم هست آدمیزاد و بشر
از فرشته نیمی و نیمش ز خر
نیم خر خود مایل سفلی بود
نیم دیگر مایل علوی شود
تا کدامین غالب آید در نبرد
زین دوگانه تا کدامین برد نرد/ مولوی
▫️ چون نباشد خام، شیر خام آدم خورده است /صائب
@tasvir_tafsir