🟡Қазақстандықтар Желіде АҚШ-тың Ұлттық денсаулық сақтау институтының жаңа зерттеуі маскаларда қатерлі ісік пен құрысуды тудыруы ықтимал қауіпті ұшпа заттардың бар екенін дәлелдегені туралы мақаланы талқылауда. Яғни, маска тағу онсыз жүргеннен әлдеқайда қауіпті, тіпті вирустық аурулар маусымы кезінде де. Бұл рас па? Тексерейік.

Маскалар мен олар шығаратын қауіпті ұшпа органикалық қосылыстарды (ҰОҚ) зерттеу туралы мақала Daily Mail порталында 2023 жылдың 27 тамызында жарияланды. Оның тақырыбында маска тағу қауіпті деп жазылған, өйткені олар құрысулар мен қатерлі ісік ауруын тудыруы мүмкін. Бұған N95 маска үлгісінде ҰОҚ концентрациясының жоғары болуы себеп.

Бір қызығы, мақалада маскалардың қауіптілігі туралы ескертетін зерттеуге сілтеме жасалмаған.

Түпнұсқа ғылыми жұмыста N95 маскаларда ҰОҚ концентрациясының жоғары екендігі туралы сөз жоқ.

Зерттеуде KF94 маскалары – америкалық N95 аналогы болып табылатын корейлік бір реттік маскалар туралы жазылған.

Ғалымдар бірнеше түрлі өндірушілердің маскаларының құрамын тексеріп, кейбір қорғаныс құралдарында аталған заттар концентрациясы басқаларға қарағанда көбірек болатынын анықтады. Алайда, тіркелген ең жоғары көрсеткіштер АҚШ-тың Ұлттық еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау институты (NIOSH) белгілеген сыни деңгейден 100-1000 есе төмен болды. Сонымен қатар зерттеушілер еңбектің соңғы бөлімінде маскаларды ашық жерде жарты сағат ұстап тұрса, ондағы ҰОҚ деңгейі бірнеше есеге төмендейді және адам денсаулығына ешқандай қауіп төндірмейді деп жазған.

🤥 Демек, Daily Mail-де жарияланған мақала оқырмандарды шатастырады, онда түпнұсқа зерттеуде жоқ бұрмаланған ғылыми деректер келтірілген. Маскаларда құрысулар мен қатерлі ісік тудыратын заттардың қауіпті концентрациясы жоқ.

@stopfake_kz — шындықты бірден білгің келсе, жазыл

🟡Казахстанцы в Сети обсуждают статью о том, что новое исследование Национального института здравоохранения США доказало наличие в масках опасных летучих веществ, способных вызывать рак и судороги. Следовательно, носить маску гораздо опаснее, чем ходить без нее, даже в разгар сезона вирусных заболеваний. Проверяем, так ли это на самом деле.

Статья об исследовании масок и выделяемых ими опасных летучих органических соединений (ЛОС) была размещена на сайте Daily Mail 27 августа 2023 года. Уже в заголовке сказано о том, что носить маски опасно, так как они могут спровоцировать судороги и даже рак. Причина тому – это запредельно высокие концентрации ЛОС в масках модели N95.

Примечательно, что нигде в статье не было ссылки на само исследование, якобы предупреждающее об опасности масок.

Тем временем в оригинальной научной работе ничего о запредельно высоких концентрациях ЛОС в масках N95 не говорилось.

В исследовании речь шла о масках KF94 – корейских одноразовых масках, являющихся аналогами американских N95.

Ученые проверяли маски нескольких разных производителей на содержание ЛОС и обнаружили, что в некоторых защитных средствах их действительно больше, чем в других. Однако даже самые высокие зафиксированные ими показатели были в 100-1000 раз ниже критического уровня, установленного Национальным институтом безопасности и гигиены труда США (NIOSH). Более того, как указали исследователи в заключительной части своей работы, если распакованные маски подержать полчаса на открытом воздухе, то уровень ЛОС в них снижается в разы и определенно не может представлять никакой опасности для здоровья человека.

🤥 Таким образом, статья, опубликованная в Daily Mail, вводит читателей в заблуждение и приводит искаженные научные данные, которых нет в оригинальном исследовании. В масках нет опасных концентраций веществ, вызывающих судороги и рак.

@stopfake_kz — подпишись, чтобы сразу узнать правду

🟡Facebook-те ҚР Президентінің суреті бар жыл соңына дейін әрбір қазақстандықтың картасына 150 мың теңгеден түсетіні туралы пост жарияланды. Бұл фейк.

Қазақстанның мемлекеттік органдарының сайттарында, оның ішінде ҚР Президентінің akorda.kz сайтында мұндай төлемдер туралы ресми ақпарат жоқ. Бұл туралы бұқаралық ақпарат құралдарында да хабарланбады.

Аталған ақпаратты жариялаған «Өтемақы орталығы» деп аталатын аккаунтта фейк парақшаның барлық белгілері байқалады. Профильде келтірілген мәліметтерде +52 коды бар байланыс телефоны жазылған, бұл Мексиканың коды. Ал суретке Қазақстанның елтаңбасы қойылған. Бірақ жарияланымдар лентасында оның орнында бұрын Беларусь Республикасының елтаңбасы болғанын көруге болады.

Бұл киберқылмыскерлердің әрекеті. «Өтемақы орталығы» арқылы өтемақы төлеу – бұл ескі алаяқтық схема, ҚР мемлекеттік техникалық қызметінің KZ-CERT сарапшылары ол туралы 2020 жылы қазақстандықтарға ескерткен болатын.

🤥 Демек, таралған ақпаратқа сенбеген жөн.

@stopfake_kz — шындықты бірден білгің келсе, жазыл

🟡В Facebook распространяется пост с фотографией президента РК о том, что под конец года каждый казахстанец получит на карту выплату от 150 тысяч тенге. Это фейк.

На сайтах госорганов Казахстана, в том числе и на сайте президента РК akorda.kz, нет официальной информации о подобных выплатах. Ни о чем подобном не сообщалось и в средствах массовой информации.

Аккаунт под именем «Компенсационный центр», опубликовавший это сообщение, имеет все признаки фейковой страницы. В информации профиля указан контактный телефон с кодом +52. Это код Мексики. В качестве аватара использовано изображение герба Казахстана, но в ленте публикаций видно, что ранее вместо него использовали изображение герба Республики Беларусь.

Так действуют киберпреступники. Выплата компенсаций через одноименный центр — это старая мошенническая схема, о которой еще в 2020 году предупреждали казахстанцев эксперты Государственной технической службы РК KZ-CERT.

🤥 Таким образом, верить распространяемой информации не нужно.

@stopfake_kz — подпишись, чтобы сразу узнать правду

🟡Әлеуметтік желілерде канадалық дәрігер Алан Шумейкердің COVID-19 қарсы вакцинаның жанама әсерлері туралы айтқан сөзінен үзінді таралуда. Оның айтуынша, екпеден кейін адамдардың 5-9%-ында жүрегіне зақым келтіреді. Ал миокардит диагнозы қойылғандардың жартысы 5 жыл ішінде қайтыс болады. Мұндай мәлімдемелерге ғылыми негіз жоқ, олар жалған.

Онтариодағы отбасылық дәрігер Алан Кристофер Шумейкер COVID-19 пандемиясы туралы жалған ақпаратты жиі таратады. 2023 жылдың қаңтарында оның медициналық лицензиясы тоқтатылды. Бұған дейін ол Канадада коронавирусқа қарсы егілгеннен кейін 2 ай ішінде 80 дәрігер кенеттен қайтыс болды деп мәлімдеген. Францияның AFP ақпарат агенттігі бұл фактілерді тексерді. Олар некрологтар мен жаңалықтар ленталарын зерттеп, канадалық медициналық қауымдастыққа сауал жолдаған. Барлық деректер ақпараттың жалған екенін көрсетті.

Сондай-ақ, онтариолық дәрігер SARS-CoV-2 вирусына қарсы вакциналар иммундық жүйені бұзып, өлімге әкелетінін айтты. Бұл Moderna және Pfizer вакцинацияларына қатысты айтылған. Канададағы Қоғамдық денсаулық сақтау және АҚШ-тағы Nebraska Medicine вакциналарға мониторинг жүргізіп, оларды қауіпсіз деп жариялады. Екпелер ағзаға зиян тигізбейді, ДНҚ-ны өзгертпейді, тек вирусқа қарсы бағытталған.

Шумейкер айтқан миокардит – бұл жүрек бұлшықетінің қабынуы. Осыған байланысты жүректің қанды айдауы нашарлайды.

COVID-19 қарсы вакцинациядан кейін миокардит болуы мүмкін екенін медициналық зерттеулер де көрсетті. Бірақ мұндай жанама әсері өте сирек кездеседі және бірнеше апта ішінде жойылады. Сонымен қатар, Роберт Кох институты коронавирустық инфекцияны жұқтырудың адам денсаулығына тигізетін кері әсері вакцинация қаупінен әлдеқайда жоғары деп мәлімдеді.

🤥 COVID-19 қарсы вакцинация Шумейкер айтып отырғандай көп адамдарда жүрек-қан тамырлары ауруларын тудыратынына ғылыми дәлелденген бірде-бір факті жоқ. Оның барлық мәлімдемелері медициналық тұрғыдан дәлелденбеген және адамдарды шатастырады.

@stopfake_kz — шындықты бірден білгің келсе, жазыл

🟡В соцсетях распространяют отрывок из выступления канадского врача Алана Шумейкера о побочных эффектах от вакцины против COVID-19. По его словам, после прививки поражение сердца получают от 5 до 9% человек. А половина из тех, у кого диагностирован миокардит, якобы умрет в течение 5 лет. Для этих утверждений нет научных оснований, они ложны.

Семейный врач из Онтарио Алан Кристофер Шумейкер часто распространяет дезинформацию о пандемии COVID-19. В январе 2023 года его медицинская лицензия была приостановлена. Ранее он заявлял, что в Канаде после прививки от коронавируса в течение 2 месяцев внезапно скончалось 80 врачей. Эти факты проверило французское информационное агентство AFP. Оно изучило некрологи и новостные ленты, отправило запрос в Канадскую медицинскую ассоциацию. Все данные показали, что информация была ложной.

Также врач из Онтарио говорил, что вакцины от вируса SARS-CoV-2 губят иммунную систему и приводят к смерти. Речь шла о прививках от Moderna и Pfizer. Общественное здравоохранение Канады и Nebraska Medicine в США провели мониторинг вакцин и объявили их безопасными. Прививки не несут вреда организму, не меняют ДНК, а нацелены только на борьбу с вирусом.

Миокардит, о котором говорит Шумейкер, — это воспаление сердечной мышцы. Из-за этого сердце хуже перекачивает кровь.

Развитие миокардита после вакцинации от COVID-19 возможно, это признают и медицинские исследования. Но этот побочный эффект наступает очень редко и проходит в течение нескольких недель. Более того, в Институте имени Роберта Коха заявляют, что негативные последствия для здоровья человека от заражения коронавирусной инфекцией намного выше, чем риск от вакцинации.

🤥 Нет ни одного научно доказанного факта, что прививки от COVID-19 приводят к сердечно-сосудистым заболеваниям такого количества людей, о котором говорит Шумейкер. Все его высказывания не имеют медицинских доказательств и просто вводят в заблуждение.

@stopfake_kz — подпишись, чтобы сразу узнать правду

🟡Instagram-да түйежапырақтың шырынын дәрі ретінде жарнамалануда. Ол ойық жара мен гастритті, мастопатия мен бедеулікті, қант диабеті мен гепатитті, тіпті онкологиялық ауруларды емдейді екен. Бұл халықтық емдеу әдісі қауіпсіз бе, ол аталған аурулардың бірін болса да, емдей ала ма, жоқ па? Анықтайық.

Халықтық медицинада түйежапырақ шырыны (түйеошаған, ошаған) қан мен лимфаны тазарту үшін қолданады, сонымен қатар ол бауыр мен асқазан-ішек жолдарын тазартады. Өсімдік антиоксиданттарға бай, құрамында дәрумендер мен минералдар көп.

Ресми медицина түйежапырақ өт айдайтын және қабынуға қарсы препараттармен кешенді терапияның бөлігі ретінде пайдаланылады. Түйежапырақ тамырын қазақстандық дәріханалардан сатып алуға болады. Бұл дәрі емес, биологиялық белсенді қоспа. Өсімдік ағза үшін флавоноидтер көзі ретінде болады, ал олар өз кезегінде зат алмасу процестерін жақсартады, қанның ұюын төмендетеді, капиллярлардың сынғыштығын азайтады.
Түйежапырақтың қант диабетін, онкологияны немесе басқа ауруларды емдеу үшін қолданылатынына ғылыми дәлел жоқ. Слоан-Кеттеринг америкалық мемориалдық онкологиялық орталығының порталында өсімдіктің толық сипаттамасы жазылған. Зертханаларда жүргізілген зерттеулер түйежапырақ бактериялар мен саңырауқұлақтардың өсуін тоқтата алатынын көрсетті. Бірақ бұған қатысты терең зерттеулер жүргізілмеген.

2015 жылы түйежапырақтың репродуктивті функцияға қалай әсер ететінін анықтау үшін қант диабетімен ауыратын тышқандарға эксперименттер жүргізілді.

2002 жылы егеуқұйрықтарға жүргізілген тәжірибелер түйежапырақтың бауырдың алкогольге байланысты зақымдануын қалпына келтіретінін көрсетті. Бірақ лопуханың адамның бауырына қалай әсер ететіні әлі белгісіз.

🤥 Түйежапырақ шырынын қолданар алдында дәрігермен кеңесіңіз. Естеріңізде болсын, дәстүрлі медицинаның ешбір құралы дәрі-дәрмектерге балама бола алмайды.

@stopfake_kz — шындықты бірден білгің келсе, жазыл

🟡В Instagram рекламируют сок лопуха в качестве лекарственного средства. Якобы он лечит язву и гастрит, мастопатию и бесплодие, диабет и гепатит и даже онкологические заболевания. Выясняем, так ли безопасно это народное средство и может ли оно действительно вылечить хоть одну из перечисленных болезней.

В народной медицине сок лопуха (он же репейник, репей) используют для очищения крови и лимфы, также им чистят печень и желудочно-кишечный тракт. Растение богато антиоксидантами, содержит много витаминов и минералов.

Официальная медицина использует репейник в составе комплексной терапии с желчегонными и противовоспалительными средствами. Корень лопуха можно купить в казахстанских аптеках. Это не лекарство, а БАД. Растение служит для организма источником флавоноидов, которые в свою очередь улучшают обменные процессы, снижают свертываемость крови, уменьшают ломкость капилляров.

Никаких научных доказательств в пользу использования лопуха для лечения диабета, онкологии или других болезней нет. Подробная характеристика растению дана на сайте американского Мемориального онкологического центра Слоана-Кеттеринга. Проводимые в лабораториях исследования показали, что лопух может останавливать рост бактерий и грибков. Но глубоких изысканий на эту тему нет.

В 2015 году проводились эксперименты на мышах с диабетом, чтобы выяснить, как лопух влияет на репродуктивную функцию.

В 2002 году эксперименты на крысах выявили, что лопух обращает вспять алкогольное повреждение печени. До сих пор неизвестно, как именно влияет репейник на печень человека.

🤥 В любом случае, прежде чем использовать сок лопуха, проконсультируйтесь с лечащим врачом. Но помните, что ни одно средство народной медицины не может стать альтернативой лекарственным препаратам.

@stopfake_kz — подпишись, чтобы сразу узнать правду

🟡WhatsApp-та өздерін дәрігер деп таныстырып, вирусқа қарсы санитарлық өңдеу жүргізетінін желеу етіп, көзден жас ағызатын газ шашатын пәтер тонаушылары туралы ақпарат тарады. Бұл ескі фейк.

Дәл осындай хабарламаларды пайдаланушылар 2020 жылдың наурыз айында Ресей мен Қазақстанда әлеуметтік желілер мен мессенджерлерде таратқан болатын. «Дәрігерлер бригадасы» туралы фейкті көптеген БАҚ жоққа шығарды.

🤥 Алматы Полиция департаменті де таралған ақпарат жалған деп хабарлады. «Бұл фейк ақпарат. Оның Алматыға, жалпы Қазақстанға қатысы жоқ. Естеріңізге сала кетейік, жалған ақпарат жасап, тарату – қылмыстық жазаланатын іс-әрекет», – деп хабарлады ведомстводан.

@stopfake_kz — шындықты бірден білгің келсе, жазыл

🟡В WhatsApp рассылают сообщение о том, что по квартирам ходят грабители, которые представляются врачами и под предлогом санобработки от вируса распыляют слезоточивый газ. Это старый фейк.

Точно такие же сообщения пользователи распространяли в соцсетях и мессенджерах еще в марте 2020 года в России и Казахстане. Фейк о «бригаде врачей» опровергали многие СМИ.

Тогда же в ДП Алматы распространяемую информацию назвали ложной.

🤥 «Это фейковое сообщение. Отношения ни к Алматы, ни к Казахстану в целом не имеет. Напоминаем, что создавать и тиражировать недостоверные сведения — уголовно наказуемое деяние», — сообщили в ведомстве.

@stopfake_kz — подпишись, чтобы сразу узнать правду

🟡Әлеуметтік желілерде ҰҚК WhatsApp-та пайдаланушылардың хат-хабарларын қалай бақылайтынын көрсетілген видео тарады. Бұл фейк.

Видеода экраны монитор көрсетілген, ондағы бейне бір уақытта хабар алмасатын бірнеше терезеге бөлінген.

Бұл видеоның Қазақстанға еш қатысы жоқ. Бұл видео әлеуметтік желілерде 2023 жылдың қазан айының соңында тарала бастады. Сондай-ақ, оны Өзбекстан мен Дағыстан пайдаланушылары жаппай таратқан, осылайша билік Telegram немесе WhatsApp мессенджерлерде хабарламаларды қадағалайды екен.

Видеоның сапасы төмен, сонда да кадрдан мессенджер интерфейсінің Telegram-ға да, WhatsApp-қа да ұқсамайтынын көруге болады. Экранда көрсетілген дүние қытайлық WeChat мессенджеріндегі жарнамалық спам-хабарламаларды жаппай таратуға ұқсайды.

🤥 Демек, видеода айтылған ҰҚК WhatsApp-тағы хат-хабарларды қадағалайтыны туралы мәлімдеме жалған.

@stopfake_kz — шындықты бірден білгің келсе, жазыл

🟡В соцсетях распространяют видео, которое якобы показывает, как в КНБ следят за переписками пользователей в WhatsApp. Это фейк.

На видео снят экран монитора, изображение на нем разделено на множество отдельных окон, в которых идет одновременный обмен сообщениями.

К Казахстану это видео никого отношения не имеет. Этот видеоролик появился в соцсетях в конце октября 2023 года. Его также массово распространяли пользователи в Узбекистане и Дагестане, утверждая, что таким образом власти взламывают и отслеживают сообщения в мессенджерах (по разным версиям в Telegram или WhatsApp).

Видео плохого качества, но тем не менее в кадре видно, что используемый мессенджер имеет интерфейс, отличающийся и от Telegram, и от WhatsApp. Происходящее на экране больше всего напоминает массовую рассылку рекламных спам-сообщений в китайском мессенджере WeChat.

🤥 Таким образом, утверждение о том, что на видео показано, как КНБ отслеживает переписку казахстанцев в WhatsApp, ложное.

@stopfake_kz — подпишись, чтобы сразу узнать правду

🟡Қазнетте Қытайдағы балалар мен ересектердің жаппай ауруы қызу талқылануда. Ауру белгілері – жоғары температура және өкпедегі түйіндер. Кейбір пайдаланушылардың пікірінше, бұл жұмбақ вирус, демек, COVID-19 сияқты жаңа пандемия болады. Жағдайдың мән-жайын түсіндіріп өтейік.

Дүрбелеңге негіз жоқ. ДДҰ мен Қытай билігі бұл жедел респираторлық вирустық инфекциялардың маусымдық өршуі деп мәлімдеді.

Солтүстік Қытайдың Ұлттық денсаулық сақтау комиссиясы ЖРВИ-дің өршуі туралы 13 қарашада хабарлаған. Балалар ауыра бастады, өлім жағдайлары туралы ақпарат жоқ. Қытай дәрігерлері науқастар санының артуын ауа райының суытуымен және микроплазмалық пневмония, тұмау, коронавирус сияқты патогендердің айналымымен байланыстырады. Жалпы 7 қоздырғыш аталып өтілген.

Мамандар аурудың өршуінің тағы бір себебі коронавирустық инфекцияға байланысты шектеу шараларынан кейін иммундық қорғаныстың әлсіреуі деп отыр. Вирустың таралуына жол бермес үшін Қытайда өте қатаң карантин енгізілгені белгілі. COVID-19-ға қарсы сақтық шараларынан бас тартқаннан кейін басқа елдерде де сырқаттанушылықтың өсуі тіркелді. Мысал ретінде Сингапурды келтіруге болады, онда 2022 жылдың тамызы мен 2023 жылдың ақпанында ЖРВИ жағдайлары күрт артқан. Биыл АҚШ-та да респираторлық аурулардың көбеюі әдеттегіден ерте басталды.

Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы жағдайдың мән-жайын анықтау үшін Қытай билігіне сауал жолдады. 23 қарашада телеконференция өтті. Қытай билігі қазан айында респираторлық ауруларды бақылау күшейтілгенін айтты.

Тайваньның ауруларды бақылау және алдын алу орталығы аурудың шарықтау шегі Қытайдағы жаңа жылға, яғни 2024 жылдың ақпанына тура келеді деп пайымдайды.

🤥 Демек, Қытайда белгісіз жұмбақ вирус пайда болды және жаңа пандемия болады деуге негіз жоқ. Мистика жоқ, балалар мен ересектер маусымдық инфекциялар жұқтыруда.

@stopfake_kz — шындықты бірден білгің келсе, жазыл

🟡В Казнете активно обсуждают массовое заболевание детей и взрослых в Китае. Из симптомов только высокая температура и узелки в легких. Некоторые пользователи пишут, что это загадочный вирус, а потому нужно ждать новой пандемии, похожей на COVID-19. Объясняем, что происходит на самом деле.

Оснований для паники нет. ВОЗ и власти Китая говорят, что это сезонная вспышка острых респираторных вирусных инфекций.

Национальная комиссия здравоохранения Северного Китая о всплеске ОРВИ проинформировала 13 ноября. Болеть начали дети, о смертельных случаях не сообщалось. Китайские медики связывают большое количество заболеваний с наступлением холодов и циркуляцией таких патогенов, как микроплазменная пневмония, грипп, коронавирус. Всего называют 7 возбудителей.

Специалисты называют еще одну причину вспышки – ослабление иммунной защиты после ограничительных мер из-за коронавирусной инфекции. Как известно, в Китае был введен очень жесткий карантин, чтобы вирус не распространялся. В других странах тоже фиксировали всплеск заболеваемости после отказа от мер предосторожности против COVID-19. В качестве примера можно привести Сингапур, где в августе 2022 года и феврале 2023 года наблюдался резкий рост ОРЗ. В этом году и в США увеличение респираторных заболеваний началось раньше обычного.

Всемирная организация здравоохранения сделала запрос властям Китая, чтобы понять, что происходит. 23 ноября состоялась телеконференция. Китайские власти рассказали, что в октябре был усилен контроль респираторных заболеваний.

При этом Центр по контролю и профилактике заболеваний Тайваня ожидает, что пик заболеваемости придется на празднование Нового года по восточному календарю, а это февраль 2024 года.

🤥 Таким образом, нет оснований говорить о том, что в Китае появился неизвестный загадочный вирус и нужно ждать новую пандемию. Никакой мистики нет: детей и взрослых поражают известные сезонные инфекции.

@stopfake_kz — подпишись, чтобы сразу узнать правду

🟡Әлеуметтік желілерде «кәрілік (старость) – бұл өсу мен өзгерудің тоқтауы» және бұл сөз бұрын «кемістік, адам өмірінің қате бағытын» білдірген деген ақпарат тарады. Бұл жалған.

Автор өз пікірін «кәрілік» (старость) сөзі «ст» сөз алды қосымшасынан және «өсу» (рост) түбірінен тұрады деп дәлелдейді. Әсіресе, «ст» сөз алды қосымшасы баяулау және тоқтау дегенді білдіреді екен.

Шындығында, орыс тілінде «ст» сөз алды қосымшасы жоқ.

Ал «старость» сөзінің түбірі «рост» емес, «стар». Зат есім «старый» сын есімінен шыққан. Ол «старый» сөзінің туындысы, бұл жалпы славян сөзі «storas» («үлкен, мақтаншақ»), ескі скандинавиялық «storr» (үлкен), ескі үнді – «sthira» («күшті, қатты, мықты») түбірінен басталған.

🤥 Олай болса, тарихта кәрілік сөзінің жағымсыз мағынасы бомлаған. Бұл сөз ешқашан жамандықты немесе қате өмір дегенді білдірмеген. Теория авторы сөзді құрамы бойынша дұрыс талдамай, адамдарды шатастырып, жалған қорытынды жасайды.

@stopfake_kz — шындықты бірден білгің келсе, жазыл

🟡В соцсетях распространяют сообщение о том, что «старость – это остановка роста и изменений», и о том, что это слово раньше означало «порок и неправильный ход жизни человека». Это неправда.

Автор аргументирует свое утверждение тем, что слово «старость» якобы состоит из приставки «ст» и корня «рост». Причем именно приставка «ст» означает замедление и остановку.

На самом деле приставки «ст» в русском языке не существует.

А корень в слове «старость» — это «стар», а не «рост». Существительное произошло от прилагательного «старый». Оно является производным от слова «старый», которое восходит к общеславянскому корню «storas» («большой, гордый»), древнескандинавскому «storr» («большой»), древнеиндийскому — «sthira» («крепкий, твердый, сильный»).

🤥 Таким образом, исторически никакого негативного смысла в обозначение старости люди не вкладывали. Этим словом никогда не обозначали порок или неправильную жизнь. Автор теории изначально вводит в заблуждение, неверно разбирая слово по составу и делая ложный вывод.

@stopfake_kz — подпишись, чтобы сразу узнать правду

🟡Әлеуметтік желілерде шыққан жарнамада әрбір қазақстандыққа 100 мың теңге және одан артық мөлшерде «мемлекеттен көмек» берілетіні айтылған. Бұл фейк.

Хабарлама авторларының айтуынша, бұл өтемақылар бұрын төленген қаражатты қайтару болып табылады. Әрбір қазақстандық өтемақы ала алатыны туралы тараған ақпаратқа сенбеген жөн. Мұндай төлемдер туралы ақпарат ҚР мемлекеттік органдарының ресми сайттарында да, БАҚ-та да жоқ.

Мұндай жарнамаларда көбінесе сайтқа апаратын сілтемелер беріледі, онда пайдаланушыларға «ақшаны қайтаруға» өтініш қалдыру ұсынылады. Өтінімді толтырған кезде жеке ақпарат пен өтемақыны аударатын банк картасының деректерін көрсету сұралады.

🤥 Бұл Желіде алдау үшін қолданылатын бұрыннан белгілі ескі алаяқтық схема. Әр түрлі елдерде, соның ішінде Қазақстанда, Ресейде және Беларусь елінде алаяқтар пайдаланушылардың ақшасын иемдену мақсатында «мемлекеттен төлемдер жасалады» деп бұған дейін де айтқан болатын.

@stopfake_kz — шындықты бірден білгің келсе, жазыл

🟡В соцсетях появилась реклама, в которой каждому казахстанцу обещают «помощь от государства» в размере 100 тысяч тенге и больше. Это фейк.

Авторы сообщения называют обещанные компенсации возвратом ранее выплаченных средств. На самом деле, верить распространяемому сообщению о компенсации каждому казахстанцу не нужно. Информации о таких выплатах нет ни на официальных сайтах госорганов РК, ни в СМИ.

Чаще всего к таким объявлениям прикреплены ссылки, ведущие на сайт, где пользователям предлагают оставить заявку на «возврат средств». При заполнении заявки просят указать личную информацию и данные банковской карты, на которую якобы будет зачислена компенсация.

🤥 Это старая мошенническая схема, которая давно известна и используется для обмана в Сети. Пользователям в разных странах, в том числе Казахстана, России и Беларуси, мошенники и ранее обещали «выплаты от государства» для того, чтобы завладеть деньгами.

@stopfake_kz — подпишись, чтобы сразу узнать правду