✅ نقش سردبیر و هیات تحریره در پروسه داوری بسیار مهم است. انتخاب داوران صاحب نظر در موضوع مقاله، توسط این افراد صورت میپذیرد. سردبیر باید دید بسیار خوبی نسبت به موضوعات مورد نظر برای چاپ در ژورنال داشته باشد و با علم به این موضوع، مقاله را جهت داوری به این افراد ارجاع دهد. در صورت نیاز میتواند از اعضای هیات تحریره مجله که تخصص مرتبطتری با موضوع دارند نیز در این مورد مشورت بگیرد.
✅ بحث هزینه هم موضوع مهمی است. مجلاتی که مقاله را در قبال اخذ پول از مولفین به چاپ میرسانند مجلات بیکیفیتی هستند. در واقع اخذ پول (Author Fee) به این علت انجام میشود که مقاله بدون انجام یک پروسه داوری صحیح و تخصصی در حداقل زمان ممکن به چاپ برسد.
✅ اینکه محققان جوان در دام چنین مجلاتی نیفتند بسیار حائز اهمیت است چراکه چاپ مقاله در این مجلات نهتنها ارزش علمی خاصی ندارد بلکه نشانگر عدم اطلاع شخص از مبانی و اصول علمی بوده و به عبارت دیگر، رزومه ایشان را نیز خراب میکند.
✅ سوالی که پیش میآید آن است که از کجا بتوانیم مجلات باکیفیت را تشخیص بدهیم. بهعبارت دیگر آیا ملاک و معیاری برای تعیین و تمایز مجلات باکیفیت از مجلات بیکیفیت وجود دارد؟
✅ جواب "بله" است و موسسات معتبری وجود دارند که این کار را با سنجش شاخصهای علمی هر مجله انجام میدهند. در واقع علت ایجاد این موسسات آن است که وحدت رویه برای این موضوع در سراسر دنیا وجود داشته باشد. بهعبارت دیگر، یک مجله در کشوری نامعتبر و در کشور دیگر معتبر شناخته نشود.
✅ از جمله مهمترین این موسسات میشود به Clarivate که شرکتی انگلیسی-آمریکایی است و یا Thomson reuters که شرکتی کانادایی است اشاره نمود (شرکت Clarivate مالکیت معنوی Thomson reuters را در سال 2016 خریداری کرده است). این قبیل شرکتها با ایجاد پلتفرمها و پایگاههایی به نمایهسازی برای مجلات علمی در حوزههای مختلف میپردازند و هر سال نیز اطلاعات مورد نظر را برای دسترسی محققین بهروز نموده و منتشر مینمایند ...
شرکت Clarivate که در بالا به آن اشاره کردم، پایگاه WoS یا Web of Science را اداره مینماید.
در واقع WOS پلتفرمی است که یکی از وظایف آن ارائه نمایه مجلات معتبر بینالمللی در زمینههای مختلف علمی است.
این پلتفرم وظایف دیگری نیز دارد از جمله نمایهسازی برای کتب علمی که بطور قطع بحث آنها از مجلات متفاوت است.
معمولا این پایگاه هر ساله گزارشی از مجلات معتبر علمی را منتشر میکند که بهعنوان راهنمای محققین برای یافتن مجلات باکیفیت جهت ارسال و چاپ نتایج تحقیقشان بهکار میرود.
در واقع JCR لیستی از تمامی ژورنالهای معتبر علمی است که توسط پایگاه WoS نمایه و مستندسازی شده است.
معمولا دو مطلب بیش از سایر موارد در JCR حائز اهمیت و توجه محققین است.
1. ضریب تاثیر
2. چارک
1. ضریب تاثیر
2. چارک
به بیان دیگر، هر مجلهای که ضریب تاثیر (Impact Factor یا به اختصار IF) و چارک (ًQuartile و یا به اختصار Q) بهتری داشته باشد مجله بهتری شناخته میشود.
منظور از IF یا همان Impact Factor یک مجله در یک سال مشخص، تعداد ارجاعات به مقالات آن مجله در آن سال نسبت به تعداد موارد قابل ارجاع (چاپ شده توسط آن مجله) در دو سال قبل از آن است.
پس مشخص میشود که ملاک و معیار تقسیمبندی و سنجش اعتبار مجلات در این سیستم، تعداد ارجاعات (یا رفرنسهایی) است که به مقالات آن ژورنال داده شده است. هر چه مقالات چاپ شده در یک مجله علمی بیشتر مورد توجه محققان در نقاط مختلف جهان باشد و به آنها بیشتر مرجع داده شود، ضریب تاثیر مجله بیشتر خواهد بود.
با مشخص شدن ضرایب تاثیر مجلات مختلف، میتوان در هر موضوع علمی آنها را به 4 دسته تقسیمبندی کرد. یعنی ابتدا مقدار متوسط ضریب تاثیر مجلات هر زمینه علمی را بهدست آورد و سپس بین این متوسط و بزرگترین مقدار ضریب تاثیر و همچنین بین متوسط و کوچکترین مقدار ضریب تاثیر آن رشته را نیز به دو بخش تقسیم نمود. بهاین ترتیب 4 چارک برای مجلات هر موضوع علمی محاسبه میشود که به آن Quartile یا Q مجله گفته میشود.