کانتورهای کرنش پلاستیک ایجاد شده حین پروسه نصب لوله در بستر دریا با در نظر گرفتن 3 مدل رفتاری مختلف در شکل نشان داده شده است که مجددا مناسب‌ترین پاسخ مربوط به شرایطی بوده که رفتار نرم‌شونده در مدل رفتاری لحاظ شده است.

در این شکل هم مجددا منحنی تغییرات نیرو-نفوذ برای مدلهای رفتاری مختلف ترسیم شده است.

🟢 پاسخ مدل MCC تفاوت بسیاری با بقیه مدلها دارد و از آنها دور است.
مدل پلاستیسیته دو سطحی (TSP) با قابلیت در نظر گرفتن رفتار نرم‌شونده، پاسخ مناسبی داده است.
جالب است که وقوع گسیختگی‌های پی‌در‌پی با افزایش نفوذ لوله در کف (به‌صورت شکستگی‌های پله‌پله) در پاسخ مدل دیده شده است.

🟩 نکته آخر اینکه ظاهرا این بخش از سخنرانی پروفسور کارتر هم اقتباس شده از تحقیق انجام شده توسط یکی از دانشجویان سابق ایرانی ایشان به‌نام آقای دکتر ثابت‌عمل بوده که در خصوص مسائل نفوذ در مهندسی ژئوتکنیک کار کرده‌اند. بنابراین توجه نمایید تا به اینجا پروفسور کارتر مستقیما از تحقیقات 3 محقق ایرانی (آقایان دکتر رضانیا، دژالود و ثابت‌عمل) در سخنرانی 61 رانکین نام برده که باعث افتخار است.

🟩 آخرین بحثی که در سخنرانی شماره 61 رانکین ارائه شده مطالعه موردی در خصوص ریزش گود ناشی از اشتباه در به‌کارگیری و تعریف پارامترهای مدل رفتاری است.

گودبرداری در حاشیه بزرگراه در سنگاپور که در آوریل سال 2004 ریزش کرد.

طبق گزارشها در پروسه طراحی از نرم افزار PLAXIS استفاده شده و با فرض رفتار زهکشی نشده، پارامترهای مدل رفتاری موهر-کولمب به آن ارائه شده است.

برای تعیین چسبندگی زهکشی نشده، با فرض نسبت پوآسون 0.5 از مسیر تنش قرمز رنگ که به‌طور کاملا قائم در شکل نشان داده شده، استفاده شده است.

🟢 اشتباه طراح در همین نقطه شکل گرفته است. به‌کارگیری چنین مسیر تنشی برای رسوبات نرم رسی دریایی (Soft Marine Clay) کاملا نادرست است.

🟢 در واقع بر خلاف تصور، نه تنها افزایش مقاومت به علت تحکیم خاک در کوتاه‌مدت اتفاق نمی‌افتد، بلکه فشار حفره‌ای زیاد تولید شده سبب تغییر مسیر تنش از خط قرمز رنگ به مسیر منحنی سبز رنگ (نشان داده‌شده در شکل) خواهد شد.

🟢 این دو مقدار چسندگی زهکشی نشده را در شکل مقایسه کنید (روش A و روش B) تا مشخص گردد پارامترهای مدل با چه افزایش نادرستی به آن معرفی شده که منجر به پیش‌بینی غلط رفتار و گسیخگی گود شده است.

✅ دو نکته مهم نتیجه می‌شود:
1- پروسه تعیین پارامترهای مدل رفتاری بسیار مهم است. معرفی پارامترهای غلط می‌تواند منجر به خسارت و خرابی گردد.
2- ساده‌سازی در مدل‌های رفتاری چیز خوبی است. اما با درک صحیح از رفتار و با علم به اینکه چه مواردی را می‌توان ساده کرد و از چه مواردی به هیچ عنوان نباید گذشت.

🟩 در پایان چند نتیجه‌گیری مهم از مواردی که در سخنرانی بیان شد ارائه می‌شود. شاید برخی تکراری باشند ولی بسیار مهم هستند.

1- حدود 50 سال فعالیت محققین ژئوتکنیک منجر به ارائه مدلهای رفتاری فراوان و کارآمد شده است ولی همچنان یک مدل رفتاری کامل ارائه نشده است. راه برای تحقیق بیشتر کماکان باز است.
2- کالیبراسیون صحیح و دقیق مدل رفتاری بسیار حائز اهمیت است. به‌ویژه در شرایطی که با کاربرد آن در تحلیل عددی می‌خواهیم تغییرشکل‌ها و یا فشار حفره‌ای را محاسبه کنیم.
3- در صورتیکه الزام به ساده‌سازی در مدل و فرضیات است باید مهارت و تجربه این کار نیز وجود داشته باشد.

✳️ در پایان سخنرانی هم معمولا جهت تشکر و سپاس از سخنران، یک سخنرانی کوتاه توسط یکی از دانشمندان به‌نام ژئوتکنیک ارائه می‌شود که انگلیسی‌ها به آن Vote of Thanks می‌گویند.
سخنرانی قدردانی از پروفسور کارتر توسط پروفسور Antonio Gens ایراد شد. پروفسور Gens از پلی‌تکنیک کاتالونیا در بارسلون اسپانیا هستند که پیشتر در خصوص ایشان مطالبی در کانال گذاشته شده بود.
سال 97 در یک دوره فرصت مطالعاتی در خدمت ایشان بودم و از تجربیات و دانش ایشان بسیار بهره بردم. ایشان از مفاخر ژئوتکنیک هستند.

سخنرانی شماره 47 رانکین در سال 2007 توسط پروفسور Gens ایراد گردید.

Prof. Antonio Gens

🟩 معرفی کتاب:
🟢 Geotechnical Engineering: Unsaturated and Saturated Soils
🟢 By Prof. Jean-Louis Briaud, Texas A&M University
🟢 Second Edition, 2023, John Wiley