#زبــــان_فــارســـــی
بهر پنجم

🔶 ٦-زبان از ديگر زبانها که در پهنهء دانش ميکوشند، جدا نباشد:

🔹اين بر همگان پيداست که #دانش_ايرانی در گرما گرم آن جنگها که برای چليپا روی می داد و پس از آن، به اروپا ره يافت.
اروپاييان بسی از واژه های اين دانش را که يا به زبان فارسی يا به زبان تازی بوده، پذيرفتند يا اندکی دگرگونی دادند.
🔻چنان که #ابن_سينا را «اوي سينا» خواندند و #خوارزمی را «الخوارزمي» ناميدند و کار بزرگ وی را نيز با کمی دگرگونی «لگاريتم» خواندند. اما امروز بر هيچ کس پوشيده نيست که اروپاييان پيشتاز دانشی اند که با فن يا (تکنيک) همراه و همراز است و به سختی نيز می تازند و واژه های فراوان نيز در اين زمينه می سازند.
🔺اين نيز روشن است که کشوری چون چين که از زمان باستان نيز چون ايران گاهوارهء دانش بوده است. واژه هايی برای خويش در اين زمينه دارد ... اما واژه های چينی دشوار ، راه به کاروان واژه های دانشی اروپا می يابند و بدين روی آنان نيز برای گزينش واژه های اروپايی گاهگاه ناچارند.
زبان فارسی، مثل همهء زبانهای ايرانی، چون پيوند خويش را با ديگر زبانهای آريايی نگسسته است چنين توانايی را دارد که واژه بسازد و سخنگويان اروپايی نيز آن را از زبان و انديشهء خويش دور نبينند . چنان که نمونه ای چند از آن در بخش پيشين آمد.
🔷٧-کوشش گويندگان در دراز نای زمان برای ژرفا و گسترش بخشيدن به زبان بهم پيوسته باشد.

🔸برای اين بخش گفتار در کار نيست، زيرا که همگان دانند که در جهان برای هيچ زبانی چنان کوششی که برای زبان فارسی و ژرفا بخشيدن بدان و گستردن آن انجام گرفته، نگرفته و انبوه دفترها و ديوانها و نامه های دانش و بينش و شناخت و چامه و ترانه و زبانزد و متل و چيستان ... که در زبان فارسی پديدار گشته است، خود چونان آفتــاب جهان تاب روشنی می بخشد. چنان که با استواری می توان گفت که در همه اروپا و به همهء اروپا و به همهء زبانهای آن، چندان چامه و سرود، نسروده اند که تنها در زمان سامانيان و دوران رودکی سمرقندی. اين کوشش همگانی دراز آهنگ، روشن است که به يک چنين زبان ژرفا و گسترگی و توان و نيرو می بخشد، بيش از همهء زبانهای جهان!
ادامه دارد...

دكتر #فریدون_جنیدی

@sobhosher

━•··‏​‏​​‏•✦❁💟❁✦•‏​‏··•​​‏━

*خداوند بهترین یاور ماست*

━•··‏​‏​​‏•✦❁🧿❁✦•‏​‏··•​​‏━ 

*جمعه: #مشاهير

━•··‏​‏​​‏•✦❁✳️❁✦•‏​‏··•​​‏━
رباعى
دل گرچه درین بادیه بسیار شتافت
یک‌موی ندانست ولی موی‌شکافت
اندر دلِ من هزارخورشید بتافت
آخر به کمالِ ذرّه‌ای راه‌نیافت

✍🏻: #ابن_سينا فراخور گرامى زادروز همه چيز دان و پزشك ايرانى(١شهريور)
اين رباعى علاوه بر ابوعلى سينا به ابوسعيدابوالخير و عطار منسوب شده است اينكه از كدام يك باشد سند قطعى نيافتم.

🔸حكايت:
اما از دیدار شیخ و خواجه حکایتی در اسرارالتوحید است که خواندنی است:

« یک روز شیخ ما ، ابوسعید در نیشابور مجلس می گفت، خواجه بوعلی از در خانقاه در آمد و ایشان هردو پیش از آن یکدیگر ندیده بودند، گرچه میان ایشان مکاتبت بود.
چون #بوعلی درآمد، شیخ ما روی به وی کرد و گفت: حکمت دانی آمد، خواجه بوعلی در آمد و بنشست، شیخ به سر سخن شدو مجلس تمام کرد و از تخت فرود آمد و در خانه شد و خواجه با شیخ در خانه شد.
در خانه فراز کردند و سه شبانه روز با یکدیگر بودند به خلوت. و سخن می گفتند که کس ندانست و هیخ کس نیز به نزدیک ایشان در نیامد.
پس از سه شبانه روز خواجه بوعلی برفت؛ شاگردان از خواجه پرسیدند ؛ شیخ را چگونه یافتی؟
گفت : هر چه من می دانم او می بیند!
و مریدان شیخ از او سوال کردند: ای شیخ خواجه را چگونه یافتی؟
گفت: هرچه ما می بینیم ، او میداند.»

🔻برپایهٔ پژوهشهاى دکتر محمد معين و محمد مشكات،
#ابن_سینا برای بیان مفاهيم نو به فارسی در آثار خود دست به #واژه_سازى زده‌است. شمار واژگان آفریدهٔ ابن سینا در دانشنامهٔ علایی و رگ‌شناسی ۱۰۳۹ واژه است.برخی واژه‌های آفریدهٔ ابن سینا در این دو اثر بزرگ چنین هستند:

بُرینش به‌جای قطع (که در رياضى
به‌کار می‌رفت)،
پذیرا به‌جای قابل (در فلسفه)،
روان به‌جای نفس،
سربه‌سر به‌جای مساوی،
گداخته به‌جای مایع،
یکی‌ای به‌جای وحدت،
افکندنِ گمان به‌جای تولیدِ شک،
ایستادگی به‌خودی‌خود به‌جای قائمِ‌بالذات‌بودن،
بالش به جاى نمو، از بن واژهٔ بالیدن،
بَستَناکی به‌جای انجماد،
بهره پذیر به‌جای قابل قسمت، بی‌گسستگی به‌جای لاینقطع،
جانِ سخن گویا به‌جای نفسِ ناطقه و...

👆🏻👆🏻قابل توجه فرهنگستان زبان و ادبيات 😉
 ━•··‏​‏​​‏•✦❁💟❁✦•‏​‏··•​​‏━

✋🏼درود و ادب، گردش روزگار به كام🙏🏻💐🌀

━•··‏​‏​​‏•✦❁💟❁✦•‏​‏··•​​‏━

@sobhosher