This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
Чи юлашки видео
Ӗлӗк-авал Кӑнар вӑрманӗ витӗр сутуçӑсен çулӗ выртнӑ. Кӳлнӗ лашасем çак вырӑнта чарӑннӑ та, çынсем улӑхра канма ларнӑ тет. Макçӑм ятлӑ каччӑ унта вӗçӗмсӗр çӳренӗ тет.
Пуян пулман Макçӑм, ӗçлеме юратсах кайман, çавӑнпа та вӑл тӗрлӗрен чееленнӗ тет. Е пулла çакланса кайнӑ арçынсемпеле. «Ай, Илюш, мӗн пулли кӑлартӑн эс? Пӑх-ха, темле чипер мар пек туйӑнать вӑл! Ан ил эс ӑна, мана пар кушаксем валли», – тенӗ, хӑй вара пулӑ яшки пӗçернӗ, тата пурне те хӑй тытнӑ тесе каланӑ. Е апат çиме тилмӗрнӗ: «Маруç аппи, сирӗн пата çураçма килеççӗ-им? Мӗн çитеретӗр-ха? Кирлӗ пулсан, эпӗ малтан çисе пӑхма килме пултаратӑп та калатӑп – юрӑхлӑ-и е çук хӑна валли ку апат».
Макçӑм Кӑнар вӑрманӗ пуçӗнче канма ларнӑ, сутуçӑсем патне час-часах килнӗ: е мӗн те пулин ыйтса илнӗ, е мӗн те пулин улӑштарнӑ, хӑшне-пӗрне укçасӑрах парса янӑ ӑна. Хӑш чухне вара ахалех сулланса çӳренӗ каччӑ.
Пӗррехинче шутласа кӑларнӑ тет Макçӑм пӗр япала. Пынӑ тет вӑл пӗр çулçӳревçӗ патне:
– Лайӑх-и канма?
– Лайӑх мар тесе каламас.
– Малалла çул мӗнле пулӗ, пӗлместӗн те эс.
– Эс пӗлетӗн пекех.
– Хӑшне-пӗрне пӗлетӗп вара. Пӗччен ларакан çав йывӑçа куратӑн-и? Вӑл çула тухнӑ çынсене телей кӳрет, анчах та йывӑçа сума суса кӗлӗ вуламалла, алсем вара çӗр патнех çитмелле. Ку чӑннипех те пулӑшать, ман кукаçие те пулӑшнӑ, кукаçин кукашшӗне те. Тӗрӗссине калатӑп!
Итленӗ тет Макçӑма сутуçӑ, йывӑç патне çывхарнӑ тет, пуç тайнӑ. Сиссе те юлайман, хайхискерӗн кӗсйинчен вак укçа тухса ӳкнӗ тет. Макçӑм çавна çех кӗтсе ларнӑ. Никам курман чухне пуçтарнӑ укçана, чупнӑ тет тепӗр сутуçӑ патне халапне каласа пама.
Пурӑннӑ тет Макçӑм хуйхӑ пӗлмесӗр. Çул çӳрекенсем каламасӑрах йӑла пирки илтнӗ тет: инкек-синкек пуласран йывӑçа пуç тайнӑ. Каччӑ вара вӗсем хыççӑн укçа пуçтарнӑ та пуçтарнӑ.
Пӗррехинче темиçе лав чарӑннӑ тет канма. Пӗр çынни Макçӑм патне пынӑ:
– Темиçе те курнӑ эп сана. Чипер те ӑслӑ пек туйӑнатӑн. Шӑп сан пеккине шыратӑп эпӗ, пасарта мана пулӑшуçӑ кирлӗ. Айта манпа халех, укçа нумай тӳлетӗп эпӗ. Ӗçлемелли нумай мар, тавара пӑхса тӑмалли çеҫ.
Савӑннӑ Макçӑм, халех килӗшнӗ. Чупнӑ лаша патне, сутуçӑ ӑна:
– Эй, ӑçта каятӑн? Йывӑçа пуç таймарӑн вӗт! – тенӗ те çурӑмӗнчен хуллен тӗкнӗ тет.
Пуç тайнӑ тет Макçӑм, кунӗпе пуçтарнӑ вак укçа кӗсйинчен сасартӑк тухнӑ та ӳкнӗ. Сутуçӑсем çакна курнӑта вӗчӗрхенсе кайнӑ. Ӑнланнӑ тет вӗсем кӗсьере укçа сахалланса юлнине. Вара хӑйсенчен хӑйсем кулнӑ тет. Илмен вӗсем Макçӑма хӑйсемпе пӗрле. Пулса иртни çинчен ялта каласа панӑ тет. Унтанпа Макçӑмран нумайӑшӗ ютшӑнма пуçланӑ.
Пуян пулман Макçӑм, ӗçлеме юратсах кайман, çавӑнпа та вӑл тӗрлӗрен чееленнӗ тет. Е пулла çакланса кайнӑ арçынсемпеле. «Ай, Илюш, мӗн пулли кӑлартӑн эс? Пӑх-ха, темле чипер мар пек туйӑнать вӑл! Ан ил эс ӑна, мана пар кушаксем валли», – тенӗ, хӑй вара пулӑ яшки пӗçернӗ, тата пурне те хӑй тытнӑ тесе каланӑ. Е апат çиме тилмӗрнӗ: «Маруç аппи, сирӗн пата çураçма килеççӗ-им? Мӗн çитеретӗр-ха? Кирлӗ пулсан, эпӗ малтан çисе пӑхма килме пултаратӑп та калатӑп – юрӑхлӑ-и е çук хӑна валли ку апат».
Макçӑм Кӑнар вӑрманӗ пуçӗнче канма ларнӑ, сутуçӑсем патне час-часах килнӗ: е мӗн те пулин ыйтса илнӗ, е мӗн те пулин улӑштарнӑ, хӑшне-пӗрне укçасӑрах парса янӑ ӑна. Хӑш чухне вара ахалех сулланса çӳренӗ каччӑ.
Пӗррехинче шутласа кӑларнӑ тет Макçӑм пӗр япала. Пынӑ тет вӑл пӗр çулçӳревçӗ патне:
– Лайӑх-и канма?
– Лайӑх мар тесе каламас.
– Малалла çул мӗнле пулӗ, пӗлместӗн те эс.
– Эс пӗлетӗн пекех.
– Хӑшне-пӗрне пӗлетӗп вара. Пӗччен ларакан çав йывӑçа куратӑн-и? Вӑл çула тухнӑ çынсене телей кӳрет, анчах та йывӑçа сума суса кӗлӗ вуламалла, алсем вара çӗр патнех çитмелле. Ку чӑннипех те пулӑшать, ман кукаçие те пулӑшнӑ, кукаçин кукашшӗне те. Тӗрӗссине калатӑп!
Итленӗ тет Макçӑма сутуçӑ, йывӑç патне çывхарнӑ тет, пуç тайнӑ. Сиссе те юлайман, хайхискерӗн кӗсйинчен вак укçа тухса ӳкнӗ тет. Макçӑм çавна çех кӗтсе ларнӑ. Никам курман чухне пуçтарнӑ укçана, чупнӑ тет тепӗр сутуçӑ патне халапне каласа пама.
Пурӑннӑ тет Макçӑм хуйхӑ пӗлмесӗр. Çул çӳрекенсем каламасӑрах йӑла пирки илтнӗ тет: инкек-синкек пуласран йывӑçа пуç тайнӑ. Каччӑ вара вӗсем хыççӑн укçа пуçтарнӑ та пуçтарнӑ.
Пӗррехинче темиçе лав чарӑннӑ тет канма. Пӗр çынни Макçӑм патне пынӑ:
– Темиçе те курнӑ эп сана. Чипер те ӑслӑ пек туйӑнатӑн. Шӑп сан пеккине шыратӑп эпӗ, пасарта мана пулӑшуçӑ кирлӗ. Айта манпа халех, укçа нумай тӳлетӗп эпӗ. Ӗçлемелли нумай мар, тавара пӑхса тӑмалли çеҫ.
Савӑннӑ Макçӑм, халех килӗшнӗ. Чупнӑ лаша патне, сутуçӑ ӑна:
– Эй, ӑçта каятӑн? Йывӑçа пуç таймарӑн вӗт! – тенӗ те çурӑмӗнчен хуллен тӗкнӗ тет.
Пуç тайнӑ тет Макçӑм, кунӗпе пуçтарнӑ вак укçа кӗсйинчен сасартӑк тухнӑ та ӳкнӗ. Сутуçӑсем çакна курнӑта вӗчӗрхенсе кайнӑ. Ӑнланнӑ тет вӗсем кӗсьере укçа сахалланса юлнине. Вара хӑйсенчен хӑйсем кулнӑ тет. Илмен вӗсем Макçӑма хӑйсемпе пӗрле. Пулса иртни çинчен ялта каласа панӑ тет. Унтанпа Макçӑмран нумайӑшӗ ютшӑнма пуçланӑ.