عبد الله ی کوری ئیمامی احمد بن حنبل ئەڵێ:
گوێم لەباوکم بوو ئەیوت: پێنج جار حەجم کردوە، دوانیان لەسەر بە حوشتر ڕویشتوومە وسێ جار بە پێ، یا سێ جار بە حوشتر و دوو جار بە پێ.. جارێک لە جاران بەپێ ئەڕۆیشتم و ڕێگام بزرکرد - بەتەنیا بوە -، ئیتر منیش وتم - واتا ئیمامی أحمد - : ئەی بەندەکانی خوا ڕێگام پێشانبدەن، هەر بەردەوام بووم لەسەر ئەو هاوارە تاکو ڕێگام دۆزییەوە.
واتا: شیروان عبد الله کاتێک ئەڵێ: هاوارە شێخ عوسمان فریام کەوە لەگەڵ شێخی بیارە.. زۆر زۆر لەئیمامی أحمد نێزگ ترە لە سەلەفێکان کە ئەڵێن هاوار کردن بۆ غەیەری خوا شیرکه.. شیروان ئەشعەریەکی قوححە 😅😅😅
شتێکی تر هەیە لە کوردەواری خۆمان.. خەڵک سوێند ئەخوات و ئەڵێ: بە کەلامی قەدیم.. مەبەستیان کەلامی نەفسیە کە سیفەتێکە لە سیفاتە ئەزەلێکانی خوای تبارک و تعالی.. بەڵام سەلەفێکان باوەڕیان بەو سیفەتە نیە و بۆیە وەک موعتەزیلە حەیای خۆیان بردوە و خۆیان تووشی بیدعەتی خەلقی قرآن ئەکەن..
یحی عبد الکریم
گوێم لەباوکم بوو ئەیوت: پێنج جار حەجم کردوە، دوانیان لەسەر بە حوشتر ڕویشتوومە وسێ جار بە پێ، یا سێ جار بە حوشتر و دوو جار بە پێ.. جارێک لە جاران بەپێ ئەڕۆیشتم و ڕێگام بزرکرد - بەتەنیا بوە -، ئیتر منیش وتم - واتا ئیمامی أحمد - : ئەی بەندەکانی خوا ڕێگام پێشانبدەن، هەر بەردەوام بووم لەسەر ئەو هاوارە تاکو ڕێگام دۆزییەوە.
واتا: شیروان عبد الله کاتێک ئەڵێ: هاوارە شێخ عوسمان فریام کەوە لەگەڵ شێخی بیارە.. زۆر زۆر لەئیمامی أحمد نێزگ ترە لە سەلەفێکان کە ئەڵێن هاوار کردن بۆ غەیەری خوا شیرکه.. شیروان ئەشعەریەکی قوححە 😅😅😅
شتێکی تر هەیە لە کوردەواری خۆمان.. خەڵک سوێند ئەخوات و ئەڵێ: بە کەلامی قەدیم.. مەبەستیان کەلامی نەفسیە کە سیفەتێکە لە سیفاتە ئەزەلێکانی خوای تبارک و تعالی.. بەڵام سەلەفێکان باوەڕیان بەو سیفەتە نیە و بۆیە وەک موعتەزیلە حەیای خۆیان بردوە و خۆیان تووشی بیدعەتی خەلقی قرآن ئەکەن..
یحی عبد الکریم
پێکەوە ژیان.
بەدرێژایی مێژووی ئیسلام تا ئێستاش، غەیرە موسوڵمان لەناو موسڵمانان ژیاون و کەسیش لەسەر دینەکەیان دەستی بۆ نەبردوون،بە پێچەوانەوە لە مێژووی ووڵاتانی ڕۆژئاوا پێکەوەژیان بونی نەبوە،تەنانەت مەزهەبە جیاجیاکانی مەسیحی ڕێگەیان پێنەدراوە لەژێر دەسەڵاتی مەزهەبێکی جودا لە خۆیان،
ئەو پێکەوە ژیانەی لێرە هەیە ئازایی موسوڵمانانە نەک ئەوانی تر،ئەوان دەسەڵاتیان هەبێ ناهێڵن موسوڵمان سەربەرز بکاتەوە.
مەسیحیەکان لە ووڵاتانی ئیسلامی لێزانانە سەر بەدەسەڵاتن،پێویستیش بکات چەکداریان بۆ ئەکەن وەک لە سوریا و عێراق وا ئەکەن،
مەسیحیەکان لە هەولێر پارتین و لە ڕۆژئاوا پەکەکەن و لە عێراق حەشدی شەعبین و لە سوریا دیفاعی وەتەنین و لە ئێران حەرەسی سەورین و لە تورکیا ئەردۆغانی،
هەرگیز لەسەر جەریمە و خراپەکاریەکانی دەسەڵاتی سەریان لە دژی هاوڵاتیەکانی خۆی نەهاتونەتە دەنگ،بەڵکو هەمیشە دەست و پشتی دەسەڵات بون،لەبەرامبەردا موسوڵمانان جگە لە ڕێزگرتنیان هیچیان بەرامبەر نەکردوون.
بۆیە حەق نیە لێرە ناوی بنرێ پێکەوە ژیان،بەڵکو ئەبێ ناوی بنرێ کراوەیی و ئینسان دۆستی ئیسلام و موسوڵمانان.
یوسف احمد محمد
بەدرێژایی مێژووی ئیسلام تا ئێستاش، غەیرە موسوڵمان لەناو موسڵمانان ژیاون و کەسیش لەسەر دینەکەیان دەستی بۆ نەبردوون،بە پێچەوانەوە لە مێژووی ووڵاتانی ڕۆژئاوا پێکەوەژیان بونی نەبوە،تەنانەت مەزهەبە جیاجیاکانی مەسیحی ڕێگەیان پێنەدراوە لەژێر دەسەڵاتی مەزهەبێکی جودا لە خۆیان،
ئەو پێکەوە ژیانەی لێرە هەیە ئازایی موسوڵمانانە نەک ئەوانی تر،ئەوان دەسەڵاتیان هەبێ ناهێڵن موسوڵمان سەربەرز بکاتەوە.
مەسیحیەکان لە ووڵاتانی ئیسلامی لێزانانە سەر بەدەسەڵاتن،پێویستیش بکات چەکداریان بۆ ئەکەن وەک لە سوریا و عێراق وا ئەکەن،
مەسیحیەکان لە هەولێر پارتین و لە ڕۆژئاوا پەکەکەن و لە عێراق حەشدی شەعبین و لە سوریا دیفاعی وەتەنین و لە ئێران حەرەسی سەورین و لە تورکیا ئەردۆغانی،
هەرگیز لەسەر جەریمە و خراپەکاریەکانی دەسەڵاتی سەریان لە دژی هاوڵاتیەکانی خۆی نەهاتونەتە دەنگ،بەڵکو هەمیشە دەست و پشتی دەسەڵات بون،لەبەرامبەردا موسوڵمانان جگە لە ڕێزگرتنیان هیچیان بەرامبەر نەکردوون.
بۆیە حەق نیە لێرە ناوی بنرێ پێکەوە ژیان،بەڵکو ئەبێ ناوی بنرێ کراوەیی و ئینسان دۆستی ئیسلام و موسوڵمانان.
یوسف احمد محمد
ئه‌حمه‌د فه‌وزی سه‌عاتچی، عه‌قڵه‌كی گه‌وره‌ی كوردان له‌سه‌ده‌ی ڕابردی:
____
ئه‌حمه‌د فه‌وزی یه‌كه له‌زانایه گومناوه‌كانی كوردان كه‌هیچێ ده‌رباره‌ی ژیانی نه‌زانراوه‌و نه‌نوسراوه. ته‌نیا ئه‌وه نه‌بێت كۆمه‌ڵێك كتێبی له‌ساڵی بیسته‌كانی سه‌ده‌ی رابردوو نوسیوه‌و بڵاوی كردوه‌ته‌وه. به‌ڵام ئیدی هه‌ر ئه‌و چاپانه بوون و چاپی دووه‌می له‌دوا نه‌هات. بۆیه كتێبه‌كانیشی ده‌گمه‌نن و ده‌ست ناكه‌ون.
فه‌وزی له‌شام دانیشتووه، ماوه‌ك به‌ڕێوه‌به‌ری دائیره‌ی به‌رق و به‌ریدی بووه له‌حیجاز، ئه‌وكات یه‌ك له‌زانایه به‌ڕێزه‌كانی وه‌هابیه‌كان سه‌ردانی كردیه، داوای لێكردیه كه كاته‌كی لۆ دابنێ گفتوگۆ له‌سه‌رچه‌نده بابه‌تێك بكه‌ن، فه‌وزی خۆی ده‌گێڕێته‌وه ده‌ڵێ: ئه‌و زانایه هات دوو زانای تریشی له‌گه‌ڵ خۆی هێنابوو، سه‌ره‌تا بیروبۆچونی ئه‌وانم باسكرد یه‌ك به‌یه‌ك و وتم ئایا هیچی تر ماوه وتیان نه‌خێر هه‌مویت باسكرد ، پاشان بیروبۆچونه‌كانیان هه‌ڵده‌وه‌شێنێته‌وه به‌پشت به‌ستن و ئایه‌ت و فه‌رمووده،
ئه‌و گفتووگۆیه‌ی كردووه‌ته كتێبێك و چاپی كرددوه به‌ناوی الانصاف في دعوة الوهابية و خصومهم لرفع الخلاف.
زانا سعودیه‌كان دانیان به‌هه‌ڵه‌ی خۆیان ناوه‌و چه‌ند پسیارێكی تریان هه‌بووه له‌سه‌ر بیروبۆچونه فه‌لسه‌فیه‌كانی ئه‌و سه‌رده‌مه. وه‌ك نه‌زریه‌ی داروین. بیرۆبۆچونی ماددیه‌كان و چه‌ند پرسێكی تر. فه‌وزی وه‌لامی ئه‌و پسیارانه‌شی داوه‌نه‌ته‌وه و ئیشكالی نه‌هێشتتون.
پاشان كتێبه‌كه كۆمه‌ڵێك ئامۆژگاری تێدایه بۆ په‌یڕه‌وانی وه‌هابیه‌ت كه خه‌ڵكان ته‌كفیر نه‌كه‌ن و وه‌حده‌تی ئوممه‌ت تێك نه‌ده‌ن.
فه‌وزی وه‌ك دیاره له‌كتێبه‌كانی شاره‌زای ته‌واوی بیروبۆچونه فه‌لسه‌فیه‌كانی سه‌رده‌می خۆی بووه، وه‌ته‌واو ئاگادار بووه له‌ته‌فسیری قورئانی پیرۆز و فه‌رموده‌كانی خۆشه‌ویست.
وه‌كتێبێكی تری هه‌یه به‌ناوی نزهة الطلاب في تعليم المرأة ورفع الحجاب، كه وه‌لامی بیروبۆچونی ئه‌و كه‌سانه‌وه ده‌داته‌وه كه پێیان وایه ئافره‌ت پێویسته خۆی دانه‌پۆشێت و هه‌وڵی زانست و زانیاری بدا وه‌ك ئه‌وه ئه‌و دوو شته رێگر بن له‌یه‌كدی.
هه‌روا كتێبی تری هه‌یه له وه‌لامی مه‌سیحیه‌كان و كتێبی تر له‌وه‌لامی فه‌لسه‌فه‌ی ماددی.
ڕه‌حمه‌تی خوای لێبی
عبدالله بەحرکەیی
👇👇👆👆👆👇👇👇
____
ئه‌حمه‌د فه‌وزی یه‌كه له‌زانایه گومناوه‌كانی كوردان كه‌هیچێ ده‌رباره‌ی ژیانی نه‌زانراوه‌و نه‌نوسراوه. ته‌نیا ئه‌وه نه‌بێت كۆمه‌ڵێك كتێبی له‌ساڵی بیسته‌كانی سه‌ده‌ی رابردوو نوسیوه‌و بڵاوی كردوه‌ته‌وه. به‌ڵام ئیدی هه‌ر ئه‌و چاپانه بوون و چاپی دووه‌می له‌دوا نه‌هات. بۆیه كتێبه‌كانیشی ده‌گمه‌نن و ده‌ست ناكه‌ون.
فه‌وزی له‌شام دانیشتووه، ماوه‌ك به‌ڕێوه‌به‌ری دائیره‌ی به‌رق و به‌ریدی بووه له‌حیجاز، ئه‌وكات یه‌ك له‌زانایه به‌ڕێزه‌كانی وه‌هابیه‌كان سه‌ردانی كردیه، داوای لێكردیه كه كاته‌كی لۆ دابنێ گفتوگۆ له‌سه‌رچه‌نده بابه‌تێك بكه‌ن، فه‌وزی خۆی ده‌گێڕێته‌وه ده‌ڵێ: ئه‌و زانایه هات دوو زانای تریشی له‌گه‌ڵ خۆی هێنابوو، سه‌ره‌تا بیروبۆچونی ئه‌وانم باسكرد یه‌ك به‌یه‌ك و وتم ئایا هیچی تر ماوه وتیان نه‌خێر هه‌مویت باسكرد ، پاشان بیروبۆچونه‌كانیان هه‌ڵده‌وه‌شێنێته‌وه به‌پشت به‌ستن و ئایه‌ت و فه‌رمووده،
ئه‌و گفتووگۆیه‌ی كردووه‌ته كتێبێك و چاپی كرددوه به‌ناوی الانصاف في دعوة الوهابية و خصومهم لرفع الخلاف.
زانا سعودیه‌كان دانیان به‌هه‌ڵه‌ی خۆیان ناوه‌و چه‌ند پسیارێكی تریان هه‌بووه له‌سه‌ر بیروبۆچونه فه‌لسه‌فیه‌كانی ئه‌و سه‌رده‌مه. وه‌ك نه‌زریه‌ی داروین. بیرۆبۆچونی ماددیه‌كان و چه‌ند پرسێكی تر. فه‌وزی وه‌لامی ئه‌و پسیارانه‌شی داوه‌نه‌ته‌وه و ئیشكالی نه‌هێشتتون.
پاشان كتێبه‌كه كۆمه‌ڵێك ئامۆژگاری تێدایه بۆ په‌یڕه‌وانی وه‌هابیه‌ت كه خه‌ڵكان ته‌كفیر نه‌كه‌ن و وه‌حده‌تی ئوممه‌ت تێك نه‌ده‌ن.
فه‌وزی وه‌ك دیاره له‌كتێبه‌كانی شاره‌زای ته‌واوی بیروبۆچونه فه‌لسه‌فیه‌كانی سه‌رده‌می خۆی بووه، وه‌ته‌واو ئاگادار بووه له‌ته‌فسیری قورئانی پیرۆز و فه‌رموده‌كانی خۆشه‌ویست.
وه‌كتێبێكی تری هه‌یه به‌ناوی نزهة الطلاب في تعليم المرأة ورفع الحجاب، كه وه‌لامی بیروبۆچونی ئه‌و كه‌سانه‌وه ده‌داته‌وه كه پێیان وایه ئافره‌ت پێویسته خۆی دانه‌پۆشێت و هه‌وڵی زانست و زانیاری بدا وه‌ك ئه‌وه ئه‌و دوو شته رێگر بن له‌یه‌كدی.
هه‌روا كتێبی تری هه‌یه له وه‌لامی مه‌سیحیه‌كان و كتێبی تر له‌وه‌لامی فه‌لسه‌فه‌ی ماددی.
ڕه‌حمه‌تی خوای لێبی
عبدالله بەحرکەیی
👇👇👆👆👆👇👇👇
ئایا ئەبولحەسەنی ئەشعەری (40) ساڵ موعتەزیلە بووە؟!
شتێڪ ڪە زۆر بڵاوە و لەناو مێژوونوسانیش بەشێوەیەڪی بەرچاو بەدیدەڪرێ ئەوەیه ڪە دەڵێن ئەبولحەسەنی ئەشعەری(رحمە الله) ماوەی (40) ساڵ موعتەزیلە بووە، بەڵام ئەم قسەیە زۆر لاوازە و دوورە لە ڕاستییەوە و پێویستی بە لێڪۆڵینەوەی زۆر زیاتره ! .
چونڪە یەڪەم ڪەسێڪ ڪە ڕیوایەتی نەقڵ ڪردبێت لەسەر ئەوە نەقڵ ڪردبێت [ئیمامی قازی عیازی مالیڪی] دواتر [ئیمامی ئیبنولعەساڪیری دیمەشقی]ـیە لە ڪتێبە بەناوبانگەڪەیدا بەناوی[تبیین ڪذب المفتري]، دواتریش هەموو مێژوونوسان بەشوێنڪەوتنی ئەو نەقڵی ئەو بابەتەیان ڪردووە ...
بەڵام ئەگەر تەماشا بڪەین و لێبڪۆلینەوە ئەوەمان بۆ ڕوون دەبێتەوە ڪە هەموو ڕیواتانە [ئیمامی ئیبنولعەساڪیری دیمەشقی] نەقڵی ڪردووە پڕە لە ڪێشە لە ڕووی سەنەد و مەتنیشەوە ...
بۆ نموونە یەڪێڪ لەو ڕیوایاتانە ئەمەیە، ڪە من ڪورتەڪەی دادەنێم:
پێشەوا ئەبوبەڪر ئیسماعیلی ڪوڕی ئەبو موحەمەد دەفەرمووێ:[ئەبولحەسەنی ئەشعەری پێشەوامان چل ساڵ لەسەر مەزهەبی موعتەزیلە بوو، دواتر 15 ڕۆژ دیار نەما، ڪاتێڪ دەرچوو فەرمووی وازم لە مەزهەبی موعتەزیلە هێناوە، و چەند ڪتێبی نوسیبوو وەڪو (اللمع) و (كشف الاسرار و هتك الاستار) و جگە لەمانەیش]...درێژەی قەولەڪە لە ڪتێبی تبیین ڪذب المفتري لە لاپەڕەی 39 ـ 40 ـدا هاتووە، دواتریش مێژوونوسان نەقڵیان ڪردووە]...
بەڵام پێویستە چەند هەڵوێستەیەڪ لەسەر ئەم قەوله بڪەین:
(❶).جیاڕایی هەیە لەسەر لە دایڪبوونی [پێشەوا ئەشعەری] بەڵام بەهێزترینیان ئەوەیە ڪە له ساڵی [260]ـی كۆچی لە دایڪبووە، ڪت ئەمەیش ڪۆنترین مێژووە ڪە لەسەر له دایڪبوونی [پێشەوا ئەشعەری] وتراوە، و ڪاتێڪ پێشەوا ئەشعەری لە فیڪری موعتەزیلە هەڵگەڕاوەتەوە مامۆستاڪەی ڪە [ئەبو عەلی جوبائی موعتەزیلی]ـیە لە ژیاندا بووە، و [ئەبو عەلی جوبائی موعتەزیلی] له ساڵی [303]ـی ڪۆچیدا مردووە، ئەگەر وادابنێن [پێشەوا ئەبولحەسەنی ئەشعەری] له تەمەنی [10]ساڵیدا چوبێتە بەر خوێندن و دەرسی لای جوبائی خوێندبێت ئەوڪاتە دەڪاتە [33] ساڵ، ڪەوابێت دەرڪەوت ئەم قسەیە لە ڕووی مەتنەوە بۆ بەڵگە هێنانەوە ناشێت ...[ سیر أعلام النبلاء 14 / 184، هەروەها إمام اهل الحق ابو الحسن الاشعري 17]...
(❷).ئەم ڕیوایەتە لە ڕوانگەی سەنەدەوە لاوازە، بۆ بەڵگەهێنانەوە ناشێت، چونڪە [پێشەوا ئەبوبەڪر ئیسماعیلی ڪوڕی ئەبو موحەمەد] له ساڵی [403] ڪۆچی لە ژیاندا بووە، ئەگەر وادابنێین لە هەمان ساڵدا مردبێت، و تەمەنیشی [80] بێت، واتە لە ساڵی [323]ـی ڪۆچی لەدایڪبووه، لە ڪاتێڪدا پێشەوا ئەبولحەسەنی ئەشعەری له ساڵی [324]ـی ڪۆچیدا وەفاتی ڪردووە، واتە ڪاتێڪ پێشەوا ئەشعەری وەفاتی ڪردووە، ڕاوی خەبەرەڪە تەمەنی [1] ساڵ بووە، ئەمەیش ئەو ەڵ دەگەیەنێ ڪە خەبەرەڪە بچڕاوە(مونقەطیع)ـە له ڕووی سەنەدەوە...[الصلة بتحقیق بشار عواد 1 / 223] ...
(❸).هەر لە هەمان ڪتێبەڪەی [پێشەوا ئیبنولعەساڪیری دیمەشقی] ڕیوایەتێڪ هەیە، ڪە جیاوازە لەگەڵ ڕیوایەتی پێشوو، ئەویش ئەوەیە ڪە گوایە [پێشەوا ئەبولحەسەنی ئەشعەری]فەرموویەتی:[چۆن واز لە مەزهەبێڪ بێنم ڪە 30 ساڵ لەسەری بووم]،[بۆ بینینی درێژەی بابەتەڪە بڕوانە ڪتێبی تبیین ڪذب المفتري لاپەڕەی 41]...
ئەم قەولەیش دژی ئەو قەولەیه ڪە دەڵێت [40] ساڵ موعتەزیلە بووە، دواتر هەر ئەم قەولە[ پێشەوا قازی عیازی مالیڪی] هێناویەتی بەڵام بەشێوەیەڪی جیاوازه ڪە تیایدا باس لەوەدەڪات [40] ساڵ موعتەزیله بوبێت، دواتریش ڪەسێڪ ئەم قەولەی ڕیوایەت ناوی [ئەبو عەبدوڵا حوسەینی ڪوڕی موجەمەدی ئەزدی]ـیە، ڪە دوای گەڕانێڪی زۆر نەمتوانی تەرجەمەی بدۆزمەوە،[ترتیب المدارك 5 / 28] ...
و هەموو ڕیوایەتانەی لەم بارەوە هاتوون لەڕوانگەی مەتن و سەنەدیشەوە لاوازن، ڪەوابێت ئێمە لەبەرامبەر دوو لێڪۆڵینەوەی دیڪەدا دەمێنینەوە:
(1).ئایا ڕاستە ئیمامی ئەشعەری موعتەزیلە بووە پێشتر یان تەنیا لایان خوێندویەتی؟!
(2).ئەگەر ئیمامی ئەشعەری پێشتر موعتەزیلە بووە، ماوەڪەی چەند بووە؟!
خودا تەوفیقم بدات و وەسیلەڪانم بۆ بڕەخسێنی تاڪو بتوانم ئەم بابەتانە درێژ پێ بدەم و زیاتر لێڪۆڵینەوەی لەسەر بڪەم ...
سوودم بینیووە لە نوسینەڪانی بەشار عەواد، دکتۆر طه حبیبی ! .
✍️سالار احمد نەوجولی
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
لینڪی تیلیگرام:
https://t.me/SunnaHD
شتێڪ ڪە زۆر بڵاوە و لەناو مێژوونوسانیش بەشێوەیەڪی بەرچاو بەدیدەڪرێ ئەوەیه ڪە دەڵێن ئەبولحەسەنی ئەشعەری(رحمە الله) ماوەی (40) ساڵ موعتەزیلە بووە، بەڵام ئەم قسەیە زۆر لاوازە و دوورە لە ڕاستییەوە و پێویستی بە لێڪۆڵینەوەی زۆر زیاتره ! .
چونڪە یەڪەم ڪەسێڪ ڪە ڕیوایەتی نەقڵ ڪردبێت لەسەر ئەوە نەقڵ ڪردبێت [ئیمامی قازی عیازی مالیڪی] دواتر [ئیمامی ئیبنولعەساڪیری دیمەشقی]ـیە لە ڪتێبە بەناوبانگەڪەیدا بەناوی[تبیین ڪذب المفتري]، دواتریش هەموو مێژوونوسان بەشوێنڪەوتنی ئەو نەقڵی ئەو بابەتەیان ڪردووە ...
بەڵام ئەگەر تەماشا بڪەین و لێبڪۆلینەوە ئەوەمان بۆ ڕوون دەبێتەوە ڪە هەموو ڕیواتانە [ئیمامی ئیبنولعەساڪیری دیمەشقی] نەقڵی ڪردووە پڕە لە ڪێشە لە ڕووی سەنەد و مەتنیشەوە ...
بۆ نموونە یەڪێڪ لەو ڕیوایاتانە ئەمەیە، ڪە من ڪورتەڪەی دادەنێم:
پێشەوا ئەبوبەڪر ئیسماعیلی ڪوڕی ئەبو موحەمەد دەفەرمووێ:[ئەبولحەسەنی ئەشعەری پێشەوامان چل ساڵ لەسەر مەزهەبی موعتەزیلە بوو، دواتر 15 ڕۆژ دیار نەما، ڪاتێڪ دەرچوو فەرمووی وازم لە مەزهەبی موعتەزیلە هێناوە، و چەند ڪتێبی نوسیبوو وەڪو (اللمع) و (كشف الاسرار و هتك الاستار) و جگە لەمانەیش]...درێژەی قەولەڪە لە ڪتێبی تبیین ڪذب المفتري لە لاپەڕەی 39 ـ 40 ـدا هاتووە، دواتریش مێژوونوسان نەقڵیان ڪردووە]...
بەڵام پێویستە چەند هەڵوێستەیەڪ لەسەر ئەم قەوله بڪەین:
(❶).جیاڕایی هەیە لەسەر لە دایڪبوونی [پێشەوا ئەشعەری] بەڵام بەهێزترینیان ئەوەیە ڪە له ساڵی [260]ـی كۆچی لە دایڪبووە، ڪت ئەمەیش ڪۆنترین مێژووە ڪە لەسەر له دایڪبوونی [پێشەوا ئەشعەری] وتراوە، و ڪاتێڪ پێشەوا ئەشعەری لە فیڪری موعتەزیلە هەڵگەڕاوەتەوە مامۆستاڪەی ڪە [ئەبو عەلی جوبائی موعتەزیلی]ـیە لە ژیاندا بووە، و [ئەبو عەلی جوبائی موعتەزیلی] له ساڵی [303]ـی ڪۆچیدا مردووە، ئەگەر وادابنێن [پێشەوا ئەبولحەسەنی ئەشعەری] له تەمەنی [10]ساڵیدا چوبێتە بەر خوێندن و دەرسی لای جوبائی خوێندبێت ئەوڪاتە دەڪاتە [33] ساڵ، ڪەوابێت دەرڪەوت ئەم قسەیە لە ڕووی مەتنەوە بۆ بەڵگە هێنانەوە ناشێت ...[ سیر أعلام النبلاء 14 / 184، هەروەها إمام اهل الحق ابو الحسن الاشعري 17]...
(❷).ئەم ڕیوایەتە لە ڕوانگەی سەنەدەوە لاوازە، بۆ بەڵگەهێنانەوە ناشێت، چونڪە [پێشەوا ئەبوبەڪر ئیسماعیلی ڪوڕی ئەبو موحەمەد] له ساڵی [403] ڪۆچی لە ژیاندا بووە، ئەگەر وادابنێین لە هەمان ساڵدا مردبێت، و تەمەنیشی [80] بێت، واتە لە ساڵی [323]ـی ڪۆچی لەدایڪبووه، لە ڪاتێڪدا پێشەوا ئەبولحەسەنی ئەشعەری له ساڵی [324]ـی ڪۆچیدا وەفاتی ڪردووە، واتە ڪاتێڪ پێشەوا ئەشعەری وەفاتی ڪردووە، ڕاوی خەبەرەڪە تەمەنی [1] ساڵ بووە، ئەمەیش ئەو ەڵ دەگەیەنێ ڪە خەبەرەڪە بچڕاوە(مونقەطیع)ـە له ڕووی سەنەدەوە...[الصلة بتحقیق بشار عواد 1 / 223] ...
(❸).هەر لە هەمان ڪتێبەڪەی [پێشەوا ئیبنولعەساڪیری دیمەشقی] ڕیوایەتێڪ هەیە، ڪە جیاوازە لەگەڵ ڕیوایەتی پێشوو، ئەویش ئەوەیە ڪە گوایە [پێشەوا ئەبولحەسەنی ئەشعەری]فەرموویەتی:[چۆن واز لە مەزهەبێڪ بێنم ڪە 30 ساڵ لەسەری بووم]،[بۆ بینینی درێژەی بابەتەڪە بڕوانە ڪتێبی تبیین ڪذب المفتري لاپەڕەی 41]...
ئەم قەولەیش دژی ئەو قەولەیه ڪە دەڵێت [40] ساڵ موعتەزیلە بووە، دواتر هەر ئەم قەولە[ پێشەوا قازی عیازی مالیڪی] هێناویەتی بەڵام بەشێوەیەڪی جیاوازه ڪە تیایدا باس لەوەدەڪات [40] ساڵ موعتەزیله بوبێت، دواتریش ڪەسێڪ ئەم قەولەی ڕیوایەت ناوی [ئەبو عەبدوڵا حوسەینی ڪوڕی موجەمەدی ئەزدی]ـیە، ڪە دوای گەڕانێڪی زۆر نەمتوانی تەرجەمەی بدۆزمەوە،[ترتیب المدارك 5 / 28] ...
و هەموو ڕیوایەتانەی لەم بارەوە هاتوون لەڕوانگەی مەتن و سەنەدیشەوە لاوازن، ڪەوابێت ئێمە لەبەرامبەر دوو لێڪۆڵینەوەی دیڪەدا دەمێنینەوە:
(1).ئایا ڕاستە ئیمامی ئەشعەری موعتەزیلە بووە پێشتر یان تەنیا لایان خوێندویەتی؟!
(2).ئەگەر ئیمامی ئەشعەری پێشتر موعتەزیلە بووە، ماوەڪەی چەند بووە؟!
خودا تەوفیقم بدات و وەسیلەڪانم بۆ بڕەخسێنی تاڪو بتوانم ئەم بابەتانە درێژ پێ بدەم و زیاتر لێڪۆڵینەوەی لەسەر بڪەم ...
سوودم بینیووە لە نوسینەڪانی بەشار عەواد، دکتۆر طه حبیبی ! .
✍️سالار احمد نەوجولی
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
لینڪی تیلیگرام:
https://t.me/SunnaHD
Telegram
مەدرەسەی سوننە
بۆ بڵاوکردنەوەی بیروباوەڕی ئەهلی سوننەت و جەماعەت، و وەڵامدانەوەی لایەن و گروپە گومڕابووەکان، موسڵمانێکی بێ لایەنی ڕاستیخوازم
من لە فەیسبوک:
https://www.facebook.com/salar.daudy.9
من له یوتوب:
https://youtube.com/channel/UCpr6dBAb33R6JTDgvtpVSnQ
من لە فەیسبوک:
https://www.facebook.com/salar.daudy.9
من له یوتوب:
https://youtube.com/channel/UCpr6dBAb33R6JTDgvtpVSnQ
مامۆستا زەڵمی پەشیمان بووەتەوە لە هەر فەتوایەک دژی مەزهەبی ئیمامی شافیعی داویەتی و وەسێتیشی کردووە بە گریانەوە کە پەشیمانە
مامۆستا ـ‌نوری ـ فارس حمە خان دەفەرمووێت .: من و مامۆستای زەڵمی لەسەربازیدا زۆر بەیەکەوە بووین ، زەڵمی زۆر شتی سەیری بەچاوی خۆی بینیوە ، لەگوندەکەی خۆیان من و مامۆستای زەڵمی و حاجی ملا عەلی حاجی ملا محمدی رەئیس و مامۆستا ملا عزیزی کانی هەمزەیی لەخزمەتیدا بووین ، گا بەردێکی گەورەی چوار گۆشەی پێنیشان داین بەقەد حوشترێک دەبوو ، مامۆستای زەڵمی گوتی : شەوێک لەگەڵ دایکی محمد ئا لێرەدا لەم تۆزە تەختاییەدا خەوت بووین ئەم گابەردە لەشاخەکەوە دەکەوێتە خوارەوە ، کلاو جامانەکەی من هێشتا لەژێری دایە ، وەئێمە سوپاس بۆخوا هیچمان لێ نەهات . کاتێک مامۆستای زەڵمی نەخۆش دەکەوێت و تەمەن تەنگی پێ هەڵچنی ، تەوبەیەکی جوانی کردوو دەستی کرد بەخواپەرستیەکی جوان . وە لەئاخیر جاردا چوومە خزمەتی زۆری پێخۆش بوو ، فەرمووی :(نوری) ویستم خۆم بنێرم بەشوێنتدا ، من نەخۆشم بەهۆی نەخۆشیەوە ناتوانم دەست نوێژ بگرم ، ئەبێت تەیەموم بکەم ، تەیەمومم بیرچۆتەوە ، بیرم بخەرەوە ، وە پرسیاری ئەوەشی لێکردم چ کاتێک نەخۆش ئەتوانێت نوێژ جەمع بکات ؟ وە ئەزانم کە دڵی خەبەری دابوو کە مەرگ هاکا بوو بەمیوانی . داوای ئەوەشی لێکردم کە کۆمەڵێک زکری پێ بڵێم ، لەو کاتەدا قورگی پر بوو بوو لە گریان ، فرمێسک بەچاوەکانیدا دەهاتە خوارەوەو تەوبەی دووبارە و سێبارە دەکردەوە .دوا ئەوە فەرمووی : (نوری) من زۆر فەتوای هەڵەم داوە ، فەتوای دژی چوار مەزهەبەکەم داوە ، فەتوای دژی ئیمامی (شافیعی) و ئیمامی (ئەبوحەنیفە)م داوە ، لێیان پەشیمانم لەو فەتوا هەڵانانە کە بەرامبەر بە هەر چواڕ مەزهەبی ئەهلی سونەت و جەماعەت داومە ، من هەڵە بووم . کۆمەڵێک شتی تریشی لەبارەی پەشیمان بوونەکەی گوت . وەک وتم : تۆبەیەکی جوانی کردبوو ، لە خوای گەورەو سەروەرم داواکارم کە جێگەی ماموستای زەڵمی بە بەهەشتی بەرین شاد بکات . جا بۆ ئامۆژگاری دەڵێم : هەرگیز لە فەتوای زانایانی ئەم چوار مەزهەبە و ئیجماعی زانایان لامەدەن و شوێن هیچ کۆمەڵێکی تازە مەکەون .(الحمدالله) ئێمەی کورد شوێن مەزهەبی ئیمامی (شافیعی) ین ( رەحمەتی خوای لێبێت ).
پەژاوە وەک خەو، خانە بەخانە
جەستم دەگەڕێت بیکا بەلانە
جێگەی دەست نەکەوت پر بوون لە زووخاو
پر بوون لە تەرمی ئومێدی رووخاو .
سەرچاوە : یادگارییەکانی باوکم لەحکومەتەکەێ
شێخ محمودی مەلیکدا
نوسینی مامۆستا : نوری فارس حمە خان .
لاپەرە : ۱٨۹ ـ ۱۹۰ .
👇👇👆👆👇👇👆
مامۆستا ـ‌نوری ـ فارس حمە خان دەفەرمووێت .: من و مامۆستای زەڵمی لەسەربازیدا زۆر بەیەکەوە بووین ، زەڵمی زۆر شتی سەیری بەچاوی خۆی بینیوە ، لەگوندەکەی خۆیان من و مامۆستای زەڵمی و حاجی ملا عەلی حاجی ملا محمدی رەئیس و مامۆستا ملا عزیزی کانی هەمزەیی لەخزمەتیدا بووین ، گا بەردێکی گەورەی چوار گۆشەی پێنیشان داین بەقەد حوشترێک دەبوو ، مامۆستای زەڵمی گوتی : شەوێک لەگەڵ دایکی محمد ئا لێرەدا لەم تۆزە تەختاییەدا خەوت بووین ئەم گابەردە لەشاخەکەوە دەکەوێتە خوارەوە ، کلاو جامانەکەی من هێشتا لەژێری دایە ، وەئێمە سوپاس بۆخوا هیچمان لێ نەهات . کاتێک مامۆستای زەڵمی نەخۆش دەکەوێت و تەمەن تەنگی پێ هەڵچنی ، تەوبەیەکی جوانی کردوو دەستی کرد بەخواپەرستیەکی جوان . وە لەئاخیر جاردا چوومە خزمەتی زۆری پێخۆش بوو ، فەرمووی :(نوری) ویستم خۆم بنێرم بەشوێنتدا ، من نەخۆشم بەهۆی نەخۆشیەوە ناتوانم دەست نوێژ بگرم ، ئەبێت تەیەموم بکەم ، تەیەمومم بیرچۆتەوە ، بیرم بخەرەوە ، وە پرسیاری ئەوەشی لێکردم چ کاتێک نەخۆش ئەتوانێت نوێژ جەمع بکات ؟ وە ئەزانم کە دڵی خەبەری دابوو کە مەرگ هاکا بوو بەمیوانی . داوای ئەوەشی لێکردم کە کۆمەڵێک زکری پێ بڵێم ، لەو کاتەدا قورگی پر بوو بوو لە گریان ، فرمێسک بەچاوەکانیدا دەهاتە خوارەوەو تەوبەی دووبارە و سێبارە دەکردەوە .دوا ئەوە فەرمووی : (نوری) من زۆر فەتوای هەڵەم داوە ، فەتوای دژی چوار مەزهەبەکەم داوە ، فەتوای دژی ئیمامی (شافیعی) و ئیمامی (ئەبوحەنیفە)م داوە ، لێیان پەشیمانم لەو فەتوا هەڵانانە کە بەرامبەر بە هەر چواڕ مەزهەبی ئەهلی سونەت و جەماعەت داومە ، من هەڵە بووم . کۆمەڵێک شتی تریشی لەبارەی پەشیمان بوونەکەی گوت . وەک وتم : تۆبەیەکی جوانی کردبوو ، لە خوای گەورەو سەروەرم داواکارم کە جێگەی ماموستای زەڵمی بە بەهەشتی بەرین شاد بکات . جا بۆ ئامۆژگاری دەڵێم : هەرگیز لە فەتوای زانایانی ئەم چوار مەزهەبە و ئیجماعی زانایان لامەدەن و شوێن هیچ کۆمەڵێکی تازە مەکەون .(الحمدالله) ئێمەی کورد شوێن مەزهەبی ئیمامی (شافیعی) ین ( رەحمەتی خوای لێبێت ).
پەژاوە وەک خەو، خانە بەخانە
جەستم دەگەڕێت بیکا بەلانە
جێگەی دەست نەکەوت پر بوون لە زووخاو
پر بوون لە تەرمی ئومێدی رووخاو .
سەرچاوە : یادگارییەکانی باوکم لەحکومەتەکەێ
شێخ محمودی مەلیکدا
نوسینی مامۆستا : نوری فارس حمە خان .
لاپەرە : ۱٨۹ ـ ۱۹۰ .
👇👇👆👆👇👇👆
بۆ ئەو ڪەسانەی ڪە ئەڵێن جایز نیە یان گوناح باریت وشەی {خودا} بۆ هەواڵدان لە اللە بەڪاربێنیت
قال الحافظ عبد الرحمن بن أبي حاتم الرازي :
-ثنا أبي قال: ثنا محمد بن عيسى الدامغاني، قال: حدثني أبو بڪر صالح المروزي وڪان صاحب قرآن قال: دس الجهمية إلى ابن المبارڪ رجلا فقال: يا أبا عبد الرحمن #خدا رابان جهان جون ببيند ؟ قال: بجشم
يعني ڪيف نرى ربنا يوم القيامة؟ قال: بالعين .
أبو بڪر صالح المروزي ئەڵێت :
جەهمیەڪان پیاوێڪیان ناردە لای عبد الله ڪوڕی المبارڪ فەرمووی ئەی باوڪی عبد الرحمن چۆن خوای گەورە دەبینین لەدواڕۆژ ؟ فەرمووی بەچاو دەیبینین .
#السنة_اللالكائي_۸۸۱
پیاوەڪە بە فارسی وتی #خدا چۆن ببینین ئەویش بە زمانی خۆی جوابی داوە و زانی مەبەست پێی اللە یە فەرمووی بە چاو.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــ
ئەمە بۆ ئێمە گرنگ نیە بەڵام بۆ ئەوانەی شوێن ئەو كتێبانە كەوتون، با بزانن لە كتێبەكانی خۆیانەوە ئەو بابەتە بە دروست زانراوە.
قال الحافظ عبد الرحمن بن أبي حاتم الرازي :
-ثنا أبي قال: ثنا محمد بن عيسى الدامغاني، قال: حدثني أبو بڪر صالح المروزي وڪان صاحب قرآن قال: دس الجهمية إلى ابن المبارڪ رجلا فقال: يا أبا عبد الرحمن #خدا رابان جهان جون ببيند ؟ قال: بجشم
يعني ڪيف نرى ربنا يوم القيامة؟ قال: بالعين .
أبو بڪر صالح المروزي ئەڵێت :
جەهمیەڪان پیاوێڪیان ناردە لای عبد الله ڪوڕی المبارڪ فەرمووی ئەی باوڪی عبد الرحمن چۆن خوای گەورە دەبینین لەدواڕۆژ ؟ فەرمووی بەچاو دەیبینین .
#السنة_اللالكائي_۸۸۱
پیاوەڪە بە فارسی وتی #خدا چۆن ببینین ئەویش بە زمانی خۆی جوابی داوە و زانی مەبەست پێی اللە یە فەرمووی بە چاو.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــ
ئەمە بۆ ئێمە گرنگ نیە بەڵام بۆ ئەوانەی شوێن ئەو كتێبانە كەوتون، با بزانن لە كتێبەكانی خۆیانەوە ئەو بابەتە بە دروست زانراوە.
مـــامـۆسـتـا مـەلا عــبــدالـکـریـمی مودەڕیـس لـە کـتێبـی نـامـەی هـۆشـیار شـعـرێکـی جـوانـی نووسـی وە لـەوەصفی زانـایـاندا، کەدەفەرمووێ
لـــەو ڕۆژانـــەوە تـــا ڕۆژی ئــــــــەموڕۆ
زانـــــا ڕەهبـــــــەر بوون بۆ من و بۆ تۆ
ئەوان چــرابــوون بۆ مــــــوسڵمــــانان
بــۆ ڕوونکــردنـەوەی ئــەحکامی ئیمان
گــەلێ زانـــای بــەرز بــە گوێرەی توانا
عومــری عەزیزی خۆی بــۆ دین دانــــا
وەکــو ئیمـــامی بەرزی غـــــــەزالـــــی
یـــا فــەخری ڕازی مەرتــەبە عالـــــــی
وەک سـەیید شــەریف زانای جورجانی
ســـــەعدی ملقب بـــە تــەفتــــازانــــی
وەکـــو ئــەسعەدی دەووانی نــەســـەب
وەکـــو جەلالی کــوڕی خۆش مەشرەب
وەکـــوو زەینــەدین کوردی بــــــەلاتــی
وەکــــ حـــەیدەرییان لــە خــۆشناوەتی
وەکــوو مەولـــانا خالـــیـــدی دڵبــــەند
یـــەکــە مورشیدی ڕێـــگەی نەقشبەند
وەکــوو شێـخ قـەسیـم, وەکو مزووری
وەکـــ بـــنـــەمـــاڵــەی ناو شـارەزووری
وەکـ ئیبنـوو ڕەسـوول, وەکـوو زەھاوی
کــە لــە عـالــەما مـــەشھـوورە نـــــاوی
وەکـــ ئیبنو ئــــادەم ئەگــــــەر بنوێنـــی
وەکـــــوو نۆدشی و مەلای پێنــجوێنی
وەک مامــــۆســتاکـــەی پــایــە بــرنجی
یـــانـــێ مـــەولانا عـــەلی قـــــزڵـــجی
وەکــــوو مامۆســـتای لێــوان گـــوڵباخی
شێخ عومەر مـەشھوور ئیبنو قەرەداغی
وەکـــوو نــــۆدشــــی لــە مـــاڵ ئــــاوارە
یــــا قــــوتـــابیـــەکــەی مــەلای بــیـــارە
ھـەر کەس ئەوانـــەی خۆشنەوێ بــە دڵ
کــوێـــرە و گـــومڕایـــە نـــاگــاتـە مەنزڵ
.....................................................
.....................................................
لـــەو ڕۆژانـــەوە تـــا ڕۆژی ئــــــــەموڕۆ
زانـــــا ڕەهبـــــــەر بوون بۆ من و بۆ تۆ
ئەوان چــرابــوون بۆ مــــــوسڵمــــانان
بــۆ ڕوونکــردنـەوەی ئــەحکامی ئیمان
گــەلێ زانـــای بــەرز بــە گوێرەی توانا
عومــری عەزیزی خۆی بــۆ دین دانــــا
وەکــو ئیمـــامی بەرزی غـــــــەزالـــــی
یـــا فــەخری ڕازی مەرتــەبە عالـــــــی
وەک سـەیید شــەریف زانای جورجانی
ســـــەعدی ملقب بـــە تــەفتــــازانــــی
وەکـــو ئــەسعەدی دەووانی نــەســـەب
وەکـــو جەلالی کــوڕی خۆش مەشرەب
وەکـــوو زەینــەدین کوردی بــــــەلاتــی
وەکــــ حـــەیدەرییان لــە خــۆشناوەتی
وەکــوو مەولـــانا خالـــیـــدی دڵبــــەند
یـــەکــە مورشیدی ڕێـــگەی نەقشبەند
وەکــوو شێـخ قـەسیـم, وەکو مزووری
وەکـــ بـــنـــەمـــاڵــەی ناو شـارەزووری
وەکـ ئیبنـوو ڕەسـوول, وەکـوو زەھاوی
کــە لــە عـالــەما مـــەشھـوورە نـــــاوی
وەکـــ ئیبنو ئــــادەم ئەگــــــەر بنوێنـــی
وەکـــــوو نۆدشی و مەلای پێنــجوێنی
وەک مامــــۆســتاکـــەی پــایــە بــرنجی
یـــانـــێ مـــەولانا عـــەلی قـــــزڵـــجی
وەکــــوو مامۆســـتای لێــوان گـــوڵباخی
شێخ عومەر مـەشھوور ئیبنو قەرەداغی
وەکـــوو نــــۆدشــــی لــە مـــاڵ ئــــاوارە
یــــا قــــوتـــابیـــەکــەی مــەلای بــیـــارە
ھـەر کەس ئەوانـــەی خۆشنەوێ بــە دڵ
کــوێـــرە و گـــومڕایـــە نـــاگــاتـە مەنزڵ
.....................................................
.....................................................
نامه‌یه‌كی مامۆستا عه‌بدولكه‌ریم موده‌ریس بۆ مامۆستا سه‌یید محه‌مه‌دی پیرداودی.
بۆ حزووری"باهرالنور عالمي فاضيل" برای خۆشه‌ویستم جه‌نابی سه‌یید محه‌مه‌د"دام فضله".
پاش ته‌قدیمی سه‌لام، وه دوعای مه‌وفه‌قیه‌تتان، به ئیهتمام ته‌ماشای ته‌حقیقاته‌كه‌تم كرد له سه‌ر ته‌فسیری"مه‌دارك"، وه له سه‌ر حاشیه‌كه‌ی عه‌لی شبراملسی و حاشیه‌كه‌ی "اعانه"، وه له ئه‌وه‌ی فیكری من بۆی ئه‌چێ، ئه‌وه‌یه كه نووسراوه‌كانت هه‌موو راست، وه به قیمه‌تن، وه نووسراوه‌كه‌تم ته‌وقیع كرد، له خوای ته‌عالا ڕجا ئه‌كه‌م كه خودا ته‌وفیقتان بدا له‌سه‌ر خزمه‌تی دین، وه زۆر ئه‌پاڕێمه‌وه به هه‌ر نه‌وعێ هه‌بێ له ته‌دریسی علومدا سه‌عی بكه‌ن، به‌ڵكوو لای كه‌می دوو سێ كه‌س پێ بگه‌یه‌نن، ئیتر دوعای خێرتان بۆ ده‌كه‌م.
براتان: عه‌بدولكه‌ریم موده‌ڕیس.
في جامع حضرة عبدالقارد (قدس سره).
بیبلۆگرافیای نامه‌كانی مامۆستا مه‌لا عه‌بدولكه‌ریمی موده‌ریس
لاپه‌ڕه:110
ئاماده‌كردنی د.عه‌دنان عه‌بدولقادر هه‌ورامانی
ئەمەش پێش جەند ساڵێک لە م. اسماعیل طه
وەرگیراوە
بۆ حزووری"باهرالنور عالمي فاضيل" برای خۆشه‌ویستم جه‌نابی سه‌یید محه‌مه‌د"دام فضله".
پاش ته‌قدیمی سه‌لام، وه دوعای مه‌وفه‌قیه‌تتان، به ئیهتمام ته‌ماشای ته‌حقیقاته‌كه‌تم كرد له سه‌ر ته‌فسیری"مه‌دارك"، وه له سه‌ر حاشیه‌كه‌ی عه‌لی شبراملسی و حاشیه‌كه‌ی "اعانه"، وه له ئه‌وه‌ی فیكری من بۆی ئه‌چێ، ئه‌وه‌یه كه نووسراوه‌كانت هه‌موو راست، وه به قیمه‌تن، وه نووسراوه‌كه‌تم ته‌وقیع كرد، له خوای ته‌عالا ڕجا ئه‌كه‌م كه خودا ته‌وفیقتان بدا له‌سه‌ر خزمه‌تی دین، وه زۆر ئه‌پاڕێمه‌وه به هه‌ر نه‌وعێ هه‌بێ له ته‌دریسی علومدا سه‌عی بكه‌ن، به‌ڵكوو لای كه‌می دوو سێ كه‌س پێ بگه‌یه‌نن، ئیتر دوعای خێرتان بۆ ده‌كه‌م.
براتان: عه‌بدولكه‌ریم موده‌ڕیس.
في جامع حضرة عبدالقارد (قدس سره).
بیبلۆگرافیای نامه‌كانی مامۆستا مه‌لا عه‌بدولكه‌ریمی موده‌ریس
لاپه‌ڕه:110
ئاماده‌كردنی د.عه‌دنان عه‌بدولقادر هه‌ورامانی
ئەمەش پێش جەند ساڵێک لە م. اسماعیل طه
وەرگیراوە
(پارچە شیعرێکی پڕ لەسۆز و خۆشەویستی حەزرەتی شێخ محمد عوسمان سراج الدین نەقشبەندی) کە بۆ جەنابی شێخ محمودی حەفید یەکەم مەلیکی کوردستانی نوسیوە
کەدەفەرمێ....
بەئەندازەی خوڵوصی قەلبی بوریان
بەقەد ئاهی دەروونی ساردی کوردان
بەقەد حەڕڕی سەموومی دەشتی بەغدا
بەقەد بەفراوی شاخ وداخی کوێستان
سەڵامی پڕ لە ئیخلاصم لەتۆبێ
کەتۆی بۆدەردی سەختی سینە .. دەرمان
عەجەب ماوم کەبەحری حوببی ئێوە
شەپۆلێکی نەدا وەک جاری جاران
هەتا پووش و پەڵاشی ژینی ئێمە
تەڕەطوب کا وەکو غونچەی بەهاران
مەپرسە حالی زاری شیفتەیی من
مەپرسە دەردی ئێشی کۆنە زامان
چلۆن عەرزەی حەزینم عەرزی تۆ کەم
هەر ئەو سووتاوەکەی عەشقم .. بەقوربان
وەکو قیبلەنمای ئایینەیی رووت
بەدائیم ڕوو لەتۆیە قەلبی بووریان
سه رومال ودڵ ورووحم نیثار بێ
ببینم ڕۆژی ڕووت وەک جاری جاران
دەوامی زامی دەروونم فه رموو چۆنە
بەهیجران بمکوژێ یابێمە ئامان
کە صەفحەی زێری دڵ قاڵی وەفاتە
ئەبەد ژەنگی ڕەشی ناگرێ به ئاسان
سەری لەوحەکە هەڵکنراوی زوویە
سکەی محمودیە غەزنەم بەقورئان
بەئایەتی وەفای نوری جەماڵت
ئەیازی خاصی تۆم و بەندە فەرمان .
ـ ـ ............................................
خوای گەورە دەرجاتیان عالی بکات
کەدەفەرمێ....
بەئەندازەی خوڵوصی قەلبی بوریان
بەقەد ئاهی دەروونی ساردی کوردان
بەقەد حەڕڕی سەموومی دەشتی بەغدا
بەقەد بەفراوی شاخ وداخی کوێستان
سەڵامی پڕ لە ئیخلاصم لەتۆبێ
کەتۆی بۆدەردی سەختی سینە .. دەرمان
عەجەب ماوم کەبەحری حوببی ئێوە
شەپۆلێکی نەدا وەک جاری جاران
هەتا پووش و پەڵاشی ژینی ئێمە
تەڕەطوب کا وەکو غونچەی بەهاران
مەپرسە حالی زاری شیفتەیی من
مەپرسە دەردی ئێشی کۆنە زامان
چلۆن عەرزەی حەزینم عەرزی تۆ کەم
هەر ئەو سووتاوەکەی عەشقم .. بەقوربان
وەکو قیبلەنمای ئایینەیی رووت
بەدائیم ڕوو لەتۆیە قەلبی بووریان
سه رومال ودڵ ورووحم نیثار بێ
ببینم ڕۆژی ڕووت وەک جاری جاران
دەوامی زامی دەروونم فه رموو چۆنە
بەهیجران بمکوژێ یابێمە ئامان
کە صەفحەی زێری دڵ قاڵی وەفاتە
ئەبەد ژەنگی ڕەشی ناگرێ به ئاسان
سەری لەوحەکە هەڵکنراوی زوویە
سکەی محمودیە غەزنەم بەقورئان
بەئایەتی وەفای نوری جەماڵت
ئەیازی خاصی تۆم و بەندە فەرمان .
ـ ـ ............................................
خوای گەورە دەرجاتیان عالی بکات
❇️ چەکامەیەک لە یادەوەری پڕ بەرەکەتی هیجرەتی حەزرەتی نازداردا(صلی الله علیه وسلم)🌹
نوسینی: پ.د.حەسەن موفتی
شافیـــعی ئوممەت، نافیــــعی ئوممەت
دافیــعی ئومـمەت، (رســـــول اللە) یـە
ســەرداری ئوممەت، نــازداری ئوممەت
بەختیــاری ئوممەت، (رســـول اللە) یە
ئەنوەری ئوممەت، رەهبـــەری ئوممەت
سـەروەری ئومــمەت، (رســـول اللە) یە
ئەکرەمی ئوممەت، ئەعظەمی ئوممەت
ئەعلەمـــی ئومـــمەت، (رسـول اللە) یە
زەعیمی ئوممـەت، عەظیمی ئوممـەت،
نەسیـمی ئوممـەت، (رســـــول اللە) یە
باعیسی نەجــــات، هـۆکاری حەیــــات
جامیـــعی ئـــاوات، (رســــول اللە) یە
خاوەنی ئەســرار، سەرکردەی ئەخـــیار
سەرچاوەی ئەنـوار ، (رســـول اللە) یە
رەسولی سەلام، مەحـــبوبی عـــەلـلام
گەورەی گشت ئەنام، (رســول اللە) یە
حەبـــیـبی خـــودا، رەســــولی هـــــودا
رۆحـمان بۆی فیـدا، (رســـــول اللە) یە
لە نەوعی بەشەر، سـەرداری مەحشــەر
خاوەنی کەوســەر، (رســـــــول اللە) یە
ساحێبی فورقان، موعجیزەی قورئـــان
گەورەی ئینس و جان، (رسـول اللە) یە
نەبی و هەم رەسول، سەییدو غەیــور
یەکپارچە لە نــوور، (رســــول اللە) یە
نەجیب و لەبیـب، حەبیـب و طەبیـب
قەریــب و ئەدیــب، (رســــول اللە) یە
بەرەحم و بە ســۆز، نورانی و پـــیرۆز
گەورەی تێکـڕای هۆز، (رسـول اللە) یە
روداوی هیـجرەت، نیــوەی ریـســالەت
شــەکاوەو پیــــرۆز، (رســــول اللە) یە
بە هـۆی هیـجرەتـی بەهـۆی هیممەتـی
رەحمەتـــی خـــودا، (رســــول اللە) یە
ئیسلام کەوتە دەر لــە بەحــر و لە بـەڕ
رابــــەر و ســــەرور، (رســـول اللە) یـە
هەزاران سەڵات، هەموو کات و ســـات
سـەر کردەی ســادات، (رسـول اللە) یە
هەم ئالی ئەطهار هەم صەحبی ئەخیار
سەرکردەی ئەبـــــرار، (رســول) اللە یە
(حەســەن) تەمادار، شافیــعی نـــازدار
رێـــــــگا رۆشـنـــکار، (رســـول) اللە یە
🌷🌷🌷
🔺 پ.د. حەسەن شێخ خالید موفتی
ئەستەنبوڵ، ۱ موحەڕەم ١٤٤٤کۆچی=١٨-٧-٢٠٢٣زاینی= ٢٧ پوشپەڕ ٢٧٢٣کوردی
نوسینی: پ.د.حەسەن موفتی
شافیـــعی ئوممەت، نافیــــعی ئوممەت
دافیــعی ئومـمەت، (رســـــول اللە) یـە
ســەرداری ئوممەت، نــازداری ئوممەت
بەختیــاری ئوممەت، (رســـول اللە) یە
ئەنوەری ئوممەت، رەهبـــەری ئوممەت
سـەروەری ئومــمەت، (رســـول اللە) یە
ئەکرەمی ئوممەت، ئەعظەمی ئوممەت
ئەعلەمـــی ئومـــمەت، (رسـول اللە) یە
زەعیمی ئوممـەت، عەظیمی ئوممـەت،
نەسیـمی ئوممـەت، (رســـــول اللە) یە
باعیسی نەجــــات، هـۆکاری حەیــــات
جامیـــعی ئـــاوات، (رســــول اللە) یە
خاوەنی ئەســرار، سەرکردەی ئەخـــیار
سەرچاوەی ئەنـوار ، (رســـول اللە) یە
رەسولی سەلام، مەحـــبوبی عـــەلـلام
گەورەی گشت ئەنام، (رســول اللە) یە
حەبـــیـبی خـــودا، رەســــولی هـــــودا
رۆحـمان بۆی فیـدا، (رســـــول اللە) یە
لە نەوعی بەشەر، سـەرداری مەحشــەر
خاوەنی کەوســەر، (رســـــــول اللە) یە
ساحێبی فورقان، موعجیزەی قورئـــان
گەورەی ئینس و جان، (رسـول اللە) یە
نەبی و هەم رەسول، سەییدو غەیــور
یەکپارچە لە نــوور، (رســــول اللە) یە
نەجیب و لەبیـب، حەبیـب و طەبیـب
قەریــب و ئەدیــب، (رســــول اللە) یە
بەرەحم و بە ســۆز، نورانی و پـــیرۆز
گەورەی تێکـڕای هۆز، (رسـول اللە) یە
روداوی هیـجرەت، نیــوەی ریـســالەت
شــەکاوەو پیــــرۆز، (رســــول اللە) یە
بە هـۆی هیـجرەتـی بەهـۆی هیممەتـی
رەحمەتـــی خـــودا، (رســــول اللە) یە
ئیسلام کەوتە دەر لــە بەحــر و لە بـەڕ
رابــــەر و ســــەرور، (رســـول اللە) یـە
هەزاران سەڵات، هەموو کات و ســـات
سـەر کردەی ســادات، (رسـول اللە) یە
هەم ئالی ئەطهار هەم صەحبی ئەخیار
سەرکردەی ئەبـــــرار، (رســول) اللە یە
(حەســەن) تەمادار، شافیــعی نـــازدار
رێـــــــگا رۆشـنـــکار، (رســـول) اللە یە
🌷🌷🌷
🔺 پ.د. حەسەن شێخ خالید موفتی
ئەستەنبوڵ، ۱ موحەڕەم ١٤٤٤کۆچی=١٨-٧-٢٠٢٣زاینی= ٢٧ پوشپەڕ ٢٧٢٣کوردی
گومان لە کتێب...
موحەقیقی کتێبی نقض علی المریسی كە دراوەتە پاڵ عوسمان کوڕی سەعیدی دارەمی. ئەڵێ بۆ تەحقیقی ئەم کتێبە پشتم بەتاکە دەسنوسێکی ئەو کتێبە بەستووە کە نوسەرەکە ساڵی 735 ی کۆچی نوسیویەتی،
واتە دوای نزیکەی 500 ساڵ لە مردنی دانەری کتێبەکە.
وە ئیعترافیش ئەکات کە فەرمودەی زەعیف و مونکەری تێدایە..
ئەو کتێبە زۆر شتی عەجیبی تێدایە کە تەجسیمی وازحە.
ئەڵێ : کەسێک لە سەر کێوێک بێ لە خوا نزیکترە لە کەسێک لە خوار شاخەکە بێ،چون سەری شاخ لە ئاسمان نزیکتره،هەروەک ئاسمانی حەوتەم لە عەرش نزیکترە لە ئاسمانی شەشەم، هەروەها شەشەم نزیکترە لە پێنجەم تا ئەگاتە زەوی....
م. یوسف قەڵپی
موحەقیقی کتێبی نقض علی المریسی كە دراوەتە پاڵ عوسمان کوڕی سەعیدی دارەمی. ئەڵێ بۆ تەحقیقی ئەم کتێبە پشتم بەتاکە دەسنوسێکی ئەو کتێبە بەستووە کە نوسەرەکە ساڵی 735 ی کۆچی نوسیویەتی،
واتە دوای نزیکەی 500 ساڵ لە مردنی دانەری کتێبەکە.
وە ئیعترافیش ئەکات کە فەرمودەی زەعیف و مونکەری تێدایە..
ئەو کتێبە زۆر شتی عەجیبی تێدایە کە تەجسیمی وازحە.
ئەڵێ : کەسێک لە سەر کێوێک بێ لە خوا نزیکترە لە کەسێک لە خوار شاخەکە بێ،چون سەری شاخ لە ئاسمان نزیکتره،هەروەک ئاسمانی حەوتەم لە عەرش نزیکترە لە ئاسمانی شەشەم، هەروەها شەشەم نزیکترە لە پێنجەم تا ئەگاتە زەوی....
م. یوسف قەڵپی
ئایا ڕاستە الإمام مجاهد فەرموویەتی: تەفسیری (المقام المحمود) بریتییە لەوەی الله تعالی پێغەمبەرەكەی صلی الله علیه وسلم لەگەڵ خۆیدا لەسەر عەرش دادەنیشێنێت ؟
نەخێر لاوازە چونکە (ليث بن أبي سليم) لە سەنەدەکەدا هەیە كە كەسێكی زەعیفە و فەرموودەی لەلای فەرموودەناسان لە مرتەبەی ضعیف ە و لە كۆتایی تەمەنیدا تیكچووە و سەنەدەكانی تێكەڵ دەكرد و بە گشتی جێگای متمانە نەبووە.
یحیی بن معین دەربارەی لیث ئەڵێ: لاوازە
[الكامل في ضعفاء الرجال، ٳبن عدي ۷/۲۳۳]
بەڵکو ئەثەری سەحیح لە مجاهدەوە ئەوەیە كە (المقام المحمود) ی بە شەفاعەت تەفسیر كردووە.
أَخْبَرَنَا عَبْدُ الرَّحْمَنِ، قَالَ: نا إِبْرَاهِيمُ، قَالَ: نا آدَمُ، قَالَ: نا وَرْقَاءُ، عَنِ ابْنِ أَبِي نَجِيحٍ، عَنْ مُجَاهِدٍ، {عَسَى أَنْ يَبْعَثَكَ رَبُّكَ مَقَامًا مَحْمُودًا}
[الإسراء: ٧٩] قَالَ: «§الْمَقَامُ الْمَحْمُودُ شَفَاعَةُ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ» [تفسير مجاهد/ص ٤٤۱]
ئیجماعی موفەسیرین: أبو الحسن الواحدي (٤٦۸ هـ) فەرموویەتی:
ئیجماع ـئی موفەسیرین لەسەر ئەوەن کە (المقام المحمود) بریتیە لە شەفاعەت. [تفسير الوسيط للواحدي ٣/١٢٢]
پاشان حەدیسێکی سەحیحی نەقڵ کردوە کە پێغەمبەرمان صلی الله علیه وسلم تەفسیری (المقام المحمود)ی کردوە بە شەفاعەت.
الإمام الطبري لە تەفسیری ئەم ئایەتە: [عَسَىٰ أَن يَبْعَثَكَ رَبُّكَ مَقَامًا مَّحْمُودًا] قەولی ئیمامی ٳبن عباس رضي الله عنهما دێنێتەوە کە فەرموویەتی: مقام الشفاعة. وە قەولی چەندین زانای تابعی دێنێتەوە کە هەمان ڕایان هەبوە لەوانە الحسن و سلمان و قتادة و مجاهد..هتد لەگەڵ حەدیسە سەحیحەکەی پێغەمبەریش صلی الله عليه وسلم.
پاشان الطبري دەفەرمووێت: قال أكثر أهل العلم: إنه الشفاعة للناس
ليريحهم ربهم من عظيم ما هم فيه، من شدة ذلك اليوم ...
واتە: زۆربەی ئەهلی عیلم لەسەر ئەوەن كە تەفسیری (المقام المحمود) مانای شەفاعەتە و دوای ئەوە (أثر) زۆری هیناوەتەوە
وەكو بەڵگە لەسەر ئەوەی كە مەعنا و تەفسیرەكەی شەفاعەتی گەورەیە.
الحافظ ٳبن عبد البر (٤٦٤ هــ) فەرموویەتی: هەموو زانایان لەسەر ئەوەن كە واتای (المقام المحمود) لە ئایەتی: {عَسَى أَن يَبْعَثَكَ رَبُّكَ مَقَامًا مَّحْمُودًا} شەفاعەتە و ئەثەرەكەی مجاهدیشیان بە ئەثەرێكی مونكەر زانیوە و وەریان نەگرتووە.
[التمهيد لابن عبد البر/ج۱۹/ص٦۳-٦٤]
ٳبن خزيمة فەرموویەتی: عنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ عَنِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم فِي قَوْلِهِ {عَسَى أَنْ يَبْعَثَكَ رَبُّكَ مَقَامًا مَحْمُودًا} قَالَ هُوَ الْمَقَامُ الَّذِي أَشْفَعُ فِيهِ لأُمَّتِي. [التوحید لابن خزیمة ١/٤٥٩]
الإمام البيهقي له (شعب الإيمان) بەرگی ١ لاپەڕەی ٢٨٢ و ٳبن حجر لە (فتح الباري) بەرگی ١١ لاپەڕەی ٤٢٦ و ٳبن أبي حاتم تفسیرەکەی بەرگی ٦ لاپەڕە ١٧٦٦ وە تەفسیری البغوي بەرگی ٣ لاپەڕەی ١٣١
و....هتد بە هەمان شێوە.
الذهبي رحمه الله فەرموویەتی: مەسەلەی دانیشاندنی پێغەمبەر صلی الله علیه وسلم لەگەڵ الله تعالی لەسەر عەرش ئەوە هیچ دەقێكی لەسەر نەهاتووە و جێگیر نەبووە ، جگە لە شوێنەوارێكی لاواز نەبێت لە مجاهدەوە. الذهبي بە توندی ئەو ئەثەرەی مجاهدی ڕەت كردووەتەوە و لەگەڵ ئەوانەی رەتیان كردووەتەوە ئەویش ئەثەرەكەی مجاهدی ڕەت كردووەتەوە و بە صحیح ی نەزانیوە.
[العلو للذهبي/ص ۱۷۰]
الذهبي دوبارە لە [ميزان الاعتدال ٣/٤٣٩] پاش ئەوەی وەسفی الإمام مجاهدی كردووە وتوویەتی: وقال أبو بكر بن عياش: قلت للاعمش: ما بال تفسير مجاهد مخالف - أو شئ نحوه؟ قال: أخذها من أهل الكتاب.
واتە: ٳبن عياش بە الأعمش ـی وتووە: بۆچی تەفسیرەكەی مجاهد بۆ (المقام المحمود) جیاوازە ؟ فەرمووی: لەبەر ئەوەی لە ئەهلی
كیتابەوە وەریگرتووە.
الإمام القرطبي رحمه الله فەرموویەتی: اختلف في المقام المحمود على أربعة أقوال: الأول- وهو أصحها- الشفاعة للناس يوم القيامة،
قاله حذيفة بن اليمان. واتە: زانایان دەربارەی تەفسیری (المقام المحمود) جیاوازییان لە نیواندایە و لەو بارەوە چوار بۆچوونیان هەیە، ڕاستترین ئەوەیە (المقام المحمود) واتای شەفاعەتە وئەمە لە حذیفة بن الیمان گێڕدراوەتەوە. [تفسير القرطبي]
ئەوانەی پشتگیری لەم بۆچوونە دەكەن زیاتر ناو كۆ ئەكەنەوە و هەركێ ئەوەی وەرگرتبێت ناوی ئەهینن، بەڵام باسی بەڵگەكە ناكەن بزانە ئەو ئەثەرە كە صحیح نییە لەسەر چ بنەمایەكی زانستی و شەرعی دەیكەن بە عەقیدە بەسەرمانەوە ؟؟ كوا بەڵگەی ڕاستێتی ئەثەرەكە ؟؟ نەك بڵێی فڵان و فڵان قبوڵیان كردووە و فڵان و فڵان وتویانە ئەوەی قبوڵی نەكات جەهمییە و لە ئیسلام لایداوە، لە
نەخێر لاوازە چونکە (ليث بن أبي سليم) لە سەنەدەکەدا هەیە كە كەسێكی زەعیفە و فەرموودەی لەلای فەرموودەناسان لە مرتەبەی ضعیف ە و لە كۆتایی تەمەنیدا تیكچووە و سەنەدەكانی تێكەڵ دەكرد و بە گشتی جێگای متمانە نەبووە.
یحیی بن معین دەربارەی لیث ئەڵێ: لاوازە
[الكامل في ضعفاء الرجال، ٳبن عدي ۷/۲۳۳]
بەڵکو ئەثەری سەحیح لە مجاهدەوە ئەوەیە كە (المقام المحمود) ی بە شەفاعەت تەفسیر كردووە.
أَخْبَرَنَا عَبْدُ الرَّحْمَنِ، قَالَ: نا إِبْرَاهِيمُ، قَالَ: نا آدَمُ، قَالَ: نا وَرْقَاءُ، عَنِ ابْنِ أَبِي نَجِيحٍ، عَنْ مُجَاهِدٍ، {عَسَى أَنْ يَبْعَثَكَ رَبُّكَ مَقَامًا مَحْمُودًا}
[الإسراء: ٧٩] قَالَ: «§الْمَقَامُ الْمَحْمُودُ شَفَاعَةُ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ» [تفسير مجاهد/ص ٤٤۱]
ئیجماعی موفەسیرین: أبو الحسن الواحدي (٤٦۸ هـ) فەرموویەتی:
ئیجماع ـئی موفەسیرین لەسەر ئەوەن کە (المقام المحمود) بریتیە لە شەفاعەت. [تفسير الوسيط للواحدي ٣/١٢٢]
پاشان حەدیسێکی سەحیحی نەقڵ کردوە کە پێغەمبەرمان صلی الله علیه وسلم تەفسیری (المقام المحمود)ی کردوە بە شەفاعەت.
الإمام الطبري لە تەفسیری ئەم ئایەتە: [عَسَىٰ أَن يَبْعَثَكَ رَبُّكَ مَقَامًا مَّحْمُودًا] قەولی ئیمامی ٳبن عباس رضي الله عنهما دێنێتەوە کە فەرموویەتی: مقام الشفاعة. وە قەولی چەندین زانای تابعی دێنێتەوە کە هەمان ڕایان هەبوە لەوانە الحسن و سلمان و قتادة و مجاهد..هتد لەگەڵ حەدیسە سەحیحەکەی پێغەمبەریش صلی الله عليه وسلم.
پاشان الطبري دەفەرمووێت: قال أكثر أهل العلم: إنه الشفاعة للناس
ليريحهم ربهم من عظيم ما هم فيه، من شدة ذلك اليوم ...
واتە: زۆربەی ئەهلی عیلم لەسەر ئەوەن كە تەفسیری (المقام المحمود) مانای شەفاعەتە و دوای ئەوە (أثر) زۆری هیناوەتەوە
وەكو بەڵگە لەسەر ئەوەی كە مەعنا و تەفسیرەكەی شەفاعەتی گەورەیە.
الحافظ ٳبن عبد البر (٤٦٤ هــ) فەرموویەتی: هەموو زانایان لەسەر ئەوەن كە واتای (المقام المحمود) لە ئایەتی: {عَسَى أَن يَبْعَثَكَ رَبُّكَ مَقَامًا مَّحْمُودًا} شەفاعەتە و ئەثەرەكەی مجاهدیشیان بە ئەثەرێكی مونكەر زانیوە و وەریان نەگرتووە.
[التمهيد لابن عبد البر/ج۱۹/ص٦۳-٦٤]
ٳبن خزيمة فەرموویەتی: عنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ عَنِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم فِي قَوْلِهِ {عَسَى أَنْ يَبْعَثَكَ رَبُّكَ مَقَامًا مَحْمُودًا} قَالَ هُوَ الْمَقَامُ الَّذِي أَشْفَعُ فِيهِ لأُمَّتِي. [التوحید لابن خزیمة ١/٤٥٩]
الإمام البيهقي له (شعب الإيمان) بەرگی ١ لاپەڕەی ٢٨٢ و ٳبن حجر لە (فتح الباري) بەرگی ١١ لاپەڕەی ٤٢٦ و ٳبن أبي حاتم تفسیرەکەی بەرگی ٦ لاپەڕە ١٧٦٦ وە تەفسیری البغوي بەرگی ٣ لاپەڕەی ١٣١
و....هتد بە هەمان شێوە.
الذهبي رحمه الله فەرموویەتی: مەسەلەی دانیشاندنی پێغەمبەر صلی الله علیه وسلم لەگەڵ الله تعالی لەسەر عەرش ئەوە هیچ دەقێكی لەسەر نەهاتووە و جێگیر نەبووە ، جگە لە شوێنەوارێكی لاواز نەبێت لە مجاهدەوە. الذهبي بە توندی ئەو ئەثەرەی مجاهدی ڕەت كردووەتەوە و لەگەڵ ئەوانەی رەتیان كردووەتەوە ئەویش ئەثەرەكەی مجاهدی ڕەت كردووەتەوە و بە صحیح ی نەزانیوە.
[العلو للذهبي/ص ۱۷۰]
الذهبي دوبارە لە [ميزان الاعتدال ٣/٤٣٩] پاش ئەوەی وەسفی الإمام مجاهدی كردووە وتوویەتی: وقال أبو بكر بن عياش: قلت للاعمش: ما بال تفسير مجاهد مخالف - أو شئ نحوه؟ قال: أخذها من أهل الكتاب.
واتە: ٳبن عياش بە الأعمش ـی وتووە: بۆچی تەفسیرەكەی مجاهد بۆ (المقام المحمود) جیاوازە ؟ فەرمووی: لەبەر ئەوەی لە ئەهلی
كیتابەوە وەریگرتووە.
الإمام القرطبي رحمه الله فەرموویەتی: اختلف في المقام المحمود على أربعة أقوال: الأول- وهو أصحها- الشفاعة للناس يوم القيامة،
قاله حذيفة بن اليمان. واتە: زانایان دەربارەی تەفسیری (المقام المحمود) جیاوازییان لە نیواندایە و لەو بارەوە چوار بۆچوونیان هەیە، ڕاستترین ئەوەیە (المقام المحمود) واتای شەفاعەتە وئەمە لە حذیفة بن الیمان گێڕدراوەتەوە. [تفسير القرطبي]
ئەوانەی پشتگیری لەم بۆچوونە دەكەن زیاتر ناو كۆ ئەكەنەوە و هەركێ ئەوەی وەرگرتبێت ناوی ئەهینن، بەڵام باسی بەڵگەكە ناكەن بزانە ئەو ئەثەرە كە صحیح نییە لەسەر چ بنەمایەكی زانستی و شەرعی دەیكەن بە عەقیدە بەسەرمانەوە ؟؟ كوا بەڵگەی ڕاستێتی ئەثەرەكە ؟؟ نەك بڵێی فڵان و فڵان قبوڵیان كردووە و فڵان و فڵان وتویانە ئەوەی قبوڵی نەكات جەهمییە و لە ئیسلام لایداوە، لە
كەیەوە قسەی رجال بەڵگەیە بێ ئایەت و بێ فەرموودەو بێ ئەثەرێكی صحیح ؟ دین بەڵگە وەردەگیرێت، بۆیە كوا بەڵگەكەتان؟
هەروەها پرسیاریش دەكەین بۆچی ئەو هەموو هاوەڵانەی كە لە فەرموودەی صحیحدا لە البخاري و مسلم و غەیری ئەواندا تەفسیری (المقام المحمود) یان لە پێغەمبەر صلی الله علیه و سلم بە شەفاعەت گێڕاوەتەوە باسی دانیشاندنی پێغەمبەر صلی الله علیه و سلم یان لەگەڵ پەروەردگاردا نەكردووە لەسەر عەرش؟ ئایا دەكرێت ئەوان ئاگاداری ئەوە نەبن و ئەو زانایانە لەوان شارەزاتر بن؟ چونكە مەسەلەیەكی وا دەبێت بە بەڵگەیەكی مەرفوع لە پێغەمبەرەوە صلی الله علیه و سلم جێگیر بێت و شتێك نییە كەس بۆ ڕاوبۆچوونی خۆی قسەی لەسەر بكات.
سەید محمد
هەروەها پرسیاریش دەكەین بۆچی ئەو هەموو هاوەڵانەی كە لە فەرموودەی صحیحدا لە البخاري و مسلم و غەیری ئەواندا تەفسیری (المقام المحمود) یان لە پێغەمبەر صلی الله علیه و سلم بە شەفاعەت گێڕاوەتەوە باسی دانیشاندنی پێغەمبەر صلی الله علیه و سلم یان لەگەڵ پەروەردگاردا نەكردووە لەسەر عەرش؟ ئایا دەكرێت ئەوان ئاگاداری ئەوە نەبن و ئەو زانایانە لەوان شارەزاتر بن؟ چونكە مەسەلەیەكی وا دەبێت بە بەڵگەیەكی مەرفوع لە پێغەمبەرەوە صلی الله علیه و سلم جێگیر بێت و شتێك نییە كەس بۆ ڕاوبۆچوونی خۆی قسەی لەسەر بكات.
سەید محمد
Media is too big
VIEW IN TELEGRAM
👆👆👆👆👆(١)
پوجکردنەوەیی کوفریی وەهابیەکان
!!!!
تێبینی ئێمە وەهابیمان پێکافر نییە بەڵام کوفریان هەیە بونیی کوفر مانایی کافربوون ناگەیەنێت
پوجکردنەوەیی کوفریی وەهابیەکان
!!!!
تێبینی ئێمە وەهابیمان پێکافر نییە بەڵام کوفریان هەیە بونیی کوفر مانایی کافربوون ناگەیەنێت
Media is too big
VIEW IN TELEGRAM
👆👆👆👆👆(٢)
پوجکردنەوەیی کوفریی وەهابیەکان
!!!!
تێبینی ئێمە وەهابیمان پێکافر نییە بەڵام کوفریان هەیە بونیی کوفر مانایی کافربوون ناگەیەنێت
پوجکردنەوەیی کوفریی وەهابیەکان
!!!!
تێبینی ئێمە وەهابیمان پێکافر نییە بەڵام کوفریان هەیە بونیی کوفر مانایی کافربوون ناگەیەنێت
(مورشیدی حەقیقی ئاوایە)
هەڵوێستی ڕابەری طەریقەتی نەقشبەندی شێخ محمد عوسمان سیراجەددین (قدس سرە) بەرامبەر مەقامی ئەصحاب (رضي الله عنه)
نامەیەکی حەزرەتی شێخ محمد عوسمان سیراجەددین لەوەڵامی شێخ عەبدوڵا هەرەری حەبەشی ، کەئاگاداری ئەکاتەوە لەوەی نابێت تانە لەهیچ هاوەڵێکی پێغەمبەری خوا بدرێت و ئاگاداری قوتابیەکانی بکات لەوبارەیەوە ، چونکە ڕق لێبوونەوەی هاوەڵان ڕقبوونە لەخودی پێغەمبەری خوا (صلی الله علیه وسلم)
ئەمەش دەقی نامەکەیە:
ڕێزدار شێخ عەبدوڵای هەرەری(خوا بتانپارێزێ)
السلام علیکم ورحمةالله وبركاته
ٲمابعد:
نامەی بەڕێزتانم پێگەیشت دڵخۆش بووم بەتەندروستی و سەلامەتیتان، داواکارم لەپەروەردگار پارێزراوبن
من خۆشم دەوێن، چاوەکەم، بەنیسبەت ئەوەی کەنوسیوتانە لەنامەکەتاندا، من ئەوەتان پێ دەڵێم کەوەرم گرتووە لەجەنابی باوکم (شێخی عەلائەددین)(قدس سرە) وەزانایانی ئاینی لە وڵاتەکەماندا ، لەو خیلافات و تەنگەژیانەی کەڕوویانداوە لەنێوان هاوەڵانی بەڕێزدا بەهیچ جۆرێک لەسەر کێشەی خەلافەتی ئیمامی عەلی نەبووە (رضي الله عنه) بەڵکو هەڵەیەک بووە لەئیجتیهاد، موجتەهیدی هەڵەکار لەئیجتیهادا گومڕاو فاسیق نابێت ، بەڵکو پاداشتێکی بۆ هەیە بەپشتبەستن بەفەرموودەی شەریف.
وەئێمە باسی هاوەڵی پێغەمبەری خوا ناکەین مەگەر بەخێرو چاکە نەبێت، وەڕۆناچین لەوەی کەڕوویداوە لەنێوانیان
بەتایبەت لەلای کەسانی عەوام کە شارەزاییان نیە لە تەئویل.
پەرەوەردگار دەفەرموێت (محمد رسول الله والذين معه ٲشداء علی الكفار رحماء بينهم) الآية.
واته: حەزرەتی محمد و ئەوانەیش کەلەخزمەتیدا بوون هەڵوێستی توند دەنوێنن بەرامبەر دوژمنان و نەرم و نیانن لەنێوان خۆیاندا.
بۆیە پێویستە لەسەرمان زمانمان بپارێزین لەباسکردنیان مەگەر بەچاکە نەبێت
چونکە ڕق لێ بونەوە لەوانەی کەهاوەڵایەتیان چەسپاوە لەخزمەت پێغەمبەردا (صلی الله علیه وسلم) ڕق بوونە لەخودی پێغەمبەری خوا.
لەوەی کەباسکرا بەسە، باشترین وتە ، ئەو وتەیەیە کە پوخت و مانابەخشە.
ئەوەی کەداوامە لێتان قەدەغەکردنی قوتابیەکانتانە لەتانەدان لەوانەی هاوەڵایەتیان چەسپاوە لەخزمەت پێغەمبەری خوادا(صلی الله علیه وسلم)
بەتایبەت لەنێو چینی عەوامدا.
پەروەردگار یش تەوفیق بەخشە بۆ هەموو چاکەیەک
وصلی اللە علی سیدنا محمد وعلی آله وصحبه وسلم
واژوو
خزمەتکاری زانایان و هەژاران
شێخ محمد عوسمان سیراجەددین نەقشبەندی
ئیستانبوڵ، 5/ نیسان/ 1994ز
حَضرة الفَاضل الشيخ عبد الله الهرري ، حَفِظَهُ الله .
السلامُ عليكم ورحمة الله وبركاته ،أمّا بَعد .
فقد وصلني كِتابكم وسررنا بخبر صحتكم وسلامتكم ، ونتمنى من المَولى حفظكم ، وإنني أحبكم . يا عيني ، بالنسبة لما كتبتم في رسالتكم ، فإنني أقول ُ لكم ما أخذته عن حضرةِ الوالدِ قدس سره وعلماء الشريعةِ في بلادنا بأن ماوقع من المخالفات والمحاربات بين حضرات الصحابة لم يكن عن نزاع في خلافة الامام علي رضي الله عنه بل عن خطأ في الاجتهاد ، والمخطئ في الاجتهادِ لا يضلل ولا يفسق بل له أجرٌ مصداقاً للحديثِ الشريف ، وأننا لا نذكر أصحاب رسول الله صلى الله عليه وسلم إِلَّا بخيرٍ ولاَ نخوضُ في مَا وقعَ بينهم خصوصاً بين َ العوام الذين لا يعلمون التأويلَ ، فقد قال الله تعالى ( مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ ۚ وَالَّذِينَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَى الْكُفَّارِ رُحَمَاءُ بَيْنَهُمْ ۖ ) الآية ، فيجبُ علينا أن نكف ألسنتنا عن ذكرهم إلاّ بخيرٍ كما أنّ الله كفّ أيدينا عن أذاهم ، إذ بغض من ثبتت صحبته للنبّي بغضٌ لَهُ صلى الله عليه وسلم كما صحَّ بِهِ الحديثُ . وفي المذكور كفاية ، وخيرُ الكلامِ ما قلّ ودلّ ، فالمرجو منكم نهي تلاميذ كم عن الطعن فيمن ثبتت صحبته لرسول الله صلى الله عليه وسلم ، خصوصاً بين العوام
.....
والله الموفق لكلِ خيرٍ ، وصلّى الله على سيدنا مُحَمَّدٍ وعلى آله وصحبه وسلم تسليماً كثيرا.
الإمضاء خادم العلماء والفقراء الشيخ مُحَمَّد عثمان سراج الدين النقشبندي إستانبول في ٥ نيسان ١٩٩٤ م
هەڵوێستی ڕابەری طەریقەتی نەقشبەندی شێخ محمد عوسمان سیراجەددین (قدس سرە) بەرامبەر مەقامی ئەصحاب (رضي الله عنه)
نامەیەکی حەزرەتی شێخ محمد عوسمان سیراجەددین لەوەڵامی شێخ عەبدوڵا هەرەری حەبەشی ، کەئاگاداری ئەکاتەوە لەوەی نابێت تانە لەهیچ هاوەڵێکی پێغەمبەری خوا بدرێت و ئاگاداری قوتابیەکانی بکات لەوبارەیەوە ، چونکە ڕق لێبوونەوەی هاوەڵان ڕقبوونە لەخودی پێغەمبەری خوا (صلی الله علیه وسلم)
ئەمەش دەقی نامەکەیە:
ڕێزدار شێخ عەبدوڵای هەرەری(خوا بتانپارێزێ)
السلام علیکم ورحمةالله وبركاته
ٲمابعد:
نامەی بەڕێزتانم پێگەیشت دڵخۆش بووم بەتەندروستی و سەلامەتیتان، داواکارم لەپەروەردگار پارێزراوبن
من خۆشم دەوێن، چاوەکەم، بەنیسبەت ئەوەی کەنوسیوتانە لەنامەکەتاندا، من ئەوەتان پێ دەڵێم کەوەرم گرتووە لەجەنابی باوکم (شێخی عەلائەددین)(قدس سرە) وەزانایانی ئاینی لە وڵاتەکەماندا ، لەو خیلافات و تەنگەژیانەی کەڕوویانداوە لەنێوان هاوەڵانی بەڕێزدا بەهیچ جۆرێک لەسەر کێشەی خەلافەتی ئیمامی عەلی نەبووە (رضي الله عنه) بەڵکو هەڵەیەک بووە لەئیجتیهاد، موجتەهیدی هەڵەکار لەئیجتیهادا گومڕاو فاسیق نابێت ، بەڵکو پاداشتێکی بۆ هەیە بەپشتبەستن بەفەرموودەی شەریف.
وەئێمە باسی هاوەڵی پێغەمبەری خوا ناکەین مەگەر بەخێرو چاکە نەبێت، وەڕۆناچین لەوەی کەڕوویداوە لەنێوانیان
بەتایبەت لەلای کەسانی عەوام کە شارەزاییان نیە لە تەئویل.
پەرەوەردگار دەفەرموێت (محمد رسول الله والذين معه ٲشداء علی الكفار رحماء بينهم) الآية.
واته: حەزرەتی محمد و ئەوانەیش کەلەخزمەتیدا بوون هەڵوێستی توند دەنوێنن بەرامبەر دوژمنان و نەرم و نیانن لەنێوان خۆیاندا.
بۆیە پێویستە لەسەرمان زمانمان بپارێزین لەباسکردنیان مەگەر بەچاکە نەبێت
چونکە ڕق لێ بونەوە لەوانەی کەهاوەڵایەتیان چەسپاوە لەخزمەت پێغەمبەردا (صلی الله علیه وسلم) ڕق بوونە لەخودی پێغەمبەری خوا.
لەوەی کەباسکرا بەسە، باشترین وتە ، ئەو وتەیەیە کە پوخت و مانابەخشە.
ئەوەی کەداوامە لێتان قەدەغەکردنی قوتابیەکانتانە لەتانەدان لەوانەی هاوەڵایەتیان چەسپاوە لەخزمەت پێغەمبەری خوادا(صلی الله علیه وسلم)
بەتایبەت لەنێو چینی عەوامدا.
پەروەردگار یش تەوفیق بەخشە بۆ هەموو چاکەیەک
وصلی اللە علی سیدنا محمد وعلی آله وصحبه وسلم
واژوو
خزمەتکاری زانایان و هەژاران
شێخ محمد عوسمان سیراجەددین نەقشبەندی
ئیستانبوڵ، 5/ نیسان/ 1994ز
حَضرة الفَاضل الشيخ عبد الله الهرري ، حَفِظَهُ الله .
السلامُ عليكم ورحمة الله وبركاته ،أمّا بَعد .
فقد وصلني كِتابكم وسررنا بخبر صحتكم وسلامتكم ، ونتمنى من المَولى حفظكم ، وإنني أحبكم . يا عيني ، بالنسبة لما كتبتم في رسالتكم ، فإنني أقول ُ لكم ما أخذته عن حضرةِ الوالدِ قدس سره وعلماء الشريعةِ في بلادنا بأن ماوقع من المخالفات والمحاربات بين حضرات الصحابة لم يكن عن نزاع في خلافة الامام علي رضي الله عنه بل عن خطأ في الاجتهاد ، والمخطئ في الاجتهادِ لا يضلل ولا يفسق بل له أجرٌ مصداقاً للحديثِ الشريف ، وأننا لا نذكر أصحاب رسول الله صلى الله عليه وسلم إِلَّا بخيرٍ ولاَ نخوضُ في مَا وقعَ بينهم خصوصاً بين َ العوام الذين لا يعلمون التأويلَ ، فقد قال الله تعالى ( مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ ۚ وَالَّذِينَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَى الْكُفَّارِ رُحَمَاءُ بَيْنَهُمْ ۖ ) الآية ، فيجبُ علينا أن نكف ألسنتنا عن ذكرهم إلاّ بخيرٍ كما أنّ الله كفّ أيدينا عن أذاهم ، إذ بغض من ثبتت صحبته للنبّي بغضٌ لَهُ صلى الله عليه وسلم كما صحَّ بِهِ الحديثُ . وفي المذكور كفاية ، وخيرُ الكلامِ ما قلّ ودلّ ، فالمرجو منكم نهي تلاميذ كم عن الطعن فيمن ثبتت صحبته لرسول الله صلى الله عليه وسلم ، خصوصاً بين العوام
.....
والله الموفق لكلِ خيرٍ ، وصلّى الله على سيدنا مُحَمَّدٍ وعلى آله وصحبه وسلم تسليماً كثيرا.
الإمضاء خادم العلماء والفقراء الشيخ مُحَمَّد عثمان سراج الدين النقشبندي إستانبول في ٥ نيسان ١٩٩٤ م
ئەبوبەکر ئەفەندی خۆشناو، ئەو زانا کوردەی بۆ چارەسەری کێشەی موسڵمانانی کەیپ-تاون رەوانەی باشووری ئەفریقا کرا
یەکێک لەو زانا کوردانەی، کە بە ئەستێرەیەکی درەوشاوەی کورد و جیهانی ئیسلامی دادەنرێت، ئەبوبەکر ئەفەندییە، کە لە سەدەی نۆزدەدا لەلایەن دەوڵەتی عوسمانییەوە دەنێردرێت بۆ باشووری ئەفریقا، هەتا کێشەی موسڵمانانی ئەو ناوچەیە چارەسەربکات.
سوداد رەسووڵ، مامۆستای زانکۆی سۆران و خوێندکاری دکتۆرا لە مالیزیا، توێژینەوەیەکی لەبارەی ژیانی ئەبوبەکر ئەفەندی کردووە و گەیشتووە بەو ئەنجامەی، کە ئەم زانا کوردە لە ساڵی 1814 لە گوندی سیساوە لە بنەماڵەیەکی زانا و خوێندەوار لەدایکبووە و سەرەتا لەو خوێندنگەیە دەستی بە خوێندن کردووە، کە لەلایەن باب و باپیرانیەوە لە گوندەکەیان دروستکراوە، پاشان بۆ درێژەدان بە خوێندن، روو دەکاتە ئیستانبوڵ و بەغداد و مەککە.
بنەماڵەی ئەبوبەکر ئەفەندی لە ساڵی 1830دا لەلایەن عەشیرەتێکی کوردییەوە هێرش دەکرێتە سەریان و خوێندنگەکەیان وێراندەکرێت، بەوهۆیەشەوە، ئاوارەی ئەرزەڕۆم دەبن و لەوێ دەگیرسێنەوە.
ئەبوبەکر لە ساڵی 1861 لە ئەرزەڕۆم دەبێت بە مودەریس، هەرزوو بەهۆی زیرەکیی و دانایی و شارەزایی لە شەرع و زانستە ئایینییەکاندا، توانی لە ناوچەکەدا ناوبانگێکی زۆر پەیدابکات و سەرنجی کاربەدەستانی عوسمانی بۆخۆی رابکێشێت و پەیوەندییان لەگەڵدا دابمەزرێنێت.
لە سەدەی نۆزدەدا، ئەو کاتەی باشووری ئەفریقا ژێردەستەی ئیمپراتۆریەتی بەریتانی بوو، ژمارەیەک موسوڵمان لە شاری دێرینی کەیپ تاوندا دەژیان، کە پێشتر لە سەردەمی دەستەڵاتی هۆڵەندییەکاندا وەک کۆیلە لە ناوچە جیاجیاکانی ئاسیادا هێنرابوون، لەو سەردەمەدا موسڵمانانی ئەوێ کۆمەڵێک کێشەیان لەبارەی شەرع و بابەتە ئایینییەکانەوە هەبوو، بۆیە داواکارییان پێشکەشکرد، هەتا کەسێکی شارەزا بۆ ناوچەکەیان بهێنرێت و رێنماییان بکات، بۆیە کاتێک داواکاریی پێشکەشی دەوڵەتی عوسمانی دەکرێت، سوڵتان عەبدولمەجیدی یەکەم بڕیاردەدات ئەبوبەکر ئەفەندی رەوانەی ئەوێ بکات، بۆیە لە ساڵی 1862، زانا کوردەکە بەرەو ئەو وڵاتە دوورەدەستە کۆچی یەکجاری دەکات.
ئەفەندی کاتێک دەگاتە کەیپ تاون، بۆ ئەوەی رێنماییە ئایینییەکانی بڵاوبکاتەوە خۆی فێری زمانی ئەفریکانی دەکات، کە بریتییە لە زارێکی زمانی هۆڵەندی لە باشووری ئەفریقا، دوای ماوەیەکی ئەبوبەکر فێری ئەو زمانە دەبێت و کتێبێک بە ناوی (بیان الدین) بە زمانی ئەفریکانی و بە ئەلفبێی عەرەبی دەنووسێت، کە کتێبەکە پێکهاتووە لە باسی ئادابەکانی دەستنوێژ و نوێژکردن و یەکلاکردنەوەی چەند پرسێکی شەرعی.
کتێبەکەی ئەبوبەکر ئەفەندی کاریگەری زۆربوو لەوەی ئەو زمانە بکات بە زمانی نووسین، ئەمەش وادەکات، ئەم کتێبە جگە لە گرنگیی ناوەڕۆکەکەی، کەرەستەیەکی لێکۆڵینەوەی زمانەوانەکانیش بێت.
ئەبوبەکر ئەفەندی لەپای ئەو خزمەتە زۆرەی کردوویەتی، لەلایەن موسڵمانانی ئەو ناوچەیە بە (شیخ العلم) ناسراوە و هەمیشە وەک ناوێکی درەوشاوە دەمێنێتەوە و بنەماڵەکەشی هەتا ئەمڕۆ خاوەنی پلەوپایەی کۆمەڵایەتیی بەرزن.
ئەبوبەکر ئەفەندی، لە ساڵی 1880 لە باشووری ئەفریقا لە تەمەنی 67 ساڵیدا کۆچیدوایی کردووە و لە گۆڕستانی تانا باروو لە کەیپ تاون نێژراوە.
سوداد رەسووڵ، ئەو توێژەرەی لێکۆڵینەوەی لەبارەی ژیانی ئەبوبەکر ئەفەندی و کارەکانی ئەنجامداوە، ئاماژە بەوە دەکات، کە لەلای نووسەرە تورکەکانەوە، هەوڵی ئەوە دەدرێت ناسنامەی کوردبوون لەم زانایە بسەندرێتەوە و وەک زانایەکی تورک و عوسمانی بیناسێنن.
توێژەرە کوردەکە ئەمساڵ لە سەردانێکیدا بۆ کەیپ تاون، چاوی بە بنەماڵەی ئەبوبەکر ئەفەندی کەوتووە و لەگەڵیاندا باسی لە ژیان و بەرهەمەکانی ئەو زانایە کردووە، وەک خۆی نووسیویەتی: "نەوەکانی ئەبوبەکر ئەمڕۆ لە شاری کەیپ تاون لە دامێنی چیای سەرکەشی تەیبڵ و نزیک بە کەنارەکانی ئۆقیانووسی ئەتڵەسی دەژین، هێشتا چاویان لە کوردستان و گوندی سیساوەیە، حەز دەکەن چاویان بە زێدی باپیرە گەورەیان بکەوێت، ئەوان هێشتا هەر کوردستان بە وڵاتی خۆیان دەزانن. لەم سەفەرە پێکەوە لەگەڵ بنەماڵەکەی بە تاجە گوڵێکەوە چووینەوە سەر قەبرەکەی ئەبوبەکر لە گۆڕستانی تانا بارو، لەسەر قەبرەکەی پەیمانمان نوێ کردەوە کە لێ ناگەڕێین ئەم مێژووە پڕ لە سەرەوەرییەی ئەم زانا کوردە ون ببێت، یان دەستی تەزویر و چەواشەکاری بگاتێ. دەبێ ئەم مێژووە زیندوو بکرێتەوە، جارێکی دی ئەم شانازییە بگەڕێتەوە بۆ کورد و بۆ سیساوە و خۆشناوەتی".
#کوردسات #Kurdsat
یەکێک لەو زانا کوردانەی، کە بە ئەستێرەیەکی درەوشاوەی کورد و جیهانی ئیسلامی دادەنرێت، ئەبوبەکر ئەفەندییە، کە لە سەدەی نۆزدەدا لەلایەن دەوڵەتی عوسمانییەوە دەنێردرێت بۆ باشووری ئەفریقا، هەتا کێشەی موسڵمانانی ئەو ناوچەیە چارەسەربکات.
سوداد رەسووڵ، مامۆستای زانکۆی سۆران و خوێندکاری دکتۆرا لە مالیزیا، توێژینەوەیەکی لەبارەی ژیانی ئەبوبەکر ئەفەندی کردووە و گەیشتووە بەو ئەنجامەی، کە ئەم زانا کوردە لە ساڵی 1814 لە گوندی سیساوە لە بنەماڵەیەکی زانا و خوێندەوار لەدایکبووە و سەرەتا لەو خوێندنگەیە دەستی بە خوێندن کردووە، کە لەلایەن باب و باپیرانیەوە لە گوندەکەیان دروستکراوە، پاشان بۆ درێژەدان بە خوێندن، روو دەکاتە ئیستانبوڵ و بەغداد و مەککە.
بنەماڵەی ئەبوبەکر ئەفەندی لە ساڵی 1830دا لەلایەن عەشیرەتێکی کوردییەوە هێرش دەکرێتە سەریان و خوێندنگەکەیان وێراندەکرێت، بەوهۆیەشەوە، ئاوارەی ئەرزەڕۆم دەبن و لەوێ دەگیرسێنەوە.
ئەبوبەکر لە ساڵی 1861 لە ئەرزەڕۆم دەبێت بە مودەریس، هەرزوو بەهۆی زیرەکیی و دانایی و شارەزایی لە شەرع و زانستە ئایینییەکاندا، توانی لە ناوچەکەدا ناوبانگێکی زۆر پەیدابکات و سەرنجی کاربەدەستانی عوسمانی بۆخۆی رابکێشێت و پەیوەندییان لەگەڵدا دابمەزرێنێت.
لە سەدەی نۆزدەدا، ئەو کاتەی باشووری ئەفریقا ژێردەستەی ئیمپراتۆریەتی بەریتانی بوو، ژمارەیەک موسوڵمان لە شاری دێرینی کەیپ تاوندا دەژیان، کە پێشتر لە سەردەمی دەستەڵاتی هۆڵەندییەکاندا وەک کۆیلە لە ناوچە جیاجیاکانی ئاسیادا هێنرابوون، لەو سەردەمەدا موسڵمانانی ئەوێ کۆمەڵێک کێشەیان لەبارەی شەرع و بابەتە ئایینییەکانەوە هەبوو، بۆیە داواکارییان پێشکەشکرد، هەتا کەسێکی شارەزا بۆ ناوچەکەیان بهێنرێت و رێنماییان بکات، بۆیە کاتێک داواکاریی پێشکەشی دەوڵەتی عوسمانی دەکرێت، سوڵتان عەبدولمەجیدی یەکەم بڕیاردەدات ئەبوبەکر ئەفەندی رەوانەی ئەوێ بکات، بۆیە لە ساڵی 1862، زانا کوردەکە بەرەو ئەو وڵاتە دوورەدەستە کۆچی یەکجاری دەکات.
ئەفەندی کاتێک دەگاتە کەیپ تاون، بۆ ئەوەی رێنماییە ئایینییەکانی بڵاوبکاتەوە خۆی فێری زمانی ئەفریکانی دەکات، کە بریتییە لە زارێکی زمانی هۆڵەندی لە باشووری ئەفریقا، دوای ماوەیەکی ئەبوبەکر فێری ئەو زمانە دەبێت و کتێبێک بە ناوی (بیان الدین) بە زمانی ئەفریکانی و بە ئەلفبێی عەرەبی دەنووسێت، کە کتێبەکە پێکهاتووە لە باسی ئادابەکانی دەستنوێژ و نوێژکردن و یەکلاکردنەوەی چەند پرسێکی شەرعی.
کتێبەکەی ئەبوبەکر ئەفەندی کاریگەری زۆربوو لەوەی ئەو زمانە بکات بە زمانی نووسین، ئەمەش وادەکات، ئەم کتێبە جگە لە گرنگیی ناوەڕۆکەکەی، کەرەستەیەکی لێکۆڵینەوەی زمانەوانەکانیش بێت.
ئەبوبەکر ئەفەندی لەپای ئەو خزمەتە زۆرەی کردوویەتی، لەلایەن موسڵمانانی ئەو ناوچەیە بە (شیخ العلم) ناسراوە و هەمیشە وەک ناوێکی درەوشاوە دەمێنێتەوە و بنەماڵەکەشی هەتا ئەمڕۆ خاوەنی پلەوپایەی کۆمەڵایەتیی بەرزن.
ئەبوبەکر ئەفەندی، لە ساڵی 1880 لە باشووری ئەفریقا لە تەمەنی 67 ساڵیدا کۆچیدوایی کردووە و لە گۆڕستانی تانا باروو لە کەیپ تاون نێژراوە.
سوداد رەسووڵ، ئەو توێژەرەی لێکۆڵینەوەی لەبارەی ژیانی ئەبوبەکر ئەفەندی و کارەکانی ئەنجامداوە، ئاماژە بەوە دەکات، کە لەلای نووسەرە تورکەکانەوە، هەوڵی ئەوە دەدرێت ناسنامەی کوردبوون لەم زانایە بسەندرێتەوە و وەک زانایەکی تورک و عوسمانی بیناسێنن.
توێژەرە کوردەکە ئەمساڵ لە سەردانێکیدا بۆ کەیپ تاون، چاوی بە بنەماڵەی ئەبوبەکر ئەفەندی کەوتووە و لەگەڵیاندا باسی لە ژیان و بەرهەمەکانی ئەو زانایە کردووە، وەک خۆی نووسیویەتی: "نەوەکانی ئەبوبەکر ئەمڕۆ لە شاری کەیپ تاون لە دامێنی چیای سەرکەشی تەیبڵ و نزیک بە کەنارەکانی ئۆقیانووسی ئەتڵەسی دەژین، هێشتا چاویان لە کوردستان و گوندی سیساوەیە، حەز دەکەن چاویان بە زێدی باپیرە گەورەیان بکەوێت، ئەوان هێشتا هەر کوردستان بە وڵاتی خۆیان دەزانن. لەم سەفەرە پێکەوە لەگەڵ بنەماڵەکەی بە تاجە گوڵێکەوە چووینەوە سەر قەبرەکەی ئەبوبەکر لە گۆڕستانی تانا بارو، لەسەر قەبرەکەی پەیمانمان نوێ کردەوە کە لێ ناگەڕێین ئەم مێژووە پڕ لە سەرەوەرییەی ئەم زانا کوردە ون ببێت، یان دەستی تەزویر و چەواشەکاری بگاتێ. دەبێ ئەم مێژووە زیندوو بکرێتەوە، جارێکی دی ئەم شانازییە بگەڕێتەوە بۆ کورد و بۆ سیساوە و خۆشناوەتی".
#کوردسات #Kurdsat