संस्कृत संवादः । Sanskrit Samvadah
4.61K subscribers
3.07K photos
285 videos
307 files
5.82K links
Daily dose of Sanskrit.

Network
https://t.me/samvadah/11287

Linked group @samskrta_group
News and magazines @ramdootah
Super group @Ask_sanskrit
Download Telegram
Only One page is uploaded because other page is advertisement in other language.
हितोपदेशः - HITOPADESHAH

मूल श्लोकः:

तावद्भयस्य भेतव्यं।
यावद्भयमनागतम्।।
आगतं तु भयं वीक्ष्य।
नरः कुर्याद्यथोचितम्।। 97/050।।

अर्थः:

जब तक भय का आगमन न हो, तब तक भयभीत नहीं होना चाहिए। लेकिन जब भय सामने आ जाए, तो मनुष्य को अपनी योग्यता के अनुसार उचित कार्य करना चाहिए।

Translation:

One should not fear until the fear actually arrives. But when it does, a person should act appropriately according to their capacity.

ॐ नमो भगवते हयास्याय।

#Subhashitam
Forwarded from Deleted Account
🍃 रागिराधुतिगर्वादारदाहः महसा हह।
यान् अगात भरद्वाजम् आयासी दमगाहिनः ॥ १३॥


🔸तामसी, उपद्रवी, दम्भी, अनियंत्रित शत्रुदल को अपने तेज से दहन करने वाले शूरवीर राम के निकट, भारद्वाज आदि संयमी ऋषि, थकान से क्लांत पँहुच याचना की।


विलोम श्लोक :—

🍃 नो हि गाम् अदसीयामाजत् व आरभत गा; न या।
हह सा आह महोदारदार्वागतिधुरा गिरा ॥ १३॥


🔸सत्यभामा, अदासी पुष्पधारी कृष्ण, के शब्दों पर ना तो ध्यान ही दी ना तो कुछ बोली जब तक कि कृष्ण ने पारिजात वृक्ष को लाने का संकल्प ना लिया।

#Viloma_Kavya
चाणक्य नीति ⚔️

✒️ पंचदशः अध्याय

♦️श्लोक :- ५

त्यजन्ति मित्राणि धनैर्विहीनं, दाराश्च भृत्याश्च सुहृज्जनाश्च।
तंचार्थवन्तं पुनाराश्रयन्ते, ह्यर्थो हि लोके पुरुषस्य बन्धुः।।५।।

♦️भावार्थ - धन से विहीन व्यक्ति को उसके मित्र, नौकर चाकर, बन्धु-बान्धव, घर की स्त्रियाँ, यहाँ कि पत्नी भी त्याग देती है।


♦️श्लोक :- ६

अन्यायोपार्जितं वित्तं दशवर्षाणि तिष्ठति।
प्राप्ते चैकादशे वर्षे समूलं तद् विनश्यति।।६।।

♦️भावार्थ - अन्याय, अधर्म अनीति से कमाया हुआ धन दस वर्ष तक रहता है ग्यारहवें वर्ष के प्रारम्भ में ब्याज और मूल सहित नष्ट हो जाता है।

#Chanakya
Forwarded from kathaaH कथाः
जून् २०१८ सम्भषणसन्देश:
ओ३म्
३०१ संस्कृत वाक्याभ्यासः

मार्गम् उभयतः वृक्षाः सन्ति।

वृक्षेषु खगाः निवसन्ति।

वृक्षेषु चिक्रोडाः अपि निवसन्ति।

चिक्रोडाः इतः धावन्ति।

चिक्रोडाः ततः धावन्ति।

चिक्रोडाः अत्र धावन्ति।

क्रोडाः तत्र धावन्ति।

चिक्रोडाः उपरि गच्छन्ति।

चिक्रोडाः अधः आगच्छन्ति।

चिक्रोडाः वेगेन धावन्ति।

चिक्रोडाः मन्दं न धावन्ति।

यदा अन्नं मिलति तदा तिष्ठन्ति।

पुच्छम् उपरि कृत्वा धावन्ति।

चिक्रोडाः फलानि खादन्ति।

चिक्रोडाः तृणं खादन्ति।
( चिक्रोडाः = गिलहरियाँ )

ओ३म्
३०२ संस्कृत वाक्याभ्यासः

सः माम् आह्वयति ।
= वह मुझे बुलाता है ।

सः उच्चै: आह्वयति
= वह जोर से बुलाता है।

अहं स्थितवान् ( अतिष्ठम् )
= मैं रुक गया ।

तस्य पार्श्वम् अहं गतवान्।
= उसके पास मैं गया।

सः मह्यम् एकं स्यूतं दत्तवान्।
= उसने मुझे एक थैला दिया।

सः अवदत्।
= वह बोला

गतदिने भवान् मम आपणे विस्मृतवान्।
= कल आप मेरी दूकान पर भूल गए थे।

स्यूते भवतः कार्यालयस्य लेख्यपत्राणि सन्ति।
= थैले में आपके कार्यालय के डॉक्यूमेंट हैं।

ओह , अहं तदेव अन्वेषयामि स्म।
= ओह , मैं वही खोज रहा था।

अहं तं ” धन्यवादः ” इति उक्तवान्।
= मैंने उसे ” धन्यवाद ” कहा ।

ओ३म्
३०३ संस्कृत वाक्याभ्यासः

तेजसः वस्त्रापणं गच्छति।
= तेजस कपड़े की दूकान जाता है।

आपणिकं वदति।
= दूकानदार को बोलता है ।

मम पुत्र्याः कृते सुन्दरं चोलां ददातु।
= मेरी बेटी के लिये अच्छी फ्रॉक दीजिये।

आपणिकः पृच्छति।
= दुकानदार पूछता है।

भवतः पुत्री कति वर्षीया अस्ति ?
= आपकी बेटी कितने साल की है ?

तेजसः उत्तरं ददाति।
= तेजस उत्तर देता है ।

मम पुत्री द्विवर्षीया अस्ति।
= मेरी बेटी दो वर्ष की है।

तेजसः तस्याः सेविकाम् आह्वयति।
= तेजस उसकी नौकरानी को बुलाता है।

सेविके ! पुत्रीम् अन्तः आनयतु।
= सेविका ! बेटी को अंदर लाओ।

पश्यतु , एषा अस्ति मम पुत्री।
= देखिये , ये है मेरी बेटी।

आपणिकः वदति।
= दुकानदार बोलता है।

एषा तु भवतः सेविकायाः पुत्री अस्ति।
= यह तो आपकी नौकरानी की बेटी है।

तेजसः – आम् , अद्य एतस्याः जन्मदिनम् अस्ति।
= हाँ , आज इसका जन्मदिन है।

एतस्याः कृते चोलां ददातु ।
= इसके लिये फ्रॉक दीजिये।

ओ३म्
३०४ संस्कृत वाक्याभ्यासः

सः न निद्राति।
= वह नहीं सोता है

तारकान् पश्यति।
= तारों को देखता है।

तारकान् गणयति।
= तारों को गिनता है।

कुक्कुराणां रवं श्रृणोति।
= कुत्तों की आवाज सुनता है

अत्र तत्र भ्रमति।
= यहाँ वहाँ घूमता है।

निद्रा न आगच्छति।
= नींद नहीं आती है।

सः उत्तिष्ठति।
= वह उठता है।

विद्युतं ज्वालयति।
= बिजली जलाता है।

सः पुस्तकं पठति।
= वह पुस्तक पढ़ता है।

तथापि निद्रा न आगच्छति।
= फिर भी नींद नहीं आती है।

सः रात्रौ द्विवादने स्नानं करोति।
= वह रात में दो बजे स्नान करता है।

आगत्य भूमौ उपविशति।
= आकर भूमि पर बैठ जाता है।

अनन्तरं सः शवासनं करोति।
= बाद में वह शवासन करता है।

रात्रौ सार्ध त्रिवादने तं निद्रा आगच्छति।
= रात साढ़े तीन बजे उसे नींद आती है।

ओ३म्
३०५ संस्कृत वाक्याभ्यासः

बालकाय आम्रफलं रोचते
= बच्चे को आम पसंद है।

बालिकायै आम्रफलं रोचते
= बच्ची को आम पसंद है।

बालकाः स्वादेन अधिकं खादन्ति।
= बच्चे स्वाद से अधिक खा लेते हैं

आम्रफलं अधिकं खादन्ति तर्हि पित्तं वर्धते ।
= आम अधिक खाते हैं तो पित्त बढ़ता है।

बालकस्य मुखे पिटकानि जातानि।
= बच्चे के मुँह पर फुंसियाँ हो गई हैं।

सः बालकः रोदिति।
= वह बच्चा रो रहा है।

अधुना माता बालकाय आम्रफलं न ददाति।
= अब माँ बच्चे को आम नहीं देती है।

माता स्वयमपि आम्रफलं न खादति।
= माँ स्वयं भी आम नहीं खाती है।

अधुना सा तरंबूजम् आनयति।
= अब वो तरबूज लाती है।

बालकः तरंबूजं खादति।
= बालक तरबूज खाता है।

माता अपि खादति।
= माँ भी खाती है।

ओ३म्
३०६ संस्कृत वाक्याभ्यासः

छात्रः – पुनः पुनः तदेव पाठयति भवान् ।
= फिर फिर वही पढ़ाते हैं आप ।

भवतः नाम किम् ?
भवत्याः नाम किम् ?
= आपका नाम क्या है ?

सः युवकः ।

सा युवती

तद् फलम्

एषः युवकः

एषा युवती

एतद् फलम्

शिक्षकः – भवान् प्रतिदिनं भोजनं करोति ?
छात्रः – आम् ।

शिक्षकः – रोटिकां प्रतिदिनं खादति।
छात्रः – आम् ।

शिक्षकः – यथा रोटिकां प्रतिदिनं खादति
तथैव प्रतिदिनम् अभ्यासं करोतु।

– तेन बहु लाभः भविष्यति।

– भवान् अभ्यासं न करोति अतः तदेव पाठयामि।

ओ३म्
३०७ संस्कृत वाक्याभ्यासः

अद्य अभ्यासं करोतु ।
कस्य अभ्यासं करोमि ?

करोतु ।
किं करवाणि ?

करोतु ।
** आम् , अवगतम् । वदामि ।

कृपया जलं पिबतु ।

कृपया भोजनं खादतु ।

कृपया आपणं चलतु।

कृपया अत्र उपविशतु।

कृपया चलचित्रं पश्यतु।

कृपया शास्त्रीयं सङ्गीतं श्रृणोतु ।

कृपया तत्र मा गच्छतु।

कृपया मा हसतु।

कृपया उच्चै: वदतु।

आम् तथैव ।
तथैव सर्वे अभ्यासं कुर्वन्तु।
सर्वे वदन्तु।

सर्वे पठन्तु।

#vakyabhyas
अद्य ज्येष्ठामवस्या

🌑

भारतीयकालगणनानुगुणं प्रत्येकं मासस्य अन्तिमदिनम् अमावास्या भवति । कृष्णपक्षस्य चतुर्दश्याः अनन्तरदिवसः पूर्णिमातिथिः भवति । यस्मिन् दिवसे चन्द्रः रात्रौ अदृश्यः भवति सा आमावास्या भवति । भारतीयानाम् इयं तिथिः तावती पवित्रा न । तथापि कानिचन पर्वाणि अस्यां तिथौ भवन्ति । आश्वीजमासस्य कार्तिकमासस्य भाद्रपदमासस्य च अमावास्याः पुण्यप्रदाः भवन्ति ।
अद्य शनिजयंती 🙏🏼

योतिष्यशास्त्रे उत यज्योतिष्यदर्शने नवग्रहेषु शनिग्रहम् अन्यतमः। शनिग्रहे शनिः सशरीरः। शिनिवासरस्य देवः शनिः। भारतीय भषासु शनिः वासरस्य सप्तमाधिपतिः ।

शनिशब्दस्य व्युत्पत्तिः - शनिशब्दस्य व्युत्पत्तिः एवम् अस्ति- शनये क्रमतिः सः अर्थात् कः शनैः चलति सः इति।शनिग्रहं सूर्यस्य एकाम् आवृत्तिं कर्तुं विंशतिः वर्षाणि स्वीकरोति।

-सनीश्वरः,शनिं शनैश्वरः,शनिभगवान्,शनीश्वरः,शनीश्वरः,शनिदेवः इत्यदिभिः नामभिः आकारयन्ति ।

-शानिदेवः सूर्यदेवस्य पुत्रः, तथैव सूर्यस्य पत्नी छाया.(निडस्य देवता) अतः "छायापुत्रः" इत्यपि आह्वयन्ति।

- हैन्दवानां मृत्युदेवः यमः, तस्य जेष्ठः सहोदरः शनिः। ग्रन्थनुसारं न्यायदापकः देवः एषः।

-आश्चर्यकरः विषयः इत्युक्ते, सूर्यस्य पुत्रद्वयं शनियमश्च। एतौ द्वौ अपि न्यायदेवौ एव।शनिःसूक्तरीत्या दण्डम् अथवा वरं जीवनावधौ ददाति, किन्तु यमः, एकस्याहः मरणानन्तरं फलितांशं ददाति।

ज्ञातः विषयो नाम, शनिदेवः बाल्यावस्थायाम् आसीत् तदा सूर्यग्रहणसमये उद्घाटिताभ्यां नेत्राभ्यां प्रथमवारं दृष्ठवान् इत्यतः तस्य शनिदेवस्य प्रभावः कीदृशः इति ज्योतिष्यशास्त्रतः ज्ञतुं शक्यते। एषः उत्तमः उपाध्यायः। शनिदेवः कः दुर्मार्ग- वञ्चनामार्गे चलन्ति तेभ्यः बहुकष्टं ददाति। हिन्दूग्रन्थानुसारं शनिः कष्टप्रदायकः तथैव शिष्टरक्षकश्च अस्ति।

-एतस्य वर्णः श्यामः,श्यामवस्त्रधारी, हस्ते लवित्रधारी, बाणेन तथैव चूरिकाद्वयेन युक्तः सन्न कृष्णकाकस्य उपरि गच्छति|

हिन्दूधर्मग्रन्थेषु-

- शनिदेवस्य जीवनवृत्तान्तं "श्रीशनिमहात्म्यम्" इत्यस्मिन् ग्रन्थे बहुभ्यः वर्षेभ्यः पूर्वमेव विवर्णं दत्तवन्तः। श्रीशनिमहात्म्यग्रन्थे तस्य पूजां कृत्वा तस्यानुग्रहः कथं सम्पादनीयः इति उक्तवन्तः। श्रीशनिमहात्म्यग्रन्थे अन्येषां ग्रहाणाम् उपयोगानां तथैव शक्तिनां विषये उक्तवन्तः। अस्मिन् विषये उज्जैनीनगरस्य महाराजः विक्रमादित्यस्य आस्थानस्थ पण्डिताः उक्तवन्तः। - कृष्णवर्णीयः, सुन्दरमुखयुक्तः,टेलि जातियः शनिदेवः। एषः कालभैरवस्य पूजकः आसीत्। - शनिदेवस्य जन्मवृत्तन्तं शृत्वा विक्रमादित्यः हसितवान्। शनिदेवः विक्रमादित्यस्य अपहास्यं दृष्त्वा शापम् अदात्।

ज्योतिष्यशास्त्रे - -वेदानां ज्योतिष्यशास्त्रानुसारं, नवग्रहेषु शनिदेवः अन्यतमः। शनिदेवः शक्तिवान् सन् कठोरवाक् उपादध्यायः आसीत्।सहनायाः,श्रमस्य,प्रयत्नस्य,अनुभवस्य प्रतीरुपः आसीत्।कण्टकं,दुरदृष्टं च आनयति। किन्तु जातकेषु एतस्य स्ठानं अनुग्रहस्थाने भवति चेत् तस्य जातकस्य व्यक्तेः जीवनं बहूत्तमं भवति। आरोग्यकरजीवनं तस्य भवति।शनिदेवः यस्य जातके उत्तमस्थाने भवति तस्यै अन्ये ग्रहाणि शनि इव उत्तमानुग्रहं न यच्छन्ति। सः एव शनिदेव दुष्टस्ठाने भवति चेत् सर्वविदानि कष्टानि अनुभवितव्यानि भवन्ति।

-शनिदेवः मकरकुम्भराशेः अधिपतिः।तुलाराशौ सबलः चेत् मेषे दुर्बलः भवति। बुध-शुक्र-राहु-केतु ग्रहाणि शनेः मित्रानणि भवन्ति। सूर्य-चन्द्र-गुरुग्रहानणि शने शत्रवः भवन्ति।

-शनिदेवस्य वर्णः कृष्णः, नीलवर्णः,लोहः,दिशा-पश्चिमा, शनेः आहाराः-कृष्णमरिचिका,सर्वेपि कृष्णवर्णीय प्राणिनः तथैव कुरुपवृक्षाः सर्वेपि शनेः सङ्केताः।

-सङ्ख्याशास्त्रानुसारम् अष्टमायां सङ्ख्यायां ये जन्मं प्राप्तवन्तः ते शनेः अधिने भवन्त। कस्मिन् वा मासे दिनाङ्क अष्टम पुनः षड्विंशति तमे दिनाङ्के जन्मं प्राप्नुवन्ति ते जीवने कष्टम् अनुभवन्ति।

-शनिं सन्तोषयितुं कः उपायः नाम स्वकृतदोषान् स्वयमेव स्वीकुर्यात्। आत्मविमर्शणं कुर्यात्। परिश्रमी स्यात्। शनिवसरे नीलवर्णवस्त्रं दानं कुर्यात्। निर्धनिकेभ्यः धनसहाय्यं कुर्यात्।

शनिदेवस्य प्रसिद्ददेवालयाः -

- तिरुनल्लर् श्रीशनेश्वरस्य देवालयः- अत्र नवग्रहेभ्यः आधरत्वेन नव देवालयाः सन्ति। -देवोनर् शनिदेवालयः- मुम्बैनगरे देवोनर् शनिदेवालयः अस्ति। -शनिशिङ्गनपुरः- एषः शनिमदेवस्य कश्चन मत्वपूर्णः देवालयः भवति। एषः महाराष्ट्रे अस्ति।
🙏 ।।वन्दे सँस्कृतमातरम्।। 🙏
🌷 ।।जयतु भारतम्।। 🌷

सुष्ठु प्रकारेण संस्कारपूर्वकं कृतम् इति सुसंस्कृतम्।
उत्तम प्रकार से संस्कारयुक्त हो वही है सुसंस्कृत।

भारत के बच्चों को संस्कृत सिखाईये, ताकि संस्कार व संस्कृति बचे रहेंगे :----
1. संस्कृत भाषा के दो स्वरूप दिखाई देते हैं, प्रथम – सरल “समझने में सहज” बोली जाने वाली संस्कृत भाषा और द्वितीय – विद्वतापूर्ण, आलंकारिक “समझने में कठिन” साहित्यिक संस्कृत भाषा। उनके दोनों स्वरूपों के बीच कोई व्याकरणात्मक, संरचनात्मक या उच्चारण सम्बन्धी भेद नहीं है। दोनों ही व्याकरण की दृष्टि से पाणिनीय हैं। प्रथम सरल मानक संस्कृत है जिसमें न्यूनतम शब्दावली, न्यूनतम संरचनाएँ और अधिकतर वे संस्कृत शब्द विद्यमान हैं जो भारतीय भाषाओं में सामान्यतः उपलब्ध होते हैं।
2. संस्कृत भाषा बृहत्तर भारत में बोली जाने वाली एक लोकप्रिय भाषा थी। जिसके पर्याप्त प्रमाण पतंजलि के व्याकरण महाभाष्य में उपलब्ध हैं।
3. संस्कृत भाषा और साहित्य का अध्ययन जाति एवं लिंग भेद के बिना सभी लोगों द्वारा किया जाता था। इस तथ्य को प्रोफेसर धर्म पाल द्वारा विरचित “द ब्यूटीफुल ट्री” नामक पुस्तक में दिए गए आँकड़ों से जाना जा सकता है।
4. ब्रह्मा द्वारा बोली गई आद्य भाषा संस्कृत है। इसलिए इसे देववाणी के अतिरिक्त “चतुर्मुख-मुखोद्भव” भी कहा जाता है।
5. विश्व में संस्कृत ही एकमात्र ऐसी भाषा है जिसमें शास्त्रीयता, परिष्कृतता, प्राचीनता और निरंतरता की अप्रतिम और अविच्छिन्न परम्परा है।
6. वस्तुतः प्रत्येक भारतीय भाषा एक सांस्कृतिक भाषा है। संस्कृत को सम्पूर्ण भारत के प्रत्येक जन सामान्य व्यक्ति की सर्वमान्य सांस्कृतिक भाषा के रूप में स्वीकार किया जाता है ।
7. संस्कृत भाषा और साहित्य ने सर्वदा समावेशी विचारों को बढ़ावा दिया है। संस्कृत भारतवर्ष की सर्व-समावेशी संस्कृति के लिए मुख्य रूप से कारणभूत है।
8. संस्कृत साहित्य अधिकांश भारतीय भाषाओं के साहित्य के लिए प्राचीन काल से ही प्रेरणा एवं विषय का मूल स्रोत रहा है।
9. सम्पूर्ण भारत में अधिकांश भारतीय भाषाओं में प्रयुक्त होने वाली सामान्य संस्कृत शब्दावली, पूजा और कर्मकांड के लिए संस्कृत स्तोत्र और मंत्र, शास्त्रोक्त जीवन पद्धति और समय के परिवर्तन के अनुरूप धार्मिक दृष्टि से संस्कृत में उनकी नवीन व्याख्याएँ, पुराण एवं इतिहास द्वारा स्थापित मानवमूल्य प्रणाली को आत्मसात् करना आदि विषयों के कारण राष्ट्र की एकता और समरसता आज भी अक्षुण्ण हैं ।
10. संस्कृत भाषा की शब्द निर्माण शक्ति विश्व में अद्वितीय है। क्रिया, उपसर्ग, प्रत्यय, सामासिक-शब्द और उत्तम व्याकरण आदि के समृद्ध भण्डार के कारण संस्कृत अनन्त-कोटि शब्दों का निर्माण करने में समर्थ है।
11. संस्कृत भाषा उतनी ही प्राचीन है जितनी कि सृष्टि, क्योंकि सृष्टि के समय सृष्टिकर्ता ब्रह्मा के मुख से ही संस्कृत का आविर्भाव हुआ था।
12. तथ्य यह है कि संस्कृत योग की भाषा, आयुर्वेद की भाषा, वेदांत की भाषा, भगवद्गीता की भाषा, नाट्यशास्त्र की भाषा, भारतीय गणित की भाषा, भारतीय खगोल विज्ञान की भाषा, भारतीय अर्थशास्त्र की भाषा, भारतीय राजनीति विज्ञान की भाषा, न्याय (तर्क) आदि की भाषा है। इस तथ्य को ठीक से समझते हुए प्रकाशित करना चाहिए।
13. संस्कृत उन तीन भाषाओं में से एक है (अंग्रेजी और हिंदी अन्य दो भाषाएँ) जिसका सम्पूर्ण भारत में विद्यालयीय शिक्षा और उच्च शिक्षा दोनों में अध्ययन एवं अध्यापन किया जाता है। अन्य भाषाओं का क्षेत्रीय स्तर पर अध्ययन अध्यापन किया जाता है।
14. वर्तमान समय में विद्यालयस्तर पर संस्कृत-भाषा-शिक्षण में प्रयुक्त शिक्षण पद्धति, जिसे व्याकरण-अनुवाद-पद्धति कहा जाता है, वह एक विदेशी पद्धति है और यह पद्धति संस्कृत भाषा के ह्रास का मुख्य कारण है। भारत में अंग्रेजी माध्यम आरम्भ होने से पूर्व संस्कृत को संस्कृत के माध्यम से ही पढ़ाया जाता था। संस्कृत को छोड़कर विश्व की प्रत्येक भाषा लक्ष्य भाषा के माध्यम से पढ़ाई जाती है। जब तक इस विदेशी पद्धति को परिवर्तित नहीं किया जाएगा और संस्कृत को संस्कृत के माध्यम से नहीं पढ़ाया जाएगा, तब तक संस्कृत भाषा का विकास सम्भव नहीं है।
15. भारत की सात भाषाओं में से प्रत्येक भाषा के लिए एक-एक भाषा-विश्वविद्यालय हैं, जबकि संस्कृत के लिए सत्रह विश्वविद्यालय स्थापित हैं।
16. भारत और विदेशों में लगभग 3800 पुस्तकालयों और वैयक्तिक संग्रहालयों में उपलब्ध लगभग 40 लाख पांडुलिपियों में से 80% से अधिक पाण्डुलिपियाँ संस्कृत भाषा में हैं और उनमें से अधिकांश असम्पादित एवं अप्रकाशित हैं।
17. वस्तुतः अधिकांश भारतीय भाषाओं की शब्दावली का 50% से अधिक भाग संस्कृत है और ध्वनि प्रणाली, वाक्य संरचना और उनमें अंतर्निहित व्याकरण भी संस्कृत पर आधारित है, अतः किसी भी भारतीय भाषा को जानने वाले व्यक्ति के लिए संस्कृत सीखना कोई नवीन भाषा सीखने जैसा नहीं है। यह केवल उसके परोक्ष ज्ञान को प्रत्यक्ष करने जैसा है।
18. भारत और विदेशों में हजारों बच्चे हैं जिनकी मातृभाषा संस्कृत है। जिनका घर में पालन पोषण संस्कृत माध्यम से ही किया जाता है। वैश्विक जगत् से उनका परिचय भी संस्कृत माध्यम से ही हुआ। उनका चिन्तन एवं मनन संस्कृत में होता है एवं वे संस्कृत बोलते हैं।
19. जहां तक भारत में विद्यालयीय स्तर पर विभिन्न भाषाओं का चयन करने वाले छात्रों की संख्या का संबंध है, अंग्रेजी और हिंदी के बाद संस्कृत के छात्रों की तीसरी सबसे बड़ी संख्या है।
20. डॉ भीम राव अम्बेडकर संस्कृत को भारत संघ की राजभाषा बनाना चाहते थे। वास्तव में, उन्होंने इस संबंध में संविधान सभा में एक प्रस्ताव प्रस्तुत किया था लेकिन दुर्भाग्य से वह प्रस्ताव पारित नहीं हो सका।
21. अंग्रेजी भाषा के भारत में आने से पूर्व, संस्कृत अखिल भारतीय संपर्क भाषा रूप में प्रचलित थी तथा शिक्षा, संचार, वाणिज्य, बौद्धिक परिचर्चा आदि की माध्यम भाषा भी थी, जैसे कि वर्तमान परिप्रेक्ष्य में अंग्रेजी भारत में विद्यमान है। अखिल भारतीय जन सामान्य संपर्क भाषा के रूप में इसे पुनः स्थापित करना हमारे संकल्प – हमारी राष्ट्रीय इच्छा शक्ति पर निर्भर करता है।
22. संस्कृत – १) भारत की एकता का आधारभूत स्तम्भ है, २) भारतभूमि की समग्रता एवं सर्व-समावेशी संस्कृति की गुणवत्ता एवं स्वरूप की प्रदात्री है, ३) विश्व धर्म, समृद्धि, स्थिरता और शांति का सर्वश्रेष्ठ मार्ग दर्शाने वाला है। इस तथ्य से बहुत कम लोग परिचित हैं।
23. संस्कृत भाषा और संस्कृत ज्ञान प्रणाली भारत की महत्तम मृदु-शक्ति (soft power) है।
24. वस्तुतः योग, आयुर्वेद, वेदांत, भगवद्गीता, ध्यान, भक्ति आदि सम्पूर्ण विश्व में लोकप्रिय हो रहे हैं और संस्कृत इन सभी विषयों का मूल स्रोत है, इसलिए संस्कृत भाषा धीरे-धीरे विश्व भाषा के रूप में उभर रही है
शिक्षकः छात्रान् पृच्छति-

भोः छात्राः! वदन्तु अस्यां पृथिव्यां कति देशाः सन्ति?

एकः छात्रः झटिति उत्थाय उत्तरितवान् एकः एव देशः अस्ति। सः अस्माकं भारतदेशः।

शिक्षकः- तर्हि अमेरिका, न्यूजीलैंड, फ्रान्स, आफ्रिका, आस्ट्रेलिया इत्यादयः के?

छात्रः- ते तु विदेशाः न तु देशाः।

छात्रस्य उत्तरं श्रुत्वा शिक्षकः मूर्च्छितः अभवत्।

-प्रदीपः!

😁😂😆🤣😁😂😁🤣

#hasya
Namaste , 

Vidyasvam has launched the 6th batch of Samskrita Karyashala July 2021 starting 18th July 2021.

The workshop will be conducted over the weekends - Saturdays and Sundays 7 PM to 9 PM ( IST ) for 6 months.

Brochure Video : https://youtu.be/Ri7pyiVUBvA

If you are interested in joining the workshop please register @ https://www.vidyasvam.in/.

I have attended their workshop and here are some of the things which I liked the most -> 


1. Complete dedication of Vidyasvam Team  to make the workshop successful

2. All Session Recordings available for later reference

3. Printed Handouts delivered to our house. 

4. One of the most beautiful and comprehensive Mindmaps.

5. Weekly quizzes which make us think and test our understanding.

6.  Self correcting and engaging Practice Assignments

7. Discussion with other participants.

8. Effective use of technology

9. Great mentors who are always there for help !

10. And finally , how can I forget ? The application of what we learn in Ramayana 


To summarize , one of the best workshop on sanskrit. 

Do Attend if you are keen to learn Samskritam.


Thanks 
🌐Namaskaram🙏🏼 We are going to start a 24/7 Sanskrit TV channel that will be aired on Youtube.


📡The Channel will show content related to Samskrit 24/7 like News, Shlokas, Entertainment, learning etc.


⛑️It will be non-profit, So we need volunteers for creating content and managing the channel.


Eligibility —
🔰Must Know Hindi or English

🔰Must be determined to volunteer

🔰Not doing timepass or just observing the work

🔰Must give some hours in a week

🔰Must have some knowledge of Samskrit


📱To Volunteer Please Join the below Whatsapp group
संस्कृत संवादः । Sanskrit Samvadah pinned «🌐Namaskaram🙏🏼 We are going to start a 24/7 Sanskrit TV channel that will be aired on Youtube. 📡The Channel will show content related to Samskrit 24/7 like News, Shlokas, Entertainment, learning etc. ⛑️It will be non-profit, So we need volunteers for creating…»